انقلاب اسلامی در وضعیتی به پیروزی رسید که جهان اسلام در ضعف و حقارت بود. چند سالی بود که شکست اعراب از رژیم صهیونیستی یاس و ناامیدی را در جهان عرب حاکم کرده بود و زمینه سازی برای به سازش کشاندن پیشگام جهان عرب یعنی مصر با رژیم صهیونیستی صورت گرفته بود. رژیم پهلوی ژاندارم امریکا در منطقه بود تا با هزینه ملت ­های منطقه، امنیت انرژی موردنیاز غرب فراهم شود. با پیروزی انقلاب اسلامی اما  فضا تغییر کرد. نسيم بازگشت به هویت اسلامی جهان اسلام را در نوردید. انقلاب اسلامی ایران نه تنها در جهان الگو و سرمشقی برای دیگر کشورهای اسلامی و ترغیب مسلمانان به بازگشت به هویت دینی و اسلامی شد، بلکه در داخل نیز جهش عظیمی در زمینه­ های گوناگون اجتماعی – اقتصادی و سیاسی ایجاد کرد و چهره کشور را دگرگون ساخت.

از طرف ديگر پيروزي انقلاب اسلامي، اين دستاورد جهاني و عظيم را براي جامعه اسلامي جهان داشته است که بتواند با اختلاف ­افکني دشمنان در بين مذاهب اسلامي مقابله کرده و متقابلاً زمينه­ هاي عملي هرچه بيشتر اين همبستگي و وحدت را در سطح داخل و خارج فراهم نمايد. اکنون می­توان گفت انتخاب شعار قدس محور وحدت امت به منزله شعار سی ودومین کنفرانس بین المللي وحدت اسلامی در چهلمين سال پيروزي انقلاب اسلامي تا چه حد به جا و مناسب است. در نوشتار حاضر به طور مختصر به برخي دستاوردها و تاثيرات راهبرد وحدت اسلامي و ارزيابي چهل سال گفتمان اتحادگرايي جمهوري اسلامي ايران در جهان اسلام پرداخته شده است.

طرح مسئله

بر اساس تحقيقات موجود فقدان اتحاد و همبستگی میان ملت­های جهان اسلام و وابستگی دولت­ ها به پروژه ­های جهان غرب عمده ترین چالش همگرایی سیاسی جهان اسلام در قرن 21 است. به نظر می­رسد به دو دلیل عمده نفوذ و مداخلات خارجي و نبود اراده عوامل زمينه ساز داخلي در جهان اسلام؛ وحدت اسلامی آنچنان که قدرت اسلامی را بنمایاند و جبهه متحدی را بشارت دهد پدید نیامده است.[1]

ايجاد وحدت بين پيروان مذاهب اسلامي به برکت انقلاب اسلامي ايران، به عنوان يکي از اهداف جدي جمهوري اسلامي مورد توجه قرار گرفت. اين دستاورد جهاني انقلاب، ناشي از سياست­ هاي اصولي جمهوري اسلامي ايران است. اين سياست، هم در حوزه انديشه و هم در حوزه عمل، تجلي و بروز يافته است.    
در حوزه انديشه، علاوه بر موضع­ گيري­ هاي صريح حضرت امام(ره) مبني بر خودداري از اختلافات مذهبي و ايجاد وحدت اسلامي بين پيروان فرق مختلف اسلام، اين سياست به صورت اصولي در مواضع جانشین امام و قانون اساسي نيز مورد توجه قرار گرفته است. اکنون ائتلاف عربي و غربي بر ضد جمهوري اسلامي ايران که منادي وحدت در جهان اسلام است ممکن است اين پرسش را مطرح کند که آيا زمان حاضر بيش از اتحاد و همگرايي شاهد واگرايي و تفرقه و حتي منازعه و تخاصم و جنگ نيابتي ميان کشورهاي مهم جهان اسلام نيستيم؟ آيا جنگ سوريه و يمن و قبل از آن جنگ عراق عملا کشورهاي اسلامي منطقه را به دو دستگي نکشانده است؟ و در چنین فضايي آيا سخن گفتن از اتحاد و وحدت اسلامي تا چه حد واقع بينانه و منطقي است؟ حقيقت آن است که حتي اگر از ناحيه برخي کشورهاي اسلامي نيز نظام ما مورد بي­ مهري يا حتي خصومت قرار گيرد به حکم دستور اسلام اتحاد اسلامي تکليف و وظيفه  جمهوري اسلامي است. اين سخن بدين معناست که دستاوردهاي اتحادگرايي ميان جوامع اسلامي با وجود موانع و دشواري­ هاي فرارو در طول چهل سال انقلاب کم نيست.

متن کامل این مطلب در ادامه قابل دریافت است.