آیا تحصیل حوزوی در شرایط کنونی لازم است؟ آیا مناسب‏تر نیست در بحران فرهنگی موجود نیروهای جوان حوزه به‏جای پرداختن به علوم کش‏دار حوزوی به فعالیت‏های فرهنگی، اجتماعی روی آورند؟ چرا مراجع تقلید تحصیل دانش دین را واجب شرعی می‏شمارند؟
پاسخ این سؤال را در عناوین زیر جستجو می‏کنیم:

1.. #ارزش_تفقه
روایات فراوان از پیشوایان بزرگ اسلام بر ارزش ذاتی تفقه و آشنایی عمیق با دین خدا تأکید می‌ورزد. از امام صادق نقل شده که فرمودند:

لَیتَ السِّیاطَ عَلَی رُءُوسِ أَصْحَابِی حَتَّی یتَفَقَّهُوا [بحارالانوار ج1،‌ ص 213]
کاش تازیانه بر سر یاران من می‌بود تا آنان با دین خدا آشنا می‌شدند.

این حدیث بیانگر اهمیت معرفت دین است و عبارت تازیانه در این روایت کنایه از جایگاه والای آشنایی با دین خدا است. در ضمن نوعی گلایة امام از یاران خود را نیز نسبت به کوتاهی آنان در این امر مهم بیان می‌دارد.

تَفَقَّهوا فِی دینِ اللهِ وَ لاتَکونوا اَعراباً فَانَّهُ مَن لَم‌یَتَفَقّه فی دینِ اللهِ لَم‌یَنظُرِ اللهُ الیهِ یَومَ القِیامةِ وَ لَم‌یُزَکِّ لَهُ عَمَلاً[بحارالانوار ج1، ص214]

ندای تهذیب-معاونت تهذیب مدرسه دارالعلم آیت الله اعتمادی
دین خدا را درست بفهمید و جاهل مباشید، زیرا کسی که در دین خدا فقیه نگردد خدا در روز قیامت به او نظر نمی‌کند و عمل او را پاک نمی‌گرداند (و نمی‌پذیرد)

امام باقرعلیه‌السلام نیز فرموده‌اند:

الْکمَالُ کلُّ الْکمَالِ التَّفَقُّهُ فِی الدِّینِ وَ الصَّبْرُ عَلَی النَّائِبَةِ وَ تَقْدِیرُ الْمَعِیشَةِ [الکافی ج1، ص 32]
کمال مطلوب انسان در سه چیز است: آشنایی عمیق با دین، صبر بر مشکلات و حسابگری در زندگی.

سلیمان بن خالد می‌گوید از امام صادق در بارة «حکمت» در آیة شریفة «وَ مَنْ یؤْتَ الْحِکمَةَ فَقَدْ أُوتِی خَیراً کثِیراً» سؤال کردم حضرت فرمودند:

إِنَّ الْحِکمَةَ الْمَعْرِفَةُ وَ التَّفَقُّهُ فِی الدِّینِ فَمَنْ فَقُهَ مِنْکمْ فَهُوَ حَکیمٌ وَ مَا أَحَدٌ یمُوتُ مِنَ الْمُؤْمِنِینَ أَحَبَّ إِلَی إِبْلِیسَ مِنْ فَقِیهٍ[بحارالانوار ج1، ص 215]
حکمت ـ که در قرآن کریم از آن به خیر کثیر یاد شده ـ همان معرفت و تفقه در دین است. پس هرکس از شما که با دین خدا آشنا باشد او حکیم ـ و برخوردار از آن خیر فراوان ـ است و مرگ هیچ مؤمنی برای ابلیس از مرگ فقیه دوست داشتنی‌تر نیست.

امام جواد علیه‌السلام نیز فرمودند:

التَّفَقُّهُ ثَمَنٌ لِکلِّ غَالٍ وَ سُلَّمٌ إِلَی کلِّ عَالٍ[بحارالانوار ج1، ‌ص 218]
دین‌شناسی بهای هر چیز گران‌بها و نردبان همة بلندی‌ها است.

از امام امیرالمؤمنینعلیه السلام نیز روایت شده که فرمودند: خوشا به حال کسی که با اهل تفقه همنشین باشد.[ اَيُّهَا النَّاسُ طُوبَى لِمَنْ شَغَلَهُ عَيْبُهُ عَنْ عُيُوبِ النَّاسِ وَ تَوَاضَعَ مِنْ غَيْرِ مَنْقَصَهٍ وَ جَالَسَ أَهْلَ التَّفَقُّهِ وَ الرَّحْمَه وَ جَالَسَ أَهْلَ الذِّكْرِ وَ الْمَسْكَنَهِ وَ أَنْفَقَ مَالًا جَمَعَهُ فِي غَيْرِ مَعْصِيَه (بحارالانوار ج66،‌ ص380)]

با توجه به ارزش بالای تفقه و معرفت دین باید برای آن زحمت کشید و آن را ـ هرچند در زمان طولانی ـ به دست آورد.

این تصویری است که در فضای مجازی از حضور هم وطنان ما در شمالی‌ترین نقطه کشور یعنی در اصلاندوز منتشر شده است، جایی که نیروهای مشترک دولت باکو، رژیم صهیونیستی، ارتش اردوغان و تروریست‌های تکفیری اعزامی از سوریه به مواضع ارمنی‌ها حمله کرده‌اند. این عکس حرف‌های بسیاری برای گفتن دارد؛ در آن سوی مرز جنگ و درگیری و این سوی مرز مردم در سایه امنیتی که برقرار است تخمه، چیپس و پفک با خود برده و در حال تماشای جنگ هستند

?سیر افزایشی فشارهای اقتصادی و معیشتی به مردم عزیز ایران، امروز گزاره‌ای غیرقابل انکار در کشور است؛ اما نحوه تحلیل آن و بررسی علت‌ یا علل مسائل اخیر کشور طبیعتاً اختلافی بوده و هر مسئول و جریان سیاسی دیگری را مقصر وضعیت به وجود آمده می‌داند. در این باره نکاتی مطرح است که مرور آنها می‌تواند مفید باشد:

❌نکات تحلیلی:
?1ـ بررسی علت‌شناسی مسائل امروز ایران برای برون رفت از آنها مهم است؛ اما مهم‌تر از آن، این است که اگر تأمل در این حوزه همراه با دقت نظر نباشد و صرفاً با هدف مقصرتراشی باشد، نه تنها به مقصود حل مشکلات نائل نمی‌شود بلکه بر گره‌های بیشتر می‌افزاید.
? 2ـ یکی از این گره‌ها، افزایش بیشتر اختلافات جناحی و سیاسی است که اساساً باعث دلخوری بیشتر مردم می‌شود و در نهایت، اگر عزم و انسجامی برای حل مشکلات مشاهده نشود، مجال برای پیدایش معضل ثانویه‌ای فراهم می‌شود که تبعات و آثار سوء آن به مراتب بیشتر و عمیق‌تر از مشکلات اقتصادی خواهد بود و آن، سایش و کاهش سرمایه اجتماعی و اعتماد عمومی به دولت، مجلس، قوه قضائیه و به طور کلی به نظام اسلامی است. 3ـ این مقصد، همان هدف راهبردی چهل ساله دشمنان انقلاب و نظام دینی برآمده از آن است و تنها عاملی که می‌تواند زمینه‌ساز حل مشکلات باشد، پذیرش مسئولیت است. در این باره همه مسئولان در قوا و نهادهای مختلف با رویکردی انقلابی و شجاعانه مسئولیت اقدامات و تصمیمات خود را بپذیرند و از دادن آدرس غلط بپرهیزند، می‌توان به مرحله دوم رسید که به راه‌حل مشکلات فکر کردن و اجماع کردن است. 4ـ مردم امروز از دست مسئولی که با فرافکنی می‌خواهد مسئولیت را از روی دوش خود بردارد ناراحت هستند و بیشتر از آن، از تحلیل و تفسیر‌های افراد و جریان‌هایی که به دنبال صید ماهی مقصود سیاسی خود از آب‌گِل‌آلود شرایط کنونی کشور هستند و فرار به جلوی آنها نه تنها زمینه‌ساز سازش نخواهد بود؛ بلکه می‌تواند با نمایش تصویری برهم ریخته از داخل، دشمن را به محاسبه غلط بیندازد!

? نکته راهبردی: امنیت ملی و سرمایه اعتماد عمومی نظام اسلامی نباید وجه‌المصالحه بازی‌های سیاسی افراد و جریان‌ها قرار گیرد. جمهوری اسلامی از این مرحله با اتکا به ظرفیت‌های داخلی عبور خواهد کرد، همان طور که در طول چهار دهه گذشته در پرتو صبر و ایستادن روی پای خود به جایگاه امروز رسیده است. این موضوع تنها منوط به یک شرط است و آن اینکه متحد و منسجم ذیل راهبری رهبر معظم انقلاب کار کنیم و فرافکنی نکنیم!

 (نویسنده: فتح‌الله پریشان)

توبه،ضرورت امروز

بشر باید توبه ای کند به عمق تاریخ… و شیعیان در این میان، باید توبه ای کنند عمیق تر؛چرا که نقشه ی سعادت بشریت در دست آنهاست. در یک سخن، کلید قفل غیبت به دستان شیعه است.

در روایات مرتبط با «ظهور امام عصر» ارواحنافداه آمده است:
(آن هنگامی که برای امام، (یارانی) به تعداد اهل بدر (۳۱۳ تن) گرد هم آیند بر آن حضرت قیام و تغییر واجب می شود.)
آیا در حال حاضر، در میان جمعیت بیش از هفت میلیارد نفری کره ی زمین، سیصد و سیزده واجد شرایط فوق یافت نمی شوند؟

به راستی، آیا در طول این هزار و یک صد و هفتاد و نه سالی که از شروع غیبت می گذرد، نبایستی حداقل در یک مقطع از تاریخ شیعه، گروهی از شیعیان به فکر چاره می افتادند و با عزم راسخ و ایجاد معیارهای مورد نظر این روایت در خود، ظهور مبارک امام عصر را زمینه سازی می کردند تا این که عمر دوران غیبت به این درازا نمی کشید و دوازده قرن غربت آن امام عزیزتر از جان به پایان می رسید و روزگار مردم دنیا و به ویژه شیعیان این نمی بود که اکنون شاهد آنیم؟

البته مخاطب این سؤال، نسل کنونی جامعه ی شیعه نیز هست و شایسته است هر یک از ما به تفکر و تأمل راجع به این حقیقت تلخ پرداخته از خویشتن بپرسیم:
نقش من در طولانی شدن غیبت امام زمان یا به عکس، در نزدیک شدن ظهور آن بزرگوار چیست؟
مولای من چه انتظاراتی از من دارد؟ چگونه می توانم امام زمان خویش را در این عصر و زمانه یاری کنم؟

در شرمساری ما همین بس که امام زمانمان همواره به یاد ماست و ما از آن وجود مقدس غافلیم. ما چشم به راه ظهور آن راهبر آسمانی ایم و آن بزرگوار نیز چشم انتظار بیداری ما از خواب غفلت.

آیا وقت آن نرسیده است که باور کنیم پیشوای نجات بخش ما زنده است؟
آیا هنگام آن نیست که خود باور کنیم و این باور را به دیگران عرضه بداریم که چاره ای جز پناه بردن به آستان مبارک محبوب نداریم؟

سر ارادت ما و آستان حضرت دوست
که هر چه بر سر ما می رود ارادت اوست

آری، باور کنیم همه و همه در آن محضریم و آن پیشوای مهربان از ما به ما نزدیک تر است.

دوست نزدیک تر از من به من است
وین عجب بین که من از وی دورم!

یقین داشته باشیم که امام عصر علیه السلام ما را از خود ما بهتر می شناسد. هر عملی که از ما سر می زند در معرض نگاه اوست. هر سخنی که بر زبان جاری می کنیم - پیش از آن که خود بشنویم- به سمع مبارک حضرت او می رسد. مگر پدران بزرگوارش نفرمودند که:
(اگر لبانتان را در خانه هاتان تکان دهید، منظورتان را می فهمیم.)؟

چگونه است که معتقدیم صحیفه ی اعمالمان هر هفته به آن عزیز عرضه می شود و ما را می بیند؛ اما این باور ما را از ارتکاب لغزشها باز نمی دارد؟!

شما را به خدا سوگند! اگر کودکی شاهد اعمال ما باشد، آیا در نوع رفتار و کردارمان پروا نمی کنیم و حتی تغییر نمی دهیم؟ این چه جسارتی است که در محضر شاهد و ناظر الهی از خود نشان میدهیم؟!

ما او را نمی بینیم و اگر ببینیم، نمی شناسیم؛ اما او که ما را می بیند و می شناسد وبر اعمال و احوال ما اشراف دارد. راستی، اگر به حضور امام زمان علیه السلام در این دنیا یقین کنیم و در همه ی لحظات، خود را در حضور او ببینیم و وی را آگاه بر اعمالمان بدانیم، آیا باز هم قصور و کوتاهی و لغزش خواهیم داشت؟

باور کنیم هر فضیلت و كمال و نعمتی در عالم هست، به میمنت ولی الله الاعظم ارواحنافداه است؛ چه او واسطه ى فيض است در عالم وجود.

باری، شیطان در کمین شیعیان آخرالزمان نشسته است تا آنها را نیز، چون آدم و حوا از بهشت براند. مبادا به کِید ابلیس، ما را از بهشت امامت برانند! … مؤمن که از یک سوراخ دو بار گزیده نمی شود!

امام صادق علیه السلام به کسی که در مجلس آن حضرت آرزوی بهشت کرد فرمود: شما (اکنون) در بهشتید، پس از خدا بخواهید که شما را از بهشت بیرون نکند.» گفتند: جان های ما به فدای شما، ما در دنیاییم (هنوز به بهشت وارد نشده ایم)! فرمودند: «آیا شما به امامت معترف نیستید؟» گفتند: چرا. فرمودند «بهشت همین امامت است که هر کس به آن اقرار آورد در بهشت است. پس از خداوند بخواهید تا این را از شما نگیرد.» (بحار الأنوار ۶۸: ۱۰۲)

کانال چشم به راه

 همینجوری که یه شونه تخم مرغ ٣٥ هزار تومنی توی دستم و یه قالب کره  توی جیبم بود،  داشتم با احتیاط از خیابون رد می شدم که یه موتوری  زد بهم و شونه تخم مرغم رو دزدید. رفیقش هم دو تا مشت زد توی شکمم و دست کرد توی جیبم، کره رو دزدید. خیلی ناراحت شدم. برنامه داشتم شب یه غذای مفصل و چرب بخورم. سریع بلند شدم برم دنبال موتوری که یهو یه دنا پلاس جلوم ترمز کرد. راننده دناپلاس با تبسمی که ریشه در بهجت ذاتیش داشت، بهم گفت«چی شده عزیزم؟ سوار شو من برسونمت.» چهره اش برام آشنا بود اما نشناختمش. سریع سوار شدم و با عجله گفتم«آقا تورو خدا اون موتور رو تعقیب کن. ازم دزدی کرده.» گفت«لعنت به هرچی دزد و مفسد اقتصادیه. حالاچقدر پول توش بود؟» گفتم «توی چی؟» گفت «توی کیف پولت.» گفتم«کدوم کیف پول؟ یه شونه تخم مرغ ازم دزدید نامرد.» زد رو ترمز و گفت«مسخره کردی منو؟ وقت گرانبهای مردم رو گذاشتم برای تو. خجالت بکش. منو سرکار می ذاری؟» شناختمش. می دونسم یه جا دیدمش. بهش گفتم«به به. شما کجا؟ اینجا کجا؟ اتفاقا دیشب که تو تلویزیون صحبت می کردید، ذکر خیرتون بود. بچه های محله سفت از خجالتتون در اومدند.» گفت«برو پایین آقا. من وقت ندارم.» بهش گفتم«نفرمایید. مگه همین دیشب

نمی‌گفتید خدمت به مردم اولویت اول شماست. خب اون شونه تخم مرغ منو پس بگیر.» وقتی فهمید من راجع به دزدی تخم مرغ دروغ نگفتم، جواب داد«ببین پسرم اولا که اون موتوری دیگه فرار کرد. ثانیا با طرحی که دادیم، هفته بعد به هر کد ملی هر ماه یه شونه تخم مرغ داده می‌شه. ثالثا تو این شرایط اقتصادی شما باید کمک دولت و مجلس کنین و فعلا غذاهای گرون قیمت نخورین. واقعا چرا شرایط کشور رو درک نمی‌کنین؟» یه نگاهی بهش کردم و گفتم«والا اینقدری که ما این سال ها شرایط کشور رو درک کردیم، هرکشور دیگه‌ای بود با این همه درک و فهم باهامون ازدواج می کرد. حالا ولش کن. این همون دنا پلاسه که بهتون دادن؟ خدایی پلاستیک صندلیش رو بکن. اون لا و لوهامون همه عرق سوز شد.» با همون لبخند نشأت گرفته از بهجت ذاتیش گفت«ای بابا. اصرار کردیم تو این وضعیت نابسامان خودرو بهمون ماشین ندید، احساسات مردم جریحه دار میشه. اما هر چی گفتیم قبول نکردند و گفتند مردم شوق خدمت رو که تو چشاتون ببینند درک می کند. مردم همواره درک بالایی دارند.» تو چشماش خیره شدم و گفتم«والا خوب گفتند. همون لحظه که سوار شدم شوق خدمت از چشمات پاشید تو صورتم. من که کامل درکت کردم. آقا دمت گرم. کامل مستفیض شدم. مسیرت کدوم وره؟» سری تکون داد و گفت« والا دارم میرم بهداری. چی بگم از دست اینا. برداشتند ١٥٠٠ دز واکسن آنفلوآنزا برای ما گرفتند، میگن بزنین. هر چی گفتیم بابا مردم عادی هنوز واکسن نزدن. احساسات مردم جریحه دار میشه. اما هر چی گفتیم قبول نکردند و گفتند شما دارین خدمت میکنین. فرق دارین. در ضمن مردم شوق خدمت رو که تو چشاتون ببینند درک می کنند. مردم همواره درک بالایی دارند. دیگه اجبار کردن خلاصه.» دیگه داشت تحملم تموم می‌شد. گفتم من همینجا پیاده می‌شم. موقع پیاده شدن نگاه عمیقی بهش کردم و گفتم«حقیقتا ما مردم کامل درک می کنیم شمارو. شما هم فشار روتونه به هر حال. اذیت می‌شین. فقط اینکه اگه ژاپن بود با رویی که دارین برق تولید می کرد. اضافه اش رو هم پودر تقویت قوای جسمانی درست می کرد.» جوابمو نداد و با همون دنا پلاس کامل محو شد.
روزنامه شهروند - وحید میرزایی طنزنویس