حضرت آیت‌الله خامنه‌ای مدظله العالي: «ماه ذی‌حجّه است، یک ماه پُرمطلب، پُر‌مضمون، ماه عید قربان، عید غدیر، عرفه، مباهله و ولادت برخی از ائمّه‌ی معصومین (علیهم‌السّلام)… و مشرِف بر ماه محرّم و آغاز سال هجری قمری و ماه حسین (علیه‌السّلام)، ماه شهادت، ماه افتخار.» ۱۳۹۶/۰۶/۲۶
‌

ماه ذی‌الحجّه هم ماه عجیبی است؛ ماه دعا، ماه مناجات، ماه یادآوری میقات پروردگار با پیغمبر بزرگ [است]؛ اوج این حرکتِ تضرّع و دعا و توسّل هم روز عرفه است که آنجا شاهد گفتگوی امام بزرگوار و شهیدمان با خدای متعال هستیم -دعای عرفه، با آن مضامین بلند- بعد هم روز [عید] قربان، یادآوری قربانی بزرگ، وَ فَدَیناهُ بِذِبحٍ عَظیمٍ‌؛ بعد وارد دهه‌ی دوّم ذی‌‌‌‌حجّه میشویم، دهه‌ی غدیر، ماجرای عجیبی است؛ این ماه مهمّی است؛ و مقدّمه‌ی ماه محرّم. ۱۳۹۷/۰۵/۲۲
‌
ایّام، ایّام مهمّی است؛ این دهه‌ی آخر ذی‌حجّه بلکه نیمه‌ی دوّم ذی‌حجّه؛ روزهای مهمّی از لحاظ تاریخ اسلام و حوادث تاریخی اسلام است. دیروز -روز بیست‌وچهارم- بنا بر مشهور، روز مباهله بود و همچنین روز نزول آیه‌ی ولایت در حقّ امیرالمؤمنین (سلام‌‌الله‌علیه)؛ اِنَّما وَلِیُّکُمُ اللهُ وَ رَسولُه وَ الَّذینَ ءامَنُوا الَّذینَ یُقیمونَ الصَّلاةَ وَ یُؤتونَ الزَّکاةَ وَ هُم راکِعون؛ امروز هم روز نزول سوره‌ی هل‌اَتی است و به قولی امروز روز «مباهله» است؛ ایّام مهمّی است. خب، در همین نیمه‌ی دوّم ذی‌حجّه، روز غدیر را هم که داریم که عید اکبر و حادثه‌ی مهمّ تاریخ اسلام است. ۱۳۹۷/۰۶/۱۵
‌

 نماز دهه اول ذی الحجه از نمازهای مستحب است که توصیه شده در ده شب اول ماه ذی الحجه خوانده شود و به کسی که این نماز را بخواند ثواب اعمال حج داده خواهد شد.

در این نماز بعد از سوره اخلاص باید آیه ۱۴۲ سوره اعراف نیز خوانده شود و به این نماز، «نماز و واعدنا» نیز گفته می‌شود.

بنابر حدیث نقل شده از امام باقر (علیه السلام) به کسی که این نماز را بخواند ثواب اعمال حج داده خواهد شد و این نماز باید تا شب عید قربان خوانده شود

به حسب احادیث و روایات صحیح و معتبر و متواتر کسی که آنرا بجای آورد در ثواب همه ی حاجیان شریک میگردد، بدون این که از ثواب آنان چیزی کاسته شود.

کیفیت خواندن نماز «و واعدنا»

« مابین نماز مغرب و عشاء دو رکعت نماز بجا آورد، در هر رکعت پس از حمد، سوره توحید و سپس آیه ۱۴۲ از سوره شریفه الأعراف را می خواند:

«وَ واعَدْنا مُوسی ثَلاثینَ لَیْلَةً وَ أَتْمَمْناها بِعَشْرٍ فَتَمَّ میقاتُ رَبِّهِ أَرْبَعینَ لَیْلَةً وَ قالَ مُوسی لِأَخیهِ هارُونَ اخْلُفْنی فی قَوْمی وَ أَصْلِحْ وَ لا تَتَّبِعْ سَبیلَ الْمُفْسِدین»

کسانی که این آیه را حفظ نیستند می توانند از روی قرآن و یا یادداشت بخوانند.

 درک معنای دحو الارض و حقیقت آن از اموری است که در کتب اهل عرفان و معرفت و در تفاسیر و کتب اهل هیئت و نجوم مورد بررسی و مناقشات فراوانی بوده است.
 

شمّه‏ اي از تاريخ کعبه

کعبه اوّلين معبد مردمي و عبادتگاه توده انسانها در روي زمين است: «إنّ أول بيت وضع للناس للذي ببکة… » که تعيين محل و نقشه ساختن آن به رهنمود و دستور خداي سبحان بود: «وإذ بوّأنا لإبراهيم مکان البيت… ».

بنابراين کعبه، اوّلين معبدي (نه اوّلين خانه) است که در روي زمين ساخته شد. گرچه بر اساس «دحو الأرض» گفته شده: «مکان کعبه اولين زميني بود که از زير آب بيرون آمد»، ليکن استفاده اين معنا که «اوّلين خانه ساخته شده کعبه است» از آيه، مشکل به نظر مي ‏رسد؛ زيرا اوليّت آن را مقيد کرده که براي عبادت بوده است.

البته آيه شريفه «إن أول بيت وضع للناس… »، معناي مزبور را نیز نفي نمي ‏کند؛ زيرا قيودي همچون وصف، همانطور که اطلاق ندارد، مفهوم نيز ندارد؛ مگر اينکه جمله مشتمل بر وصف در مقام تحديد باشد. در اين باره و در استفسار از آيه شريفه مزبور از اميرالمؤمنين (عليه السلام) تصريح به اينکه قبل از بناي کعبه، خانه وجود داشته، نقل شده است.

از اميرالمومنين عليه السلام روايت شده است که فرمودند: «نخستين رحمتي که از آسمان به زمين نازل شد، در بيست وپنج ذي القعده بود. کسي که در اين روز، روزه بگيرد و شبش را به عبادت بايستد، عبادت صد سال را که روزش را روزه و شبش را عبادت کرده است، خواهد داشت».

*برنامه هاي معنوي

روز دحوالارض ـ روز گسترش زمين ـ روز بسيار مبارکي است و آداب و اعمال ويژه اي دارد؛ از جمله:

1. روزه داشتن که ثواب هفتاد سال عبادت را دارد.

2. احيا و شب زنده داري شب دحوالارض که برابر با يک سال عبادت است.

3. ذکر و دعا.

4. انجام غسل به نيت روزِ دحوالارض و نماز مخصوص آن.

 شناخت معارف عمیق اسلامی و معانی لطیف عرفانی از ارزاق خاص الهی است که نصیب هر انسانی نمی شود و به قدر ظرف وجودی و فهم شهودی به درک این معانی واصل می‌شود، درک معنای دحو الارض و حقیقت آن از اموری است که در کتب اهل عرفان و معرفت و در تفاسیر و کتب اهل هیئت و نجوم مورد بررسی و مناقشات فراوانی بوده است. (1)

* اعمال روز دحو الارض

مرحوم میر داماد ( ره ) در رساله اربعه در بیان اعمال روز دحو الارض آورده‌اند: از افضل اعمال مستحبه که در روز دحو الارض مورد تاکید می‌باشد زیارت امام رضا علیه السلام است، دعایی مخصوص و نماز مخصوص در روز دحو الارض رسیده است، این روز، روز عبادت خاص است « عَلِيُّ بْنُ مُوسَى بْنِ طَاوُسٍ فِي كِتَابِ الْإِقْبَالِ قَالَ رَأَيْتُ فِي كُتُبِ الشِّيعَةِ الْقُمِّيِّينَ قَالَ رُوِيَ أَنَّهُ يُصَلَّى فِي الْيَوْمِ الْخَامِسِ وَ الْعِشْرِينَ مِنْ ذِي الْقَعْدَةِ رَكْعَتَانِ عِنْدَ الضُّحَى بِالْحَمْدِ مَرَّةً وَ الشَّمْسِ وَ ضُحَيهَا خَمْسَ مَرَّاتٍ وَ يَقُولُ بَعْدَ التَّسْلِيمِ لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِيِّ الْعَظِيمِ وَ تَدْعُو وَ تَقُولُ يَا مُقِيلَ الْعَثَرَاتِ أَقِلْنِي عَثْرَتِي يَا مُجِيبَ الدَّعَوَاتِ أَجِبْ دَعْوَتِي يَا سَامِعَ الْأَصْوَاتِ اسْمَعْ صَوْتِي وَ ارْحَمْنِي وَ تَجَاوَزْ عَنْ سَيِّئَاتِي وَ مَا عِنْدِي يَا ذَا الْجَلَالِ وَ الْإِكْرَامِ؛ وسائل‏ الشيعة ج : 8 ص : 182»

صفحات: 1· 2

به فرموده امیرالمؤمنین(ع) نخستین رحمتی که از آسمان به زمین نازل شد، در بیست وپنجم ذی القعده بود و برای آن اعمالی چون «روزه»، «نماز» و «شب‌زنده‌داری» توصیه شده است.
صراط: «دحو الارض» مطابق با بیست و پنجم ماه ذی‌القعده، روزی است که خداوند با نظر به کره زمین، به جهان خاکی حیات بخشید، از این روز، بخش‌هایی از کره زمین ـ که سراسر از آب بود ـ شروع به خشک شدن کرد تا کم کم به شکل یک چهارم خشکی‌های امروزی درآمد.
مطابق روایات، اولین نقطه ای که از زیر آب سر برآورد، مکان کعبه شریف و بیت الله الحرام بود.
«دَحو» به معنای گسترش است و برخی نیز آن را به معنای تکان دادن چیزی از محلِ اصلی اش تفسیر کرده‌اند، منظور از «دحوالارض» (گسترده شدن زمین) این است که در آغاز، تمام سطح زمین را آب‌های حاصل از باران های سیلابیِ نخستین فراگرفته بود، این آب‌ها، به تدریج در گودال‌های زمین جای گرفتند و خشکی‌ها از زیر آب سر برآوردند و روز به روز گسترده‌تر شدند.

ادامه »

به فقرا کمک کنیم یا به حج برویم؛ آیا واقعاً مسئله این است؟!
این‌یک واقعیت است که سفر حج هزینه‌های بسیار سنگینی دارد، و مردم هم حق دارند، باوجود مشکلاتی که مردم داخل کشور با آن دست‌وپنجه نرم می‌کنند، مطالباتی برای اهتمام بیشتر مسئولین به مسائل داخلی کشور داشته باشند. با این وجود چه راهکاری می‌توان پیشنهاد کرد که هم حج تعطیل نشود و هم به نیازمندان کمک شود؟

این سؤال پرتکرار هرسال در ایام حج نقل مجالس بسیاری از مردم می‌شود که به حج برویم یا به فقرا کمک کنیم؟ ریشه بسیاری از این حرف و حدیث‌ها به شبکه‌های مجازی و سایت‌هایی برمی‌گردد که با خبرسازی‌های دروغ این شبهه را تقویت می‌کنند که حج اولویتی ندارد و هزینه‌های آن، چراغی است که به مسجدالحرام روا نیست؛ مثل خبری که اخیراً درباره انصراف برخی از حجاج به نفع نیازمندان منتشر شده بود، ولی سازمان حج و زیارت آن را تکذیب کرد.

اما در حقیقت این دو گزاره هیچ منافاتی باهم ندارند؛ یعنی این‌طور نیست که یا باید حج را به‌جا بیاوریم و یا به نیازمندان کمک کنیم، بلکه می‌توان هر دو را با هم داشت و اصلا باید هر دو را با هم داشت.

چرا حج تعطیلی بردار نیست؟
بیاییم بدون پیش‌فرض و منصفانه به مسئله نگاه کنیم. حج از واجبات قطعی اسلام است و از نظر دینی بر هرکسی که استطاعت مالی دارد -یعنی علاوه بر نیازهای عادی زندگی خود مانند مسکن، اثاث منزل و مخارج کسانی که عرفا و شرعاً نفقه آن‌ها بر عهده اوست توان پرداخت هزینه سفر حج را داشته باشد- یک‌بار واجب می‌شود.(رجوع شود به آیه 97 آل‌عمران)

ادامه »