به دنبال پیروزی انقلاب اسلامی با رهبری قاطعانه حضرت امام (س) و سرنگونی رژیم استبدادی  پهلوی، برای اولین بار پس از سالها زمینه آزادی سیاسی و احقاق حقوق ملت فراهم شد. البته در آن دوره برخی دیدگاه های سنتی وجود داشت که هرگونه مراجعه به آراء عمومی را منتفی دانسته و استقبال بی سابقه مردم ایران از امام را برای هرگونه اقدامی کافی می دانستند.

اما امام خمینی (س) با بینش و تجربه سیاسی فوق العاده خود، در روزهایی که هنوز پیروزی انقلاب  اسلامی کامل نشده بود، بارها با این دیدگاه ها برخورد کرده و ضرورت مراجعه به آراء مردم را مورد تأکید قرار می دادند. با مروری بر بیانات گوهربار حضرت امام (س) ابعاد کلی پدیده انتخابات از دیدگاه ایشان را مرور می کنیم: 

اعلام مراجعه به آراء عمومی

از چند ماه پیش از پیروزی انقلاب اسلامی و هنگام اقامت حضرت امام (س) در پاریس یکی از سؤال  های اساسی که به طور مکرر از امام پرسیده می شد این بود که نظام پیشنهادی ایشان در صورت سقوط رژیم شاه چه خواهد بود؟ در پاسخ همان طور که از رهبری فرزانه همچون ایشان انتظار می رفت، امام پیشنهاد خود را «جمهوری اسلامی» نامیدند، ولی تصمیم نهایی را منوط به آرای مردم دانستند.

« راجع به چگونگی دولت و رژیم، پیشنهاد ما جمهوری اسلامی است و چون ملت، ملت مُسْلم است و ما را هم خدمتگزار خود می‏ داند، از این جهت حدس می ‏زنیم به پیشنهاد ما رأی دهد. ما از طریق رفراندم با ملت، یک جمهوری اسلامی تشکیل می‏ دهیم. و اما شخص؛ این تابع آرای مردم است و الآن شخص معینی در نظر نیست.»[1]

ایشان در پاسخ به خبرنگار مجله عربی زبان المستقبل که سؤال کرده بود که آیا منظور از حکومت اسلامی مد نظر امام، خلافت اسلامی است، فرمودند:

«حکومت جمهوری اسلامی مورد نظر ما از رویه پیامبر اکرم (ص) و امام علی ـ علیه السلام ـ الهام خواهد گرفت و متکی به آرای عمومی ملت خواهد بود و شکل حکومت با مراجعه به آرای ملت تعیین خواهد گردید.»[2]

از جمله نکات مهم در بیانات امام (س) در این دوره آن است که از نظر ایشان اصولاً مردم، در  صورت وجود شرایط آزاد و مناسب در تعیین سرنوشت خود دچار اشتباه نخواهند شد:

«برنامه ما این است که رجوع کنیم به آرای عمومی، به آرای مردم. قوای انتظامی را کنار بگذاریم؛ خود مردم را، محول کنیم تنظیم انتخابات را به دست خود جوان های مردم… قهراً مردم وقتی آزاد هستند یک نفر صالح را انتخاب می کنند و آرای عمومی نمی شود خطا بکند. یکوقت یکی می خواهد یک کاری بکند اشتباه می کند، یکوقت یک مملکت سی میلیونی نمی شود اشتباه بکند… و قهراً اشتباه در سی میلیون جمعیت نخواهد شد.»[3]

ادامه »

انتخابات سیزدهمین ریاست‌جمهوری متأثر از ابزارها و روش‌های نوین، شاهد فضای تبلیغاتی متفاوت از دوره‌های پیشین خواهد بود، شرایطی که بررسی آن نیاز به مطالعات دقیق‌تر رسانه‌ای و جامعه شناسانه دارد.

مناظره به معنای تبادل نظر کردن با یکدیگر و فکر کردن در حقیقت و ماهیت موضوعی و یا به عبارتی بحث و گفت‌وگو کردن با یکدیگر است.

انتخابات سیزدهمین ریاست‌جمهوری متأثر از ابزارها و روش‌های نوین، شاهد فضای تبلیغاتی متفاوت از دوره‌های پیشین خواهد بود، شرایطی که بررسی آن نیاز به مطالعات دقیق‌تر رسانه‌ای و جامعه شناسانه دارد.

اگرچه پخش مناظره زنده و پربیننده در بسیاری از کشورها که سابقه دموکراسی در آنها طولانی‌تر است، هنوز محقق نشده است، اما کشور ما در کنار معدودی از کشورها برای چهارمین بار این برنامه را طراحی و پیاده خواهد کرد. کاربردی کردن این ابزار رسانه‌ایی و تبلیغی، نقطه عطفی در تبلیغات کاندیداها در سیما خواهد بود که در ریزش آراء برخی کاندیداها و همچنین جلب و رویش آرای آنان تأثیر بسیار بالایی دارد.

سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی برنامه‌های انتخاباتی خود را از زمستان سال 1387 آغاز کرد. به تدریج روند برنامه‌ها متنوع شد و اوج آن برگزاری مناظره‌های انتخابات بود. اقدامی ابتکاری که نقشی بی‌بدیل در تحقق مشارکت 85 درصد مردم ایران داشت، که مورد تحسین همگان و به طور ویژه رهبر معظم انقلاب اسلامی قرار گرفت. بدون اغراق می‌توان گفت، در این دوره پربیننده‌ترین، بهترین و تأثیرگذارترین برنامه صدا و سیما برای اولین بار مناظره‌های تلویزیونی بود.

تلویزیون صرفا یک ابزار برای ارتباط جمعی و جزئی از قدرت نیست، بلکه خودش عین قدرت است؛ بقولی «خودش عین ماجراست، نه بخشی از آن». همین کافیست تا بدون نیاز به انتظار برای برگزاری انتخابات 28 خرداد 1400 رسانه و در سطح وسیع تلویزیون را فاتح این نوع تبلیغات در شرایط محیطی کرونا ویروس بدانیم.

اما آنچه که بسیار مهم است فرهنگ مناظره هست.

در فرهنگ دینی تضاد فکر و اندیشه از ویژگی‌های برجسته فرهنگی، اجتماعی و سیاسی عصر ائمه اطهار(ع) بود، چنانکه مسلمانان بالاترین مدارج علمی و تمدنی را در این دوره طی کردند و علوم مختلفی هم در همین راستا رشد کرد و دانشمندان بزرگ و پیشوایان ادیان و صاحبان افکار و آرای مختلف به حکم اینکه مرزها برداشته شده و کشورها در گستره قلمرو اسلام درآمده است.

لذا مناظره سرمشقی مهم و جامع برای امروز و فردای جامعه اسلامی ما خواهد بود و یکی از اساسی‌ترین روش‌های جمعی انسان‌ها برای تفهیم و تفاهم بر سر مسائل مهم و کلیدی به ویژه انتخابات خواهد بود.

در جامعه دینی ما نظام سیاسی برگرفته از متن دین با مردم‌سالاری دینی بهترین فرصت را برای افراد جهت ارائه برنامه‌های خود فراهم کرده است تا با شیوه‌های مطلوب و مؤثر بتوانند اندیشه و برنامه‌های خود را با الگوگیری و سرمشق از فرهنگ دینی بتوانند برای اقناع با مخاطبان در یک زورآزمایی اندیشه‌ای و برنامه‌ای با استدلال‌های حقیقت‌پندار بر دیگر مدعیان اثبات می‌کنند.

لذا برای این مهم نکات فرهنگ دینی که باید در مناظره‌ها رعایت شود عبارتند از:

1‌ـ رعایت آداب مناظره

در مناظره باید حقیقت را بیان کرد و عالمانه برنامه خود را با منطق همرا با نیک‌گویی و نرمی و مدارا و راعایت احترام و تکریم دیگران در کنار آن با بصیرت عمل کرد و تقلیدستیزی و مبارزه با تعصب را فراموش نکرد.

2ـ اخلاق‌مداری

یکی از کارکردهای اصلی دین اسلام، کارکرد اخلاقی آن است، و رعایت اصول و موازین اخلاقی در این مکتب، دارای جایگاهی رفیع و والا می‌باشد، به گونه‌ای که اخلاق جزء لاینفک و جدایی‌ناپذیر دین محسوب می‌شود.

رعایت اخلاق اسلامی از جلوه‌های فضائل مناظره‌گر می‌باشد و این فضیلت‌ها باید در کاندیداهای ریاست‌جمهوری بارزتر باشند تا برای مردم و جوانان و سایر نخبگان الگویی کارآمد مبدل گردند و این روحیه اخلاق‌مداری در کالبد جامعه سرایت کند و روح سلامت نفس و صلابت در آن دمیده شود.

3ـ رعایت انصاف

مناظره‌گر باید همواره در مناظره‌های خویش به بیان برنامه‌های خویش اهمیت دهد و برنامه‌های خود رابیان کنند و شایستگی‌های خود را با بیان نقاط قوت اندیشه‌ای و برنامه‌های خود اثبات کنند نه اینکه با تخریب و ترور شخصیت دیگرا را محمل جمع‌آوری رأی مردم درون سبد خود فرض کند.

مناظره‌ها نباید جنبه‌ احساساتى و عصبى پيدا کند و جنبه‌ تخريبى غلبه پيدا کند و سياه‌نمائى وضع موجود به شكل افراطى در اين مناظره‌ها شکل نگیرد و سياه‌نمائى دوره‌هاى گذشته هم در اين مناظره‌ها اتفاق نیفتد.

4ـ داشتن علم و تقوای الهی

داشتن علم و تقوا دو ویژگی اساسی برای درخشیدن در مناظره‌ها می‌باشد علم در اینجا به معنا شناخت دقیق و عمیق مسائل مختلف کشور و شناخت دقیق رو‌ش‌های مناظره در کنار رعایت تقوای الهی جهت رعایت حد و حدود لازم بیان مسائل نسبت به طرف مقابل و یا مسائل مهم و استراتژیک کشور با رویکرد جدی نسبت به دشمنان و دوستان انقلاب اسلامی.

5ـ شناخت فنون مناظره

مناظره‌های انتخاباتی از اساسی‌‌ترین برنامه‌های رسانه‌ای کاندیداها با رویکردی برهانی و استدلالی برای تفهیم و تفاهم مخاطبان می‌توان بیان کرد برخی از فنون مناظر از قدرت اقناعی بالایی برخوردارند.

برنامه‌ها و مواضع خود را بدون ابهام، بدون پيچيده‌گوئى، به طور شفاف در مقابل چشم مردم قرار دهند تا مردم بتواند قضاوت كنند چون رأى مردم ناشى از همين دقت‌ها و تأملات خواهد بود.

پایگاه بصیرت / گروه سیاسی/ الله‌بخش روشن‌روان

امروزه شکل گیری، اداره و کارآمدی حکومت ها جز در سایه مشارکت سیاسی قابل تصویر نیست؛ از این رو همه نظام های سیاسی، سر در گرو مشارکت سیاسی نهاده و با مفروض انگاشتن آن به عنوان محور اداره جامعه، شیوه های خاصی را جهت جلب مشارکت حداکثری مردم در نظر میگیرند.
 
 

1⃣ اخلاق محور باشیم
2⃣ بدنبال هدایت دیگران باشیم
3⃣ دعوت به حق و حقیقت را یک اصل بدانیم
4⃣ همچون پدری مهربان باشیم
5⃣ از رفتار جناحی بپرهیزیم
6⃣  تعادل و میانه روی را در پیش گیریم

7⃣ مسئولیت مردم در مشارکت سیاسی را به آنان گوشزد کنیم

حاکمیت و نظام سیاسی جز در سایه تحقق ارکان اساسی آن (سرزمین، حاکمان و مردم)، محقق نمی شود.
از این رو جدا از ضرورت سرزمینی اعمال حاکمیت، اصولا تصور حکومت جز با دو رکن حاکمیت حاکمان و مشارکت سیاسی مردم (در قالب مشارکت سیاسی، تمکین از قوانین، اطاعت، نظارت و …) میسر نیست. لذا مشارکت مردم در حمایت و تمکین از اوامر حکومتی یا گریز از قانون و گردن فرازی نسبت به حاکمان، تأثیر اساسی در ثبات و تزلزل حاکمیت سیاسی داشته، میزان مشارکت مردم، تأثیر بسیاری در کارآمدی حکومت ها دارد.

 به همین جهت حاکمان همواره درصدد مطلوب و مشروع نمایاندن حکومت خویش برای مردم بوده اند تا بتوانند اطاعت و تمکین حداکثری آنان از اوامر خویش را بدون تمسک به زور و اجبار جلب نمایند.

دین اسلام نیز بر اساس همین منطق، همواره در آموزه های خویش بر تأثیر تام نقش مردم در حاکمیت سیاسی و میزان ثبات و تزلزل، اقتدار و کارآیی و کارآمدی آن تأکید کرده است.

در زمان های گذشته استقرار حکومت ها در گرو رأی، نظر و مقبولیت مردمی نبوده، بلکه مستند حاکمان در این خصوص، ملاک هایی مانند قدرت و غلبه، نژاد و وراثت بود؛ ازاین رو مشارکت سیاسی در ذیل این گونه حکومتها، در قالب اموری چون «شرکت در جنگ ها و دفاع از کشور»، «بیعت و پشتیبانی از حاکمان» و «اطاعت از حاکمان و کارگزاران» صورت می پذیرفت.

با ظهور دولت های مدرن و تغییر جایگاه مردم از رعیت به شهروند، در نظر گرفته شدن جایگاه مساوی برای همگان در برابر قانون، تثبیت فرآیند تفکیک قوا و عملی شدن انتخابات به عنوان راهکار انتخاب حاکمان، مدیران و تصمیم سازان، مشارکت سیاسی مردم در نظام سیاسی جلوه های مضاعف و توسعه ای چندین برابر یافت و عرصه های متفاوتی در مراحل کسب اعمال و نظارت بر قدرت و گردش قدرت را در بر گرفت که مصادیق مختلفی مانند رأی دادن، نامزد شدن، شرکت در احزاب و گروه های سیاسی مشارکت در مطبوعات و رسانه ها، راهپیماییها را شامل میشود.

شاید بتوان رویکرد دولت های مدرن به مشارکت سیاسی و انتخابات را به تغییر رویکرد از تأثیر جنگ و پیروزی به وسیله سلاح های قبلی، به تأثیر رویکرد تعیین کننده بودن رأي و نظر عمومی و تبدیل محور پیروزی، از جنگ به وسیله سلاح به جنگ به وسیله سلاح رأی اکثریت نسبی و جلب نظر توده عمومی مردم دانست.

امروزه شکل گیری، اداره و کارآمدی حکومت ها جز در سایه مشارکت سیاسی قابل تصویر نیست؛ از این رو همه نظام های سیاسی، سر در گرو مشارکت سیاسی نهاده و با مفروض انگاشتن آن به عنوان محور اداره جامعه، شیوه های خاصی را جهت جلب مشارکت حداکثری مردم در نظر میگیرند.

در نظام های غیر دینی مشارکت مردم در سرنوشت خویش را حق مردم می دانند و بر اساس آن مردم می توانند با استفاده از حق رأي خویش، در سرنوشت جامعه شان تأثیرگذار باشند.
 اما در نظام سیاسی اسلام، مشارکت سیاسی علاوه برانکه حق مردم است، تکلیفی برعهده آنان است که بر اساس آن باید به استقرار حکومت مطلوب دینی در جامعه کمک کرده، با مشارکت فعال در امور سیاسی - اجتماعی، کارآیی و کارآمدی آن را تضمین کنند؛
چه اینکه امام خمینی فرمودند:
باید همه شما، همه ما، زن و مرد، هر مکلف همان طور که باید نماز بخواند، همان طور باید سرنوشت خودش را تعیین کند (صحیفه امام ج ۱۵ ص ۲۸)».

طبیعی است ما طلاب و روحانیان به عنوان مبلغان و مفسران آموزه های دین اسلام و حافظان میراث ماندگار اهل بیت ما، باید مردم را فارغ از هرگونه گرایش سیاسی از این فریضه الهی - سیاسی آگاه سازیم و آنان را بدین سو سوق دهیم و اولویت و همت خویش را نه در غلبه یک گرایش و حزب سیاسی بر دیگری، بلکه بر اهتمام مردم، گروه ها و احزاب به مشارکت سیاسی فعال - به خصوص در عرصه انتخابات و استفاده از حق انتخاب - قرار دهیم. اهمیت این امر از این ناشی می شود که حضور حداکثری مردم در انتخابات، نمایانگر مقبولیت فراگیر حکومت است و مردم مؤمن، با گزینش افراد صالح، از گزینش و ورود افراد غیر صالح و منافق به درون حاکمیت، جلوگیری میکنند.
کانال پیام های تهذیبی و تربیتی معاونت تهذیب و تربیت حوزه های علمیه
 

مقام معظم رهبری؛ امام خامنه ای مدظله العالی:
همه‌ی آحاد مردم، تک‌تک آحاد مردم خودشان را موظّف بدانند که علاوه بر اینکه در انتخابات شرکت میکنند دیگران را هم به شرکت در انتخابات دعوت کنند.

به حول و قوه الهی معاونت فرهنگی تربیتی مرکز آموزشهای غیرحضوری با هدف مشارکت حداکثری مردم در انتخابات و فرهنگ سازی جهت ایجاد حماسه ای ماندگار همچنین خنثی سازی دسیسه های دشمنان جمهوری اسلامی ایران، اقدام به پویش ملی «#سهم_من_در_خلق_حماسه_بصیرت» نموده است. در این پویش از تمامی علاقمندان به نظام اسلامی و دلسوزان ملت و کشور همیشه سربلند ایران، دعوت می شود، در جهت لبیک به دعوت مقام معظم رهبری، امام خامنه ای مدظله العالی، و بصیرت افزایی جهت مشارکت حداکثری، مطالب، کلیپ، عکس و … را با هشتگ های #سهم_من_در_خلق_حماسه_بصیرت، #حماسه_سیاسی، #صهبای_بصیرتدر موضوعات زیر تهیه و در فضاهای مختلف مجازی منتشر نمایند و با نقش افرینی موثر, سهمی در خلق حماسه سیاسی و ایجاد دولتی انقلابی و کارآمد داشته باشند.
موضوعات پویش:

1. سهم من در امیدآفرینی جهت مشارکت حداکثری
2. سهم من در پاسخگویی به سوالات و شبهات انتخاباتی
3. سهم من در تبیین ترفندهای دشمن جهت عدم شرکت در انتخابات
4. سهم من در نقش آفرینی جهت مشارکت حداکثری
5. سهم من در روی کار امدن دولت متدین و انقلابی

معاونت فرهنگی تربیتی مرکز آموزشهای غیرحضوری حوزه های علمیه خواهران