دوران امتحانات است و احتمالا سرتان گرم است که شب آزمون خوانده و نخوانده چند صفحه از کتاب را ورق بزنید و بروید سرجلسه و با خودتان بگویید این آخرین بار است که کوتاهی می‌کنم و از امتحان بعد بهتر می‌خوانم. ولی هیچ بعدنی وجود ندارد. ما نسلی هستیم که درس و تحصیلات برایشان کمترین اهمیت را دارد و با تحصیلات میانه خوبی ندارند البته با این مقوله چند نوع برخورد می کنیم. یا برای فرار از خانواده، یا انگیزه‌های غلط و استفاده از درس برای پول درآوردن صرف و یا خلاصه با انگیزه عمیقی درس نمی خوانیم. این بین هستند کسانی که با دغدغه‌ای مهم برای آینده درس می خوانند. یادتان که هست درباره تفاوت‌های بین نسلی صحبت کردم یکی از آن تفاوت‌ها همین بحث تحصیل و تحصیلات و دانش و سواد است.

قبل کرونا، بعد کرونا
بعد از کرونا که میز و صندلی ها جایشان را به گوشی تلفن و سیستم لپ تاپ و اینترنت دادند و وقت دانش آموز توی خانه می گذشت و حالا زمانش آزاد شده بود، تا مهارت کسب کند و زندگی بدون مدرسه را بچشد، و اینجا بود که همه چیز دستخوش تغییر و تحول شد. کرونا باعث شده بود دانش آموز قصه ما دیگر لازم نداند حتما سرکلاس درس حاضر شود و نمره بگیر خوبی باشد. عموما او در زمان برگزاری کلاسها حاضری می‌زد و مشغول کارهای دیگر می شد و اگر خیلی دلش برای آینده اش شور می زد احتمالا شروع کرده بود به یادگیری یک حرفه و فکر به کسب درآمد از آن. چه بسا در زمان همه گیری کرونا خیلی از نوجوانان به صورت به اصطلاح فری‌لنسری به دل کار و درآمدزایی زدند و کم و بیش اندازه پدرخانواده پول در می‌آوردند. در آن چند سال کرونا آمار عجیبی از ترک تحصیل به گوش رسید مخصوصا در خانواده ها و در شهرستان هایی که سخت به اینترنت وصل می شدند و قدرت خرید گوشی برای چند بچه را نداشتند. بسیاری از این آمار هم سهم کلاس اولی ها بود. وضعیت درس خواندن به طوری فاجعه بار است که میانگی مدل متوسطه پارسال 11.5 بود و این هم می تواند یکی از پیامدهای بزرگ کرونا باشد. طبق گفته مرکزآمار ایران در دوسال گذشته 930 هزار ترک تحصیل در کشور داشتیم و از طرفی نوجوان وقتی می بیند ته ته درس خواندن باز هم بیکاری است سعی می کند زودتر بدود، زودتر یک مهارتی چیزی کسب کند تا به کار و پول درآوردن برسد در حالیکه نوجوان دهه های گذشته تمرکزش بر گرفتن مدرک و درس و رتبه خوب کنکور بود وحالا شاهد سیر نزولی شرکت کنندگان کنکور علی الخصوص پسرها هستیم و خلاصه این کرونا یک شکاف بین دانش آموز و تحصیلات در نسل جدید با قدیم بود.

زندگی در فضای مجازی
احتمالا شما روزی که اینترنت اصلا وجود نداشت را یادتان نمی‌آید. بالاخره لا به لای بخشی از خاطرات بچگی تان صدای رزومه پدر که داشت به شرکت مربوطه فکس می شد را بخاطر می آورید و امکان ندارد گوشی های تاشو سونی را یادتان نیاید یا اولین اپلیکیشن های چت را. ما بومیان دیجیتالیم. چیزی توی مایه های اولین نسل از کسانی که در جزیره فضای مجازی سر و کله شان پیدا شد. یکجورهایی اول ما بودیم بعد پدر و مادرها توی اینترنت امروزی ساکن شدند. دلیل اصلی درس نخواندنمان را هم همین اینترنت می دانند. راستش بدهم نمی گویند ما بومیان وقتی در فضای مجازی غرقیم فرسخ ها از فضای تحصیل دور می شویم و همین می شود که خانواده دلیل اصلی گیردادنش را می گذارد اینترنت زیاد، مساوی درس نخواندن و باعث می شود شکاف بینمان ایجاد شود. تازه نسل ما در تحقیق و پژوهش هم دست به دامن گوگل است و سرچ قوی و ویکی پدیا اما والدینمان یا کم درس خوانده اند و آرزوی یک بچه درسخوان دارند و برای پژوهش هایشان از لای کتاب و روزنامه و مقاله های خاک خورده دانشگاهی دنبال اطلاعات می گشتند و اتفاقا هنوز هم به این روش قدیمی اعتقاد بیشتری دارند.

ما، فرق می‌کنیم
جدول تفاوت نسلی کم بی‌شباهت به جدول مندلیف نیست. از رویش بدون تفسیر و تحلیل که بخوانی چیزی بارت نمی شود فقط می فهمی به اندازه کافی هر نسل با نسل دیگر فرق می کند اما ویژگی نسل زد و آلفا نه تنها بخاطر اینکه خصوصیات نسلی اصلا به دهه نمی کشد و خیلی تند تند تغییر می کند بلکه بخاطر تفسیرهایی که هر ویژگی نسلی دارد بدیهی است که با پدر و مادر خود تفاوت های عمیقی داشته باشد. نسل زد دیالوگر است. اگر درس نمی خواند باید با او حرف زده شود برخلاف نسل های قبل که جز چشم در کارشان نبود. «زدی» ها ارزش ها و ضد ارزش های متفاوتی دارند. اصلا در ذهن آنها درس خواندن و نمره خوب گرفتن هیچ هم ارزش محسوب نمی شود. گرچه در جامعه امپراطوری دهه شصتی ها هنوز درس خواندن یک امتیاز است اما به زودی ورق برمی گردد و مدرسه هم مجبور می شود به جای آموزش صرف مهارت را هم دریابد.

نیت مهم است!
نیت که همیشه مهم است اما این کلمه neet است. به کسانی که نه درس می خوانند نه مهارت کسب می کنند و نه کار می کنند نیت می گویند. کسانی که سرشلوغ اند ولی هیچ کاری نمی کنند.؛ هیچ کاری جز وقت تلف کردن. نیت ممکن است به هر دلیل باشد. از ناامیدی برای اشتغال و درس خواندن در جامعه امروز تا امکان و توان مالی آن را نداشتن. در دوره های پیش از این بالاخره طرف هرجوری شده خود را به کاری مشغول می کرد و نمی گذاشت مشغول بیکاری باشد اما دوره و زمانه عوض شده است. حالا روی هردسته و گروهی که از یک مدل رفتاری پیروی می کنند اسم می گذارند و نیت امروزه در کشور ما مهم است و زیاد.

تبیان