شهادت به ولایت و امامت حضرت امیرالمؤمنین علی‌بن‌ابی‌طالب (علیه‌السلام) در اذان و اقامه نماز، در زبان فقهای گران‌قدر به شهادت ثالثه مشهور است و پس از اقرار به یگانگی خداوند متعال و رسالت نبی مکرم اسلام با عبارات مختلفی همچون «أشهَدُ أَنّ عَلیاً ولی الله»، «أشهَدُ أَنّ عَلیاً اَمیرالمؤمنین حقاً» و «أشهَدُ أَنّ عَلیاً حُجَّةُ الله» صورت می‌گیرد.

شهادت به ولایت و امامت حضرت امیرالمؤمنین علی‌بن‌ابی‌طالب (علیه‌السلام) در اذان و اقامه نماز، در زبان فقهای گران‌قدر به شهادت ثالثه مشهور است و پس از اقرار به یگانگی خداوند متعال و رسالت نبی مکرم اسلام با عبارات مختلفی همچون «أشهَدُ أَنّ عَلیاً ولی الله»، «أشهَدُ أَنّ عَلیاً اَمیرالمؤمنین حقاً» و «أشهَدُ أَنّ عَلیاً حُجَّةُ الله» صورت می‌گیرد.

? جدای از اینکه پیشینه اقرار به شهادت ثالثه در اذان و اقامه نماز خود موضوعی تاریخی بوده که در برخی از کتب تاریخی منعکس شده است، نزد فقهای عظام بحثی فقهی به شمار می‌آمده، از این رو احکام آن در کتب فقهی این بزرگان آمده است. بزرگان تشیع براین باورند که شهادت ثالثه در اصلِ تشریع اذان نبوده است، اما به لحاظ حکم فقهی آن اختلاف نظر وجود دارد.

? برخی گفتنِ آن را جایز ندانسته‌اند، همانند شیخ صدوق و شیخ طوسی در برخی از کتب خود؛ برخی گفتن آن را بدون قصد جزئیت جایز میدانند، همانند بسیاری از فقهای معاصر؛ در برخی از موارد نیز امری مطلوب خوانده‌اند و گفتن آن را به قصد استحباب مطلق جایز می‌دانند، بلکه آن را در مواردی و با وجود شرایطی از آن جهت که از شعائر ایمان و نماد تشیع است، واجب می‌دانند. تعدادی نیز مدعی آن هستند که شهادت ثالثه از اجزاء مستحب اذان و اقامه است، همانند مرحوم مجلسی اول در کتاب بحار الانوار.

? نظر مراجع تقلید معاصر:

▫️- حضرت امام خمینی (ره): «اَشْهَدُ انَّ‌ عَلِیاً وَلِی‌ اللّٰهِ‌» جزء اذان و اقامه نیست ولی خوب است بعد از «اَشْهَدُ انَّ‌ مُحَمَّداً رَسُولُ‌ اللّٰهِ‌» به قصد قربت گفته شود.

▫️- حضرت آیت‌الله خامنه‌ای: گفتن «اَشْهَدُ اَنَّ عَلِیّاً وَلیُّ اللهِ» به عنوان شعار تشیّع خوب و مهم است ولی جزء اذان و اقامه نیست و باید به قصد قربت مطلقه گفته شود.

▫️- حضرت آیت‌الله سیستانی: «أَشْهَدُ أنَّ‌ عَلِیاً وَلی الله» جزء اذان و اقامه نیست، ولی خوب است بعد از «أَشْهَدُ أنَّ‌ مُحَمَّداً رَسُولُ‌ الله» به قصد قربت گفته شود.

▫️- حضرت آیت‌الله مکارم شیرازی: «اَشْهَدُ أَنَّ عَلِیاً وَلِیُّ اللّٰهِ‌» (یعنی گواهی می‌دهم که علی ولیّ خدا بر همه‌ی خلق است) جزء اذان و اقامه نیست، ولی خوب است بعد از «اَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّداً رَسُولُ اللّٰهِ‌» به قصد تبرّک گفته شود، لکن به صورتی که معلوم شود جزء آن نیست.

▫️- حضرت آیت‌الله شبیری زنجانی: سزاوار است پس از «أشهد أنّ‌ محمداً رسول الله» به قصد تبرّک و تیمّن، شهادت به ولایت و امامت بلافصل حضرت امیرالمؤمنین و سایر معصومین (علیهم السلام) به نحوی که جزو اذان و اقامه محسوب نگردد، ذکر شود. و بی‌تردید اگر در شرایطی ترک این شهادت موجب تضعیف ولایت و تشیع گردد، ذکر آن لازم است.

▫️- حضرت آیت‌الله وحید خراسانی: «اشهد انّ‌ علیا ولیّ اللّه» جزء اذان و اقامه نیست، ولی چون ولایت آن حضرت مکمّل دین است، شهادت به آن در هر حال و از جمله بعد از «اشهد انّ‌ محمّدا رسول اللّه» از أفضل قربات است.

▫️- حضرت آیت‌الله سبحانی: «اَشْهَدُ انَّ‌ عَلِیاً وَلِی‌ اللّٰهِ‌» جزو اذان و اقامه نیست ولی خوب است بعد از أَشْهَدُ أَنَّ‌ مُحَمَّداً رَسُولُ‌ اللّهِ‌ ، به قصد قربت مطلقه و زینت اذان و اقامه گفته شود.

▫️- مرحوم حضرت آیت‌الله خوئی: «اَشْهَدُ انَّ‌ عَلِیاً وَلِی‌ اللّٰهِ‌» جزء اذان و اقامه نیست، ولی خوب است بعد از “أشهد أن محمداً رسول الله” به قصد قربت گفته شود.

 ▫️- مرحوم حضرت آیت‌الله بهجت: بعید نیست مستحب بودن اقرار به ولایت امیر المؤمنین علی بن ابی طالب - علیه السّلام - در اذان، در صورتی که به نیت مطلوب بودن گفته شود.

 ▫️- مرحوم حضرت آیت‌الله فاضل لنکرانی: جزو اذان و اقامه نیست ولی خوب است بعد از اشْهَدُ انَّ‌ مُحَمَّداً رسُولُ‌ اللّٰهِ‌ به قصد قربت گفته شود.

 ▫️- مرحوم حضرت آیت‌الله میرزا جواد تبریزی: شهادت بر ولایت علی علیه السلام و اولاد طاهرینش جزء اذان و اقامه نیست، لکن شعار شیعه شده است، در اذانی که در مجامع عمومی گفته می‌شود نباید شهادت بر ولایت ترک شود، اما در حال فرادی و مثل آن، ترک کردن مانعی ندارد، و الله العالم.

 ▫️ - مرحوم حضرت آیت‌الله صافی گلپایگانی: «أَشْهَدُ أَنَّ‌ عَلِیاً وَلِی الله» جزو اذان و اقامه نیست، ولی خوب است بعد از «أَشْهَدُ أَنَّ‌ مُحَمَّداً رَسوُلُ‌ الله»، به قصد قربت گفته شود.

خبرگزاری حوزه

1- پیشنهاد می شود که خانواده ها و اولیا دانش آموزان به مسئله ی نماز و مسائل دینی در منزل اهمیت دهند و دانش آموزان خود را برای خواندن نماز به وسیله های مختلف تشویق نمایند.
2- باید همکاری بین دو نهاد مهم خانواده و مدرسه در تربیت دینی دانش آموزان باشد و تا دانش آموزان را بتوان با مسائل دینی و اعتقادی بیشتر آشنا کرد
3- آشنا نمودن خانواده ها به شیوه های تاثیر گذاري بر فرزندانشان.
4- آشنا کردن دانش آموزان با فلسفه ي مسائل مذهبی و این موضوع که اصلا چرا ما باید نماز بخوانیم و فلسفه عبادت خدا چیست
5- معرفی الگو های شایسته در مسائل مذهبی .
6- استفاده از امام جماعت های جوان و خوش زبان که بتوانند ارتباط خوبی با دانش آموزان برگزار کنند و دانش آموزان بدون هیچ ترسی سوالات شرعی خود را از آنها بکنند
7- برگزاری مسابقات گوناگون در رابطه با نماز ؛ مثل : مسابقه ي انشا ، کتا ب خوانی و… .
8- مشارکت وهمکاری تمام اولیا ء مدرسه در تربیت مذهبی دانش آموزان واین امر را فقط وظیفه ي مربی تربیتی ندانیم .
9- سپردن امور اجرایی نماز به خود دانش آموزان و حتی می توان کل مسئولیت ها را به دانش آموزان داد که حتی مسئولین و معلمان مدرسه هم در نماز جماعت شرکت نکنند و دانش آموزان خودشان نظم و انضباط را در نماز خانه برقرار نمایند .
10- استفاده از فرشهای سجاده ایی در نماز خانه و همچنین استفاده از گلاب و عطر برای خوشبو کردن فضای مدرسه که به جذب بیشتر دانش آموزان به نماز جماعت کمک می کند .
11- پیشنهاد می شود سازمان های آموزش و پرورش و مدیران محترم مدارس با معلمان برای بهسازی و امکانات هرچه بهتر و بیشتر نمازخانه ، سرویسهای بهداشتی و وضوخانه مورد نیاز همکاری نمایند .
12- پیشنهاد می شود برای انجام هر کاری تشویق فراموش نشود همچنین می توان برای تشویق فعالین نماز از اردوهای تشویقی تحت عنوان اردوی نماز استفاده کرد .
13- در بین نماز ، احکام و قصه های قرآنی گفته شود و مسابقات فکری با اهداء جوایز برگزار شود .

بخشی از مقاله چگونه توانستم دانش آموزانم را به نماز جماعت علاقه مند کنم؟

مردم نسبت به رستاخیز و معاد، چند دسته هستند:
1- به قیامت شک دارند: ان کنتم فی ریب من البعث
2- به قیامت گمان دارند: یظنون انهم ملاقوا الله
3- به قامت یقین دارند: و بالاخرة هم یوقنون
4- منکر قیامت هستند: و کنا نکذب بیوم الدین
5- ایمان دارند ولی فراموش می کنند: نسوا یوم الحساب

?قرآن برای رفع شک استدلال کرده و از مؤمنین و گمان دارندگان با (تفاوتها) ستایش کرده است و از منکران برهان خواسته که دلیل انکار شما چیست؟ و برای گروه پنجم تذکراتی داده که انسان فراموش نکند. نماز، هم شک زدایی می کند و هم غفلتها را به یاد تبدیل می سازد.
?در نماز با گفتن جمله مالک یوم الدین هر شبانه روز حداقل ده بار انسان به خود مسئله قیامت را تلقین و تذکر می دهد.

?۱۱۴نکته درباره نماز

در بعضی روایات می خوانیم که نماز هم اولین سفارش انبیاء بود و هم آخرین وصایای اولیاء.

در تاریخ زندگی امام صادق آمده است که حضرت در آخرین لحظه های عمر مبارک خود چشم باز کرده و فرمود: تمام بستگان را جمع کنید و سپس فرمود: شفاعت ما شامل کسانی که نسبت به نماز سهل انگاری و استخفاف دارند نخواهد شد.