سه عامل بسیار مهم سبب شده بود تا ائمه قبل از امام باقرعلیه السلام نتوانند آن گونه كه شایسته آنها است علوم خود را گسترش دهند و قوانین حیات بخش اسلام را به صورت كامل برای مردم بیان كنند. این عوامل عبارتند از:

الف) اوضاع سیاسی: در زمان امامت ائمه پیش از امام باقرعلیه السلام تبلیغات سوئی بر علیه خاندان عترت و طهارت صورت می پذیرفت، چنان كه به دستور معاویه - لعنة الله علیه - بر منابر به امیرالمؤمنین علی علیه السلام دشنام می دادند و چنان بر علیه این خاندان دروغ پردازی می كردند كه بعد از شهادت آن حضرت در محراب نماز، مردم در خارج از كوفه گفتند: مگر او نماز هم می خوانده است. علاوه بر این روابط مردم با این خاندان تحت كنترل شدید حكام بنی امیه بود و پیروان آنان دستگیر و سپس شكنجه و زندانی می شدند و یا به قتل می رسیدند، از این رو شرایط به گونه ای بود كه تبیین احكام و مبانی اسلامی توسط ائمه به آسانی ممكن نبود.

ب) منع كتابت و نقل حدیث: بعد از رحلت پیامبر گرامی اسلام، خلفا و حاكمان، به بهانه حفظ قرآن و مخلوط نشدن آیات الهی با احادیث نبوی و با شعار «كفانا كتاب الله؛ كتاب خدا ما را كفایت می كند»، از نوشتن و نقل احادیث به شدت ممانعت می كردند و هر كس كه حدیثی را نقل می كرد او را توبیخ می كردند، حتی خلیفه دوم احادیثی را كه نوشته شده بود جمع آوری كرد و آنها را سوزاند. (1) این امر سبب شد كه ائمه نتوانند سنت پیامبرصلی الله علیه وآله را برای مردم بیان كنند. این دستور در زمان امام باقرعلیه السلام توسط «عمر بن عبد العزیز» لغو شد و لذا آن حضرت فرصت یافت تا به احیای سنت نبوی بپردازد.

ج) جهل و نادانی مردم: این عامل سبب شده بود كه مردم از چراغهای فروزنده و روشنی بخش بی بهره بمانند به حدی كه وقتی حضرت علی علیه السلام فرمودند: «فاسالونی قبل ان تفقدونی؛ (2) قبل از اینكه مرا از دست بدهید هر چه می خواهید از من سؤال كنید»، سعد بن ابی وقاص گفت: بگو موهای ریش من چقدر است. این جهل و نادانی حسرت تمام اندیشمندان جهان را برانگیخته است كه ای كاش ما مخاطب چنین شخصیت بزرگی بودیم و از محضر او بهره مند می شدیم.
اما در زمان امام باقرعلیه السلام كه اوضاع سیاسی كمی آرامتر شده بود و كتابت و نقل حدیث آزاد شده و مردم تا حدودی به ماهیت پلید حكام بنی امیه پی بردند، آن حضرت بزرگ ترین نهضت علمی جهان اسلام و تشیع را بنا نهادند و عالم اسلام را از علوم سرشار خود سیراب ساختند. در این عصر بود كه تدوین فرهنگ شیعه شامل فقه، تفسیر و اخلاق آغاز شد. این رشد علمی موجب شد كه درباره امام باقرعلیه السلام گفته شود: «ولم یظهر من ولد الحسن والحسین من العلوم ما ظهر منه من التفسیر والكلام والاحكام والحلال والحرام؛ (3) آنچه از دانشهایی همچون تفسیر، كلام، احكام و حلال و حرام از امام باقرعلیه السلام ظاهر گشت از هیچ یك از فرزندان امام حسن و امام حسین علیهما السلام ظاهر نگردید..»
از این رو رجال و شخصیتهای بزرگ علمی آن روزگار از محضر امام باقرعلیه السلام كسب فیض می كردند و شاگردان زیادی در این دانشگاه بزرگ اسلامی تربیت یافتند. شخصیتهایی همچون «جابر بن یزید جعفی.» ، «كیسان سجستانی.» ، «ابن مبارك.» ، «زهری.» ، «اوزاعی.» ، «هشام ابن حكم.» ، «هشان ابن سالم.» و حتی برخی از بزرگان اهل سنت مانند «ابو حنیفه.» ، «مالك.» و «شافعی.» از آثار علمی آن حضرت بهره مند شده و سخنان ایشان را بی واسطه وگاه با چند واسطه نقل نموده اند. همچنین علاوه بر مورخین و محدثین شیعه، بسیاری از مورخین و علمای اهل سنت همچون طبری، بلاذری، خطیب بغدادی، ابو نعیم اصفهانی و زمخشری، سخنان درر بار آن امام بزرگ را بیان نموده اند و در كتب آنها جمله: «قال محمد بن علی.» و یا «قال محمد الباقر» فراوان دیده می شود. (4)

1) الطبقات الكبری، ابن سعد، دارصادر، ج 5، ص 188؛ سیراعلام النبلاء، همان، ج 5، ص 89.
2) نهج البلاغه، خطبه 93.
3) مناقب ابن شهر آشوب، همان، ص 372؛ بحارالانوار، ج 46، ص 294.
4) سیره پیشوایان، همان، ص 307.

به نظر شما مهم‌ترین و به‌یادماندنی‌ترین جمله‌ی حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در سال ۹۶ کدام جمله است؟ جمله‌ی مورد نظر خود را در ذیل همین مطلب یا طریق این آدرس ارسال کنید. برای سهولت در انتخاب می‌توانید از صفحات «بیانات»، «پیام‌ها» و جستجو، در سایت KHAMENEI.IR عبارت مورد نظر خود را بیابید. نتیجه این نظرسنجی بیست و نهم اسفندماه اعلام خواهد شد.

براي اطلاعات بيشتر اين قسمت كليك نماييد

كلیاتی پیرامون ماه رجب
ماه رجب، ماه خدا
اعمال و آداب حضور معنوی در ماه رجب
سیره معصومین علیهم السلام و بزرگان در ماه رجب
ماه رجب و فرصت ها

مناسبت ها
اول رجب، ولادت امام باقرعلیه السلام (57 ه. ق)
فرمول زندگی معصومین علیهم السلام
امام باقرعلیه السلام و شرایط زمانه
چرا امام باقرعلیه السلام را شكافنده علوم می خوانند؟
سیره امام باقرعلیه السلام در برخورد با خلفاء
سیره امام باقرعلیه السلام در برخورد با علماء، شاگردان، زنادقه
سیره اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، خانوادگی و فردی امام باقرعلیه السلام
یاران و شاگردان مكتب امام باقرعلیه السلام
با توجه به تغییر شرایط زمانه و فاصله زیاد زمانی، ما چگونه می توانیم پیرو سیره امام باقرعلیه السلام باشیم؟

سوم رجب؛ شهادت امام هادی علیه السلام (42 سالگی، 254 ه. ق)
خلفای عصر امام هادی علیه السلام و شیوه برخورد آن ها با حضرت
چرا امام هادی و امام عسكری علیهما السلام را عسكریین علیهما السلام می نامند؟
فضائل و مناقب و كرامات حضرت هادی علیه السلام
ابعاد مختلف سیره امام هادی علیه السلام (سیاسی، اجتماعی، علمی، فردی، خانوادگی)
عنصر تقیه، وكالت و نیابت در عصر امام هادی علیه السلام
امام هادی علیه السلام و زمینه سازی برای غیبت امام زمان علیه السلام
امام هادی علیه السلام و زیارت جامعه كبیره (درس امام شناسی)
سامرا و تاریخچه سیاسی، دینی و علمی آن
مواعظ و كلمات حضرت هادی علیه السلام

دهم رجب؛ ولادت امام جوادعلیه السلام
چرا مأمون، دختر خود را به ازدواج امام جوادعلیه السلام در آورد؟
زمانه امام جوادعلیه السلام و اقدامات حضرت
امام جوادعلیه السلام و امامت در سن 9 سالگی
پای سخنان امام جوادعلیه السلام
كرامات، مناقب و فضائل حضرت جوادعلیه السلام
تربیت یافتگان مكتب امام جوادعلیه السلام
نظری به سیره امام جوادعلیه السلام در ابعاد مختلف

سیزدهم رجب
آغاز ایام البیض
ماه رجب، بركات و آداب آن
ایام البیض چیست و چه فضائلی دارد؟
اعتكاف، آداب و آثار آن
نگاهی به سنت های فراموش شده
ولادت امام علی علیه السلام
امام علی علیه السلام و ولادت در كعبه
پیامبر اكرم صلی الله علیه وآله و چگونگی تربیت امام علی علیه السلام
جایگاه فاطمه بنت اسد در پیشگاه پیامبر اكرم صلی الله علیه وآله
فضائل، مناقب و كرامات امام علی علیه السلام
صبر علی علیه السلام و مصلحت اسلام
امام علی علیه السلام در زمان خلفا و حكومت های غاصبان
پای درس امام علی علیه السلام در نهج البلاغه
كاربرد نهج البلاغه در تبلیغ
امام علی علیه السلام و حضرت زهراعلیها السلام چگونه به تربیت اولاد پرداختند؟
امام علی علیه السلام، قبل از بعثت، بعد از بعثت، در زمان خلافت و زمان حكومت

پانزدهم رجب؛ وفات حضرت زینب علیها السلام (در 56 سالگی)
زینب كبری و صدیقه صغری
عالمه غیرمعلّمه، فهیمه غیرمفهّمه
زینب علیها السلام و حسین علیه السلام دو واژه همیشه با هم
فضائل، مناقب و كرامات حضرت زینب علیها السلام
زینب علیها السلام، پیام آور عاشورا
زینب علیها السلام در مقاطع مختلف
زمانه پیامبرصلی الله علیه وآله
امام علی علیه السلام و حضرت زهرا علیها السلام
امام حسن علیه السلام
امام حسین علیه السلام
امام سجاد علیه السلام
پای سخنان علی وار زینب علیها السلام
محورهای تبلیغی خطبه های حضرت
تربیت یافتگان مكتب زینب علیها السلام

بیست و چهارم رجب؛ فتح قلعه خیبر (توسط امام علی علیه السلام)
یهود و مبارزه با اسلام
پیامبرصلی الله علیه وآله و سه دسته از دشمنان
كفار و مشركین
یهود
منافقین
نقش امام علی علیه السلام در جنگ ها (به ویژه خیبر)
ناگفته هایی از فتح قلعه خیبر
نقش جهاد در پیشبرد اهداف مكتب اسلام

بیست و پنجم رجب؛ شهادت امام كاظم علیه السلام (55 سالگی)
امام كاظم علیه السلام و شیوه مبارزاتی حضرت
منشور خردگرایی (مواعظ امام كاظم علیه السلام به هشام)
فضائل، مناقب و كرامات حضرت موسی بن جعفرعلیهما السلام
سیره تربیتی امام كاظم علیه السلام
امام كاظم علیه السلام و زندان های مختلف
فرزندان و تربیت یافتگان امام كاظم علیه السلام
بهترین بهره برداری از مجالس ذكر مصیبت چیست؟
شهادت حضرت موسی بن جعفرعلیهما السلام، علل، زمینه ها و آثار

بیست و ششم رجب؛ وفات حضرت ابوطالب علیه السلام (10 بعثت)
نقش ابوطالب در موفقیت پیامبر اكرم صلی الله علیه وآله
چرا سال دهم بعثت عام الحزن نامیده شد؟
خفتگان در قبرستان ابوطالب علیه السلام

بیست و هفتم رجب؛ بعثت پیامبر اكرم صلی الله علیه وآله
علل، زمینه ها، عوامل و آثار بعثت
آیا هر جاهلیتی، بعثتی نو و جدید می طلبد؟
انقلاب اسلامی ایران در راستای بعثت پیامبرصلی الله علیه وآله
بعثت پیامبر اكرم صلی الله علیه وآله در مقایسه با بعثت انبیاء الهی
ما و بعثت پیامبر اكرم صلی الله علیه وآله
جزیرة العرب و جهان در آستانه بعثت
علل و عوامل موفقیت سریع بعثت

منبع: ماهنامه اطلاع رسانی، پژوهشی، آموزشی مبلغان شماره 21 .

خلاصه‌ای از فضائل و اعمال ماه رجب
منزلگاه رجب شعبان و رمضان همواره مورد توجه سالکان الی الله بوده است؛ ادعیه و اعمال وارد شده در این ماه روشنی چشم عرفا و راه‌گشای طریق الی الله است. حضرت آیت‌الله بهجت قدس‌سره نیز در طول عمر مبارک خود، روزه دو ماه رجب و شعبان را به روزه ماه رمضان متصل می‌کردند و درباره ادعیه این ماه‌ها می‌فرمودند: «شیعه را با داشتن این همه ادعیه مأثوره از اهل‌بیت علیهم‌السلام غرق در نور می‌بینیم».
ایشان طلاب و عموم مردم را به بهره از این نور فرا می‌خواندند و آنها را به مطالعه کتاب اقبال‌الاعمال سیدبن‌طاووس قدس‌سره تشویق می‌کردند. ایشان می‌فرمودند: «هر کس که [کتاب] اقبال سید‌بن‌طاووس را نداشت، اساتید ما او را رفیق خود نمی‌شمردند. هر مقدار از اقبال که مطالعه کردنی است، مطالعه و هر مقدار که عمل کردنی است، به هر اندازه حال دارید عمل کنید». در ادامه اشاره‌ای کوتاه درباره ماه رجب از این کتاب آمده است.

تجلیل ماه رجب از دیدگاه عقل
… ماه‌ها همانند مرحله‌ها و منازلی هستند که انسان آنها را به‌سوی مرگ و منازل بعد از آن طی می‌کند. بنابراین شایسته است بنده در هر منزلگاهی از ماه‌ها و روزها که وارد می‌شود، به اندازه تفضّل‌هایی که خداوند ـ جل‌جلاله ـ از اکرام و انعام خود ارزانی می‌دارد، از آن تجلیل کند.
بنابراین ای خوانندۀ محترم! بعد از گذشت ماه «ربیع‌الاول» ـ که روز تولد سرورمان رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم در آن واقع شده بوده و دارای فضیلت کاملی است که یادآور شدیم ـ هیچ منزلی برتر از ماه رجب نیست که به فزونی اعمال و بهره‌مندی‌ها مشرف شده باشد … .

 فضیلت و آداب ویژۀ شب اول ماه رجب از دیدگاه عقل
… احادیث روشن و عمل استوار شیعه در این نکته اتفاق نظر دارند که شب اول ماه رجب، یکی از چهار شبی است که در طول سال، با انجام عبادات و مراقبۀ خداوندِ آگاه از نهانی‌ها احیا می‌شود … .۱

فضیلت غسل در اول، وسط و آخر ماه رجب
در برخی کتاب‌های دربردارندۀ اعمال عبادی آمده است که پیامبر اکرم ـ علیه افضل‌الصلوات ـ فرمود: «هرکس ماه رجب را درک کند و در اول، وسط و آخر آن غسل کند، همانند روزی که انسان از مادر متولد می‌شود، از گناهان بیرون می‌آید».

دعای بعد از نماز عشای شب اول ماه رجب
امام باقر علیه‌السلام می‌فرماید: پس از نماز عشای شب اول ماه رجب، این دعا را بخوان و سپس حاجاتت را از خدا بخواه: اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ بِأَنَّكَ مَلِيكٌ وَ أَنَّكَ عَلَى كُلِّ شَيْ‏ءٍ مُقْتَدِرٌ [قدير] وَ أَنَّكَ مَا تَشَاءُ مِنْ أَمْرٍ يَكُنْ اللَّهُمَّ إِنِّي أَتَوَجَّهُ إِلَيْكَ بِنَبِيِّكَ مُحَمَّدٍ نَبِيِّ الرَّحْمَةِ صَلَوَاتُكَ عَلَيْهِ وَ آلِهِ يَا مُحَمَّدُ يَا رَسُولَ اللَّهِ إِنِّي أَتَوَجَّهُ إِلَى اللَّهِ رَبِّي وَ رَبِّكَ لِيُنْجِحَ بِكَ طَلِبَتِي اللَّهُمَّ بِنَبِيِّكَ مُحَمَّدٍ وَ بِالْأَئِمَّةِ مِنْ أَهْلِ بَيْتِهِ أَنْجِحْ طَلِبَتِي.

نماز دو رکعتی برای هر شب ماه رجب
عبدالحمان بن محمد بن علی حلوانی در کتاب «التحفة» نقل کرده است که رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم فرمود: «هرکس در ماه رجب ۶۰ رکعت نماز ـ در هر شب ۲ رکعت و در هر رکعت از آن، سوره «فاتحه الکتاب» را ۱ بار و سوره «قُلْ يَا أَيُّهَا الْكَافِرُون‏» را ۳ بار و سوره «قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَد» را ۱ بار ـ بخواند و هرگاه سلام نماز را گفت، دو دست خود را به آسمان بلند کند و بگوید: «لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَحْدَهُ لَا شَرِيكَ لَهُ لَهُ الْمُلْكُ وَ لَهُ الْحَمْدُ يُحْيِي وَ يُمِيتُ وَ هُوَ حَيٌّ لَا يَمُوتُ بِيَدِهِ الْخَيْرُ وَ هُوَ عَلَى كُلِّ شَيْ‏ءٍ قَدِيرٌ وَ إِلَيْهِ الْمَصِيرُ وَ لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِيِّ الْعَظِيمِ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ عَلَى آلِ مُحَمَّدِ النَّبِيِّ الْأُمِّيِّ وَ آلِه‏.»؛ آنگاه دو دست خود را بر روی خود بکشد، خداوند سبحان دعای او را مستجاب نموده و پاداش هفتاد حج و عمره را به او عطا می‌کند».

اخلاص، زمینۀ برخورداری از پاداش‌های یاد شده برای نمازها و روزه‌های مستحبی
توجه به این نکته ضروری است که تمامی فضایل و پاداش‌ها و نیکی‌هایی که در این کتاب برای نمازِ شب‌های ماه رجب و شعبان و روزۀ این دو ماه ذکر شده است، همگی مشروط به اخلاص است و یک از موارد رعایت اخلاص نزد خواص این است که نیت انسان از عمل، تنها تحصیل پاداش‌های یاد شده نباشد؛ بلکه غرض او از انجام این عبادات آن باشد که ربّ‌الارباب را از آن جهت که زیبنده است خردمندان او را بپرستند، عبادت کند و این گردنۀ دشواری است که ایمنی از آن بعید است.
نیز از جمله موارد اخلاص این است که از عمل خویش، احساس عُجب و خودپسندی نکنی و بر آن اعتماد نکنی؛ زیرا اگر دربارۀ عملکرد خداوند جل‌جلاله با تو، پیش از آن‌که دنیا را برای مصلحت تو آباد کند و تو را بیافریند و نیز دربارۀ اینکه حضرت آدم علیه‌السلام را پیش از زمان عبادت تو آفرید و نیز تمامی آنچه را که بدان نیاز داری برای تو فراهم کرد بیندیشی، پی می‌بری که اعمال تو نسبت به بخشش‌های خداوند جل‌جلاله از هیچ جایگاهی برخوردار نیست.

زیارت رجبیه
جدم شیخ طوسی رحمه‌الله به سند خود از حسین‌بن‌روح رضی‌الله‌عنه نقل می‌کند که فرمود: هر گاه در ماه رجب به هر یک از مشاهد رفتی و خواستی زیارت کنی، با این عبارت زیارت کن: الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي أَشْهَدَنَا مَشْهَدَ أَوْلِيَائِهِ فِي رَجَبٍ وَ أَوْجَبَ عَلَيْنَا مِنْ حَقِّهِمْ مَا قَدْ وَجَبَ وَ صَلَّى اللَّهُ عَلَى مُحَمَّدٍ الْمُنْتَجَب‏… .۲

عمل شب جمعۀ اول ماه رجب، «لَیْلَهُ الرَّغَائِب»
پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم دربارۀ فضایل ماه رجب می‌فرماید: «… لیکن از شب جمعۀ اول این ماه غفلت مورزید؛ زیرا این شب، شبی است که فرشتگان آن را «لَیْلَهُ الرَّغَائِب» (شب دست‌یافتن به امور مورد رغبت و علاقه) می‌نامند؛ زیرا زمانی‌که یک‌سوم از شب جمعۀ اول این ماه سپری می‌شود، هیچ فرشته‌ای در آسمان‌ها و زمین باقی نمی‌ماند مگر آنکه در کعبه و پیرامون آن گرد می‌آیند و خداوند بر آنها اشراف نموده و نظر افکنده و خطاب به آنها می‌گوید: «ای فرشتگان من! هر حاجتی دارید از من بخواهید». فرشتگان می‌گویند: «پروردگارا! حاجت ما از تو این است که روزه‌دارانِ ماه رجب را بیامرزی». خداوند –تبارک‌وتعالی - می‌فرماید: چنین کردم».

برای آگاهی بیشتر از اعمال این ماه، به کتاب اقبال‌الاعمال، باب اعمال ماه رجب مراجعه فرمایید.

از ماه رجب قدردانی کنید
باید همه به یکدیگر تبریک عرض کنیم [این‌] توفیق الهی را که توانستیم بار دیگر وارد ماه رجب بشویم. ماه رجب یک فرصت تقرّب به ارزشهای الهی و تقرّب به ذات مقدّس پروردگار و فرصت خودسازی است.
این ایّامی که در روایات ما به‌عنوان ایّام برجسته معرّفی شده‌اند، اینها همه فرصتند؛ هر فرصتی هم نعمت است و هر نعمتی هم نیازمند شکر و سپاس است. شکر و سپاس نعمت هم این است که انسان نعمت را بشناسد، بر طبق اقتضای این نعمت رفتار کند، از آن بهره ببرد، نعمت را از خدا بداند و آن را در راه خدا به کار ببرد؛ ماه رجب از این نعمتها است. بعد هم ماه شعبان است که آن هم نعمت دیگری است و این دو ماه از نظر کُمَّلین و اهل توحید و اهل معنا مقدّمه‌ی ماه رمضانند؛ و ماه رمضان ماه عروج است، ماه رفتن به معراج است، ماه تزکیه است، ماه تصفیه است که همه‌ی ما به اینها احتیاج داریم.
از ماه رجب قدردانی کنید؛ در این ماه توسّلات خودتان به درگاه پروردگار عالم را هرچه میتوانید بیشتر کنید؛ به یاد خدا باشید و کار را برای خدا انجام بدهید؛ این تلاشی که میکنید، این زحمتی که میکشید، برای خدا قرار بدهید.
۱۳۹۴/۰۲/۰۶

از برکات ماه رجب استفاده کنیم
برکات ماه رجب منحصر به این ولادتها نیست؛ توصیه میکنم خودم را و شما را که از برکات ماه رجب استفاده کنیم با تقویت پیوند و ارتباط قلبی با خدای متعال. اگر آحاد ما رابطه‌ی خودمان را با خدا تقویت کنیم، بسیاری از معضلات، مشکلات، نابسامانی‌ها، ناهنجاری‌ها به خودیِ خود مرتفع خواهد شد.
۱۳۹۴/۰۲/۰۹

اوّلین دشمن ما غفلت است
ماه رجب است؛ و در این سرود پر مغز و زیبایی هم که شماها خواندید، اشاره‌ی به ماه رجب، ماه توسّل، ماه توجّه و دعا شده بود. در این ماه شریف، مؤمنین که دعا میخوانند، از خدای متعال این‌جور میخواهند: اَللهُمَّ فَاهدِنی هُدَی المُهتَدینَ وَ ارزُقنی اجتِهادَ المُجتَهِدینَ وَ لا تَجعَلنی مِنَ الغافِلینَ المُبعَدین. چقدر حائز اهمّیّت است هر سه فِقره! فقره‌ی آخر هم که مغفرت است که اساس همه‌ی کارها است: وَ اغفِر لی یَومَ الدّین. هدایتِ هدایت‌یافتگان و تلاش تلاشگران آن چیزی است که در این دعا از خدای متعال میخواهید.
شما تأمّل بفرمایید اگر همین دو عامل در من و شما باشد، همه‌ی مشکلات حل خواهد شد؛ هم هدایت هدایت‌یافتگان الهی نصیب ما بشود، هم تلاش تلاشگران تاریخ بشریّت در رفتار ما، در گفتار ما، در منش ما محسوس باشد.
در آن فقره‌ی سوّم، آسیب مورد اشاره قرار گرفته است: وَ لا تَجعَلنی مِنَ الغافِلینَ المُبعَدین. غفلت بزرگ‌ترین آسیب است؛ غفلت از مسیر، غفلت از هدف، غفلت از توان، غفلت از فرصت، غفلت از دشمن، غفلت از وظیفه‌ای که امروز بر دوش من و شما است؛ غفلت. بزرگ‌ترین دشمن ما غفلت است. اوّلین دشمنی که ما را در مقابل دشمنان دیگرمان به خاک می‌نشاند، غفلت است؛ وَ لا تَجعَلنی مِنَ الغافِلینَ المُبعَدین. نتیجه‌ی این غفلت دور شدن است؛ دور شدن از خدا، دور شدن از هدف، دور شدن از کامیابی. مضامین دعاها معرفت است، توحید است، درس زندگی است؛ ببینید دعاها اینها است. با این توجّه دعاها را بخوانیم و از این فضای این ماه بهره ببریم.

 مرحوم آیت‌الله مجتبی تهرانی در اولین روز ماه رجب سال ۱۳۹۱، سخنانی ایراد کردند که نشان از اهمیت این ماه دارد. این سخنان، آخرین گفته‌های ایشان پیرامون اهمیت و جایگاه ویژه‌ی ماه رجب است:

در روایات داریم ماه رجب شهر الله است. ماه شعبان، ماه پیغمبر اکرم است. ماه رمضان هم ماه امت است. در بین زمان‌هایی که در به اجابت رسیدن دعا‌ها تأثیر زیادی دارد، ماه رجب است. عجیب این است که این اختصاص به اسلام هم ندارد؛ یعنی ماه رجب قبل از اسلام نیز در ارتباط با حوائج، عظمت داشته است! مردم در زمان جاهلیت هم منتظر بودند که ماه رجب بیاید، حاجت‌هایشان را حالا روی همان عقیده‌های خودشان در ماه رجب بخواهند. چون می‌گفتند: در ماه رجب بخواهیم به اجابت می‌رسد و به حاجت‌هایمان می‌رسیم. در جاهلیت که از اسلام خبری نبود هم این‌طور بوده است. می‌خواهم بگویم ماه رجب، در تاریخ یک سابقه این چنینی دارد.

اگر شما به دعا‌های ماه رجب مراجعه کنید می‌بینید که روی این مسئله خیلی سفارش شده است. در دعا‌های ماه رجب هم زیاد مسئله حوائج مطرح شده است، «یا مَن یملِکُ حَوائِجَ السائِلینَ»؛ اولین دعا در اعمال روز‌های این ماه است. در مورد دعا‌هایی که بعد از نماز آمده «یا مَن أَرجُوهُ لِکُلِ خَیرٍ وَ آمَنُ سَخَطَهُ عِندَ کُلِ شَرٍ یا مَن یعطِی الکَثِیرَ بِالقَلِیلِ یا مَن یعطِی مَن سَأَلَهُ یا مَن یعطِی مَن لَم یسأَلهُ وَ مَن لَم یعرِفهُ تُحَنُناً مِنهُ وَ رَحمَه»؛ دعاهایی که در ماه رجب وارد شده غالباً در ارتباط با حوائج است‌.

در یک روایتی ازپیغمبر اکرم دارد که فرمود: «إِن اللهَ تَعَالَى نَصَبَ فِی السمَاءِ السابِعَهِ مَلَکاً»؛ خداوند در آسمان هفتم فرشته‌ای را نصب فرموده است «یقَالُ لَهُ الداعِی»؛ اسمش داعی است. داعی یعنی جارچی. «فَإِذَا دَخَلَ شَهرُ رَجَبٍ ینَادِی ذَلِکَ المَلَکُ کُل لَیلَهٍ مِنهُ إِلَى الصبَاحِ»؛ وقتی ماه رجب وارد می‌شود فرشته‌ای که در آسمان هفتم است هر شب از ماه رجب تا به صبح ندا می‌دهد: «طُوبَى لِلذاکِرِینَ طُوبَى لِلطائِعِینَ»؛ این حرف او است، «و یقُولُ اللهُ تَعَالَى»؛ این ملک می‌گوید: ای مردم! می‌دانید امشب خدا دارد چه می‌گوید؟ «أَنَا جَلِیسُ مَن جَالَسَنِی»؛ من هم‌نشین کسی هستم که با من بنشیند. «وَ مُطِیعُ مَن أَطَاعَنِی»؛ چه تعبیر عجیبی! من اطاعت می‌کنم از کسی که از من اطاعت کند. هر چه بخواهی به تو می‌دهم. «وَ غَافِرُ مَنِ استَغفَرَنِی»؛ هر که از من طلب غفران کند، او را می‌آمرزم. «الشهرُ شَهرِی»؛ ماه ماه من است. ماه رجب ماه خدا است. «وَ العَبدُ عَبدِی»؛ بنده هم بنده من است، هیچ کسی را طرد نمی‌کند. «وَالعَبدُ عَبدِی وَالرحمَهُ رَحمَتِی»؛ رحمت، رحمت من است. «فَمَن دَعَانِی فِی هَذَا الشهرِ أَجَبتُهُ»؛ هر که در این ماه من را بخواند، من جوابش را می‌دهم. «وَمَن سَأَلَنِی أَعطَیتُهُ»؛ هر که در این ماه از من درخواستی کند به آن عطا می‌کنم. «وَ مَنِ استَهدَانِی هَدَیتُه»؛ هر که از من طلب هدایت کند، هدایتش می‌کنم. «وَجَعَلتُ هَذَا الشهرَ حَبلًا بَینِی وَ بَینَ عِبَادِی» من این ماه را ریسمانی قرار دادم بین خودم و بنده خودم. «فَمَنِ اعتَصَمَ بِهِ وَصَلَ إِلَی»؛ چه تعبیر بالایی است!

اگر کسی در ماه رجب اعتصام به این ماه پیدا کند، یعنی به این حَبل و به این ریسمان اعتصام پیدا کند، این به من می‌رسد؛ یعنی بهترین موقعیت‌ها برای ما فراهم آمده است. می‌خواستم بگویم این ماه را قدر بدانید، این ماه مقدمه است برای ماه مبارک رمضان. همه چیز در آن هست و مهمتر از همه اینکه خدا این ماه را وسیله‌ای قرارداده است که ما بتوانیم خودمان را به خدا برسانیم، خودمان را تطهیر کنیم. همه چیز در این روایت بود. لذا می‌خواستم به دوستان سفارش کنم که از این ماه غفلت نکنید! این دعا‌هایی را که در ماه رجب وارد شده است بخوانید! این‌ها خیلی مؤثر است. به خصوص از نظر اعمال و رفتارتان یک کاری کنید که خودتان را مهذب کنید، تطهیر کنید، آماده کنید برای ماه مبارک رمضان که «دُعِیتُم فِیهِ إِلَى ضِیافَهِ اللهِ»، است. بیایید در این ماه، خودتان را برای مهمانی خدا آماده کنید. ان‌شاءالله موفق باشید!