همه تلاش کنند که مردم محترمانه و آبرومندانه زندگی کنند
حجت الاسلام و المسلمین سید ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور و هیئت همراه در ادامه برنامه های خود در سفر استانی به شهر مقدس قم، با حضور در بنیاد بین المللی علوم وحیانی اسراء با حضرت آیت الله العظمی جوادی آملی دیدار و گفتگو کرد.
آیت الله العظمی جوادی آملی در این دیدار در سخنانی بیان داشتند: خداوند مردم را «کریم» آفرید؛ «وَ لَقَدْ کَرَّمْنا بَنِی آدَمَ»، روی این اصل کشور را کمیته امدادی اداره کردن برخلاف فرهنگ خلقت است، خداوند انسان را با کرامت خلق کرد و دستور داد کرامت انسان محفوظ باشد.
ایشان ادامه دادند: به دلیل همین تاکید اسلام بر حفظ کرامت انسان است که مزدوری در اسلام نهی شده است، علما این نهی را حمل بر کراهت کردهاند اما برخی از کراهت بالاتر نیز گفته اند، سفارش اسلام این است که شما باید کنار سفره خود بنشینید، پیامبر(ص) دست کارگری را بوسید که برای خود کار میکرد، نه اینکه فردی که برای دیگری کار می کند.
معظم له تاکید داشتند: مسئولان باید همت بلند داشته باشند و بدانند که مدیریت و اقتصاد یک کار علمی است، باید همه تلاش کنند که مردم محترمانه و آبرومندانه زندگی کنند چرا که فقر به معنای نداشتن و نداری نیست، اسلام به شخص ندار، فقیر نمی گوید! در فرهنگ اسلام، فقیر کسی است که ستون فقراتش شکسته است، چنین فردی به هیچ کس اعتماد نخواهد کرد. در بیان قرآن، اقتصاد عامل قیام و ایستادگی جامعه است اگر اقتصاد خراب باشد و ستون فقرات جامعه مشکل داشته باشد، مجبور خواهد بود به دیگران باج بدهد.
آیت الله العظمی جوادی آملی با تاکید بر لزوم خودکفایی کشور در عرصه های مختلف ابراز داشتند: ما هرگز در را به روی خود نمی بندیم، ما با کسی قهر نیستیم و با همه کشورها تعامل می کنیم. آن ها نیز باید مودب باشند و ادب را در مقابل ما رعایت کنند، اما ما پس از دست دادن با آنها، باید انگشتان خود را بشماریم، این معنای استقلال است.
معظم له خاطرنشان کردند: توسعه در کار و تولید باید مورد توجه جدی قرار بگیرد، کشور این ظرفیت را دارد، باید تولیدکنندگان تشویق شوند و دولت هم آنها را هدایت و مراقبت کند.
در ابتدای این دیدار حجت الاسلام و المسلمین رئیسی گزارشی از اقدامات دولت به ویژه در بخش های اقتصادی و نیز اقدامات صورت گرفته در سفر استانی به شهر مقدس قم، محضر معظم له ارائه نمود.
مراتب روزه
مراتب روزه
چنانکه تقوا را مراتبى است و انسانها در بهره مندى از آن یکسان نیستند روزه هم که ابزارى براى رسیدن به تقوا است درجات و مراتبى دارد. اهل معرفت در بیان درجات روزه همانند تقوا سه مرتبه و درجه براى آن قایل شده اند.
روزه عوام که همان پرهیز از خوردن و آشامیدن و سایر مبطلات روزه است و از آدمى دفع تکلیف مى کند.
روزه خواص: که علاوه بر آنچه عوام از آن پرهیز مى کنند سایر اعضاى بدن نظیر چشم و گوش و دهان و… از گناهان دورى مى کنند که افطار چنین روزه اى، ارتکاب گناه و انجام معصیت است.
امام على (ع) چنین مرتبه اى را اینگونه معرفى مى فرمایند: «روزه دارى، پرهیز از حرامهاست، چنانکه انسان از خوردن و آشامیدن خوددارى مى کند».
روزه خواص خواص: که علاوه بر آنچه در دو مرحله پیش گذشت روزه دار، دل را از مشغول شدن به افکار دنیوى و اخلاق رذیله و هر آنچه غیر خداست محافظت کند و افطار این نوع از روزه به یاد غیر خدا و روز قیامت بودن است و حاصل این روزه روگردانیدن از غیر خداست چنانکه خداوند فرمود: «قُلِ اللَّهُ ثُمَّ ذَرْهُمْ؛ بگو خدا و هر چه غیر اوست واگذار».
این مرتبه از روزه اختصاص به انبیاء و صدیقین و مقرّبین دارد و ثمره این روزه نایل شدن به مشاهده جمال لقاى الهى است و رسیدن به چیزى که هیچ چشمى ندیده و هیچ گوشى نشنیده، و به خاطر احدى خطور نکرده است.
رشیدالدین میبدى در تفسیر گرانسنگ کشف الاسرار با بیانى لطیف این مرتبه از روزه را چنین بیان مى دارد: «روزه جوانمردان به زبان اهل حقیقت بشو و ثمره و سرانجام آن بدان، چنانکه تو تن را به روزه دارى و از طعام و شراب بازدارى ایشان دل را به روزه در آرند و از جمله مخلوقات باز دارند. تو از بامداد تا شبانگاه روزهدارى. ایشان از اول عمر تا آخر عمر روزه دارند. میدان روزه تو یک روز است، میدان روزه ایشان یک عمر».
حقیقت روزه
قرآن کریم در اشاره اى بسیار کوتاه، اما پر مغز و پر معنى حقیقت روزه و هدف از آن را بیان فرموده است در آیه ۱۸۳ سوره بقره مى خوانیم: «یا أَیُّهَا الَّذِینَ ءَامَنُواْ کُتِبَ عَلَیْکُمُ الصِّیَامُ کَمَا کُتِبَ عَلَى الَّذِینَ مِن قَبْلِکُمْ لَعَلَّکُمْ تَتَّقُونَ؛ اى کسانى که ایمان آورده اید! روزه بر شما واجب شد همانگونه که بر پیشینیان شما واجب گردید باشد که پرهیزکار شوید.»
خداوند این آیه را با خطاب خاص خود به دوستانش آغاز مى کند و چه خطابى برتر از خطاب معبود با انسان، که چنین نواى گوش نوازى قبل از هر چیز تمامى سختى هاى روزه را از یاد انسان مى برد. امام صادق (ع) درباره این خطاب الهى مى فرمایند: «لذّة ما فى النداء اَزال تَعَ بَ العبادة و العناء؛ لذت آنچه در این خطاب است رنج و سختى عبادت را از بین مى برد».
در ادامه آیه خداوند فلسفه تشریع روزه را که در اُمم گذشته نیز جریان داشته بیان مى کند و مى فرماید: «لعلّکم تتقون» رسیدن به مرحله تقوا هدف روزه و حقیقت آن است. از این عبارت کوتاه مىتوان دنیایى از معنا را فهمید چرا که تقوا «خیر دنیا و آخرت» و «سرآمد همه کارهاست» و رسیدن به این مهم یعنى نهایت کمال آدمى و سعادت دنیا و آخرت.
چنانکه تقوا همه جانبه است و فقط به تقواى قلب یا عضو خاص یا حوزه معین اعم از فرهنگى، اخلاقى، اجتماعى، سیاسى، اقتصادى، محدود نمى شود و شامل همه این ابعاد مى گردد. روزه نیز فقط امساک از خوردن و آشامیدن نیست بلکه روزه دل، روزه چشم، روزه زبان، روزه قلب را شامل مى شود و در یک کلام آنکه تمامى وجود آدمى در اختیار احکام و فرائض الهى باشد.
چنین روزه اى سپر آدمى است در برابر آتش، بهشت را واجب مى کندو خالص شدن آدمى را به همراه مى آورد و به میراث روزه که همان یقین به ذات اقدس الهى است نایل مى کند. در حدیث معراج آمده است که پیامبر (ص) فرمود: «پروردگارا! میراث روزه چیست؟ خداوند فرم ود: روزه حکمت به ارث مى نهد و حکمت معرفت و معرفت یقین مى آورد و، چون بنده به یقین رسید دیگر براى او اهمیتى ندارد که چگونه شب و روز خود را بگذراند. به سختى یا به آسانى».
اما روزهاى که فقط امساک از خوردن و آشامیدن بدون توجه به محرمات الهى و واجبات خداوندى باشد بهره آن همان گرسنگى و تشنگى و رفع تکلیفى بیش نخواهد بود. چنانکه پیامبر خدا (ص) مى فرمایند: «بسا روزه دارى که بهره او از روزه اش گرسنگى و تشنگى است و بسا شب زنده دا رى که بهره او از عبادت شبانه اش فقط بى خوابى است.» چه خسران زده ایم اگر تشنگى و گرسنگى را تحمل کنیم و دست خالى این ماه را پشت سر بگذاریم در این صورت سپر آتش را که همان اصل روزه است به همراه داریم، اما با اعمال ناشایستمان آن سپر را پاره کرده ایم سپرى که از ما در برابر آتش محافظت نمى کند. این سپر را چه فایده و این روزه را چه سود که پیامبر عظیم مى فرماید: «الصُّوُم جُنَّةٌ مالَمْ یَخْرقْها» روزه سپر است تا زمانى که (آدمى با اعمال ناشایست) آن را ندارد»
فضیلت ماه رمضان
فضیلت ماه مبارک رمضان
براساس آیات و روایات، ماه مبارک رمضان ماهى است ممتاز از دیگر ماهها و از حیث فضیلت بسیار برتر از آنها که نه فقط در امت پیامبر بلکه در امم سابق نیز چنین بوده است. قران نزول خود را در این ماه عظیم مىداند: «شَهْرُ رَمَضَانَ الَّذِى أُنزِلَ فِیهِ الْقُرْءَانُ» براساس روایات، دیگر کتب آسمانى نیز در این ماه نازل شده از جمله طبق روایتى از امام صادق (ع) «تورات» در ششم ماه مبارک رمضان، «انجیل» در دوازدهم، «زبور» در هجدهم و قرآن در شب قدر نازل گردیده است.
ماه رمضان «شهر اللّه» لقب گرفته است. براساس این قول رمضان اسمى از اسماء الهى است و از اینرو در حدیثى از امام على (ع) آمده است که فرمودند: «لاتقولوا رمضان و لکن قولوا شهر رمضان فانکم لاتدرون ما رمضان؛ نگویید رمضان، بلکه بگویید ماه رمضان. همانا شما نمىدانید رمضان چیست؟»
درباره معناى «رمضان» علاوه بر قول نقل شده در بالا دو معناى دیگر نیز بیان شده است که نظر به ارتباط معناى لغوى با فضیلت این ماه ذکر آن خالى از فایده نیست؛ و ما این دو معنى را از تفسیر لطیف کشف الاسرار نقل مى کنیم: «اینک ماه رمضان اقبال کرد بر دوستان، ماهى که هم بشوید و هم بسوزد. بشوید به آب توبه دلهاى مجرمان، بسوزد به آتش گرسنگى تنهاى بندگان، اشتقاق رمضان از «رَمْضا» است یا از «رَمَضَ» اگر از «رمضا» است آن سنگ گرم باشد که هر چه بر آن نهند بسوزد و اگر از «رمض» است باران باشد که به هر چه رسد آن را بشوید.»
در ابتداى خطبه طولانى پیامبر اکرم (ص) نیز که در آخرین جمعه ماه شعبان ایراد شده است گوشه اى از فضیلت این ماه بیان شده و آمده است: «اى مردم بدرستى که رو کرده به سوى شما ماه خدا و رحمت و آمرزش الهى، ماهى که نزد خدا بهترین ماهها و روزهایش بهترین روزها و شبهای بهترین شبها. اى مردم! درهاى بهشت در این ماه گشوده است؛ و درهاى آتش بسته… و شیاطین در بندند…»
سخن در باب فضیلت این ماه بسیار است و مجال اندک. اما براى ورود به بحث حقیقت روزه و آثار و ثمرات آن لازم بود شناختى هر چند اندک از فضیلت این ماه داشته باشیم چرا که درخت عمل در سرزمین معرفت مى روید اگر این معرفت درست باشد عمل صالح نیز درست و در غیر این صور ت عمل ما آفت پذیر خواهد بود.
منبع: بصیرت
رمضان نشان از قامت رعنا
عناوين اصلي كتاب شامل:
اشاره؛ فهرست مطالب؛ مقدمه؛ 1. ماه و مهدي عجل الله تعالي فرجه الشريف؛ 2. ميهماني خدا؛ 3. جلسات قرآن؛ 4. قرائت قرآن؛ ولايت مهدي عجل الله تعالي فرجه الشريف محور قرآن؛ صوت دلربا؛ رحمت الهي و ياد حضرت مهدي عجل الله تعالي فرجه الشريف؛ رحمت بي بديل ماه خدا؛ افضل الاعمال و ياد مهدي عجل الله تعالي فرجه الشريف؛ اذان و ياد مهدي عليه السلام؛ اقامه و ياد مهدي عليه السلام؛ نماز و ياد مهدي عليه السلام؛ راه غلبه بر شيطان و ياد مهدي عليه السلام؛ صف نماز جماعت و ياد مهدي عليه السلام؛ دعاي قنوت و ياد مهدي عليه السلام؛ سجده شكر و ياد مهدي عليه السلام؛ افطار و ياد مهدي عليه السلام؛ تحمل تشنگي و ياد امام حسين و حضرت مهدي عليهما السلام؛ رفع عطش با صلوات بر مهدي؛ صلوات و ياد مهدي عليه السلام؛ سحر و ياد مهدي عليه السلام؛
نیت، قلب تپنده اعمال انسانی
نیت، مانند نخ تسبیحی است که دانههای اعمال را به هم متصل میکند. این مفهوم که در اسلام به عنوان محور اصلی ارزیابی اعمال مطرح شده است، از دیدگاه دینی، نه تنها بر ارزش اعمال دینی تأثیر میگذارد، بلکه بر کیفیت زندگی روزمره و روابط انسانی نیز اثر میگذارد.
در تاریخ اسلام، نیت همواره به عنوان عاملی تعیینکننده در سرنوشت انسانها و جامعهها شناخته شده است. داستانهایی از پیامبران، امامان و علمای دینی نشان میدهد که نیت خیر و پاک، حتی اگر به عمل تبدیل نشود، ارزشمند است و خداوند به نیتهای ما توجه دارد.
نیتهای انسانها نه تنها بر اعمال و رفتارهای آنها تأثیر گذاشته، بلکه بر جریانهای تاریخی و تحولات اجتماعی و فرهنگی نیز اثرگذار بودهاند. در متون دینی و روایات، نیت به عنوان اصل و شالوده کارها معرفی شده و اعمال را ثمره نیتها دانستهاند. مسلمانان به داشتن نیت پاک و مخلصانه توصیه شدهاند و نیت فاسد و ریایی را عامل از بین رفتن برکت و پیشآمدن بلا و گرفتاری دانستهاند.
صفحات: 1· 2
احادیث روزه-بخش اول
وجوب روزه
يا أيُّها الَّذِينَ آمَنُوا كُتِبَ عَلَيكُمُ الصِّيامُ كَما كُتِبَ عَلَى الَّذِينَ مِنْ قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ».[۲]
«اى كسانى كه ايمان آورده ايد! روزه بر شما مقرّر شده است، همچنان كه بر پيشينيان شما مقرّر شده بود، شايد كه پرهيزگار شويد».
۱. الإمامُ زينُ العابدينَ علیه السلامـ مِن دُعائهِ في وَداعِ شَهرِ رَمَضانَ ـ: ثُمّ آثَرتَنا بهِ على سائرِ الاُمَمِ، و اصطَفَيتَنا بفَضلِهِ دُونَ أهلِ المِلَلِ، فَصُمنا بِأمرِكَ نَهارَهُ، و قُمنا بِعَونِكَ لَيلَهُ.[۳]
امام زين العابدين علیه السلامـ در دعاى وداع با ماه رمضان ـگفت : سپس به وسيله اين ماه، ما را بر ساير امّتها برترى دادى و افتخار آن را نصيب ما، و نه پيروان ديگر آيينها، كردى، پس به فرمان تو روز آن را روزه گرفتيم و به يارى تو، شبش را به عبادت گذرانيديم.
فضيلت روزه
۲. رسولُ اللّهِ صلیالله علیه وآله : قالَ اللّهُ تباركَ و تعالى: كُلُّ عَمَلِ ابنِ آدَمَ هُو لَهُ، غَيرَ الصِّيامِ هُو لي و أنا أجزِي بهِ. [۴]
پيامبر خدا صلیالله علیه وآله :خداوند تبارك و تعالى فرمود : هر كارى كه فرزند آدم مى كند، از آنِ اوست، مگر روزه كه از من است و پاداش آن را من مى دهم.
۳. الإمامُ الصّادقُ علیه السلام : إنَّ اللّهَ تبارَكَ و تعالى يقولُ : الصَّومُ لِي و أنا أجزِي علَيهِ. [۵]
امام صادق علیه السلام :خداوند تبارك و تعالى مى فرمايد : روزه از من است و پاداش آن را من مى دهم.
حكمت واجب بودن روزه
۴. رسولُ اللّهِ صلیالله علیه وآله : علَيكُم بِالصَّومِ؛ فإنّهُ مَحسَمَةٌ للعُرُوقِ و مَذهَبَةٌ للأشَرِ. [۶]
پيامبر خدا صلیالله علیه وآله :بر شما باد روزه گرفتن كه آن رگها را مى بُرد [شهوت را كم مى كند ]و سرمستى را مى بَرد.
۵. رسولُ اللّهِ صلیالله علیه وآله : الصَّومُ يَدُقُّ المَصيرَ، و يُذِيلُ اللَّحمَ، و يُبَعِّدُ مِن حَرِّ السَّعيرِ. [۷]
پيامبر خدا صلیالله علیه وآله :روزه، روده را باريك مى كند، گوشت را مى ريزد و از گرماى سوزان دوزخ دور مى گرداند.
۶. الإمامُ عليٌّ علیه السلام : فَرَضَ اللّهُ… الصِّيامَ ابتِلاءً لإخلاصِ الخَلقِ. [۸]
امام على علیه السلام :خداوند… روزه را براى آزمودن اخلاص بندگان، واجب كرد.
۷. امام على علیه السلام : … ما حَرَسَ اللّهُ عِبادَهُ المؤمنينَ بالصَّلَواتِ و الزَكَواتِ و مُجاهَدَةِ الصِّيامِ في الأيَّامِ المَفروضاتِ؛ تَسكينا لأطرافِهِم، و تَخشِيعا لأبصارِهِم و تَذلِيلاً لِنُفوسِهِم و تَخفِيضا (تَخضِيعا) لِقُلوبِهِم. [۹]
امام على علیه السلام :خداوند بندگان مؤمن خود را به وسيله نمازها و زكاتها و جدّيت در روزه دارى روزهاى واجب [رمضان]، براى آرام كردن اعضا و جوارح آنان و خشوع ديدگانشان و فروتنى جانهايشان و خضوع دلهايشان حفظ مى كند.
۸. فاطمةُ الزَّهراءُ عليها السلام : فَرَضَ اللّهُ الصِّيامَ تَثبِيتا لِلإخلاصِ. [۱۰]
فاطمه زهرا عليها السلام :خداوند روزه را براى استوارى اخلاص، واجب فرمود.
۹. الإمامُ الحسينُ علیه السلامـ لمّا سُئلَ عن علَّةِ وجوب الصَّوم ـ: لِيَجِدَ الغَنيُّ مَسَّ الجُوعِ، فَيَعُودَ بِالفَضلِ على المَساكينِ.[۱۱]
امام حسين علیه السلامـ درباره علّت وجوب روزه ـفرمود : تا توانگر رنج گرسنگى را بچشد و در نتيجه، به مستمندان رسيدگى و بخشش كند.
توجه به ماه رمضان
فرصت عروج
مسأله اساسی در باب ماه رمضان، این است که بشر -که در میان انواع عوامل و موجبات غفلت از خدا و از راه او محاصره شده و انگیزههای گوناگون، او را بهسمت پایین و تنزل و سقوط میکشاند- فرصتی پیدا کند که در آن بتواند روح را -که روح انسان و باطن بشر، به عروج و اعتلا تمایل دارد- به سمت عروج و اعتلا سوق دهد و به خدا تقرب جوید و به اخلاق الهی، تخلق پیدا کند. ماه رمضان، چنین فرصتی است.
البته غیر از ماه رمضان، فرصتهای دیگری هم هست. مثلاً همین نمازهای پنجگانه، فرصتهایی است که ما میتوانیم با استفاده از آنها عروج کنیم؛ خودمان را اصلاح نماییم و زنگارها و پوسیدگیها و غفلتها و بیماریهای معنوی را از خودمان دور کنیم. نماز، فرصت بسیار خوبی است. شما اگر امتحان نکردهاید -که قاعدتاً امتحان کردهاید و إنشاءاللَّه عمل دائمی شما، همینطور باشد- امتحان کنید. توجه بکنید که در حال نماز، اگر متوجه خودتان و کاری که از شما سر میزند باشید، قطعاً بعد از نمازِ شما، با قبل از نمازِ شما متفاوت خواهد بود. شرطش همین است که توجه کنید در حال نماز، مشغول چه کاری هستید.
بهترش این است که اذکار نماز را بفهمید؛ کارِ بسیار آسانی است. نباید بگوییم که ما فارسیزبانیم و نمیتوانیم عبارات عربی را بفهمیم. مجموع عباراتی که در نماز خوانده میشود -از اول تا به آخر- یاد گرفتن آن برای آدمهای متوسط، یک ساعت هم کار ندارد؛ خیلی آسان است. کتابهایی هم نوشته شده که اینها را ترجمه کردهاند. اگر به معانی توجه کنید و بفهمید که مضمون این کلمات چیست و در آنها تدبر کنید، البته بهتر است. اگر این مقدار هم ممکن نشد، حداقل وقتی در حال سجدهاید، بدانید که با خدا حرف میزنید؛ وقتی در حال رکوعید، بدانید که پروردگار عالم را تعظیم میکنید؛ وقتی در حال قرائت و ذکر هستید، بدانید که با چه کسی حرف میزنید. نفس همین توجه، مهم است.
اگر این توجه حاصل بشود و یاد خدا در نماز تأمین گردد -که «و لذکراللَّه اکبر»- این نماز برای شما «معراجالمؤمن» خواهد بود و شما را عروج خواهد داد. عروج، همین است که شما در باطن خودتان، صفا و لطافت و نورانیت بیشتری را بعد از نماز احساس میکنید.
بشارت ماه شعبان
رهبرانقلاب: «ماه شعبان ماه بشارتها است، ماه شادیها است، ماه تطهیر دلها و نورانی کردن دلها است با استغفار، با دعا، با مناجات؛ ماه آماده شدن برای ورود در برکات بینهایت و بیپایان ماه مبارک رمضان است. آنچه از خدای متعال در این ماه انسان مطالبه میکند، یک نوع خاصّی است؛ هَب لی کَمَالَ الِانقِطَاعِ اِلَیک؛ «هَب لی قَلباً یُدنیهِ مِنکَ شَوقُهُ وَ لِساناً یَرفَعُهُ الَیکَ صِدقُه». این درخواستها سراپا نورانیّت است، سراپا لطف است، سراپا معنویّت است. خب بخش مهمّی از این ماه سپری شده؛ باید عرض کنیم «اَللهُمَّ اِن لَم تَکُن غَفَرتَ لَنا فیما مَضی مِن شَهرِ شَعبانَ فَاغفِر لَنا فیما بَقیَ مِنه» انشاءالله. خداوند کمک کند از این چند روزی که باقی مانده استفاده کنیم، شاید انشاءالله خدای متعال تفضّلی به ما بکند.» ۱۴۰۲/۱۲/۱۷
ماه شعبان را دریابید
رهبرمعظم انقلاب مدظله العالی:
حرف اوّل من، عرض اوّل من، این است که شما جوانها از فرصت صفای روح جوانیتان استفاده کنید و در این ایّام مبارک ماه شعبان و پس از آن، ماه رمضان، خودتان را به خدای متعال نزدیکتر کنید، با خدا اُنس بگیرید، از خدا بخواهید، به خدا توکّل کنید. از ماه شعبان روزهای کوتاهی باقی مانده است، اکثر ماه شعبان گذشت.