حضرت امام محمد باقر علیه السلام پنجمین امام شیعیان در روز جمعه اول ماه رجب سال پنجاه و هفت هجری قمری در مدینه طیبه متولّد شد. 
امام باقر علیه السلام در جریان نهضت امام حسین علیه السلام همراه جدّش به کربلا آمد. درآن وقت سه سال و نیم از عمر شریفش گذشته بود. 

آن حضرت پس از امام سجادعلیه السلام حدود نوزده سال،امامت و رهبری شیعیان را به عهده داشت و در روز دوشنبه هفتم ذیحجه سال صد و چهارده هجری قمری در سن پنجاه و هفت سالگی به شهادت رسیدند. 

به مناسبت شهادت امام محمد باقر علیه السلام تعدادی از اشعار آئینی را باهم می خوانیم:

غلامرضا سازگار

کسی که بود شکافنده‌ی تمام علوم
هزار حیف که از زهر کینه شد مسموم

سر تو باد سلامت یا رسول ‌الله
وصّی پنجم تو کشته شد، ولی مظلوم

گهی به زخم زبان قلب حضرتش خستند
گهی به خانه‌اش از کینه خصم برد هجوم

بسان مادر و آباء رنج دیده‌ی خویش
همیشه بود ز حقّ و حقوق خود محروم

به غربت علی و خاندان او سوگند
امام ما ز جهان رفت با دلی مغموم

هماره قصۀ مظلومی‌اش به خاک بقیع
بُود ز غربت قبرش برای ما معلوم

ز دردهای نهانی که بود در دل او
کسی نداشت خبر غیر خالق قیّوم

حیات او همه با درد و رنج و غصه گذشت
که بود ظلم به اولاد مصطفی مرسوم

نه طاقت است زبان را به وصف غم‌هایش
نه قدرت است قلم را که تا کند مرقوم

بگو به امت اسلام، این سخن “میثم”
به مرگ حضرت باقر یتیم گشت علوم

>

حمیدرضا برقعی 

نگاه کودکی ات دیده بود قافله را
تمام دلهره ها را، تمام فاصله را

هزار بار بمیرم برات، می خواهم
دوباره زنده کنم خاطرات قافله را

تو انتهای غمی، از کجا شروع کنم
خودت بگو، بنویسم کدام مرحله را؟

چقدر خاطره ی تلخ مانده در ذهنت،
ز نیزه دار که سر برده بود حوصله را

چه کودکی بزرگی است این که دستانت
گرفته بود به بازی گلوی سلسله را

میان سلسله مردانه در مسیر خطر
گذاشتی به دل درد، داغ یک گِله را

چقدر گریه نکردید با سه ساله، چقدر
به روی خویش نیاورده اید آبله را

دلیل قافله می برد پا به پای خودش
نگاه تشنه ی آن کاروان یک دله را

هنوز یک به یک، آری به یاد می آری
تمام زخم زبان های شهر هلهله را

مرا ببخش که مجبور می شوم در شعر
بیاورم کلماتی شبیه حرمله را

بگو صبور بلا در منا چه حالی داشت
که در تلاطم خون دید قلب قافله را

سید رضا مؤید

سلام ما به بقیع و بُقاع ویرانش
بر آن حریم که باشد ملک نگهبانش

سلام ما به بقیع، آن تجسّم غربت
گـواه بر سخنـم تربـت امـامـانش

بقیع کعبه ی قدس چهار معصوم است
چـهار نور خدا مـی دمد ز دامـانش

یکی است حضرت باقر از آن چهار امام
که داغ او زده آتش به قلب یارانش

شهید شد ز جفای هشام آن مولا
زِ زهرِ تعبیه در زین که آب شد جانش

غریب اوست که در موسم زیارت حج
مدینه و آنهمه زائر که هست مهمانش

شـب شهادت او یـک نفر نمـی ماند
که اشک غم بفشاند به قبر ویرانش

دری که سجده گه قدسیان بود خاکش
به زائرش ندهـد اذن بوسـه دربــانش

میلاد حسنی

کودکی باغی از ریاحین است
آسمانش ستاره آذین است

کودکی فصل خوب خاطره هاست
و پر از روزهای شیرین است

روزهایی شبیه یک رویا
مملو از خوابهای رنگین است

ولی انگار خاطرات شما
راوی زخم‌های دیرین است

توی تصویر چار سالگی ات
کودکی بغض کرده غمگین است

با سوالی که ذبح شش ماهه
راه و رسم کدام آیین است؟

یا سوالی شبیه اینکه چرا
عمه پیشانی‌اش پر از چین است

چه بگویم خودت که می‌دانی
روضه‌ی قتلگاه سنگین است

دستهایی که می‌رود بالا
دستهایی که رو به پایین است

مهدی مقیمی

نقل چهار سالگی ات نقلِ کربلاست
این جمله خود به خود به خدا ختمِ روضه هاست

ای که امامِ پنجمِ مظلومِ شیعه ای
ذکر توسلِ به تو مشکل گشای ماست

باید که طولِ عمر تورا غرق غم نوشت
بس که به قابِ چشمِ تو تصویر نیزه هاست

تو کشتۀ مصائب کرببلا شدی
گر که شهیدِ زهر بخوانم تو را خطاست

ده سال در منا به عزایت گریستند
تا صبحِ روز حشر ، عزادار تو مناست

محنت کشیدهء دلِ ویرانه های شام
بخشی زِ خاطراتِ تو بین خرابه هاست

قدری زِ خاطرات تو هم در میان راه
دنبالِ نیزهء سرِ سلطان اولیاست

داغی که چند سال ، زِ عمر تو کاسته
بزم شراب و طعنه به ناموس مرتضاست

ای با کفن چه سخت شده شعرِ روضه ات
وقتی که سهمِ بی کفنی ، قطعه بوریاست

از حال و روزِ خاکیِ صحن بقیعتان
پیداست غربتی که فقط قسمت شماست

محسن ناصحی

چهار ساله است و مثل کاروانیان مسافر است
چهارساله است و شاهد غمین ترین مناظر است

بنا به کربلا رسیدن است، کربلا رسیدنی است
بنا به داغ دیدن است ، دیده و شکسته خاطر است

امام زاده است و خود امام ، از نبی بر او سلام
مخاطب سلام ، او ، مبلّغ سلام ، جابر است

بناست وارث گدازه های منبر پدر شود
کنون که نسل عنترِ* بنی امیّه بر منابر است

لهوفها رساله می شوند و تیغها قلم از او
آهای وارثان جهل و ظلم ، این امام باقر است
 
نمیشود همیشه گریه را سرود و اشک را نوشت
اگرچه روضه خوان دردهای او همیشه شاعر است

چقدر نیزه دید و دشنه دید ، اتّفاق تشنه دید
چقدر کربلا که در مقابلش هنوز حاضر است

مجید تال

تو یکسره در چشم لشکر بودی و من نه
چون صاحب خلخال و زیور بودی و من نه

فهمیدم آن لحظه که نامحرم تو را می زد
از چند صورت مثل مادر بودی و من نه

ما هر دو از بازار شامی‌ها گذر کردیم
با این تفاوت که تو دختر بودی و من نه

در معرض چشم حرامی بوده‌ایم اما
آن لحظه تو محتاج معجر بودی و من نه

حاجت گرفتی در خرابه من دلم میسوخت
آنشب تو درآغوش یک سر بودی و من نه

اما دوتایی مثل گل از ساقه افتادیم 
ما دست در دستان هم از ناقه افتادیم

علی انسانی

ای پنجمین امام که معصوم هفتمی
از ما تو را ز دور «سلامٌ علیکمی»

بر درد جهل خلق، ز عالم طبیب‌تر
نامت غریب و قبر، ز نامت غریب‌تر

وقف علوم و دانش و دین کرده، همّ خویش
باشی کنار ابن و اب و اُمّ و عَمّ خویش

آب و گل و سجیّت تو، جز کرم نداشت
دیدم چرا مزار تو صحن و حرم نداشت

گلدسته‌ای نداشت حرم، مرقدی نبود
صحن و سرا نیافتم و گنبدی نبود

این خاک عشق باشد و بر باد کی رود؟
غم‌های عهد کودکی از یاد کی رود

آتش به خرمن جگر از آه، با تو بود
یک عمر، خاطرات تو همراه با تو بود

از صبح تا غروب کشیدی ز سینه آه
اما چه خوب شد که نرفتی به قتلگاه

تو دیده‌ای چه‌ها به اسارت به عمه شد
در شهر شوم شام، جسارت به عمه شد

تو طفل روی ناقه‌ی عریان نشسته‌ای
بر روی رحل ناقه، چو قرآن نشسته‌ای

تو طعم تازیانه و سیلی چشیده‌ای
بر روی خار، همره طفلان دویده‌ای

دیدی تو خیمه‌های به آتش کشیده را
داغ و فرار و رنگ ز چهره پریده را

مسعود اصلانی

سینه ام چون تلاطم دریا
چشم من چشمه ی غم دنیا

داده ام این دل اسیرم را
دست بال و پر کبوترها

همره بال هایشان بردند
تا بسازند سایبانی را

سایبانی برای خاک بقیع
حائلی بین آفتاب آن جا

بوی غربت هزار سالی هست
 که از آن خاک می رود بالا

غم میان دلم چو زائر شد
غصه دار امام باقر شد

زهر دادند عمق جانت را
تیره کردند آسمانت را

و گرفتند با شراب زهر
قوت دست مهربانت را

مگر آن چشم ها نمی دیدند
بال پرواز بی کرانت را

دم آخر مرور می کردی
روضه ی درد بی امانت را

به خدا چشم های تو می دید
رخ نیلی عمه جانت را

داغ بازار شام یادت بود
بارش سنگ بام قوم یهود

در میان شلوغی و فریاد
بین آشوب شهر سنگ آباد

وقت آغاز سنگ باران ها
عمه زینب نجاتمان می داد

پیش چشم رباب بی کودک
پیش بابای بی کسم سجاد

سر اصغر که بی تعادل بود
از روی نیزه بارها افتاد

تازیانه به هر طرف می برد
کودکان را چو کاه بر روی باد

دیدم آنجا تمام غم ها را
زخم زنجیر پای بابا را

علی اکبر لطیفیان

خشکی ام رفت و وصل دریا شد
سردی ام رفت و فصل گرما شد

فارغم از خودم خدار را شکر
آسمانی شدم خدا را شکر

آمدی و دلم نجات گرفت
باز هم مرده ای حیات گرفت

ای حیات مجدد دنیا
دومین یا محمد دنیا

یا من ارجوی آستان لبم
پنجمین رکعت نماز شبم

ای که تنها خدا شناخت تو را
مثل بیت الحرام ساخت تو را

قافیه های بیت ما تنگ است
در مقامت کمیت هم لنگ است

ای نسیم پر از بهار حسین
حسنی زاده تبار حسین

قبله مردم مدینه تویی
حسن دوم مدینه تویی

ای ظهور پیمبر اکرم
حاصل وصلت دعا و کرم

مادرت دختر کریم خدا
پدرت حضرت کلیم خدا

وسط هفته ها برای منی
التماس سه شنبه های منی

سر شب فکر نور تو بودم
فکر شب های طور تو بودم

خواب سجادهٔ تو را دیدم
صبح دیدم کنار خورشیدم

ای نماز پر از قنوت حسن
حاصل چلهٔ سکوت حسن

تو تولای دفترم هستی
قسم نون والقلم هستی

تکیه بر بال جبرئیل زدی
مزرعه داشتی و بیل زدی

بهترین میوهٔ تو ایمان بود
گندم کال تو پر از نان بود

بی تو این حوزه ها کمال نداشت
میوه ای غیر سیب کال نداشت

وقت آن است اجتهاد کنی
بی سواد مرا سواد کنی

وقت آن است منبری بزنی
حرف یک حرف بهتری بزنی

عِلم را باز هم شکف دهی
در کلاست مرا طواف دهی

اگر علم تو را حساب کنند
زندگی تو را کتاب کنند

علم و اخلاق می شود با هم
آدمی می کند بنی آدم

پر جبریل زیر پای تو بود
گردن آویز بچه های تو بود

میوهٔ بهتر از رطب سیب است
باعث التیام تب سیب است

فاطمه سیب جنت الاعلاست
پس شفای تب تو یا زهراست

چه کسی گفته بی مزاری تو
یا چراغ حرم نداری تو

قبر تو بارگاه توحید است
شمع بالاسر تو خورشید است

چه کسی گفته سایبانت نیست
صحن در صحن آسمانت نیست

عرش که آسمان نمی خواهد
نور که سایبان نمی خواهد

تو خودت سایبان دنیایی
بهترین آسمان دنیایی

مردی از خانوادهٔ خورشید
امتداد غم امام شهید

انعکاس صدای عاشوراست
روضه های غروب مناست

مرد سجاده، مرد نافله ها
مرد شب زنده دار قافله ها

مردی از جنس آیه تطهیر
خستگی های بردن زنجیر

هم سفر با ستارهٔ غم هاست
«کربلا زاده» محرّم هاست

هم نژاد امام بی کفنان
دومین مرد کاروان زنان

راه طی کردهٔ بیابان ها
قدم زخمی مغیلان ها

یاد خون طپندهٔ گودال
خنده های زنندهٔ گودال

زخم بال و پر کبوترها
پا به پای اسارت سرها

بغض غمگین عصر عاشورا
گریه پشت پای معجرها

غیرت دست بسته محمل
شاهد التماس دخترها

کوچه کوچه؛ گذر گذر، همه جا
هم رکاب صدای حنجرها

برگ سبزی است با نشانهٔ سرخ
کودک زیر تازیانهٔ سرخ

طفل رفته، خمیده برگشته
باغ گل رفته چیده برگشته

آفتاب کمی غروب شده ست
گل یاس بنفشه کوب شده ست

آشنای صدای سلسله هاست
سوزش ناگهان آبله هاست

او که آیینهٔ محرم بود
گریه هایش به رنگ ماتم بود

از ستاره گرفته تا شبنم
از بنفشه گرفته تا مریم

همه محو صدای او هستند
پای مرثیه های او هستند

 منبع: تسنیم