تحلیل پانزدهم پیام قرآنی «معرفت الله»

پانزدهمین پیام و درس عارفانه و سالکانه قرآنی «معرفت الله» است، تحلیل همه جانبه این پیام قرانی درصورتی امکان پذیر است که چند نکته به درستی توضیح داده شود؛

نکته اول؛ به حکم عقل که خداوند متعال را حکیم مطلق می داند و براین باور است که خداوند هیچ فعلی از افعالش بدون حکمت نیست و همچنین به حکم آیه 16سوره انبیاء«وَمَا خَلَقْنَا السَّمَاءَ وَالْأَرْضَ وَمَا بَيْنَهُمَا لَاعِبِينَ:و ما آسمانها و زمين و آنچه را بين آنهاست به بازيچه خلق نكرديم» وایه 115 سوره مؤمنون «أَفَحَسِبْتُمْ أَنَّمَا خَلَقْنَاكُمْ عَبَثًا وَأَنَّكُمْ إِلَيْنَا لَا تُرْجَعُونَ:آيا پنداشتيد كه شما را بيهوده آفريده‏ ايم و اينكه شما به سوى ما بازگردانيده نمى ‏شويد» قطعا خداوند متعال از خلقت عالم هستی به ویژه انسان که گل عالم هستی است هدف و غرض دارد.

نکته دوم؛ به حکم آیه 6سوره انشقاق « أَيُّهَا الْإِنْسانُ إِنَّكَ كادِحٌ إِلى رَبِّكَ كَدْحاً فَمُلاقِيهِ:اى انسان! تحقيقاً تو با سختى و تعب خودت را به سوى پروردگارت مى‌كشانى، و سپس وى را ملاقات خواهى نمود.» غرض و هدف از افرینش از خلقت انسان آنست که پس از عبور و گذر از ابتلائات و امتحانات آدمی از عالم ناسوت و ملکی عبور کرده به عالم قدسی و ملکوتی برسد و ناظر جمال و جلال شود و به وصال و لقاء الهی نائل شود.

نکته سوم؛ راه کار رسیدن به وصال و قرب الهی در سایه عبادت و پرستش خداوند متعال امکان پذیر می شود، از همین رو در آیه 56 سوره ذاریات می فرماید:«وَما خَلَقتُ الجِنَّ وَالإِنسَ إِلّا لِيَعبدون:من جنّ و انس را نیافریدم جز برای اینکه عبادتم کنند»

نکته چهارم؛ به دو دلیل عبادت و پرستشی راه کار برای رسیدن به وصال و قرب الهی است که آمیخته به معرفت و شناخت صفات جمال و جلال الهی باشد.

دلیل اول؛ این است ابن عباس اولین مفسر صحابی جلیل القدر امام علی علیه السلام آیه مبارکه «وَما خَلَقتُ الجِنَّ وَالإِنسَ إِلّا لِيَعبُدون» کلمه (ليعبدون) در ایه را به لیعرفون تفسیر کرده است.

دلیل دوم: امام حسین علیه السلام نیز عبادتی را راه کار رسیدن به وصال و قرب الهی می داند که آمیخته به معرفت و شناخت باشد از همین رو می فرماید:«اَيّهَا النّاسُ! إِنّ اللّهَ جَلّ ذِكْرُهُ مَا خَلَقَ الْعِبَادَ إِلاّ لِيَعْرِفُوهُ، فَإِذَا عَرَفُوهُ عَبَدُوهُ فَإِذَا عَبَدُوهُ اسْتَغْنَوْا بِعِبَادَتِهِ عَنْ عِبَادَةِ مَا سِوَاهُ:اى مردم! خداوند بندگان را آفريد تا او را بشناسند، آن‏گاه كه او را شناختند،پرستش كنند و آن‏گاه كه او را پرستيدند،از پرستش غير او بى‏ نياز شود:بحار الانوار،ج 5 ص 312ح1 »

نکته پنجم؛ راه کار رسیدن به چنین معرفتی که راه رسیدن به قرب الهی را امکان پذیر می کند به دو دلیل «معرفت و شناخت امام علیه السلام» در هر عصر و زمانه است.

دلیل اول، این است در ادامه همین کلام امام حسین علیه السلام وقتی یکی از مخاطبین گفت: «يَابْنَ رَسُولِ اللّه ِ بِأَبى أَنْتَ وَاُمّي فَما مَعْرِفَةُ اللّه ِ اى فرزند رسول خدا، پدر و مادرم فدايت باد، شناخت خدا به چسیت؟» امام حسین علیه السلام در پاسخ فرمودند: «مَعْرِفَةُ أَهْلِ كُلِّ زَمانٍ إِمامَهُمْ اَلَّذى يَجِبُ عَلَيْهِمْ طاعَتُهُ: معرفت عبارتست از شناخت مردم هر زمان امامشان را، آن امامى كه اطاعت او بر آنها واجب است»

دلیل دوم؛ بر اینکه معرفت به ذات حضرت حق به معرفت و شناخت امام گره خورده است دعایی است که هر فراز پیشینش برهان برای فراز بعدی است، دعایی است که امام صادق علیه السلام به زراره آموخته و تعیلم داده است که در عصر غیبت پیوسته بخوانیم: «اَللّهُمَّ عَرِّفْنى نَفْسَكَ،فَاِنَّكَ اِنْ لَمْ تُعَرِّفْنى نَفْسَكَ،لَمْ اَعْرِف نَبِيَّكَ؛ اَللّهُمَّ عَرِّفْنى رَسُولَكَ،فَاِنَّكَ اِنْ لَمْ تُعَرِّفْنى رَسُولَكَ، لَمْ اَعْرِفْ حُجَّتَكَ؛ اَللّهُمَّ عَرِّفْنى حُجَّتَكَ،فَاِنَّكَ اِنْ لَمْ تُعَرِّفْنى حُجَّتَكَ،ضَلَلْتُ عَنْ دينى:خدایا خود را به من بشناسان،زیرا اگر خود را به من نشناسانی فرستاده‌ات را نشناخته‌ام، خدایا فرستاده‌ات را به من بشناسان، زیرا اگر فرستاده‌ات را به من نشناسانی حجّتت را نشناخته، خدایا حجّتت را به من بشناسان، زیرا اگر حجّتت را به من نشناسانی، از دین خود گمراه می‌شوم»

نکته ششم؛ راه شناخت معرفت به امام علیه السلام آنست که سیره عملی و نظری ائمه اطهار سلام الله علیهم اجمعین را به حکم آیه 21سوره احزاب: «لَقَدْ كَانَ لَكُمْ فِي رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ لِمَنْ كَانَ يَرْجُو اللَّهَ وَالْيَوْمَ الْآخِرَ وَذَكَرَ اللَّهَ كَثِيرًا :قطعا براى شما در [اقتدا به] رسول خدا سرمشقى نيكوست براى آن كس كه به خدا و روز بازپسين اميد دارد و خدا را فراوان ياد مى ‏كند» باهمه ظرائف ودقائقش مطالعه کنیم و بشناسیم وسپس وارد متن زندگی روز مره خود نموده و نهادینه نمائیم تا نسخه دوم رفتار نبوی، علوی، فاطمی حسینی، حسنی شویم وچنین معرفتی است که موجب تقرب به خداوند متعال شود.

پایگاه اطلاع رسانی بلاغ| تحلیل پیام های قرآنی درماه مبارک رمضان «قسمت پانزدهم»
نگارنده: «مبلغ نخبه حجت الاسلام و المسلمین سید محمدتقی قادری»