امام سجّاد عليه السلام:

ألا و إنَّ أبغَضَ النّاسِ إلَى اللّه ِ مَن يَقتَدي بِسُنَّةِ إمامٍ و لا يَقتَدِي بِأعمالِهِ .

هشدار كه منفورترين مردم نزد خداوند كسى است كه سيره امامى را برگزيند ولى از كارهاى او پيروى نكند.

الكافى، ج 8، ص 234

آیت الله العظمی جوادی آملی دامت بركاته در جمع حوزویان مشهد:
جهانی بیاندیشید و حرف بزنید/ محصولات حوزه نهال فروشی نشود 

حضرت آیت الله جوادی آملی، در جمع مسئولان، اساتید ‌و طلاب حوزه علمیه مشهد، در مدرسه علمیه عالی نواب  به موضوع «رسالت حوزه های علمیه» پرداختند و با اشاره به اینکه وقتی دین طلوع کرد اولین بیان او «طَلَبُ اَلْعِلْمِ فَرِيضَةٌ» بود، گفتند: جاهلیت وقتی به تمدن و مدنیت تبدیل می شود که عنصر محور آن «علم» باشد. حضرت نفرمود که طلب علم واجب است، بلکه فرمود: طلب علم «فَرِيضَةٌ» است؛ این «تا»ی فریضه، تای مبالغه است، یعنی یادگرفتن و علم آموزی بسیار بسیار واجب است.

ایشان ادامه دادند: آن علمی که یادگیری اش فریضه و بسیار واجب است، متن آن را قرآن کریم برای ما مشخص کرد و فرمود که «و یعلّمهم الکتاب و الحکمة»، این نیازمند به شرح است که این کتاب و حکمت چیست؟

معظم له با بیان اینکه رسول گرامی اسلام(ص) در حدیثی مهمترین علمی که یادگیری آن واجب است را با تاکید «إنّما» به ما معرفی می کند و می فرماید «إنّما العلم ثلاثة: آیة محکمة، أو فریضة عادلة، أو سنّة قائمة»، خاطرنشان کردند: مشکل حوزه های علمیه ما همین است که هم آیه محکمه و هم فریضه عادله و هم سنت قائمه را فقه و اصول دانستند در حالی که آیه محکمه مربوط به خداشناسی امامت شناسی، معاد شناسی، انسان شناسی و امثالهم است و فریضه عادله و هم سنت قائمه مربوط به فقه، اخلاق و حقوق می شود، یعنی دین به ما گفته است که چه بخوانید.

حضرت آیت الله جوادی آملی در بخش دیگری از سخنان خود بیان داشتند: اگر معلوم شد که طلب علم فریضه است نه واجب و اگر معلوم شد محور تعلیم کتاب و حکمت است و اگر کتاب و حکمت با آن تثلیث «آیة محکمة، فریضة عادلة و سنّة قائمة» تفسیر شده است یک مدرسه لازم است که اساتید و علما بیایند و این کتاب و سنت را زنده کنند.

ایشان با اشاره به اینکه اگر حوزه و مدرسه ای نباشد و اگر یک پایگاه فکری جامعی نباشد، هرگز مردان بزرگ بر نمی خیزند، ابراز کردند: وجود مبارک امام صادق(ع) در روایتی می فرماید که این حکومت عباسی به اسلام و مسلمین ظلم می کند، چرا که اجازه نمی دهد من در یک جای خوش آب و هوا مانند طائف که می تواند حوزه دوازده ماهه داشته باشد حوزه علمیه ای تاسیس کنم و خودم هم در آنجا سکونت داشته باشم و به تربیت شاگردان بپردازم.

معظم له در همین راستا گفتند: حوزه علمیه مشهد این موقعیت را دارد که در سایه برکات وجود مبارک ثامن الحجج(ع)، حوزه علمیه بدون تعطیلی و دوازده ماهه داشته باشد.

حضرت آیت الله جوادی آملی، با تاکید بر اینکه وظیفه  و رسالت اصلی حوزه این است که «لِيُظْهِرَهُ عَلَى الدِّينِ كُلِّهِ» باشد، توضیح دادند: خداوند قرآن را نازل نکرد که برای یک ملت و مملکت باشد، این کتاب برای همه بشر و کتابی جهانی است و این وظیفه همه ما را مشخص می کند که باید جهانی فکر کنیم و حرف بزنیم.

ایشان ادامه دادند: این «لِيُظْهِرَهُ عَلَى الدِّينِ كُلِّهِ» یعنی این کتاب آنقدر توانمند هست که بر همه مکاتب دیگر جهان پیروز شود و ظفر یابد و این کار به دست شماست و اگر رسول گرامی اسلام فرمود «الاسلامُ يَعلو ولا يُعلی عَلَيهِ» این جمله خبریه است که به داعی انشاء القاء شده؛ یعنی بر همه شما لازم و واجب است که بکوشید جهانی بیاندیشید و جهانی حرف بزنید.

این مرجع تقلید با بیان اینکه لازمه این کار این است که همه مکاتب جهان را با دقت مطالعه و بررسی کنید و تا مکاتب جهان را نشناسید که نمی توانید اظهار نظر کنید، یادآور شدند: این می شود «آیة محکمة»؛ این نه متزمن است که به زمان خاصی اختصاص داشته باشد و نه متمکن است که به مکان خاصی اختصاص پیدا کند. پس این «لِيُظْهِرَهُ عَلَى الدِّينِ كُلِّهِ» وظیفه و هدف اصلی ماست و باید به این سمت حرکت کنیم و این شدنی است.

حضرت آیت الله جوادی آملی ابراز کردند: وقتی مدرسه، مدیر و مدرس درست شد، آن گاه علوم هم که مشخص شده است، هدف هم مشخص شده است و راه هم مشخص شده است اما شما طلاب باید بدانید که معلمان اصلی ما فرشتگان هستند، فرشتگان ما را در رسیدن به این هدف والا یاری می کنند.

ایشان با اشاره به اینکه همه محدثان این حدیث را نقل کرده اند که «إن الملائکه لتضعوا أجنحتها تحت اقدام طلاب العلوم»، گفتند: اینکه حضرت فرمود: فرشتگان فراشان مدارس علمیه هستند و پرهای خود را زیر قدم های طالبان علوم پهن می کنند، چند پیام برای ما دارد؛ اول اینکه، ای طالبان علم تلاش کنید پَر در بیاورید، در مرحله  بعد به ما می گویند: حالا که عالم شدید و پر درآوردید، تلاش کنید که پرواز کنید.

معظم له افزودند: شیخ مفید در امالی این حدیث را نقل می کند که علم برای آن است که ملکوتی بشوید، فرمود وقتی عالم شدید به علم تان عمل کنید تا پرواز کنید.

ایشان، نکته سوم را اینگونه تبیین کردند که از جهت حرکت کنید نه در جهت، یعنی از زمین به آسمان صعود کنید و تا ملکوت بالا بروید. گرچه خداوند در قرآن فرمود که من ملکوت عالم را به خلیل خود دائم نشان می دادم، اما در جای دیگر به ما که فرزندان خلیل حق هستیم هم فرمود: شما راه پدر خود را بروید، او ملکوت را دید، شما هم بنگرید شاید ببنید. البته بین «نگاه» و «دیدن» فرق است، بین «نظر» و «رویت» فرق است، هر نگاه به دیدن نمی رسد و هر نظر به رویت ختم نمی شود اما از ما خواستند که تلاش کنیم تا به آن مرحله برسیم.

آیت الله العظمی جوادی آملی در بخش پایانی فرمایشات خود اظهار کردند: اگر حوزه به این جایگاه رسید که قدر این فراشان را دانست، آنگاه آنها نیز فیض را از بالا می گیرند و به ما می رسانند و ما را یاری می کنند تا این راه را آسانتر طی کنیم. وقتی این راه را طی کردیم و عالم شدیم آنگاه خداوند و فرشتگان بر ما صلوات خواهند فرستاد، چرا ما به این درجه نرسیم؟! چرا ما همتای فرشتگان نشویم؟!

ایشان ادامه دادند: خداوند به قلم و مسطورات قسم یاد کرد چرا قلم و مسطورات ما از آن قِسمی نباشد که خدا به آنها قَسم یاد می کند، این شدنی است، از همین حوزه ها مردانی برخاستند که اینچنین بودند، چرا ما اینچنین نشویم؟

معظم له با اشاره به سوابق درخشان حوزه علمیه خراسان و با بیان اینکه این حوزه سوابق درخشان فراوانی دارد، توصیه کردند: مدیریت این حوزه علمیه در گام اول جلوی «نهال فروشی» را جداً بگیرد و با شناسایی استعدادهای راغی از آنها حمایت کند تا از حوزه و مسیر درس و تحقیق خارج نشوند.

ایشان با استفاده از تعبیر «نهال فروشی» نسبت به استعدادهایی که در حوزه علمیه تحصیل می ­کنند، توضیح داد: نهال فروشی جزو بدترین کارهاست، یعنی اگر طلبه ای مستعد است باید مسیر خواجه نصیر را طی کند و افرادی را برای پاسخ به نیازهای جامعه و نظام تربیت کند، نه اینکه خودش در مسیری غیر از علم آموزی قرار بگیرد.

این مرجع تقلید افزودند: تامین مدرسان عالم برای سال های آینده وظیفه مهم مدیریت حوزه هاست تا به برکات شما اساتید و فضلا، زمینه «لِيُظْهِرَهُ عَلَى الدِّينِ كُلِّهِ» محقق شود.

حضرت آیت الله جوادی آملی با اشاره به تلاش سید مرتضی و تربیت شاگردانی بزرگ، گفتند: حوزه علمیه باید استعدادیابی کند تا محصولی مانند آنچه در حوزه علمیه نجف به ثمر نشسته، به بار بنشاند.منبع: خبرگزاري حوزه-6/5/98

 درک معنای دحو الارض و حقیقت آن از اموری است که در کتب اهل عرفان و معرفت و در تفاسیر و کتب اهل هیئت و نجوم مورد بررسی و مناقشات فراوانی بوده است.
 

شمّه‏ اي از تاريخ کعبه

کعبه اوّلين معبد مردمي و عبادتگاه توده انسانها در روي زمين است: «إنّ أول بيت وضع للناس للذي ببکة… » که تعيين محل و نقشه ساختن آن به رهنمود و دستور خداي سبحان بود: «وإذ بوّأنا لإبراهيم مکان البيت… ».

بنابراين کعبه، اوّلين معبدي (نه اوّلين خانه) است که در روي زمين ساخته شد. گرچه بر اساس «دحو الأرض» گفته شده: «مکان کعبه اولين زميني بود که از زير آب بيرون آمد»، ليکن استفاده اين معنا که «اوّلين خانه ساخته شده کعبه است» از آيه، مشکل به نظر مي ‏رسد؛ زيرا اوليّت آن را مقيد کرده که براي عبادت بوده است.

البته آيه شريفه «إن أول بيت وضع للناس… »، معناي مزبور را نیز نفي نمي ‏کند؛ زيرا قيودي همچون وصف، همانطور که اطلاق ندارد، مفهوم نيز ندارد؛ مگر اينکه جمله مشتمل بر وصف در مقام تحديد باشد. در اين باره و در استفسار از آيه شريفه مزبور از اميرالمؤمنين (عليه السلام) تصريح به اينکه قبل از بناي کعبه، خانه وجود داشته، نقل شده است.

از اميرالمومنين عليه السلام روايت شده است که فرمودند: «نخستين رحمتي که از آسمان به زمين نازل شد، در بيست وپنج ذي القعده بود. کسي که در اين روز، روزه بگيرد و شبش را به عبادت بايستد، عبادت صد سال را که روزش را روزه و شبش را عبادت کرده است، خواهد داشت».

*برنامه هاي معنوي

روز دحوالارض ـ روز گسترش زمين ـ روز بسيار مبارکي است و آداب و اعمال ويژه اي دارد؛ از جمله:

1. روزه داشتن که ثواب هفتاد سال عبادت را دارد.

2. احيا و شب زنده داري شب دحوالارض که برابر با يک سال عبادت است.

3. ذکر و دعا.

4. انجام غسل به نيت روزِ دحوالارض و نماز مخصوص آن.

 شناخت معارف عمیق اسلامی و معانی لطیف عرفانی از ارزاق خاص الهی است که نصیب هر انسانی نمی شود و به قدر ظرف وجودی و فهم شهودی به درک این معانی واصل می‌شود، درک معنای دحو الارض و حقیقت آن از اموری است که در کتب اهل عرفان و معرفت و در تفاسیر و کتب اهل هیئت و نجوم مورد بررسی و مناقشات فراوانی بوده است. (1)

* اعمال روز دحو الارض

مرحوم میر داماد ( ره ) در رساله اربعه در بیان اعمال روز دحو الارض آورده‌اند: از افضل اعمال مستحبه که در روز دحو الارض مورد تاکید می‌باشد زیارت امام رضا علیه السلام است، دعایی مخصوص و نماز مخصوص در روز دحو الارض رسیده است، این روز، روز عبادت خاص است « عَلِيُّ بْنُ مُوسَى بْنِ طَاوُسٍ فِي كِتَابِ الْإِقْبَالِ قَالَ رَأَيْتُ فِي كُتُبِ الشِّيعَةِ الْقُمِّيِّينَ قَالَ رُوِيَ أَنَّهُ يُصَلَّى فِي الْيَوْمِ الْخَامِسِ وَ الْعِشْرِينَ مِنْ ذِي الْقَعْدَةِ رَكْعَتَانِ عِنْدَ الضُّحَى بِالْحَمْدِ مَرَّةً وَ الشَّمْسِ وَ ضُحَيهَا خَمْسَ مَرَّاتٍ وَ يَقُولُ بَعْدَ التَّسْلِيمِ لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِيِّ الْعَظِيمِ وَ تَدْعُو وَ تَقُولُ يَا مُقِيلَ الْعَثَرَاتِ أَقِلْنِي عَثْرَتِي يَا مُجِيبَ الدَّعَوَاتِ أَجِبْ دَعْوَتِي يَا سَامِعَ الْأَصْوَاتِ اسْمَعْ صَوْتِي وَ ارْحَمْنِي وَ تَجَاوَزْ عَنْ سَيِّئَاتِي وَ مَا عِنْدِي يَا ذَا الْجَلَالِ وَ الْإِكْرَامِ؛ وسائل‏ الشيعة ج : 8 ص : 182»

صفحات: 1· 2

به فقرا کمک کنیم یا به حج برویم؛ آیا واقعاً مسئله این است؟!
این‌یک واقعیت است که سفر حج هزینه‌های بسیار سنگینی دارد، و مردم هم حق دارند، باوجود مشکلاتی که مردم داخل کشور با آن دست‌وپنجه نرم می‌کنند، مطالباتی برای اهتمام بیشتر مسئولین به مسائل داخلی کشور داشته باشند. با این وجود چه راهکاری می‌توان پیشنهاد کرد که هم حج تعطیل نشود و هم به نیازمندان کمک شود؟

این سؤال پرتکرار هرسال در ایام حج نقل مجالس بسیاری از مردم می‌شود که به حج برویم یا به فقرا کمک کنیم؟ ریشه بسیاری از این حرف و حدیث‌ها به شبکه‌های مجازی و سایت‌هایی برمی‌گردد که با خبرسازی‌های دروغ این شبهه را تقویت می‌کنند که حج اولویتی ندارد و هزینه‌های آن، چراغی است که به مسجدالحرام روا نیست؛ مثل خبری که اخیراً درباره انصراف برخی از حجاج به نفع نیازمندان منتشر شده بود، ولی سازمان حج و زیارت آن را تکذیب کرد.

اما در حقیقت این دو گزاره هیچ منافاتی باهم ندارند؛ یعنی این‌طور نیست که یا باید حج را به‌جا بیاوریم و یا به نیازمندان کمک کنیم، بلکه می‌توان هر دو را با هم داشت و اصلا باید هر دو را با هم داشت.

چرا حج تعطیلی بردار نیست؟
بیاییم بدون پیش‌فرض و منصفانه به مسئله نگاه کنیم. حج از واجبات قطعی اسلام است و از نظر دینی بر هرکسی که استطاعت مالی دارد -یعنی علاوه بر نیازهای عادی زندگی خود مانند مسکن، اثاث منزل و مخارج کسانی که عرفا و شرعاً نفقه آن‌ها بر عهده اوست توان پرداخت هزینه سفر حج را داشته باشد- یک‌بار واجب می‌شود.(رجوع شود به آیه 97 آل‌عمران)

ادامه »

جهت مشاهده به ادامه مطلب مراجعه فرماييد

ادامه »

 نبی مکرّم اسلام صلی الله علیه و آله و سلم در روایتی، ‌بارزترین درجه زنان را بیان کردند.
 

پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم):

حُمَادَیَاتُ النِّسَاءِ غَضُ الْاَبْصَارِ وَ خَفَرُ الْاَعْرَاضِ وَ قِصَرُ الْوَهَازَهِ

بارزترین درجه زنان سه چیز است:

پوشیدن چشم از نامحرمان،

پوشیدن تمام اندام از بیگانگان،

کم و با حیا از منزل بیرون رفتن.

 بحارالانوار/ ج 32/ص 154

کسی كه مى ‏خواهد تبليغ كند بايد سخن خود را بگويد و از كسی هم نترسد، تا مباد در اثر ترس چيزى را كه خدا واجب كرده ناديده بگیرد. و بايد در انتظار فشار از سوى ديگران هم باشد و براى روبرو شدن با آن خود را آماده سازد. كمترين اين فشارها پراكنده شدن مردم از اطراف او و تنها ماندنش يا زندان و شكنجه و تبعيد از سوى حاکمان ستمگر و فاسد است. استقامت در برابر اين ها به رسيدن به اهدافش در دنيا يعنى هدايت مردم و دگرگون ساختن ايشان و در آخرت به راهبرى آنان به بهشت جاويد منتهى مى‏ شود.

از این رو آیه 39 سوره احزاب به يكى از مهمترين برنامه‏ هاى عمومى انبياء اشاره كرده، مى ‏فرمايد: «پيامبران پيشين كسانى بودند كه تبليغ رسالت هاى الهى مى‏كردند و از او مى‏ ترسيدند و از هيچ كس جز خدا واهمه نداشتند»(الَّذِينَ يُبَلِّغُونَ رِسالاتِ اللَّهِ وَ يَخْشَوْنَهُ وَ لا يَخْشَوْنَ أَحَداً إِلَّا اللَّهَ). یعنی ای پیامبر تو نيز در تبليغ رسالت هاى پروردگار نبايد كمترين وحشتى از كسى داشته باشى هنگامى كه به تو دستور مى ‏دهد يك سنت غلط جاهلى را درهم بشكنی هرگز نبايد در انجام اين وظيفه كمترين نگرانى از ناحيه گفتگوى اين و آن به خود راه دهى كه اين سنت همگى پيامبران است.

اصولا كار پيامبران در بسيارى از مراحل شكستن اين گونه سنت ها است و اگر بخواهند كمترين ترس و وحشتى به خود راه بدهند در انجام رسالت خود پيروز نخواهند شد قاطعانه بايد پيش روند، حرف هاى ناموزون بدگويان را به جان خريدار شوند و بى اعتنا به جوسازي ها و غوغاى عوام و توطئه فاسدان و مفسدان به برنامه‏ هاى خود ادامه دهند چرا كه همه حساب ها به دست خدا است. لذا در پايان آيه مى ‏فرمايد: «همين بس كه خداوند حافظ اعمال بندگان و حسابگر و جزا دهنده آن ها است»(وَ كَفى‏ بِاللَّهِ حَسِيباً). این تعبیر دليلى است براى اين موضوع كه رهبران الهى نبايد در ابلاغ رسالات خود وحشتى داشته باشند چون حسابگر زحمات آن ها و پاداش دهنده خدا است.

این آيه دليل روشنى است بر اينكه شرط اساسى براى پيشرفت در مسائل تبليغاتى قاطعيت و اخلاص و عدم ترس و وحشت از مردم است مبلغ باید جز از خدا از هیچ کس ترسی نداشته باشد. آن ها كه در برابر فرمان هاى الهى خواسته ‏هاى اين و آن و درخواست های بى رويه گروه‏ ها و جمعيت ها را در نظر مى ‏گيرند، و با توجيهاتى حق و عدالت را تحت تاثیرافکار و اعمال آن ها قرار مى ‏دهند، هرگز نتيجه اساسى نخواهند گرفت، هيچ نعمتى برتر از نعمت هدايت نيست، و هيچ خدمتى برتر از بخشش اين نعمت به انسانى نمى ‏باشد، و به همين دليل پاداش اين كار برترين پاداش ها است.

لذا در حديثى از امير مؤمنان(ع) مى ‏خوانيم: «هنگامى كه رسول خدا (ص) مرا به سوى يمن فرستاد فرمود با هيچ كس پيكار مكن مگر آن كه قبلاً او را دعوت به سوى حق كنى، به خدا سوگند اگر يك انسان به دست تو هدايت شود براى تو بهتر است از تمام آنچه خورشيد بر آن طلوع و غروب مى ‏كند».(1) و باز به همين دليل است كه مبلغان راستين بايد نيازى به مردم نداشته باشند و نه ترسى از هيچ مقامى كه آن نياز و اين ترس بر افكار و اراده آن ها خواه و ناخواه اثر مى ‏گذارد. يك مبلغ الهى به مقتضاى: «وَ كَفى‏ بِاللَّهِ حَسِيباً» تنها به اين مى ‏انديشد كه حسابگر اعمال او خدا است، و پاداشش به دست او است، و همين آگاهى و عرفان به او در اين راه پر نشيب و فراز مدد مى ‏دهد.

منبع: تفسير نمونه، ناصر مکارم شیرازی، ج‏17، ص: 330

———-

پی نوشت:

1. الكافي (ط - الإسلامية)، محمدبن یعقوب کلینی،ج‏5، ص: 28

 برگرفته از سامانه اشتراك محتوا رضوي

آیت‏ الله ميرزاجواد تبريزی در سال ۱۳۰۵ش در شهر تبریز در میان خانواده‌ای مذهبی چشم به جهان گشود. تحصیلات علوم جدید را تا پایان سال دوم دبیرستان در‌‌ همان شهر به پایان رساند تا این‏که عشق و علاقه فراوان به مکتب اهل بیت علیهم‏السلام و روحانیت شیعه، او را به سوی تحصیل در حوزه کشاند. این‏گونه بود که پس از گذراندن تحصیلات جدید، با شوق فراوان، در سن هجده سالگی تحصیل علوم دینی را آغاز کرد و طی چهار سال، مقدمات و مقداری از دروس سطح را در شهر تبریز به پایان رساند. آیت‏الله تبریزی برای ادامه تحصیل، شهر و دیار خویش را در سال ۱۳۲۷ش به قصد ورود به حوزه علمیه قم ترک گفت.

ادامه »