کار بدون نام خدا، لوجه الله نیست و هالک است. همه چیز هالک است و این بدان معنیست که همین حالا هالک است نه در آینده. در مورد انسان هم خیلی کارهایش که لوجه الله نبوده به مقصد نرسیده اما الان نمی بیند و در آخرت میبیند که در همان زمان انجام کار نرسیده بوده است و تازه کشف شده است.
(اعمالهم کسراب بقیعه…لم یجده شیئا) پس نفع موقتی هم ندارد که بعدا بخواهند از او بگیرند و تنها خیال می کند داشته لذت میبرده است مانند سراب است که در واقعیت چیزی نداشته و خواص آنرا میدیدند.

هر چیزی نشانه خداست وگرنه از عدم و لاشیء است.

هدف سوره حمد عبادت است و خدا به ما نشان داده باید با نام خدا شروع شود تا به هدف برسد و غیر از او همه هالک و سرابند.
“کل شی هالک الا وجهه” هر چیزی که شی باشد وجه الله و نشانه وجود خدا هست و اگر وجه و آیت خدا از آن برداشته شود چیزی نمی ماند و لا شیء می شود.
اگر کسی به چیزی نگاه کرد و به وجود خدا پی نبرد حقیقتا کور است نه اینکه این کور باد یک لعن و نفرین باشد. عقاب و مجازات اخروی هم بخاطر این است که آب را ول کرده و به سمت سراب و لاشیء رفته و عمرش را تلف کرده است.

تفسیر_سوره_حمد،آیت الله جوادی آملی دامت برکاته