چگونه با اساتید مودبانه برخورد کنیم؟
نحوه پرسش از یک استاد و یا اعتراض به گفتههای او چگونه باید باشد؟ چون من گاهی متوجه می شوم که به نظر من، استاد سخن اشتباهی را بیان میکند و من با او اختلاف نظر دارم و میخواهم سخن او را نقد و یا به او اعتراض کنم؛ اما راه درست این کار را نمیدانم.
اصولاً هدف از تشکیل کلاس درس، فهمیدن و یاد گرفتن مطالب علمی است. بخشی از این هدف، توسط استاد انجام میشود و بخشی هم بر عهده طلبه است. یک فرد موفق، کسی است که برای هر درس، هم پیش مطالعه میکند، هم تمرکز ذهنی دارد و هم پس از درس، مطالعه میکند.
یکی از نشانههای تمرکز ذهنی، طرح پرسشهای مناسب از استاد است. این کار، نشانه فعال بودن او در کلاس درس است و به همین جهت، استادان، شاگردان خود را به سؤال کردن و بیان دیدگاههای خود تشویق میکنند و اگر هنگام درس، کسی از آنها سؤال نکند، آن را نشانه بیتوجهی به درس میدانند؛ البته سؤال نباید نامربوط یا آن قدر ساده باشد که نشانه بیتوجهی به درس تلقی گردد؛ زیرا این کار، نه تنها روحیه استاد را خراب میکند، بلکه وقت دیگران را هم ضایع می کند. بنابراین، بهتر است این گونه سؤالها را خارج از وقت کلاس بپرسیم؛ البته اگر بخواهید پاسخ دقیقتری برای سؤالتان به دست آورید، لازم است نظر استاد را نیز در این مورد جویا شوید.
در مورد اختلاف نظر با استاد، احترام به استاد و حفظ شأن او، منافاتی با اختلاف داشتن در دیدگاههای علمی ندارد؛ چنان که در تمام مراکز علمی، همین گونه است که در عین این که شاگردان، احترام زیادی به استادان خود میگذارند، ولی برخی از نظرات علمی آنان را قبول ندارند. اساتید هم اگر ببینند شاگردان، همیشه سخنان آنها را تأیید میکنند، خوشحال نمیشوند و آن را نشانه عدم خلاقیت آنها میدانند و معتقدند که علم، با انتقاد و اظهارنظرهای مختلف، رشد میکند؛ اما در این جا باید به نکات زیر توجه کرد:
1. در هنگام اعتراض به نظر استاد، رعایت ادب و احترام، ضروری است و اعتراض نباید به گونهای باشد که استاد، تحقیر شود؛ بلکه اعتراض را باید با تعابیری چون «به نظر من…»، «احتمال دارد…»، «آیا این نظر را هم میتوان گفت…» و مانندآن، عنوان کند.
2. قبل از اعتراض به استاد، لازم است درباره نظرات او خوب تأمل کند؛ چه بسا با کمی تأمل، سخن او را بی اشکال ببیند.
3. مودب بودن شما در جلسه درس، به معنای موافقت شما با هر چیزی که در کلاس گفته میشود، نیست. هنگامی که سوالی میپرسید و یا تقاضایی دارید خصمانه برخورد نکنید. هنگامی که سوالی را نفهمیدید و یا با مطلبی موافق نیستید، با مقدمهای مثبت صحبت خود را شروع کنید.
4. بهبود تدریس اغلب به پسخوراندی که استادان دریافت میکنند بستگی دارد. از برخورد منفی در پیشنهادهای خود پرهیز کنید. پسخوراند سازمان یافته، مثبت و ویژه، واقعاً میتواند موقعیت یادگیری را بهبود بخشد.
5. نمره یکی دیگر از مسائلی است که ممکن با استاد در آن توافق نداشته باشید. هرگز وقتی عصبانی هستید، درباره نمره بحث نکنید. ممکن است امتحان به نظر شما غیرمنصفانه باشد اما با این عنوان با استاد صحبت نکنید. هنگامی که نکات خود را مطرح میکنید موارد را به صورت ویژه و مودبانه مطرح کنید.