چه کسی راهپیمایی اربعین را إحیا کرد؟
مرحوم شیخ آقا بزرگ تهرانی که از نزدیک شاهد تلاش استادش (میرزا حسین محدث نوری) بوده، می نویسد: «استاد ما چون وضع را بدین منوال دید، به این شیوه خداپسندانه (پیاده روی) همت گماشت … در سال های بعد، رغبت مردم و صالحان به این موضوع بیشتر شد و دیگر عار محسوب نمی شد؛ به طوری که در برخی سال ها، تعداد چادرها و خیمه های راه پیمایان، به سی عدد می رسید و هر چادر به بیست تا سی نفر تعلق داشت.
محدث بزرگ شیعه، میرزا حسین محدث نوری (صاحب مجموعه گرانسنگ مستدرکالوسائل، از شاگردان طراز اول شیخ الاعظم انصاری، دایی و پدرِ همسرِ مرجع شهید علامه شیخ فضل الله نوری) راهپیمایی اربعین را زنده و احیا نمود.
در حالی که مراسم راهپیمایی اربعین حسینی در دوره های مختلف تاریخی استمرار داشت و در عصر مرجعیت شیخ مرتضی انصاری با شکوه تمام انجام می شد اما پس از وی، این مراسم فراموش شد و برخی حتی آن را مراسم طبقه فقرا و نیازمندان می دانستند ولی محدث نوری از چهره های سرشناس علمای شیعه در قرن چهاردهم هجری آن را احیا و بر اهمیت و جایگاه آن تاکید کرد.
بسیاری میرزا حسین محدث نوری( ره) را احیاء کننده مراسم راهپیمایی اربعین حسینی در تاریخ معاصر می دانند. بنابر اذعان بسیاری این مراسم در دوره این بزرگوار به فراموشی سپرده شده بود که توسط «میرزا حسین نوری» دوباره احیا میشود.
این عالم بزرگوار اولین بار در عید قربان به پیادهروی از نجف تا کربلا اقدام می کند که سه روز در راه بوده و حدود ۳۰ نفر از دوستان و اطرافیانش [از جمله داماد و خواهرزاده ایشان، مرجع شهید علامه شیخ فضل الله نوری] وی را همراهی میکرده اند.
بنابر نوشته های تاریخی شیخ بزرگوار تقریبا هر سال این مراسم را انجام می داد و اهمیت خاصی به این مراسم قائل بوده است. ایشان آخرین بار در سال ۱۳۱۹ هجری با پای پیاده به زیارت حرم أباعبدالله حسین(ع) رفته است.
گفته می شود مراسم پیاده روی در عصر مرجعیت شیخ مرتضی انصاری (۱۲۱۴-۱۲۸۱ق) نیز باشکوه تمام رواج داشته است؛ در حالی که پس از وی، این عمل، کم ارزش و متعلق به طبقه فقرا و نیازمندان معرفی شد اما میرزا حسین نوری، این مراسم را در میان مردم رونق بخشیده است.
مرحوم شیخ آقا بزرگ تهرانی که از نزدیک شاهد تلاش استادش (میرزا حسین) بوده، می نویسد: «استاد ما چون وضع را بدین منوال دید، به این شیوه خداپسندانه (پیاده روی) همت گماشت … در سال های بعد، رغبت مردم و صالحان به این موضوع بیشتر شد و دیگر عار محسوب نمی شد؛ به طوری که در برخی سال ها، تعداد چادرها و خیمه های راه پیمایان، به سی عدد می رسید و هر چادر به بیست تا سی نفر تعلق داشت و به این ترتیب، این سنت حسنه، دوباره مرسوم شد و رونق گرفت».
* مرکز اسناد انقلاب اسلامی