در جلسه گذشته راجع به فطریه نکاتی را بیان کردیم که هم می توان جنس داد و هم می توان پول معادل آن را داد.

سؤال اول این است که چه چیزی باید داد؟ که باید بگوییم جنسی که می خواهد بدهد، باید طعام باشد؛ هر جنسی را نمی تواند داد؛ مثلا گوشت، حبوبات و … را نمی تواند بدهد؛ باید یا خود خوراکی های مشخص شده برای فطریه همچون برنج، ماکارونی، آرد، خرما، گندم و … را بپردازد؛ یا برای هر نفر معادل آن سه کیلو را به پول بدهد.

سؤال بعدی این است که چه کسی باید فطریه را بدهد؟ که باید گفت:

سرپرست خانوار باید برای خود و اعضای خانواده خود که تحت تکفل او هستند، فطریه را بپردازد.

تفاوت فطریه با کفاره این است که اگر کفاره بر یک خانم واجب شد، نمی تواند به شوهر خود الزام کند که کفاره او را بدهد؛ اما فطریه هر شخصی بر عهده او نیست؛ فطریه افراد نان خور در خانواده بر عهده سرپرست خانواده است؛ حال این سرپرست می خواهد پدر باشد یا مادر باشد؛ برادر بزرگ تر باشد؛ عمو باشد؛ دایی باشد یا …

کسی که خرجی خانواده را می دهد، باید فطریه آن خانواده را به تعداد نفرات پرداخت نماید.

سؤال دیگر این است که آیا راه سومی هم وجود دارد که جنس و پول ندهیم؟ مثلا لباس به فقیر بدهیم یا مثلا جنس دیگری بدهیم که باید گفت: خیر؛ راه سومی وجود ندارد؛ یا جنس های مشخص فطریه را بدهد یا معادل آن، پول بپردازد.

نکته دیگر اینکه ما وقتی فطریه را می دهیم، نیازی نیست که به فقیر اعلام کنیم که این فطریه است؛ همین مقدار که خودمان نیت داشته باشیم که این مبلغ برای فطریه است، قبول است و نیازی به گفتن آن نیست؛ ممکن است شخص فقیر فکر کند که شما هدیه می دهید که اشکالی ندارد.

نکته مهم اینکه باید فطریه را در شب عید سعید فطر که هوا تاریک و مغرب می شود، کنار بگذاریم و حتی الامکان در روز عید فطر بپردازیم.

اینکه می گوییم “حتی الامکان” به این دلیل است که خیلی از افراد در همان روز نمی توانند بپردازند؛ چراکه قرار است مثلا برای فلان فامیل خود ببرند و در آن روز امکانش نیست که فطریه را به آن فقیر برسانند.

سؤال دیگری که انجام می شود، این است که آیا می توان فطریه را کارت به کارت کرد؟

این مسئله دارای نکته مهمی است و آن این است که فطریه را باید از مال خود جدا کنیم و کنار بگذاریم و وقتی کنار گذاشتیم، برای فقیر است و نمی توان تصرف کرد و نمی توان به جای آن پول مبلغی را کارت به کارت کنیم؛ مگر اینکه اصل فطریه را کارت به کارت کنیم و وقتی فقیر از کارت خود آن مبلغ را گرفت و وصول کرد، در آن زمان است که فطریه را به فقیر پرداخته ایم و به دست او رسانده ایم و در این صورت است که تکلیف ما أدا شده است.

والسلام علیکم و رحمه الله و برکاته

حوزه نیوز-حجه الاسلام وحیدپور