سخنان مقام معظم رهبری مدظله العالی در خصوص حوادث اخیر -96/10/19- می‌تواند فصل‌الخطاب حداقل بخشی از مجادلاتی قرار گیرد که در فضای عمومی کشور ممکن است بروز یافته باشد. در این یادداشت به چند محور مهم این سخنان اشاره می‌شود. ابتدا آن‌جا که تأکید کردند: «همه این تحلیل‌ها یک نقطه مشترک صحیح داشت و آن این‌که باید بین مطالبات صادقانه و بحق مردم و حرکات وحشیانه و تخریب‌گرانه یک گروه تفکیک قایل شد و مطالبات و خواسته‌های مردم را پیگیری کرد.»
واقعیت این است که باید امکانی برای ابراز نارضایتی و مخالفت با سیاست‌ها و یا عملکردها فراهم کرد. اتفاقا در غیاب این امکان است که اعتراضات می‌تواند به جاهای خطرناک کشیده شود. درواقع مسأله فقط این نیست که عده‌ای از روی خباثت اعتراضات عادی مردم را به خشونت می‌کِشند، بلکه این طبیعت رفتار جامعه‌ای است که عادت به انجام اعتراض‌های مدنی و تجربه آن را ندارد. بنابراین شرط لازم و نه کافی برگزاری آرام و مدنی اعتراضات بازبودن راه برای اعتراض مردم است. البته این اعتراضات شامل مسائل متنوعی می‌شود و هر کس و با هر گرایش فکری باید بتواند نسبت به اموری که می‌داند در مسیر صحیحی قرار ندارد و یا حق آنان ضایع می‌شود، اعتراض کند.
نکته مهم و کلیدی دیگری که مورد اشاره قرار دادند و مرتبط با مسأله قبلی است، اتکای حکومت به مردم است. آن‌جا که گفته شد: «می‌گویند حکومت ایران از مردم خود می‌ترسد! خیر؛ حکومت ایران متولد این مردم است.» شاید عصاره تمامی آنچه که یک حکومت را پایدار نگه می‌دارد، همین نگاه است. اگر مردم حامی حکومت نباشند، آن حکومت دیر یا زود دچار فروپاشی و سقوط خواهد شد. طبعا برای کسب و بقای این حمایت و پشتیبانی مردمی، باید مطالبات مردم نیز در حد مقدور و متصور تأمین شود. وظیفه حکومت است که نگرش مردم را در همه امور بسنجد و نگرانی‌های آنان را در عمل یا حداقل در تحلیل و نظر برطرف کند.
نکته بسیار مهم بعدی که می‌تواند راهبرد کلی تمامی دستگاه‌های قضائی و اجرایی باشد، نحوه مواجهه با مسأله است. در گذشته همیشه سعی می‌کردند که با نادیده‌گرفتن مشکل صرفا به دست‌های پنهان و عوامل خارجی بپردازند و به قول معروف صورت‌مسأله را پاک کنند؛ ولی اظهارات مقام معظم رهبری نظام در این‌باره بسیار گویاست. ایشان ضمن توضیح مفصل عوامل مرتبط با این حوادث و حضور یا اثرگذاری نیروهای خارجی و فرامرزی، صراحتا به این مسأله نیز اشاره کردند: «دشمنان مانند مگس روی زخم ناشی از مشکلات و ضعف‌ها می‌نشینند، بنابراین باید زخم را خوب کنید و نگذارید به وجود ‌آید؛ چرا که اگر مشکل داخلی نداشته باشیم، تبلیغات و فضاسازی بیگانه اثر نمی‌گذارد و آمریکایی‌ها هم نمی‌توانند هیچ غلطی بکنند.»
حقیقت همین است؛ مسأله ما آن زخمی است که باید درمان شود و مرهمی بر آن گذاشت. زخمی که در حال ناسور شدن است، زخمی که در حال گسترش است، این همان پیش‌زلزله‌ای است که می‌تواند خطرآفرین باشد. این همان زخمی است که در یک بدن و جسم ناتوان از ایمنی و مقابله با ویروس خارجی بشدت ضربه‌پذیر است و حتی یک زخم کوچک، کل جسم را دچار مخاطره جدی ‌می‌کند. نکته بعدی تمایز‌گذاشتن میان معترضان خیابانی است که بر اثر فهم یا درک خود یا تحت تأثیر احساسات یا موارد مشابه فراتر از اعتراض عادی رفتار کرده‌اند، با کسانی که دانسته و آگاهانه و با هدف اغتشاش و ایجاد درگیری عمل کرده‌اند. گر چه به ‌طور صریح اظهار نشده، ولی می‌توان گفت که در چنین رفتارهای جمعی نمی‌توان گروه اول را براساس اتهام ارتکاب فعل مجرمانه، محکوم یا مجازات کرد. درواقع هدف باید اصلاح باشد، همان‌طور که فرمودند: «در مسأله اخیر باید میان جوان و نوجوانی که تحت‌تأثیر هیجان فضای مجازی حرفی زده و کاری کرده با کسانی که جزو پادوهای آمریکا و ضد انقلاب هستند، فرق گذاشت.» اگر بر این اساس رفتار شود، بعید است تعداد کسانی که باید در بازداشت بمانند تا پاسخگوی رفتارشان باشند از تعداد انگشتان دست تجاوز کند. باید مراقب بود که اتفاقات دی‌ ماه چون موارد گذشته به یک نقطه مورد اختلاف و بروز کینه در تاریخ این کشور تبدیل نشود

سرمقاله روزنامه شهروند