در مورد بدبينی نظر و احاديث اسلام چيست؟ (#بخش_دوم)

✍️ پاسخ:

? ضررهاي بدبيني.

?1. نخستين نتيجه بدگمانى، به خود انسان برمي گردد؛ از آن جا كه افراد بدگمان نمي توانند اعمال ديگران را خالي از غرض و آلودگي تصور نمايند، همواره در رنج روحي و درد رواني سختي به سر مي برند و سوز و گداز خيال و پندار، همواره آنان را شكنجه مي دهد.

?2. بدبينى، رشته الفت و دوستي را از هم مي گسلد و بر اثر گمان بدي كه انسان به ديگران دارد، همواره آنها را خيانتكار و در ميدانِ دوستى، ناپايدار مي پندارد، ناچار مي شود كه همه گونه روابط خود را با آنها قطع كند؛ از اين رو پيشوايان ما فرموده اند:.

?(مَنْ غَلَبَ عَلَيْهِ سوءُ الظَّنِ لَمْ يَترُكْ بَيْنَهُ وَبَيْنَ خَليلٍ صُلْحاً؛ 2

?بدگماني بر هر كس كه غلبه كند، هر نوع صلح و صفايي را كه ميان او و دوستان وي برقرار است، از بين مي برد).

?3. افراد بد بين هميشه منزوي و گوشه گيرند، و بر اثر رعب و ترسي كه از مردم دارند، هرگز نمي توانند با كسي انس بگيرند؛ از اين رو در روايات، آمده است كه:.

?(مَنْ لَمْ يَحْسُنْ ظَنُّهُ اِسْتَوْحَشَ مِنْ كُلِّ اَحَدٍ؛ 3

?افراد بدبين از همه مردم وحشت دارند).

?4. بدبيني آفت بزرگي براي سنجش منطق انسان است؛ بدبيني نوعي اختلال در طرز تفكر و ادراك انسان به وجود مي آورد كه هرگز نمي تواند در موضوعي به صورت خرد پسند و واقع بينانه داوري كند.

?5. بدبيني از بيماريهاي سرايت كننده است كه هم نشينان انسان را نيز آلوده مي سازد.

?6. بدبيني نه تنها در روح انسان اثر مي گذارد، بلكه براساس ارتباطي كه ميان تن و جان وجود دارد، تن نيز از گزند آن سالم نمي ماند، و به قول دانشمند بزرگ عصر ما دكتر كارل: بدبيني و عادت به انتقاد از همه چيز، حتي از قدرت زندگي نيز مي كاهد؛ زيرا اين عادت منفي رواني روي دستگاه اعصاب (سمپاتيك) و غدد داخلي اثر مي كند و مي تواند مبدأ اختلالات عملي و حتي عضوي شود.

?7. بدگمانيهاي بي مورد، به همسر و يا شاگرد مغازه و كارگر و خدمتكار منزل، آنان را به خيانت و جنايت مي كشاند؛ زيرا كنجكاويهاي زياد ارباب و بزرگ خانه و يا شوهر، بر اثر (تداعي معانى) صور و اشباح خيانت و كارهاي زشت را در نظر آنها مجسم مي سازد و فكر خيانت را در دل آنها احيا مي نمايد و به قول برخي از دانشمندان: نوكراني كه مورد سوء ظن آقا هستند و او پيوسته احتمال مي دهد كه آنان به اثاث خانه دستبردي بزنند، چنين نوكراني بالاخره دست به دزدي مي زنند، و به سوي دزدي كشيده مي شوند.

?از اين رو، در دين مقدس اسلام، تظاهر به غيرتمندىِ بي مورد و افراطي درباره همسر، مذموم شمرده شده است؛ زيرا چه بسا افراد پاكي را به ناپاكي بكشاند و درستكار را به نادرستي دعوت نمايد؛ چنان كه علي(ع)فرموده است:.

?(ايّاكَ وَالتَّغايرَ في غَيْرِ مَوْضِعِه فَاِنَّ ذلِكَ يَدعُوا الصَّحيحة اِلَي السُّقم والبريئةَ اِلَي الرَّيبِ؛ 4

?اظهار غيرتهاي بي مورد، زنان پاك را به ناپاكي و زنان بي گناه را به سوي گناه دعوت مي كند).

? پى‌نوشت‌ها:‌
2. غرر الحكم، ص 697.
3. همان، ص 712.
4. همان، ص 152.

? مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی