محبت و مهربانى به همسر يكى از راهكارهاى اساسى در شيرينى و شادكامى زندگى زناشويى و يكى از آموزه هاى اخلاقى اسلام است.

اين شاه كليد خوشبختى گرچه دوجانبه بوده و هم زن و هم مرد موظف هستند تا به آن ملتزم باشند ولى همان طور كه در تفاوت هاى زن و مرد بيان خواهد شد، زن عاطفى تر و احساسى تر از مرد بوده و وجودش لطيف تر از مرد است و لذا نياز زن به محبت و مهربانى، بيش از مرد مى باشد.

ترحم و مهربانى به همسر اكسيرى كم نظير است و تأثيرى كه در نزديكى دل ها و در ايجاد صميميت دارد كم بديل است. اين تأثير شگرف به دليل اين است كه انسان ذاتاً تشنه دوستى و محبت است و يكى از نيازهاى روانى انسان تعلق و دوستى مى باشد. محبت، انگيزه بسيارى از تلاش ها و زحمت هاى طاقت فرساى زندگى است. انسان همان طور كه از محبت خويش به ديگران لذت مى برد، پيوسته در تلاش است كه محبت ديگران را نسبت به خود جلب كند. انسان مى خواهد او را دوست داشته باشند و اگر احساس كند كه هيچ كس به او علاقه ندارد، جهان با همه وسعتش براى او تنگ و تاريك خواهد بود.

برخى از روان شناسان نظير آبرهام مزلو و كويينگ نياز به محبت و تعلق پذيرى را از نيازهاى اساسى و از نيازهاى روان شناختى تلقى كرده اند و اعتقاد دارند كه ارضاى اين نيازها در آرامش روانى و سلامت روانى افراد تأثير اساسى دارد.

۱. از منظر اسلام، اساس و شالوده زندگى خانوادگى بر محبت استوار است. خداوند در قرآن كريم مى فرمايد:

از نشانه هاى قدرت خداوند اين است كه از جنس خودتان همسرانى برايتان آفريد تا در كنار آنها آرامش يابيد و در ميانتان مودّت و رحمت قرار داد در اين امر نشانه هايى است براى گروهى كه تفكر مى كنند.

۲ بر همين اساس مى توان ادعا كرد كه نيرومند ترين عامل دوام و رشد خانواده، عاطفه و محبت است و بهترين عامل براى استحكام و بقاى آن، برانگيختن عواطف متقابل افراد خانواده به ويژه همسران به يكديگر است. لذا در آموزه هاى دينى به فراوانى توصيه شده تا همسران به ويژه مردان نسبت به همديگر اظهار محبت و مهربانى كنند و اين محبت خود را آشكار سازند.

پيامبر گرامى اسلام حضرت محمد (صلى الله عليه و آله) مى فرمايند: با زنان مهربانى كنيد و دل هايشان را به دست آوريد تا با شما همراهى كنند و هرگز آنان را مجبور و خشمگين نكنيد. ۳ و در روايت ديگرى فرمودند: اگر مردى به همسرش بگويد «دوستت دارم» هرگز از قلب او خارج نمى شود. ۴

شاید این مطالب را هم بپسندید:
با انجام این کار خداوند شما را در قیامت خوشحال خواهد کرد؟!
همچنين حضرت رسول (صلى الله عليه و آله) فرمودند: هرگاه كسى را دوست داشتى، او را بدان آگاه ساز زيرا اين كار، دوستى را در ميان شما استوارتر مى سازد. ۵

لازمه شادابى و نشاط روانى زن و مرد به ويژه زن اين است كه خود را محبوب همسر خويش ببيند و از عشق و علاقه او نسبت به خود مطمئن باشند. همچنين اعتماد و اطمينان امنيت خاطر زن را تأمين مى كند و به آرامش روانى او مى افزايد. اگر زن در مورد محبت و علاقه همسرش نسبت به خود ترديد كند يا به علاقه او به افراد ديگر پى ببرد، احساس درماندگى و ناتوانى عاطفى به او دست مى دهد و از اينكه نتوانسته عواطف شوهر را تصرف كند، احساس خسران مى كند. در نتيجه اين احساس، ممكن است رو به پژمردگى نهاده و از نشاط روحى اش كاسته شود. اين مسأله چنان بر روان زن تأثير مى گذارد كه علاقه او نسبت به فرزندانش نيز كمتر مى شود يعنى حتى عاطفه مادرى نيز به شدت از عواطف شوهر نسبت به زن تأثير مى پذيرد. حمايت و مهربانى قلبى مرد، آن قدر براى زن ارزش دارد كه زندگى زناشويى بودن آن براى زن قابل تحمل نبوده و هرگز احساس خوشبختى نمى كند. ۶

زن به دليل ويژگى هاى خاصى كه دارد اغلب نمى تواند به طور مستقيم از بى مهرى يا كم توجهى شوهرش نسبت به خود گلايه كند گويى اين كار را يا در شأن خود نمى داند و يا آن را مايه تحقير خود و چه بسا مايه تحقير شوهر بداند.

حال اگر از چنين وضعى پيوسته رنج ببرد، آثار نامطلوب اين احساس درونى به مرور زمان در رفتارهاى او با اعضاى خانواده به ويژه همسر پديدار مى شود. زن اگر از عواطف همسرى ارضا شود، عالى ترين احساسات خود را نثار شوهر مى كند و بيش ترين فداكارى را نثار زندگى و شوهر خواهد كرد.

بنابراين مهم ترين وظيفه اخلاقى و انسانى مرد اين است كه همسر خود را از همان آغاز زندگى از محبتى كه به او دارد آگاه سازد و پيوسته با نثار محبت و انجام كارهايى كه نشان از علاقه و عشق او به همسر است، نهال نو رسيده زندگى زناشويى را سيراب و سرسبز سازد. زن نياز دارد كه حرف هاى پرمهر و محبت را به طور مداوم بشنود، با شوهرش بيرون برود، در تحسين و تمجيد از هر چيزى، با شور و شوق شوهرش شريك شود و نيز يكى شدن واقعى با همسرش را در سكوتى لذت بخش تجربه كند.

براى زن عشق به معناى علاقه دايمى و در سطح عالى است درست به همين دليل است كه مى خواهد هميشه در كنار شوهرش باشد. زن براى ساعت هايى كه شوهرش با او است ارزش قايل است جمعه هايى كه او در خانه است و غروب هايى كه شوهر او را به مهمانى يا تفريح مى برد اگر شوهر به كارى و تفريحى بپردازد كه مورد رضايت زن نيست (مثل فوتبال يا فيلم هاى پليسى) زن احساس مى كند ديگر مورد علاقه نيست و از اين كار مرد، عصبانى مى شود. ۷

زن نيز بايد به شوهر خود عشق بورزد و از اظهار محبت به او دريغ نكند و علاقه خود را به گونه هاى گوناگون بيان نمايد. از خدمات مرد و تلاش او قدردانى كند و با برجسته كردن فداكارى هاى مرد، او را مورد توجه قرار دهد. ابراز علاقه زن به شوهر علاوه بر جلب رضايت و عواطف شوهر، باعث افزايش انگيزه مرد براى تلاش و تأمين آسايش خانواده مى گردد، همچنين باعث رضايت خاطر مرد از زندگى و احساس ارزشمندى در خانواده مى گردد.

امام صادق (عليه السلام) در اين باره مى فرمايند: زن بايد با اظهار علاقه و با دلربايى و آرايش در برابر شوهر به گونه اى عمل كند كه رضايت و خوشنودى شوهر جلب شود. ۸

در فرمايشات معصومين (نيز اشاراتى در رابطه با برترى عاطفى زنان شده كه به نمونه هايى اشاره مى شود: پيامبر گرامى اسلام مى فرمايند:

چه خوبند فرزندان دختر اهل ملاطفت (عواطف)، كمك و يارى كننده، انس گيرنده، با خير و بركت و اهل پاكيزگى. ۹

امام صادق (عليه السلام) مى فرمايند: حضرت ابراهيم از خداوند طلب دختر نمود تا پس از مرگش بر او بگريند و عزايش را گرم و با شور نگهدارند. ۱۰

خلاصه اينكه زنان به دليل عاطفى بودن، نيازمند عواطف بيشترى هستند و روشهاى اظهار علاقه به آنان نيز با روش هاى اظهار علاقه به مردان متفاوت است. نكته اى در آخر بايد ذكر شود اين است كه افراط و تفريط در هر كارى، پسنديده نيست و اعتدال خوب است ولذا در محبت به همسران بخصوص زنان، بايستى به گونه اى برخورد شود كه اقتدار و هيبت مردانه، حفظ گردد.

پى نوشت ها

. ۱ Koenig H Hand Book of Religion and mental health pp. 283-. 294

۲ وَمِنْ آياتِهِ أَنْ خَلَقَ لَكُم مِّنْ أَنفُسِكُمْ أَزْوَاجًا لِّتَسْكُنُوا إِلَيهَا وَجَعَلَ بَينَكُم مَّوَدَّهً وَرَحْمَهً إِنَّ فِى ذَلِكَ لَآياتٍ لِّقَوْمٍ يتَفَكَّرُونَ (روم، آيه ۲۱).

۳ فَأشْفِقوا عَلَيهِنَّ وَ طَيبوا قُلوبَهُنَّ حَتّى يقِفْنَ مَعَكم و لا تُكْرِهُو النِّساءَ وَ لا تَسْخُطوا بِهِنَّ (حسين نور طبرسى، مستدرك الوسايل، ج ۱۴، ص ۲۵۲).

۴ قَولُ الرَجُلْ لِلْمَرْأهِ إنّى أُحِبُّكِ لا يذْهَبُ مِنْ قَلْبِها أبَداً (الحرالعاملى، وسايل‏الشيعه، ج ۲۰، ص ۲۳).

۵ إذا أحْبَبْتَ رَجُلاً فَأخْبِرْهُ لذلِك فَإنَّهُ أثْبَتُ لِلْمَوَدَّهِ بَينَكُما (محمد بن يعقوب كلينى، كافى، ج ۲، ص ۶۴۴).

۶ مجتبى حيدرى، ديندارى و رضامندى خانوادگى، ص. ۱۰۳

۷ پل تورينر، راز تفاهم در زندگى زناشويى، ترجمه ناصر فرجى، ص. ۱۰۲

۸ وَ إظهارُ العِشْقِ لَهُ بِاالخِلابَهِ والهَيئهِ الحَسَنَهِ لَها فى عَينِهِ (مجلسى، بحارالانوار، ج ۷۵، ص ۲۳۷).

۹ نِعَم الوَلَدُ البنات، ملطّفات مؤنسات مباركات مفليات (الحر العاملى، وسايل الشيعه، ج ۲۱، ص ۳۶۲).

۱۰ قال ابوعبدالله (: اِنَّ ابراهيم (سأل ربَّه أن يرزقه ابنه تبكيه و تند به بعد موته (همان، ص ۳۶۱).

سایت پاسخگویی به سوالات دینی هدانا