امام محمد باقر (علیه السلام)
 کتاب «امام محمدباقر (ع)» كه عنوان «تألیف: شیخ عباس قمی» را بر جلد خود دارد، در واقع، بازچاپ «باب هفتم» اثر مشهور «منتهی‌الآمال» نوشته مرحوم حاج شيخ عباس قمي است.

در باره کتاب:

آقا شیخ عباس قمی در کتاب «منتهی‌الآمال» ــ که نوشته‌اي پژوهشی درباره‌ زندگی چهارده معصوم (ع) است ــ با افق دیدی روشن، بیانی بدون ابهام، نثری روان و زیبا و با کمک گرفتن از اشعار فارسي و عربي در معرفی معصومان (ع)، خواننده عالم و عامي را آگاهي‌هايي بسيار مي‌بخشد. کتاب «امام محمدباقر (ع)» که «باب هفتم» منتهي‌الآمال را در بر مي‌گيرد، به معرفی امام پنجم اختصاص دارد.

مطالب :

اين كتاب، در هفت فصل به موضوع‌هايی چون تولد، نام و کنیه، فضايل و مناقب و مکارم اخلاق، معجزات، کلمات حکمت‌آمیز، وفات، اولاد و حکایات منسوب به آن حضرت پرداخته است.
در آغاز فصل نخست كتاب، با عنوان «در بیان ولادت و اسم و کنیت آن حضرت است» چنین مي‌خوانيم: «بدان که ولادت با سعادت آن حضرت روز دوشنبه سوم صفر یا در غره‌ی رجب سال پنجاه و هفت در مدینه منوره واقع شد و آن حضرت در واقعه کربلا حضور داشت و در آن وقت چهار سال از سن مبارکش گذشته بود، والده ماجده‌اش حضرت فاطمه دختر امام حسن مجتبی علیه‌السلام بود …» (ص ۷)

درباره نام و لقب و كنيه آن حضرت نيز مي‌خوانيم: «اسم شریف آن حضرت محمد و کنیت آن جناب ابوجعفر و القاب شریفه‌اش باقر و شاکر و هادی است و مشهورترین لقبهای آن حضرت باقر است …» (ص ۹)

ادامه »

امام باقرعليه السلام :
مَن لَم يَجعَل لَهُ مِن نَفسِهِ واعِظاً فَإنَّ مَواعِظَ النّاسِ لَن تُغنِيَ عَنهُ شَيئاًٌ
كسي كه واعظي دروني نداشته باشد ، موعظه ‏هاي مردم سودي به او نمي‏ رساند
بحار الأنوار ، ج ۷۸ ، ص ۱۷۳ .

ما شِيَعَتُنا إلّا مَنِ اتَّقَي اللَّهَ و أطاعَهُ
شيعه ما ، تنها ، كسي است كه تقوا پيشه و مطيع خداوند باشد
تحف العقول ، ص ۲۹۵ .

سُدَّ سَبيلَ العُجبِ بِمَعرِفَةِ النَّفسِ
راه خود پسندي را با خودشناسي ببند
تحف العقول ، ص ۲۸۶ .

إنَّ مِن رَوحِ اللَّهِ ثَلاثَةً : التَّهَجُّدَ بِاللَّيلِ و إفطارَ الصّائمِ و لِقاءَ الإخوانِ
سه چيز نشانه رحمت خدا است: عبادت شبانه ، افطار دادن به روزه‏دار ، ديدار با برادران
الأمالي ، طوسي ، ص ۱۷۲ .

رَبِّ أَصلِح لِي جَماعَةَ إخوَتي و أخواتي و مُحِبِّيَّ ، فَإنَّ صَلاحَهُم صَلاحِي
خدايا! همه برادران و خواهرانم و دوستدارانم را اصلاح فرما ، كه صلاح ايشان صلاح من است
قرب الإسناد ، ص ۱۸ .

تَزَيَّنْ لِلّهِ بِالصِّدقِ فِي الأعمالِ
با راست كرداري ، خود را براي خداوند بياراي
بحار الأنوار ، ج ۷۸ ، ص ۱۶۴ .

إنَّ حَديثَنا يُحيِي القُلُوبَ
سخن ما دل‏ها را زنده می‌‏كند
بحار الأنوار ، ج ۲ ، ص ۱۵۵ .

مَن كانَ ظاهِرُهُ أرجَحَ مِن باطِنِهِ خَفَّ ميزانُهُ
هر كس ظاهرش بهتر از باطنش باشد ، ترازويش سبك آيد
مشكاة الأنوار ، ص ۵۵۴ .

اُطلُب بَقاءَ العِزِّ بِإماتَةِ الطَّمَعِ
پايداري عزّت را با ميراندن طمع بجوي
تحف العقول ، ص ۲۸۶ .

إنَّ أشَدَّ النّاسِ حَسرَةً يَومَ القِيامَةِ عَبدٌ وَصَفَ عَدلاً ثُمَّ خالَفَهُ إلي غَيرِهِ
حسرت‏مندترين مردم در روز قيامت ، بنده‏اي است كه سخن از عدالت گويد و با ديگران خلاف آن عمل كند
بحار الأنوار ، ج ۷۸ ، ص ۱۷۹ .

الصَّلاةُ تَثبيتٌ لِلإخلاصِ تَنزيهٌ عَنِ الِكبرِ
نماز موجب استواري اخلاص و دوري از كبر است
الأمالي ، طوسي ، ص ۲۹۶ .

طبیعت انسان فراموشی است و این فراموشی البته از نعمت های خداست که اگر نبود، باقی ماندن تصویرهای درد و ناکامی در ذهن و استمرار احساس مصیبت و رنج در جان می توانست زندگی انسان را مختل سازد. در همین حال انسان برای زندگی خود در همه چیز نیازمند به خاطر سپردن و به یاد آوردن است، که اگر این توان و قدرت را نداشت در ساده ترین مسائل زندگی روزمره دچار مشکل می شد. تفاوت این جاست که فراموشی طبیعت انسان است - البته گاهی به صورت استثنایی نیازمند تلاش و کوشش برای از یادبردن می شود- و بر عکس، به خاطر سپردن تمرکز و کوشش ذهنی و فکری می خواهد- هرچند که گاهی این جا نیز استثنا وجود دارد- و اصل بر این است که به یادداشتن، عزم و قصد و تمرین و آموزش می خواهد.
شاید از همین رو در دستورات الهی به پیامبران و اولیای دین معمولا سخن از یادآوری و تذکر است، زیرا به طور طبیعی انسان وقتی در عرصه زندگی مادی قرار می گیرد و گرفتار دل مشغولی های خورد و خواب و زن وفرزند می‌شود به یادآوری نیاز پیدا می کند.یکی از چیزهایی که - مانند حقایق معرفتی و آغاز و انجام زندگی - باید به انسان یادآوری شود، واقعیت های تاریخی است. حتی کسانی که در متن رویدادهای تاریخی بوده و همه چیز را به چشم خود دیده و با تمام وجود لمس کرده اند، نیازمند تذکر و یادآوری هستند، چه رسد به نسل جدید و نوجوانان و جوانانی که آن روزها را درک نکرده اند و آن صحنه ها را شاهد نبوده اند!
دشمنی ها و دوستی ها، خیانت ها و صداقت ها، مهربانی ها و جنایت ها، غم ها و شادی ها و خلاصه لحظه به لحظه تجربه های متنوع و شگفت تاریخی این کشور و مردمانش چگونه باید به نسل های جدید برسد و برای نسل های قبلی یادآوری شود؟

سال هاست که دشمنان ما با استفاده از دقیق ترین ابزارها و شیوه های ارتباطی در رسانه های متنوع و رنگارنگ خود از فضای مجازی تا فیلم های سینمایی، روایت و قرائت خاص خود از واقعیت های تاریخی را عرضه می کنند و گاه نسخه‌ای کاملا متناقض را با جذابیت و اثرگذاری بسیار منتشر می‌سازند.

اگر دست روی دست بگذاریم و شتاب نکنیم، بی‌تردید نه تنها در ترسیم و نقل تاریخ انحراف‌های جدی صورت می گیرد، بلکه حتی جای دوست و دشمن عوض می‌شود و جنایتکاران خود را به عنوان قربانی معرفی می کنند! چنان که امروز منافقان شکنجه گر و تروریست خود را با سیمایی کاملا متفاوت معرفی می کنند، در حالی که هنوز خون خاطرات قربانیان شان در ذهن و جان نسل ما خشک نشده است.

چهلمین سال پیروزی انقلاب اسلامی فرصتی است تا به جای شعارها و تعارف های مرسوم قدم هایی آگاهانه و حساب شده برای یادآوری واقعیت های تاریخی برداریم، کاش این فرصت را از دست ندهیم!

1. قالَ رَسُولُ اللهِ - صَلَّي اللهُ عَلَيْهِ وَ آلِه - : أحسَنُ النّاسِ إيماناً أحسَنُهُم خُلُقاً و ألطَفُهُم بِأهِلهِ.

«بحارالأنوار، ج 71، ص 387»

پيامبر اکرم - صلي الله عليه و آله - فرمود: نيكوترين مردم از نظر ايمان، خوش اخلاق ترينِ آنها و مهرورزترين شان با خانواده خود است.

 2. قالَ رَسُولُ اللهِ – صَلَّي اللهُ عَلَيْهِ وَ آلِه - : جُلُوسُ المَرءِ عِندَ عِيالِهِ أحَبُّ إلَي اللَّهِ مِنِ اعْتِکافٍ في مَسجِدي هذا.

«تنبيه الخواطر، ج 2، ص 122»

پيامبر اکرم - صلي الله عليه و آله - فرمود: نشستن مرد پيش زن و فرزندنش، نزد خداوند محبوب تر است از اعتکاف در اين مسجد من.

 3. قالَ رَسُولُ اللهِ - صلي الله عليه و آله - : إذا حَمَلَتْ الْمَرْئَةُ کانَتْ بِمَنْزِلِهِ الصَّائِمِ الْقائِّمِ الْمُجاهِدِ بِنَفْسِهِ وَ مالِهِ فِي سَبِيلِ اللهِ فَإذا وَضَعَتْ کانَ لَها مِنَ الْأجْرِ ما لا يَدْريِ أحَدٌ ما هُوَ لِعِظَمِهِ … .

«وسائل الشيعه، ج 15، ص 175»

پيامبر اکرم - صلي الله عليه و آله - فرمود: آنگاه که زن حامله شود چنان است که با دهان روزه به جهاد مالي و جسمي در راه خدا بپردازد و هنگامي که زايمان کند، براي او اجر و پاداش عظيمي است كه کسي قادر به محاسبه آن نخواهد بود و آنگاه که به شير دادن فرزند مي پردازد، در هر مرتبه چنان است که بنده اي از اولاد اسماعيل پيامبر را در راه خدا آزاد کرده باشد و آنگاه که بچه را از شير گرفت، فرشته اي به پهلويش مي زند و مي گويد: همه گناهانت آمرزيده شد.

4. قالَ رَسُولُ اللهِ - صَلَّي اللهُ عَلَيْهِ وَ آلِه - : أيَّما اِمرَأةٍ حَمَلَتهُ عَلي ما لايَقدِرُ عَلَيهِ وما لا يُطيقُ لَم تُقبَلَ مِنها حَسَنَةٌ.

«مکارم الأخلاق، ص 215»

پيامبر اکرم - صلي الله عليه و آله - فرمود: زني که شوهر خود را بر انجام کارهايي وادار کند که او توانايي انجام دادن آنها را ندارد، هيچ يک از کارهاي نيک او پذيرفته نخواهد شد.

 5. قال الامام السجاد - عَلَيْهِ السَّلامُ - : إنَّ أرضاکم عِندَاللَّهِ أسبَغُکم عَلي عِيالِهِ.

«بحارالأنوار، ج 78، ص 136»

امام سجّاد - عليه السلام - فرمود: خداوند از آن کس خشنودتر است که خانواده خود را بيشتر در آسايش و نعمت قرار دهد.

 6. قال الامام السجاد - عَلَيْهِ السَّلامُ - : لَأن أدخُلَ السُّوقَ و مَعي دِرهَمٌ أبتاعُ بِهِ لَحماً لِعِيالي و قَد قَرِمُوا إليهِ أحَبُّ إلَي مِن أن اعتِقَ نَسَمَةً.

«وسائل الشيعه، ج 21، ص 543»

امام سجّاد - عليه السلام - فرمود: چنان چه وارد بازار شوم و درهمي داشته باشم و با آن براي خانواده ام گوشتي بخرم که بدان رغبت کرده اند، براي من محبوب تر است از اين که بنده اي را آزاد کنم.

 7. قال الامام الصادق - عَلَيْهِ السَّلام - : إنَّ المَرءَ يَحتاجُ في مَنزِلِهِ و عيالِهِ إلي ثَلاثِ خِصالٍ يَتَکلَّفُها و إن لَم يَکن في طَبعِهِ ذلِک: مُعاشَرَةٍ جَميلَةٍ و سَعَةٍ بِتَقديرٍ و غَيرَةٍ بِتَحَصُّنٍ.

«تحف العقول، ص 322»

امام صادق - عليه السلام - فرمود: مرد براي اداره منزل و خانواده خود به سه خصلت نياز دارد كه حتي اگر در طبيعت او نباشد، (بايد خود را به آنها وادارد)، آن خصلت ها عبارتند از: خوش رفتاري، گشاده دستي سنجيده و غيرت براي حفاظت از آنها.

8. قال الامام الصادق - عَلَيْهِ السَّلامُ - : لاغني بِالزَّوجِ عَن ثَلاثَةِ أشياء فيما بَينَهُ و بَينَ زوجَتِهِ و هِي: المُوافَقَةُ لِيَجتَلِبَ بِها مُوافَقَتَها و مَحَبَّتَها و هَواها و حُسنُ خُلقِهِ مَعَها وَ استِعمالُهُ استِمالَةَ قَلبِها بِالهَيئَةِ الحَسَنَةِ في عَينِها و تَوسِعَتِهِ عَلَيها.

«ميزان الحکمه، ح 7876»

امام صادق - عليه السلام - فرمود: شوهر در رابطه خود با همسرش از سه چيز بي نياز نيست: سازگاري با او تا به اين وسيله سازگاري و محبت و عشق او را به خود جلب کند و خوش خويي با او و دلبري از او با آراستن خود براي وي و

فراهم آوردن امکانات آسايش او.

 9. قال الامام الصادق - عَلَيْهِ السَّلامُ - : مَن حَسُنَ بِرُّهُ بِأهلِ بَيتِهِ مُدَّ لَهُ في عُمرِهِ.

«الکافي، ج 2، ص 105»

امام صادق - عليه السلام - فرمود: هر کس به خانواده اش نيکي کند، بر عمرش افزوده شود.

 10. قالَ رَسُولُ اللهِ – صَلَّي اللهُ عَلَيْهِ وَ آلِه - : لَو أمَرتُ أحَداً أن يَسجُدَ لأِحَدٍ لأَمَرتُ المَرأةَ أن تَسجُدَ لِزَوجِها.

«بحار الأنوار، ج 103، ص 246»

پيامبر اکرم - صلي الله عليه و آله - فرمود: اگر قرار بود دستور دهم کسي در برابر کسي سجده کند، به زن دستور مي دادم تا براي شوهرش سجده کند.

امام صادق علیه السلام در یکی از سخنان نورانی خود یکی از اسباب دفع بلا و جلب روزی را معرفی کردند.
 

قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام مَنْ أَكْرَمَ مُؤْمِناً فَإِنَّمَا يُكْرِمُ اللَّهَ وَ مَنْ دَعَا لِأَخِيهِ الْمُؤْمِنِ دَفَعَ اللَّهُ عَنْهُ الْبَلَاءَ وَ دَرَّ عَلَيْهِ الرِّزْقُ.

امام صادق(علیه السلام) فرمود: هرکس مؤمنی را تکریم کند، خداوند را تکریم کرده و هرکس برای برادر مؤمنش دعا کند، خداوند بلا را از او دور می سازد و رزق و روزی را بر او فرو می ریزد.

مشکاة الانوار، ص330