آداب ورود به محرم
با توجه به اینکه هر ماه آداب خاص خود را دارد که در کتب ادعیه و اخلاق ذکر شده است؛ برای ماه محرم نیز اعمال و مراقبات خاصی ذکر شده است. عشق به امام حسین(ع) و خدمت به ایشان ویژگی مشترک شیعیان است و اگر شناخت رسالت و حرکت سیدالشهدا(ع) نیز در کنار این عشق و دوستی قرار گیرد، اتفاقات خوبی برای روح و جان انسان میافتد.
آداب ورود به ماه محرم توصیههایی برای بزرگداشت این ماه و آمادگی برای همسو شدن با روح عاشورا و اندیشههای بلند و الهی حضرت اباعبدالله(ع) است.
در کتاب ارزنده المراقبات که موضوع آن بیان مهمترین اعمال و مراقبات سال و ذکر نکاتى درباره سیر و سلوک است پیرامون مراقبات خاص ماه محرم نکات زیبایی مطرح شده است؛ مرحوم آیتالله میرزا جواد آقا ملکی در ابتدای سخن خود درباره ماه محرم به آمادگی روحی برای ورود به این ماه توصیه کرده است. سخن این عالم بزرگوار به اجمال چنین است:
آشکار شدن آثار اندوه از مصیبتهای عاشورا
سزاوار است حال دوستان آل محمد(ص) به حکم دوستى، وفا و ایمان به خداوند بلند مرتبه و رسول کریم، در دهه اول محرم تغییر کرده و در دل و سیماى خود، آثار اندوه و درد این مصیبتهاى بزرگ و دردناک را آشکار نمایند. باید مقدارى از لذائذ زندگى را که از خوردن و نوشیدن و حتى خوابیدن و گفتن به دست میآید ترک نموده و مانند کسى باشند که پدر یا فرزند خود را از دست داده و لازم است خدا و پیامبر و امامش را بیش از خود، فرزندان و نزدیکانش دوست داشته باشد.
پنج انگيزه امام حسين عليه السلام از قيام عاشورا
الحمد للّه الذى جعل الحمد مصباحاً لذكره وسببا لمزيد من فضله ودليلاً على آلائه و عظمته، ثم الصلاة والسلام على حبيبه وخيرته حافظ سره و مبلّغ رسالاته سيدنا و نبينا ابى القاسم المصطفى محمد و على آله الطيبين الطاهرين المنتجبين لا سيما بقية اللّه فى الارضين.
قال اللّه تبارك و تعالى: «يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَكُونُوا مَعَ الصادِقِين»؛(1)
حادثه عاشورا در ساعاتى محدود در سرزمين تفتيده عراق و نبردى نابرابر بين دو جبهه عزت و ذلت، دو جبهه كرامت و رذالت، دو جبهه ارزش و ضد ارزش برگزار شد. از آن حادثه زمانها و سالهاى زيادى گذشته است. هر كس اين حادثه كوتاه از نظر زمان؛ اما بلند از نظر پيام، محدود در سرزمين كوچك؛ اما بزرگ و گسترده در همه عالم، از طريق خودش و برداشت خودش، به بررسى و تبيين آن پرداخته است. بهترين راه شناخت اهداف امام حسين عليه السلام، انگيزه ايشان و جرياناتى كه منجر به اين واقعه خونين و ماندگار شد، كلمات خود امام حسين عليه السلام است. قبل از هر كس و هر جريانى مى توانيم با مراجعه به سخنان خود ابا عبداللّه عليه السلام تحليل اين قيام و تحليل اين حادثه را از خود امام دريافت كنيم.
من اجازه مى خواهم در اين محضر شريف به 5 انگيزه مهم ابا عبداللّه عليه السلام با ذكر 5 شاهد مثال از كلمات امام حسين عليه السلام يا كلمات ائمّه معصومين عليهم السلام بپردازم.
مبلّغان و آمادگي براي محرم
محرم و عزاداری ابا عبدالله الحسین(ع) فرصتی بسیار بزرگ برای پرداختن به اهداف آن حضرت میباشد و مبلغان دینی بیش از هر کس میتوانند در این راستا نقش داشته باشند.فرصت محرم شرائطی را فراهم میسازد که اگر به درستی مدیریت شود میتواند ارزشهای دینی را احیا نماید.
محرم و عزاداری ابا عبدالله الحسین(ع) فرصتی بسیار بزرگ برای پرداختن به اهداف آن حضرت میباشد و مبلغان دینی بیش از هر کس میتوانند در این راستا نقش داشته باشند.
فرصت محرم شرائطی را فراهم میسازد که اگر به درستی مدیریت شود میتواند ارزشهای دینی را احیا نماید.
اگر محرم با ویژگیهای خاص خود و با نفوذ فوق العادهای که در عمق جان مردم دارد در اختیار ادیان و فرقههای انحرافی بود، بیشترین بهرهبرداری را از آن مینمودند؛ لیکن ما به دلیل عدم برنامهریزی و مدیریت صحیح، از كنار این ظرفیت عظیم ایمانی با کمترین استفاده معنوی عبور میکنیم؛ از اینرو برای بهره برداری بیشتر معنوی از این شرائط حساس مواردی را به صورت گذرا به مبلغان ارجمند پیشنهاد می کنیم:
دلنوشته شهید حججی در محرم 95
یا رب الحسین علیه السلام
خدایا؛ چندیست عقدۀ دل پیشت باز نکردهام و باز به لطف شما فرصتی مهیا شد.
خدایا؛ محرم حسین علیه السلام رسید… تاسوعا رسید… عاشورا رسید… محرم ره به اتمام است و من هنوز… خدایا؛ چه شده است؟ مگر چه کردهام که اینگونه باید رنج و فراق بکشم؟
خدایا میدانم… میدانم رو سیاهم، پرگناهم…اما… تو را به حسین علیه السلام… تو را به زینب سلام الله علیها… تو را به عباس علیه السلام… خدایا… دیگر بس است… اصلاً بگذار اینگونه بگویم… غلط کردم. خدایا… بگذر… بگذر از گذشتهام. ببخش… باور ندارم در عالم کبریایی تو گنهکاران را راهی نباشد.
یا اله العالمین …
ببخش آن گناهانی را که از روی جهالت انجام دادهام.
ببخش آن خطاهایی را که دیدی و حیا نکردم.
خدایا، تو را به مُحرَم حسین علیه السلام مرا هم مَحرَم کن…
این غلام رو سیاه پر گناه بی پناه را هم پناه بده…
خدایا، یکسال گذشت و من کل سال را تنها با خاطرات همان چند روز جهاد گذراندم
زندهام به امید دوباره رفتن …
مپسند… مپسند که اینگونه رنج بکشم…
سینهام دیگر تاب ندارد…
مگر چند نفر شوق رفتن دارند؟
یعنی بین این همه خوبان رو سیاهی چون من راه ندارد؟
مگر جز این است که حسین علیه السلام هم عباس علیه السلام را برد و هم حُر را… مگر جز این است که هم حبیب رو سفید شد و هم جون؟!
خدایا اگر شوقی هست، اگر شجاعتی هست، اگر روحم به تکاپو افتاده است برای رفتن همه و همه به لطف تو بوده و بس! میتوانستی مرا هم در این دنیا غرق کنی… میتوانستی مرا هم آنقدر سرگرم دنیا کنی که فکر جهاد هم نباشد جه برسد به رفتن …
میتوانستی آنقدر وابستهام کنی که نتوانم از داشتههایم دل بکنم… اما خدایا، از همه چیز دل بریدهام، از زن و فرزندم گذشتم.
دیگر هیچ چیز این دنیا برایم ارزشی ندارد جز آنچه که مرا به تو برساند. خدایا، من از همه چیز این دنیا گذشتم تو نیز از من بگذر، و این همه را فقط از لطف تو میدانم…
پس؛ ای که مرا خواندهای؛ راه نشانم بده …
محسن حججی 1395/۷/۳۰
بیشتر بخوانید
چند پیشنهاد برای برگزاری روضه خانگی
با توجه به دستورالعمل ستاد ملی مبازه با کرونا مبنی بر چگونگی برگزاری مراسم عزاداری، بسیاری از مردم به خاطر ابتلا به بیماری و یا دارا بودن بیماریهای زمینهای امکان حضور در مراسم عزاداری محرم را ندارند اما برگزاری روضههای خانگی یکی از راههای ملحق شدن به خیل عزاداران اباعبدالحسین(علیه السلام) است و افراد میتوانند برای حضور هرچه کمتر در جلسات عمومی، خانه خود را حسینیه سیدالشهدا(ع) کرده و از فرصت و برکت روضه و توسل بهرهمند شوند؛ اما در شرایط کرونایی چگونه میتوانیم در خانههایمان روضه خانگی برگزار کنیم؟
خانوادگی عزاداری کنید
یکی از آثار برگزاری روضه خانگی ترویج سبک زندگی حسینی و زنده نگه داشتن اسلام است، با توجه به این که برخی افراد هدایت شده از خارج قصد دارند تا به بهانه شیوع کرونا، تعظیم شعائر حسینی را کمرنگ کنند، برگزاری روضه خانگی و خانوادگی با رعایت پروتکلهای بهداشتی باید بیش از سالیان قبل مورد اهمیت واقع شود. بنابراین میتوانید هر شب رأس ساعت مشخص اعضای خانواده را دور هم جمع کرده و با خواندن زیارت عاشورا یا حدیث کساء، یاد و ذکر اهل بیت را در خانه زنده نگه دارید؛ همچنین با راهاندازی سامانه درخواست مداح برای روضههای خانگی، هر خانهای که اعلام نیاز کند و بخواهد که با اعضای خانواده روضه برگزار کند؛ میتواند در این سامانه بدون پرداخت وجه، درخواست مداح نماید.
خانه را سیاه پوش کنید
از قدیم الایام پوشیدن لباس سیاه نشان حزن و اندوه بوده و سیاه پوشی تبدیل به یک نماد برای عزاداری اهل بیت شده است. پوشیدن لباس سیاه و پرچم و بیرق سیاه زدن بر سر در خانهها در ایام سوگواری امام حسین(ع) نشان از احیای امر اهل بیت بوده و با این کار اعلام میکنیم که در مصیبت آنها غمگین هستیم. برای پررنگتر کردن مسئله حرمت واقعه عاشورا خانهتان را مزین به نام سیدالشهدا(ع) کرده و کوچه و محله را پر از پرچم سیاه کنید.
هر روز به اسم یک امام نذری دهید
اطعام برای امام حسین(ع) کاری حسنه و تأثیرگذار بوده و هر شخص میتواند از مال شخصی خود برای ایشان اطعام دهد. روایتی از امام حسین(ع) ذکر شده که فرمودند: «همانا خداوند ما را برگزید و گروهی را برای ما برگزید تا یاریمان کنند و به سبب شادی ما شاد باشند و به خاطر حزن ما اندوهگین باشند و اموال و جانهایشان را در راه ما بذل کنند. آنان از ما و به سوی ما هستند.» اما برای اطعام و نذری دادن لازم نیست حتماً نذریهایتان گسترده باشد بلکه همین که موقع پخت غذای روزانه نام اهل بیت را ببرید و غذا را به نیت آنها آماده کنید، از ثواب نذری دادن بهره مند خواهید شد.
از امام هادی(ع) نقل شده است که هر روز هفته به اسم یکی از اهل عصمت و طهارت است؛ روز شنبه به اسم رسول خداپوشیدن لباس سیاه و پرچم و بیرق سیاه زدن بر سر در خانهها در ایام سوگواری امام حسین(ع) نشان از احیای امر اهل بیت بوده و با این کار اعلام میکنیم که در مصیبت آنها غمگین هستیم
(ص)، روز یکشنبه به نام امیرالمومنین علی(ع) و حضرت فاطمه زهرا(س)، روز دوشنبه به اسم حضرت امام حسن مجتبی(ع) و امام حسین(ع)، روز سهشنبه به نام امام سجاد(ع) و امام باقر(ع) و امام جعفرصادق(ع)، روز چهارشنبه به اسم امام کاظم(ع) و امام رضا(ع) و امام جواد(ع) و امام هادی(ع)، روز پنجشنبه به نام فرزندم امام حسن عسگری(ع) و روز جمعه روز امام زمان(عج) است؛ بنابراین زنان میتوانند در تمام طول سال به خصوص ایام محرم و صفر غذا را به نیت یکی از اهل بیت طبخ کرده تا خانواده پس از روضه چند نفره، میل کنند.
در فضای پشت بام یا پارکینگ خانه روضه برگزار کنید
ﺁﯾﺖ ﺍﻟﻠﻪ ﻗﺎﺿﯽ (رحمة الله علیه) میفرمایند: «ﺩﺭ ﻋﺰﺍﺩﺍﺭﯼ ﻭ ﺯﯾﺎﺭﺕ ﺣﻀﺮﺕ ﺳﯿﺪﺍﻟﺸﻬﺪﺍ(ع) ﻣﺴﺎﻣﺤﻪ ﻧﻨﻤﺎﯾﯿﺪ، ﺭﻭﺿﻪ ﻫﻔﺘﮕﯽ ﻭﻟﻮ ﺩﻭ ﺳﻪ ﻧﻔﺮ ﺑﺎﺷﺪ، ﺍﺳﺒﺎﺏ ﮔﺸﺎﯾﺶ ﺍﻣﻮﺭ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺍﮔﺮ ﻫﻔﺘﮕﯽ ﻫﻢ ﻧﺸﺪ ﺩﻫﻪ ﺍﻭﻝ ﻣﺤﺮﻡ ﺗﺮﮎ ﻧﺸﻮﺩ.» اما با توجه به دستورالعمل ستاد ملی مبارزه با کرونا مبنی بر برگزاری عزاداری در محیطهای باز با حفظ فاصله فیزیکی، افراد میتوانند با هماهنگی مدیر ساختمان و کسب اجازه از سایر همسایگان در فضای پشت بام یا حیاط با رعایت تمام موارد بهداشتی مراسم را با حضور افراد محدود برگزار کنند. برای پذیرایی از مهمانان سیدالشهدا(ع) از دادن چای خودداری کرده و به محصولات بستهبندی شده مثل شیر، کیک و… بسنده کنید.
مجازی عزاداری کنید
برای برگزاری روضههای خانوادگی میتوانید به جای دعوت از مداح و سخنران، از طریق لایو هیئتها و یا برنامههای تلویزیونی با نوای مداحان عزاداری کنید. همچنین میتوان از صوت و ویدئوهای بارگذاری شده هیئتها در سالهای گذشته استفاده کرد و نوای روضه و نوحه را به جمع خانوادگی خود آورد.
کودکان را با روضه سیدالشهدا آشنا کنید
مبادا کرونا بهانهای شود تا کودکان را از عزاداری محروم کنید. با برگزاری روضههای خانگی با جمعیت محدود و روضههای خانوادگی میتوانید کودکان را با اهمیت عاشورا آشنا کرده و به آنها بیاموزید که هیچ چیز حتی بیماری کرونا هم نمیتواند مانع عزاداری و سوگ مردم در شهادت سیدالشهدا(ع) شود.
برای آشنایی کودکان با امام حسین(ع) میتوانید کتابهایی در خصوص عاشورا مطالعه کرده و مطالبش را به زبان سنی کودکتان بازگو کنید.
برخی از کودکان علاقه زیادی به مداحی و زدن طبل و سنج دارند؛ با تهیه متن مداحی و خریدن طبل برای آنها میتوانید از کودکتان بخواهید که چند دقیقهای برایتان عزاداری کرده و شما با آنها همراه شوید.
برای برگزاری روضههای خانگی حدالامکان سعی کنید از دوستان و آشنایانی دعوت کنید که بچه کوچک دارند تا از این طریق بتوانید شور و اشتیاق فرزندتان برای برپایی روضه خانگی را بیشتر کنید اما برای برگزاری روضه خانگی با حضور کودکان حتماً مراقب سلامت آنها باشید و به این مسئله توجه کنید که فضای مورد نظر به اندازه کافی بزرگ بوده و از تهویه مناسبی برخوردار باشد.
تبیان
دعوتید به خیمه معرفت-روز اول آماده سازی دل
الگوي محبت و وفا
امام حسين عليه السلام براي آماده كردن زمينه ي قيام خود در كوفه، نزديك ترين فرد با اطمينان؛ يعني حضرت مسلم بن عقيل عليه السلام را به آن جا فرستاد. او عاشقي دل باخته بود كه تا آخرين لحظه از عشق پاك خود به حسين عليه السلام دست بر نمي دارد و در اوج بي وفايي و خيانت كوفيان، هيچ گونه ترديدي به دل راه نمي دهد. مسلم تا لحظه ي آخر بر عشق خود وفادار مي ماند و يك تنه به جنگ مأموران دولتي مي رود تا جايي كه دشمن چند بار از دارالاماره نيروي كمكي درخواست مي كند. سرانجام مسلم با نيرنگ كوفيان به دام مي افتد و گرنه هيچ گاه نمي توانستند در ميدان نبرد، او را به چنگ آورند. حضرت مسلم نماد شجاعت و پايداري در راه عقيده است كه جان خويش را براي عشق به مولاي خود ارزاني داشت.
برداشت از کتاب هودج خون (گذري بر عزاداري و نامگذاري شب هاي محرم)