مبلّغان و آمادگي براي محرم
محرم و عزاداری ابا عبدالله الحسین(ع) فرصتی بسیار بزرگ برای پرداختن به اهداف آن حضرت می‌باشد و مبلغان دینی بیش از هر کس می‌توانند در این راستا نقش داشته باشند.فرصت محرم شرائطی را فراهم می‌سازد که اگر به درستی مدیریت شود می‌تواند ارزشهای دینی را احیا نماید.
محرم و عزاداری ابا عبدالله الحسین(ع) فرصتی بسیار بزرگ برای پرداختن به اهداف آن حضرت می‌باشد و مبلغان دینی بیش از هر کس می‌توانند در این راستا نقش داشته باشند.
فرصت محرم شرائطی را فراهم می‌سازد که اگر به درستی مدیریت شود می‌تواند ارزشهای دینی را احیا نماید.
اگر محرم با ویژگیهای خاص خود و با نفوذ فوق العاده‌ای که در عمق جان مردم دارد در اختیار ادیان و فرقه‌های انحرافی بود، بیش‌ترین بهره‌برداری را از آن می‌نمودند؛ لیکن ما به دلیل عدم برنامه‌ریزی و مدیریت صحیح، از كنار این ظرفیت عظیم ایمانی با کم‌ترین استفاده معنوی عبور می‌کنیم؛ از اینرو برای بهره برداری بیش‌تر معنوی از این شرائط حساس مواردی را به صورت گذرا به مبلغان ارجمند پیشنهاد می کنیم:
قبل از محرم
برای برگزاری هر مناسبت به ویژه مناسبت پر شور و فراگیر محرم بهتر است از حدود یک ماه یا حد اقل یک هفته قبل به برنامه ریزی پرداخته، هماهنگیهای لازم در بین عناصر برگزار کننده ایجاد گردد. برای تحقق این امر چند مسئله ضروری به نظر می‌رسد:
1. تفکر در باره فلسفه عزاداری
ابتدا در باره هدف از برگزاری مراسم عزاداری اباعبدالله الحسین(ع) اندیشیده و با دقت مورد باز نگری قرار گیرد؛ گرچه ممکن است پرداختن به این امر غیر لازم یا توجه به بدیهیات تلقی گردد؛ لیکن باید گفت در بسیاری از موارد بازبینی نسبت به همین بدیهیات نشان می‌دهد که زوایای مهمی در طول زمان مورد غفلت واقع شده است.
هدف از برگزاری این عزاداریها علاوه بر اهمیت و ارزش سوگواری، در یک جمله احیاء و پیگیری اهداف انقلاب امام حسین(ع) و سعی وافر در تداوم راه نورانی آن بزرگوار می‌باشد که در اینجا به چند مورد از آن اهداف اشاره می‌شود:
الف. احیاء دین خداوند و مبارزه با بدعتها و اصلاح در امت رسول‌الله(ص)؛ ب. جنگ با قدرتهای ستمگر و ظلم و بیداد؛
ج. امر به معروف و نهی از منکر؛ د. و… .
2. همفکری با گردانندگان
جلساتی با هیئت امناء مسجد، مسئولین هیئتهای عزاداری، مداحان و عوامل مؤثر در برگزاری مراسم عزاداری، تشکیل و ضمن تبیین اهداف امام(ع) سعی شود که این افراد در جهت دادن عزاداری به سوی اهداف آن بزرگوار، قانع گردند. سپس طراحی برنامه‌های مختلف برای استفاده بیش‌تر از این فرصت بسیار مهم در جهت احیای آن اهداف انجام شود.
3. پرهیز از تک روی
در جلسات مشورتی و کلیه فعالیتها باید از تک گويی و تک روی به شدت پرهیز نموده، در مواردی که خلاف شرع و مصلحت نبود، سعی شود آراء مردم پذیرفته شود و يا حداقل توسط روحانی مورد رد قرار نگیرد.
4. حفظ شخصیت افراد
افرادی که در جلسات یا حین مراسم عزاداری اظهار نظر می‌كنند، اگر چه مطلب ضعیفی مطرح کردند، به هیچ وجه مورد استهزاء، حتی به صورت لبخند قرار نگیرند.
5. مدیریت، نه دخالت مستقیم
در برنامه‌ها، از آنکه متصدی اجرای کاری به جز سخنرانی و اقامه نماز باشید، پرهیز نموده سعی کنید مردم خودشان نقش آفرین باشند و شما جهت دهنده برنامه‌ها، بدون حضور مدیریتی آشکار باشيد.
6. پرهیز از خرافات
در برنامه‌ها توجه شود که از کارهای خرافی، به ویژه اعمال و رفتاری که موجب وهن شیعه در جهان گردیده و چهره نازیبايی از شیعه نمایش می‌دهد، پرهیز گردد. در این راستا نباید دچار افراط یا تفریط گردید؛ تا آنجا که حوزه امور عاطفی، صرفا عقلانی مورد توجه قرار گيرد.
برگزاری مراسم
در عزاداریهای اباعبدالله الحسین(ع) یکی از مهم‌ترین ارکان آن از دیر باز سخنرانیهای دینی بوده است. گرچه امروزه تا حدی از اهتمام به آن کاسته شده، لیکن همچنان این بخش از عزاداری از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. و اگر روحانیون به درستی این بخش را اداره كنند، می‌تواند با گذر زمان به صورت کلیدی‌ترین قسمت انجام وظیفه كند. برای دستیابی به این مقصود رعایت موارد ذیل پیشنهاد می‌گردد:
1. نیت
قبل از هرچیز سزاوار است مبلغ به ارزش و اهمیت عزاداری امام حسین(ع) توجه کند و به‌خوبی به این موضوع بیاندیشد که همه علاقه مندان به آن حضرت به نحوی از انحاء در عزاداری امام حسین(ع) از مال و زمان و عمر خویش سرمایه‌گذاری می‌کنند و چه زیبنده است که مبلغ هم با این نیت تصمیم بگیرد که با دانش و اطلاعات خود در این عزاداری شرکت نموده، تنها نیت عزاداری آن حضرت را داشته باشد.
2. اقامه نماز جماعت
نماز جماعت از عباداتی است که در اسلام از اهمیت ویژه‌ای برخوردار بوده، مبلغ با اهتمام به آن و برگزاری به موقع نماز، علاوه بر انجام تکلیف الهی می‌تواند دیگران را با عمل آموزش دهد.
در این موقعیت استثنائی افرادی به مراسم مذهبی وارد می‌شوند که در طول سال هرگز نمی‌توان آنها را در موقعیتهای مذهبی مشاهده کرد، از اینرو لازم است مبلغ با رعایت حال اضعف مأمومین و عدم طولانی کردن نماز و سخنرانی، زمینه تداوم حضور آنان در مسجد را فراهم سازد.
زیبنده است نماز اول وقت روز عاشورا در مساجد و موقعیتهای مختلف تبدیل به فرهنگ شده، همه دسته‌های عزاداری اول وقت به نماز بایستند.
برخورد مهر آمیز روحانی در این مسیر می‌تواند بسیار مؤثر باشد.
3. پرهیز از سخنرانی طولانی
یکی از مسائلی که باید در سخنرانی رعایت کرد، پرهیز از سخنرانی ملال آور است. اگر بهترین منبر ارائه شود، اما شنونده با خستگی مطالب را دنبال کند، تأثیر سخن به‌شدت کاهش می‌يابد و از آن مهم‌تر آنکه مستمعین جدید رغبت حضور در مراسم مذهبی را از دست می‌دهند.
4. رعایت اولویت در ارائه مطالب
در باره محتوای سخنرانی، مواردی به صورت گذرا گوشزد می‌شود:
الف. نیاز دینی مخاطبان باید شناسايی شود.
ب. فراوانی نیازها مشخص شود و اگر بحثی مورد نیاز در صد زیادی از مخاطبان است، مورد توجه قرار گیرد. اولویت بندی در برآورد نیازها از هوش، زکاوت و وظیفه‌شناسی مبلغ حکایت دارد.
ج. شایسته است مبلغ در بین نیازها مواردی را که از واجبات یا محرمات است و یا اگر گناه کبیره‌ای مانند ترک نماز و … در بین مردم شایع است، در اولویت قرار دهد.
د. برخی از مسائل تأثیر ریشه‌ای در دوری مردم از فضائل اخلاقی دارد؛ مانند عدم شناخت مسائل اعتقادی، حرام خواری و… . بهتر است این گونه مسائل با اهتمام بیش‌تری طرح گردد.
هـ . از آنجا که عمل به دستورات دینی بدون فراگیری آن تحقق نمی‌یابد، لازم است در سخنرانی بیان احکام به‌طور جدی در دستور کار قرار گیرد.
5. با توجه به عشق و علاقه وافر همه شیعیان به اباعبدالله الحسین(ع)، بیان زوایای تاریخ زندگی آن حضرت و تحلیل تاریخ عاشورا و آموزش فرهنگ عاشورا به مردم، وظیفه‌ای است که باید بدان توجه خاص داشت. در این بخش از سخنرانی، توضيح و تبيين عناوینی مانند مبانی قیام امام(ع)، اصحاب آن حضرت، آثار قیام، تطبیق آن رویدادها با مباحث روز به‌دور از طعن وتوهین، می‌تواند کار ساز باشد.
6. برای جلوگیری از مرثیه‌های ضعیف، بهتر است اشعاری که از دقت برخوردار است در اختیار مداحان قرار گیرد.
7. سعی شود از ایجاد مزاحمت برای مردم پرهیز گردد.
8 . حضور روحانی در زمان مداحی ودر دسته‌های سینه زنی، هم تعظیم شعائر بوده، هم در همدلی و انس بین مردم و روحانی بسیار مؤثر خواهد بود.
منبع : ماهنامه اطلاع رسانی، پژوهشی، آموزشی مبلغان شماره 123.
