همه می‌دانیم، واقعه مباهله نص آیه قرآن است [آل عمران/۶۱] که به دستور خداوند صورت گرفت. موضوع مباهله می‌تواند به عنوان یکی از محورهای تقریب و اتحاد و هم‌بستگی و انسجام اسلامی، مورد استفاده قرار گیرد چون جریان مباهله، فضیلت اسلام و حقانیت آن و ارزش و جایگاه اهل بیت پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله) را به تصویر می‌کشاند که خوشبختانه اهل بیت پیامبر، میراث مشترک همه فرق اسلامی هستند و این حقیقت تاریخی را که یکی از بزرگ‌ترین رویدادهای تاریخ اسلام است، می‌توان تولدی دیگر در اثبات حقانیت اسلام و شخص پیامبر دانست.

شرکت در مباهله شرطی داشت، که جز اهل بیت پیامبر اکرم کسی آن را نداشت و آن، تأثیر آمین همراهان در استجابت دعا یا تأثیر همراهان ویژه در اطمینان طرف مقابل نسبت به حق بودن پیشنهاد دهنده مباهله بود. غرض آن‌که، محور و مسئول اصلی مباهله، رسول اکرم صلّی الله علیه و آله بود و همراهان برای گفتن آمین به صحنه مباهله آمده بودند، نه برای دعا یا دعوت. البته آمین همراهان در استجابت دعا مؤثر بود، زیرا هر کس آمینش اجابت شود، دعایش نیز مستجاب است .[۱]

طبق روایت، پیامبر اکرم با عزیزترین و گرامی‌ترین خویشان خود به صحنه مباهله آمد. قطعاً اگر غیر از این‌ها افراد دیگری افضل بودند به مباهله به همراه آن‌ها امر می‌کرد؛ و چون اکرم و افضل از اهل بیت وجود نداشت، خداوند به مباهله با همراهی اهل بیت پیامبر اکرم امر کرد .[۲] با تفقه و درایت در آیه مباهله، شناخت و درسی حاصل می‌شود:

درس حقانیت نبوت و اهل بیت شناسی

چون در شناختن شخصیت عظیم رسول الله و اهل بیت ایشان، افراد زیادی هم‌چون غیر مسلمانان و بعضی مسلمانان، به خطا رفتند و سعی در این دارند که ایشان را بشری عادی و عاری از ویژگی خاص جلوه دهند، در حالی‌که طبق کتب اهل سنت و شیعه، پیغمبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) اهل‌بیتش را جمع کرد و به دنیا نشان داد که در بین اصحاب من در درگاه خدا، احدی جز اهل بیتم آن آبرو را ندارد که دست به دعا بلند کند و هر چه گفت بشود! و این یعنی برتری اهل بیت پیامبر اکرم.

عالمان اهل سنت در این زمینه، به این برتری اهل بیت و حقانیت پیامبر اکرم تصریح کردند؛ مانند زمخشری که می‌گوید: «این قضیه «مباهله» دلیلی است، بر برتری اصحاب کساء (اهل بیت)، که هیچ دلیلی قوی‌تر از آن دلیل نیست و برهانی است بر نبوت پیغمبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله ).[۳] قاضی بیضاوی نیز در تفسیر خود بعد از نقل و شرح قضیه مباهله می‌گوید: «این قضیه دلیلی است بر دو چیز؛ یکی بر نبوت و دیگری بر برتری اهل بیت پیامبر اکرم، اصحاب کساء .»[۴]

پی‌نوشت

[۱]. تفسیر تسنیم، جوادی آملی، ج ۴، ص ۴۴۸، مرکز نشر اسرا، ۱۳۸۷ ه-ش.
[۲]. ینابیع المودة لذوی القربی، القندوزی، ج٢، ص٢٦٦، ح ۷۵۵، دار الاسوة للطباعة والنشر المطبعة: اسوه، «لو علم الله تعالی أن فی الأرض عبادا أکرم من علی وفاطمة والحسن والحسین لأمرنی (فی) أن أباهل بهم، ولکن أمرنی بالمباهلة مع هؤلاء، وهم أفضل الخلق، فغلبت بهم (الیهود و) النصاری.»
[۳]. زمخشری محمود، الکشاف عن حقایق غوامض التنزیل‏، تفسیر اهل سنت، دار الکتاب العربی، بیروت، ۱۴۰۷ ق، ج ۱، ص ۳۶۸- ۳۶۹. «وفیه دلیل لا شی‏ء أقوی منه علی فضل أصحاب الکساء علیهم السلام، و فیه برهان واضح علی صحة نبوة النبی صلی اللَّه علیه و سلم لأنه لم یرو أحد من موافق و لا مخالف أنهم أجابوا إلی ذلک.»

[۴]. بیضاوی، عبد الله بن عمر، أنوار التنزیل و أسرار التأویل‏، تفیسیر کلامی اهل سنت، دار احیا التراث العر‏بی، بیروت، ۱۴۱۸ ق، ج ۲، ص ۲۰-۲۱ «و هو دلیل علی نبوته و فضل من أتی بهم من أهل بیته.»

خبرگزاری مهر