آیت‌الله العظمی مظاهری در آستانۀ ماه مبارک رمضان در توصیه‌ای بیان کرد: ماه مبارک رمضان یکی از فرصت‌های معنوی است که از ارزش فوق‌العاده‌ای برخوردار است و لازم است از آن بهره‌برداری کامل بشود. درهای رحمت پروردگار در این ماه باز است و فوج فوج از بندگان آمرزیده می‌شوند. ماهی که نفس کشیدن در آن عبادت است و ثواب عبادات و اعمال خیر در آن، چندین برابر می شود.

 بسم‌الله الرّحمن الرّحیم

«رَبِّ اشْرَحْ لی‏ صَدْری وَ یَسِّرْ لی‏ أَمْری وَ احْلُلْ عُقْدَةً مِنْ لِسانی‏ یَفْقَهُوا قَوْلی»

ماه مبارک رمضان یکی از فرصت‌های معنوی است که از ارزش فوق‌العاده‌ای برخوردار است و لازم است از آن بهره‌برداری کامل بشود. درهای رحمت پروردگار در این ماه باز است و فوج فوج از بندگان آمرزیده می‌شوند. ماهی که نفس کشیدن درآن عبادت است و ثواب عبادات و اعمال خیر در آن، چندین برابر می شود.

شب قدر که در ماه مبارک رمضان است، یک فرصت روی فرصت است و عبادت در آن شب، برتر از هزار ماه عبادت است. بنابراین فرصت‌های کم نظیری در پیشِ رو است و نسیم‌های رحمتی در حال وزیدن می‌باشد. پیامبر اکرم«صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلّم» فرمودند: «إِنَّ لِرَبِّکُمْ فِی أَیَّامِ دَهْرِکُمْ نَفَحَاتٍ أَلَا فَتَعَرَّضُوا لَهَا»[۱]

ادامه »

حضرت رسول اکرم فرمودند: در تقرب عبد به خداوند هیچ امری با فضلیت‌تر از بلند شدن بنده در دل شب نیست. طبق فرمایش قرآن در سوره مزمل؛ عبادت شب، محکم‌تر و پایدارتر است.
به گزارش خبرنگار سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، گاهی خلوت گزیدن به معنای جدا شدن از شهر و دیار نیست، از جامعه فاصله نمی‌گیریم بلکه مدتی کوتاه سر بر آستان آرامش خلوت خویش با معبود می‌گذاریم تا به نهایت رهایی برسیم.

در حدیثی از امام صادق علیه السلام می‌خوانیم که صَاحِبُ العُزلَهِ مُتِحصِّنٌ بِحِصنِ اللهِ وَ مُحتَرِسٌ بِحِرَاسَتِهِ فَیَا طُوبَی لِمَن تَفَرَّدَ بِهِ، کسی که عزلت دارد، داخل شده در دایره خدا است و توسط او نگهبانی می‌شود؛ پس خوشا به حال کسی که برای خدا تنها شد.

این خلوت شدن و رهایی از خویشتن خویش ما را به سلوک می‌رساند تا به جای من و ما از او سخن بگوییم و دوربین توجهات‌مان را از مردم به سمت خویش بگیریم و کمی درباره ایرادات و اشتباهات خود فکر کنیم تا به روشی درست برای تربیت نفس برسیم.

چهل روز تلاش و دوری از گناه

چله گرفتن یکی دیگر از مصادیق خلوت با معبود خویش است، دوری چهل روزه از گناه برکات زیادی را به همراه دارد و اساسا چهل معجزه‌ای دارد و پیامبر فرمود: مَن اَخلَصَ لِلّهِ اَربَعِینَ صَبَاحًا ظَهَرَت یَنَابِیعَ الحِکمَهِ مِن قَلبِهِ عَلیَ لِسَانِهِ؛ هرکس چهل روز عمل خود را برای خدا خالص کند، خداوند چشمه‌های حکمت را از قلب به زبانش جاری می‌سازد. این همان غایت کمال است که یک فرد می‌تواند بدان دست یابد. در آیات قران نیز به چله نشینی حضرت موسی اشاره شده که خود، دلیل مستحکمی بر تایید چله نشینی است؛ وَ اِذ وَاعَدنَا مُوسَی اَربَعِینَ لَیلَهً (سوره بقره، آیه ۵۱)

اعتکاف، دستور دیگری برای جدایی از خلق برای خودسازی است. اعتکاف رادر لغت به ماندن و توقف ترجمه کردند و در اصطلاح اسلامی، اعتکاف یعنی ماندن ۳ روزه در مسجد برای خدا.

در حدیثی از حضرت رسول (ص) آمده که معتکف، گناهان را متوقف کرده و اجری بسان انجام دهنده تمام نیکی‌ها دریافت می‌دارد.

بیت الله الحرام را برای معتکفین آماده می‌کردند

آیات قرآن با اشاره به داستان مرمت کعبه توسط حضرت ابراهیم و اسماعیل (ع) به آن‌ها دستور داده تا بیت الله الحرام را برای معتکفین آماده کنند. در آیه ۳۷ سوره آل‌عمران در وصف حضرت مریم نقل شده که ایشان دائما در محراب مسجد مشغول عبادت بودند.

با وجود همه این اعمال، حضرت رسول اکرم فرمودند: در تقرب عبد به خداوند هیچ امری با فضلیت‌تر از بلند شدن بنده در دل شب نیست. طبق فرمایش قرآن در سوره مزمل، عبادت شب، محکم‌تر و پایدارتر است.

تمام این اعمال، ذیل یک مفهوم می‌گنجد که پیامبر از آن با تعبیر جهاد اکبر نام بردند. جهاد اکبر، همان کمبودی است که امروزه جامعه اسلامی ما را مورد تهدید قرار داده و ضربات محسوسی را برپیکره حکومت اسلامی وارد آورده است.

 حجت الاسلام و المسلمین موحد نژاد کارشناس برجسته رؤیت هلال و دبیر علمی ستاد استهلال دفتر مقام معظم رهبری نظر معظم له را برای آغاز ماه مبارک رمضان امسال اعلام کرد.

 با فرارسیدن ماه مبارک رمضان یکی از سؤالات جدی در جامعه این است که این ماه چه روزی شروع می‌شود؟

آغاز و پایان ماه مبارک رمضان (و به طور کلی ماه های قمری) به علت تفاوت مبنای فقهی مراجع معظم تقلید لزوماً یکسان نبوده و شاهد یک روز اختلاف در آغاز ماه بوده‌ایم.

در همین زمینه حجت الاسلام و المسلمین علیرضا موحد نژاد کارشناس برجسته رویت هلال و دبیر علمی ستاد استهلال دفتر مقام معظم رهبری نظر معظم له را برای آغاز ماه مبارک رمضان امسال بیان نمود که به این شرح است:

بر اساس آخرین فتاوای مقام معظم رهبری ( شرط هم افق بودن، کافی بودن رؤیت بوسیله تجهیزات و اعتبار رؤیت هلال در روز برای اثبات اول ماه بودنِ فردای آن روز) شیوه تعیین اول ماه مبارک رمضان ۱۴۴۱ به شرح ذیل ارائه می گردد:

۱- در تمام جهان روز پنجشنبه ۲۳ آوریل ۲۰۲۰ [چهارم اردیبهشت] اقدام به استهلال نمایند در صورت توفیق در رؤیت هلال، جمعه اول ماه مبارک رمضان خواهد بود.

۲- در صورتی که در ایران روز شنبه ۲۵ آوریل به عنوان اول ماه رمضان اعلام گردد، همه جهان از این اعلام تبعیت نمایند مگر در مکانهایی که از راههای معتبر شرعی جمعه به عنوان اول ماه ثابت شود.
تبعیّت مذکور در این بند به دلیل اولویت مکان مورد نظر از جهت رؤیت پذیری هلال نسبت به ایران یا بواسطه گذشتن سی روز از ماه شعبان است.

۳- کارشناسان رؤیت هلال پیش‌بینی میکنند که این هلال در روز پنجشنبه ، تنها در آمریکای شمالی و جنوبی ، قابل رؤیت خواهد بود و در مناطق دیگر روز جمعه رؤیت خواهد شد.

 با توجه به استفتائی که از مقام معظم رهبری(مدّ ظلّه) شده است در صورتی که از گفته کارشناسان برای فرد مکلّف، اطمینان به قابل رؤیت بودن هلال حاصل شود ، عمل بر طبق آن شرعاً مانعی ندارد.

به گزارش خبرگزاری حوزه بر این اساس و باتوجه به اینکه طبق نظر کارشناسان ایرانی و خارجی، امکان رویت هلال با چشم مسلح و غیرمسلح در غروب پنجشنبه در ایران بسیار بعید است طبق فتوای مقام معظم رهبری و حضرت آیت الله سیستانی اول ماه مبارک رمضان شنبه ۶ اردیبهشت خواهد بود.

خبرگزاری رسمی حوزه

 ره توشه ماه مبارک رمضان ۱۳۹۹ به مسایل مهم کشور از جمله شهادت سردار بزرگ اسلام شهید سپهبد قاسم سلیمانی و همچنین مساله افزایش جمعیت و فرزندآوری نیز پرداخته است.

فایل pdf در ادامه مطلب قابل دریافت می باشد

احکام شرعی |

حوزه/ حضرت آیت الله مکارم شیرازی دامت برکاته در پاسخ به استفتائی، نظر خود را در خصوص روزه ماه رمضان در دوره شیوع کرونا عنوان کردند.

- سؤال

با توجه به شیوع بیماری کرونا چند سوال وجود دارد: بالا بردن سطح ایمنی بدن در مبتلا نشدن و همچنین در درمان این بیماری از اهمیت بالایی برخوردار است. از طرف دیگر به توصیه پزشکان باید در طول روز مکرر مایعات مصرف کرد. در این شرایط تکلیف مردم و کادر درمان برای روزه ماه مبارک رمضان چیست.

- پاسخ

انسان نمی‌تواند به این دلیل، روزه را بخورد و باید در ماه رمضان روزه بگیرد، البته می‌تواند در فاصله افطار تا سحر از غذاهای مقوی استفاده کند تا از ضعف شدید بدن در طول روز جلوگیری نماید. اما کسی که می‌داند روزه برای او ضرر دارد باید روزه را ترک کند و اگر روزه بگیرد صحیح نیست، همچنین اگر یقین ندارد اما احتمال قابل توجهی می‌دهد که روزه برای او ضرر دارد، خواه این احتمال از تجربه شخصی حاصل شده باشد یا از گفته طبیب.

در مفاتیح مرحوم محدث قمی در هر مناسبتی و به هر بهانه‌ای روزه مستحب است، ثوابش هم خیلی بالاست. معلوم می‌شود که روزه خصوصیّتی دارد. ثواب بالای آن هم استحقاقی نیست.

حضرت آیت الله مظاهری، سلسله دروس اخلاقی با موضوع «شرح چهل حدیث اخلاقی» داشته اند که مطالب شنیدنی و خواندنی این استاد اخلاق حوزه تقدیم نگاه شما خوبان خواهد شد.

پاداش روزه حقیقی

بِسْمِ‏ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیم‏

«رَبِّ اشْرَحْ لی صَدْری‏ وَ یَسِّرْ لی أَمْری وَ احْلُلْ عُقْدَةً مِنْ لِسانی یَفْقَهُوا قَوْلی‏»

خداوند متعال در حدیث قدسی می‌فرماید: «الصَّوْمُ‏ لِی‏ وَ أَنَا اُجْزَی بِه‏».[۱]

این حدیث که علاوه بر منابع شیعیان، در منابع اهل سنّت نیز نقل شده [۲]، به سه شکل معنا شده است:

معنای اوّل؛ همین معنای ظاهری است که در میان مردم مشهور شده: «روزه مال من است و من پاداش آن را می‌دهم». کسانی که این معنا را قبول دارند، می‌گویند: خداوند برای تأکید بر ارزش روزه و برکات آن، فرموده است که خودم پاداش آن را می‌دهم.

در اینجا ایراد وارد می‌شود که چرا دربارۀ سایر عبادات نظیر نماز، جهاد و حج، چنین حدیثی نداریم؟ مگر پاداش آن عبادت‌ها را خداوند سبحان نمی‌دهد؟ پس معلوم می‌شود، این روایت باید معنای دیگری داشته باشد.

ادامه »

 براى بهره گيرى بيشتر از بركات مادّى و معنوى ماه مبارك رمضان ، نبايد تنها به روزه گرفتن اكتفا كرد، بلکه بايد از گناهان اجتناب نمود و با خودسازى و مراقبت و دورى از آلودگى ها، جان خويش را در معرض وزش نفحات رحمانى و عنايات ويژه سبحانى قرار داد.
 

 

دعای روز نوزدهم ماه مبارک رمضان

«اللهُمَّ وَفِّرْ فيهِ حَظّى مِنْ بَرَكاتِهِ، وَسَهِّلْ سَبيلى الى خَيْراتِهِ، وَلاتَحْرِمْنى قَبُولَ حَسَناتِهِ، يا هادِياً الَى الْحَقِّ الْمُبينِ ؛ خدايا در اين روز بهره ام را از بركاتش فراوان گردان، و راهم را به نيكى هايش آسان كن، و از پذيرش فضايل آن محرومم مكن، اى هدايت كننده به سوى حقيقت آشكار». [1]

تشریح کلام امام صادق علیه السلام دربارۀ اهمیت روزۀ ماه مبارک رمضان و تبیین الزامات بهره گیری از آثار و برکات آن ماه عظیم، مفهوم شناسی «حسنه» و نسبت آن با مفهوم ایمان از جمله مهمترین فرازهای روز نوزدهم ماه مبارک رمضان به شمار می آید.

ضرورت شناخت ماه خدا

خوشبخت و سعادتمند كسانى هستند كه ارزش والاى اين ماه را بشناسند و از بركاتِ بى پايان آن بهره گيرند و مشكلات معنوى و مادّى خود را به بركت روزه ها و عبادات در اين ماه حل كنند.[2]

زیبایی شناسی کلام امام صادق علیه السلام دربارۀ روزه

امام صادق عليه السلام در روایتی مى فرمايند:«نَوْمُ الصَّائِمِ عِبادَةٌ وَ صَمْتُهُ تَسْبيحٌ وَعَمَلُهُ مُتَقَبَّلٌ وَدُعاؤُهُ مُسْتَجابٌ ؛ خواب روزه دار عبادت، و سكوتش تسبيح و عملش پذيرفته و دعايش مستجاب است».[3]،[4]

تأمل در کلام نورانی آن حضرت نشان می دهد وقتى خواب روزه دار عبادت باشد بيدارى او به طريق اولى عبادت خواهد بود.[5]هم چنین اگر سكوت فرد روزه دار تسبيح است؛ ذكر و تسبیح فرد روزه دار به طريق اولى فضيلت است.[6]

خداوند كه ميزبان ما در اين ماه است چون رحمتش عام و بى‏پايان است هميشه آماده پذيرايى مى‏باشد و عمل ناچیز مان را می پذیرد[7]؛ اجابت دعا نیز از آن جهت است که شخص روزه دار حضور قلب بيشترى دارد و هر چه توجّه انسان به خداوند بيشتر باشد ضريب اجابت دعايش هم بالاست.[8]

گر گدا كاهل بود تقصير صاحبخانه چيست؟

براى بهره گيرى بيشتر از بركات مادّى و معنوى ماه مبارك رمضان ، نبايد تنها به روزه گرفتن اكتفا كرد،[9]بلکه بايد از گناهان اجتناب نمود و با خودسازى و مراقبت و دورى از آلودگى ها، جان خويش را در معرض وزش نفحات رحمانى و عنايات ويژه سبحانى قرار داد.[10]

باید دانست براى رسيدن به رشد و تعالی و كمال مطلوب، همه اسباب و وسائل در این ماه مبارک آماده است.[11] لیکن متأسفانه بسيارند كسانى كه به ظاهر در مسير اطاعتند ؛ ولى بر اثر سستى و كاهلى، نتيجه مطلوبى از روزه داری عايدشان نمى شود.[12]

خداوند؛ منشأ خیر و نیکی

ريشه تمام خيرات و بركات ، ذات پاك حق تعالى است،[13]چرا که انواع نعمت هاى الهى، که در زمين و آسمان، در خلقت بشر، و در دنيا و آخرت آمده است، همه[14] از وجود پر بركت پروردگار افاضه مى شود.[15]

لیکن برخی غافلان به غير خدا توجه می کنند و براى حل مشكلات و دفع زيان و ضرر و جلب منفعت به معبودهاى ساختگى پناه مى برند، حال آنکه تا جز به خدا دل نبندیم و جز او را مبدء خير و بركت و نجات، در اين عالم نشناسیم، نمی توانیم در طريق مسير معرفة اللّه گام نهیم و به مقصدنهایی نایل آئیم.[16]

حسنه چیست؟

«حسنه»مفهوم وسيعى دارد كه همه اعمال نيك را در بر مى گيرد، از جمله ايمان به خدا و پيامبر اسلام و ولايت ائمه (ع) كه در رأس هر كار نيك قرار دارد و مانع از آن نيست كه اعمال صالح ديگر نيز در مفهوم این واژه جمع باشد.[17]

شرط قبولی اعمال

شرط قبولى اعمال «ايمان» است،كه نشانه آن اطاعت از فرمان خدا و رسول اوست؛ زیرا شرك موجب حبط اعمال است.[18]

از سوی دیگر وقتى انسان ولايت خداوند و رسولش را پذيرفت، ديگر خودسرانه و با هوى و هوس كار نمى كند، بلكه سعى مى كند در خط ولايت حركت كند؛ زيرا اعمال نيك داراى شرايط، موانع، مقدّمات و مقارناتى است كه اگر طبق نظر امامان معصوم عليهم السلام انجام نشود عمل نيك منظور نخواهد شد.[19]

سخن آخر: (گونه‌شناسی هدایت الهی)

 واژه هادی در فراز پایانی دعا، به عنوان يكى از صفات افعال الهى؛ اشاره به مسأله راهبرى هدایت الهی در تمام شئون حيات مادى و معنوى، ظاهرى و باطنى، تكوينى و تشريعى است.[20]

 پی نوشت:

[1] كليات مفاتيح نوين ؛ ص815.

[2] همان ؛ ص696.

[3] بحارالانوار، ج 96، ص 253؛ الفقيه، ج 2، ص 64؛ روضة المتّقين، ج 3، ص 230.

[4] گفتار معصومين(ع) ؛ ج 2 ؛ ص122.

[5] همان؛ص123.

[6] همان.

[7] گفتار معصومين(ع) ؛ ج‏2 ؛ ص122

[8] همان.

[9] كليات مفاتيح نوين ؛ ص696.

[10] همان ؛ ص696.

[11] پيام امام امير المومنين عليه السلام ؛ ج 7 ؛ ص631.

[12] همان ؛ ج 10 ؛ ص320.

[13] تفسير نمونه، ج 23، ص: 187.

[14] همان ؛ ص186.

[15] همان؛ ص 187.

[16] پيام امام امير المومنين عليه السلام ؛ ج3 ؛ ص129.

[17] تفسير نمونه، ج 15، ص: 573.

[18] برگزيده تفسير نمونه ؛ ج 4 ؛ ص242.

[19] مثالهاى زيباى قرآن ؛ ج 1 ؛ ص319.

[20] پيام قرآن، ج 4، ص: 410
 
 
 
 

پرسش
آیا احیا گرفتن در شب قدر به سبب شهادت حضرت علی(ع) است؟ یا به سبب نزول قرآن در شب قدر؟ اگر دوم است چرا بیدار می‌مانیم؟ چرا امام علی(ع) را در یکی از شب‌های قدر به شهادت رساندند؟
پاسخ اجمالی
شب قدر، یکی از زمان‌های مهمی است که در قرآن بسیار مورد تأکید قرار گرفته و مقام و جایگاه والایی برای آن گفته شده است. در سوره قدر، علت اهمیت و جایگاه ویژه این شب، نزول قرآن[1] و ‌نزول فرشتگان،[2] بیان شده است. قرآن این شب را سر تا سر مملوّ از سلامت معرفی کرده است.[3] همچنین در این شب، سرنوشت انسان‌ها تعیین می‌شود.[4] به جهت تعیین سرنوشت انسان‌ها در این شب و وجود خیرات و برکات فراوانی که بی‌ارتباط با نزول فرشتگان و روح نیست، احیای این شب و بیدار ماندن و انجام عبادات مورد سفارش قرار گرفته است. نقل شده است: «پیامبر گرامی اسلام(ص) شب بیست و سوم ماه مبارک رمضان، خانواده خود را از خواب بیدار می‌کرد و بر صورت کسانی که خواب بودند آب می‌پاشاند». در احوال حضرت فاطمه زهرا(س) نیز نقل شده است: «ایشان نمی‌گذاشت کسی در این شب بخوابد. او به همین مقصود، به خانواده خود غذای کم می‌داد و از روز قبل آن، خود را برای آن شب آماده می‌کرد و می‌فرمود: محروم و بی‌بهره کسی است که از خیر و برکت این شب محروم بماند».[5]
با توجه به آیات قرآن و روایاتی که درباره شب قدر وارد شده، چنین به دست می‌آید که نزول فرشتگان و روح، در شب قدر هر سال اتفاق می‌افتد. در این شب، امور مربوط به یک سال آینده، توسط فرشتگان در زمان پیامبر بر خود ایشان و بعد او بر جانشینان بر حقش که حضرت علی(ع) و یازده فرزند معصوم او است نازل شده و اکنون نیز بر امام زمان(ع) نازل می‌شود.[6]
بنابراین، شهادت امام علی(ع) در یکی از شب‌های قدر، علت احیای این شب نیست، هر چند که وقوع این حادثه در شب قدر، بر اهمیت این شب افزوده است.
شهید مطهری درباره علت به شهادت رساندن امام علی(ع) در شب‌های قدر می‌گوید: «ابن ملجم یکى از آن نه نفر زُهّاد و خشکه مقدس‌هاست که می‌روند در مکه و آن پیمان معروف را می‌بندند و می‌گویند همه فتنه‌ها در دنیاى اسلام معلول سه نفر است: على، معاویه و عمرو عاص. ابن ملجم نامزد می‌شود که بیاید على(ع) را بکشد. قرارشان کِى است؟ شب نوزدهم ماه رمضان. چرا این شب را قرار گذاشته بودند؟ نادانى را ببین! اینها شب نوزدهم ماه رمضان را قرار گذاشتند، گفتند چون این عمل ما یک عبادت بزرگ است، آن‌را در شب قدر انجام بدهیم که ثوابش بیشتر باشد».[7]

[1]. قدر، 1.
[2]. قدر، 4.
[3]. قدر، 5.
[4]. دخان، 4.
[5]. ابن حیون مغربی، نعمان بن محمد، دعائم الإسلام و ذکر الحلال و الحرام و القضایا و الأحکام، ج 1، ص 282،‏ قم، مؤسسة آل البیت(ع)، چاپ دوم، 1385ق.
[6]. کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج 1، ص 247، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق.
[7]. مطهری، مرتضی، مجموعه آثار، ج 16، ص 612، تهران، صدرا.

شب قدر از شب‌های مقدس و متبرک اسلامی است. خداوند در قرآن مجید از آن به بزرگی یاد کرده و سوره‌ای نیز به نام «سوره قدر» نازل فرموده است.
در تمام سال، شبی به خوبی و فضیلت شب قدر نمی‌رسد. این شب، شب نزول قرآن، شب فرود آمدن ملائکه و روح نیز نام گرفته است. عبادت در شب قدر برتر از عبادت هزار ماه است. در این شب، مقدرات یک سال انسان‌ها و روزی‌ها، عمر‌ها و امور دیگر مشخص می‌شود. ملائکه در این شب بر زمین فرود می‌آیند، نزد امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف می‌روند و آنچه را برای بندگان مقدر شده بر ایشان عرضه می‌دارند. شب‌زنده‌داری و تلاوت قرآن و مناجات و عبادت در این شب، بسیار توصیه و تأکید شده است.

ادامه »