نمی­توان فضای مجازی را مترادف با اینترنت دانست، اما اینترنت ابزار ورود به فضای مجازی است؛ اینترنت ساما­نه­ای جهانی از شبکه های رایانه­ای به هم پیوسته است که از مجموع « پروتکل اینترنت» (1) برای ارتباط با یکدیگر استفاده میکنند. به عبارت دیگر اینترنت شبکه شبکه­ها است که از میلیون­ها شبکه خصوصی، عمومی، دانشگاهی، تجاری و دولتی در اندازه­های محلی و کوچک تا جهانی و بسیار بزرگ تشکیل شده است. که با آرایه­های وسیعی از فناوری­های الکترونیکی و نوری به هم متصل شده اند. اگر بخواهیم آنچه اینترنت را تشکیل می دهد معرفی کنیم، باید به سه بعد اشاره کنیم:
* زیرساخت: منظو از این عنوان، وسایل فیزیکی است که امکان اتصال و دسترسی به فضای مجازی را فراهم می کند که شامل روش اتصال به اینترنت اعم از استفاده از خطوط تلفن (Dial-up)، وای فای (Wi-Fi)، ماهواره و فناوری تلفن همراه 3Gو غیره، همچنین دستگاه اتصال به اینترنت اعم از تلفن همراه، تبلت، رایانه و …. می شود.
* خدمات: منظور نرم افزارهایی است که روی زیرساخت فضای مجازی ارایه می شوند و شرایط برقراری ارتباط اینترنتی را برقرار می کنند.

* محتوا: منظور نوع و میزان داده ها ( Data) و اطلاعاتی است که از طریق نرم افزارهای فضای مجازی منتقل می شوند که می تواند در قالب متن، صوت، تصویر، ویدیو یا فایل کاربردی باشد. و به لحاظ موضوعی هم شامل اقتصادی، سیاسی، فرهنگی، اجتماعی، دینی، آموزشی، سرگرمی و … می شود. از این سه مورد که در بالا به آن اشاره شد، آن چیزی که اهمیت و کاربرد بیشتری دارد، خدمات فضای مجازی است؛ فضای مجازی آنقدر از لحاظ محتوایی خدمات متنوعی دارد، که به سختی می توان از آن دسته بندی­ای ارائه داد، اما خدمات موجود را می توان در دسته بندی های استقرایی زیر خلاصه کرد:
* خدمات پایه: شامل موتورهای جست و جو است.
* انتقال پیام: شامل ایمیل، پیام رسان های فوری مانند تلگرام و برقرارکننده های صوتی و تصویری مانند ایمو و اسکایپ می شود.
* اشتراک گذاری: شامل سرویس­های میزبانی فایل، متن، صوت، عکس( اینستاگرام)، ویدیو (یوتیوپ و آپارات) می شود.
* آموزش و تحصیل: شامل دانشگاه های آنلاین و وبسایت های درس محور است.
* خدمات شهروندی بین مردم و حاکمیت: اعم از دولت الکترونیک، امور قضایی، ثبت درخواست ها مجوزها و … است.
* کسب و کار: تجارت الکترونیک اعم از خرید و فروش کالا، تراکنش های مالی، مبادله بورس و اوراق بهادار و …. است.
* شبکه های اجتماعی و پیام رسان: شبکه­ های اجتماعی رایانه مانند فیس بوک و کلوب، شبکه­ های اجتماعی موبایلی مانند تانگو و …. از جمله شبکه ­های اجتماعی به شمار می روند.
* تفریح و سرگرمی: شامل انواع بازی­ های رایانه ای، گیم ­ها، ورزش­های فکری و ….است.

ادامه دارد…

پی نوشت:
1. استانداردهای اینترنت چارچوبی را مشخص می کنند، که به نام «مجموعه پروتکل اینترنت» شناخته می شود. این بسته یک مدل معماری است که با لایه بندی­ای که انجام می دهد باعث ایجاد این ارتباط می شود؛ برای مثال یکی از این لایه­ها، پروتکل آدرس دهی اینترنت (IP) است که این قابلیت را به رایانه ها می دهد که یکدیگر را شناسایی کنند و مکان یکدیگر را بیابند و به هم متصل شوند.

منبع:
محمد حسین سیاح طاهری و دیگران؛ (1395)، حقیقت مجازی، انتشارات مرکز ملی فضای مجازی