ماه ربیع الاول
ماه ربیع الاول سومین ماه از ماههای قمری و از ماههای فرخنده برای شیعیان است. ربیع به معنى بهار است. گفته شده علت اینکه به این ماه ربیع گفته مى شود این است که نامگذارى این ماه در فصل بهار رخ داده است.[۱]

1. وقایع ماه ربیع الاول:
حادثه مهم و تاریخی لیلة المبیت،
هجرت حضرت محمد صلی الله علیه و آله از مکه به مدینه،
ولادت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم،
ولادت امام جعفر صادق علیه السلام،
ازدواج حضرت محمد صلی الله علیه و آله و سلم با حضرت خدیجه سلام الله علیها،
آغاز امامت امام زمان عجل الله تعالي فرجه الشريف،
همچنین غزوه بنی نضیر در سال 4 قمری،
صلح امام حسن مجتبی علیه السلام با معاویه در سال 41 قمری،
شهادت حضرت امام حسن عسکری علیه السلام در سال 260 قمری،
واقعه احراق مکه در هنگام جنگ یزید با عبدالله بن زبیر در سال 64 قمری،
حادثه صاحب زنج
و قتل سیصد هزار نفر از مردم بصره به دست موفق عباسی در سال 258 از دیگر حوادث مهم ماه ربیع الاول است.
2. اعمال ماه ربيع الاول:
الف) روز اول ربیع الاول:
علما گفته اند مستحب است، به شكرانه هجرت موفقيت آميز رسول خدا صلى الله عليه و آله اين روز را روزه بگيرند و صدقه و انفاق و احسان نمايند،[۲] و همچنين زيارت آن بزرگوار، در اين روز مناسب است.
مرحوم «سيد بن طاووس»، دعايى را براى اين روز در كتاب اقبال نقل كرده است.[۳]
ب) روز دوازدهم ربیع الاول: 
در اين روز دو ركعت نماز مستحب است كه در ركعت اول بعد از حمد، سه مرتبه سوره «قل يا ايها الكافرون» و در ركعت دوم بعد از حمد، سه مرتبه سوره «توحيد» خوانده شود.[۴]
ج) روز هفدهم ربیع الاول:
همان گونه كه قبلا گفته شد اين روز مطابق نظر مشهور علماى اماميه، روز ولادت رسول خدا صلى الله عليه و آله و همچنين ميلاد امام صادق عليه السلام است و روز بسيار مباركى است و داراى اعمالى مى باشد:
غسل; به نيت روز هفدهم ربيع الاول.[۵]
روزه; كه براى آن فضيلت بسيار نقل شده است، از جمله در رواياتى از ائمه معصومين عليهم السلام آمده است: كسى كه اين روز را روزه بدارد، خداوند براى او ثواب روزه يكسال را مقرر مى فرمايد.[۶]
دادن صدقه، احسان نمودن و خوشحال كردن مؤمنان و به زيارت مشاهد مشرفه رفتن.[۷]
زيارت رسول خدا صلى الله عليه و آله از دور و نزديك; در روايتى از آن حضرت آمده است: هر كس بعد از وفات من، قبرم را زيارت كند مانند كسى است كه به هنگام حياتم بسوى من هجرت كرده باشد، اگر نمى توانيد مرا از نزديك زيارت كنيد، از همان راه دور بسوى من سلام بفرستيد. (كه به من مى رسد.)[۸]
زيارت اميرمؤمنان، امام علی عليه السلام نيز در اين روز مستحب است با همان زيارتى كه امام صادق عليه السلام در چنين روزى كنار ضريح شريف آن حضرت عليه السلام وى را زيارت كرد.[۹] 
تكريم، تعظيم و بزرگداشت اين روز بسيار بجاست، مرحوم «سيد بن طاووس»، در اقبال، در تكريم و تعظيم اين روز به خاطر ولادت شخص اول عالم امكان و سرور همه ممكنات حضرت نبى اكرم صلى الله عليه و آله سفارش بسيار كرده است.[۱۰]
بنابراين، سزاوار است مسلمين با برپايى جشن ها و تشكيل جلسات، هر چه بيشتر با شخصيت نبى مكرم اسلام صلى الله عليه و آله، سيره و تاريخ زندگى وی آشنا شوند و از آن، براى ساختن جامعه ى اسلامى و محمدى بهره كامل گيرند.
3. دعاها و اعمال ماه ربیع الاول:
فضیلت زیارت امام حسین (ع) در ماه ربیع الاول
دعای روز اول ربیع الاول
زیارت امام عسکری و امام زمان علیهما السلام در روز هشتم ربیع الاول
اطعام مومنان و شادمانی در روز نهم ربیع الاول
نماز مستحبی در روز دوازدهم ربیع الاول
روز چهاردهم ربیع الاول
شب هفدهم ربیع الاول
صدقه دادن و شادمانی در روز هفدهم ربیع الاول

پی نوشت ها:

 وِیژه نامه ماه ربیع الاول، پرتال جامع نمایندگی ولایت فقیه در سپاه
 اقبال، صفحه 592.
 همان مدرك، صفحه 596.
 همان مدرك، صفحه 599.
 فلاح السائل، صفحه 61.
 اقبال، صفحه 603.
 همان مدرك.
 همان مدرك، صفحه 604.
 همان مدرك، صفحه 608.
 اقبال، صفحه 603.

پيامبر اکرم (ص) با کودکان بسيار مهربان بود، کودکان را در بغل مي گرفت و به آنان احترام مي گذاشت هرگاه در راه با کودکان روبرو مي شد به احترام آنها مي ايستاد، آنها را در آغوش مي گرفت و بر پشت و شانه خود سوار مي کرد و به اصحاب توصيه مي کرد که چنين کنند.

کودکان چنان خوشحال مي شدند که هيچگاه خاطره آن را فراموش نمي کردند.
 رسول خدا ص سفارش کرده و مي فرمود: کودکان خود را دوست بداريد و نسبت به آنها مهربان باشيد و به وعده اي که به آنها داده ايد وفا کنيد، خداوند بر هيچ چيزي خشم نمي گيرد آن چنان که به خاطر زنان و کودکان خشم مي گيرد.

 رافت پيامبر نسبت به کودکان چنان بود که امام صادق ع فرمود:

 روزي رسول اکرم ص در حال نماز جماعت ظهر بود که دو رکعت آخر نماز را سريع خواند، اصحاب علت را پرسيدند، پيامبر ص فرمود: آيا گريه کودک را شنيديد؟و ماجرا آن بود که مادري نيز در مسجد نماز را به جماعت مي خواند و کودک او در رکعت سوم شروع به گريه مي کند و پيامبر (ص) براي آنکه مادر زودتر از نماز فارغ شود و به کودک خود برسد نماز را سريع مي خواند.

 رسول گرامي اسلام(ص) مي فرمود:

من بچه ها را به دليل پنج صفت دوست دارم،

اول آنکه بسيار گريه مي کنند و ديده گريان کليد بهشت است يعني گريه از خوف خدا در زندگي زياد کني.

دوم آنکه با خاک بازي مي کنند يعني تکبر و نخوت و خودپسندي در آنها نيست.

 سوم آنکه با يکديگر دعوا مي کنند ولي زود آشتي کرده و کينه به دل نمي گيرند.

 چهارم، چيزي براي فردا ذخيره نمي کنند چون آرزوي دور و دراز و طمع طولاني ندارند.

 پنجم، خانه مي سازند و سپس خراب مي کنند دلبسته و وابسته به امور دنيوي نيستند.

ادامه »

امام صادق علیه السلام:

اگر از وقوع چيزى بيم دارى و يا حاجتى مى‏خواهى، آغاز سخن كن به نام خدا و او را تمجيد كن و ستايش نما چنانچه شايسته آن است، و بر محمد (صلی الله علیه و آله) صلوات فرست و حاجت خود را بخواه و خود را به گريه بدار گرچه به اندازه سر مگسى باشد، زيرا پدرم (علیه السلام) هميشه مى‏فرمود: نزديكترين حال بنده به خداوند پرورنده عز و جل وقتى است كه او در سجده باشد و گريان باشد

أصول الكافی، جلد‏6، صفحه61

رهبرمعظم انقلاب در ابتدای جلسات درس خارج فقه خود، به شرح یک حدیث اخلاقی می‌پردازند. «حقوق مؤمنین بر یکدیگر» موضوع شرح حدیثی اخلاقی از امام صادق علیه‌السلام به نقل از جد بزرگوارشان، پیامبر گرامی اسلام حضرت محمد مصطفی صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم است که متن بیانات معظم‌له که در این فیلم مشاهده می‌کنید به شرح زیر است:

بسم‌الله‌الرحمن‌الرحیم
الحمدلله رب العالمین

عَن الصادقِ جعفرِ بنِ محمدٍ عن اَبیهِ عَن آبائِهِ عَن علیِّ بنِ ابی‌طالبٍ علیهم‌ُالسلام قالْ قالَ رسولُ اللهِ صلی‌الله‌علیه‌وآله لِلْمُؤْمِنِ عَلَى الْمُؤْمِنِ سَبْعَةُ حُقُوقٍ وَاجِبَةٍ مِنَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ عَلَیْهِ (۱)
[پیامبر گرامی اسلام صلی‌الله‌علیه‌وآله فرموده‌اند که هر مؤمن بر برادر مؤمنش هفت حق دارد که از طرف خدا ادای این حقوق بر او واجب شده است.] خب وجوب این حقوق را بایستی جدی گرفت.

الْإِجْلَالُ لَهُ فِی عَیْنِهِ
یکی [از این حقوق] این [است]. معنایش این است که برای این برادر مؤمن جلالتی در دل خود در نظر بگیر که طبعاً در چشم تو جلالت پیدا می‌کند.
جلالت از چه جهت؟ از جهت ایمانش؛ یعنی لازمه‌ی این بیان، لزوم تکریم برادران مؤمن از یکدیگر است؛ نگاه تجلیل‌آمیز به برادر مؤمن. یعنی با نگاه سبک به برادر مؤمن نگاه نکند. این [حق] اول.

وَ الْوُدُّ لَهُ فِی صَدْرِهِ
دوم اینکه محبت او را در دل خودت داشته باشی.

وَ الْمُوَاسَاةُ لَهُ فِی مَالِهِ
با او در مال خود همراهی کنی. یک‌وقت شما داری، او در نهایت احتیاج است، باید به او کمک کنی.

وَ أَنْ یُحَرِّمَ غِیبَتَهُ
پشت سر او بدگویی را ممنوع کنی؛ نه خودت [غیبت او را] بکنی نه بگذاری دیگران بکنند.

وَ أَنْ یَعُودَهُ فِی مَرَضِهِ
وقتی مریض شد از او عیادت کنی.

وَ أَنْ یُشَیِّعَ جَنَازَتَهُ
بعد از مرگ هم دست از او برنداریم. اگر برادر مؤمنمان از دنیا رفت جنازه‌ی او را هم تشییع کنیم. یعنی با او تا بعد از مرگ باشیم.

وَ أَنْ لَا یَقُولَ فِیهِ بَعْدَ مَوْتِهِ إِلَّا خَیْراً
بعد از مرگش هم نیکی او را بگوییم. حتی اگر چنانچه بدی‌ای هم دارد آن را نگوییم. که در روایت دارد که اُذْکُروُا مَحاسِنَ مَوتاکُم (۲). آنهایی که مردند و رفته‌اند و قدرت دفاع از خودشان را ندارند، خوبی‌هایشان را بگو. بالاخره هر کس یک خوبی‌ای دارد.

۱) الامالی شیخ صدوق، صفحه‌ی ۸۵
۲) روایتی از پیامبر گرامی اسلام صلی‌الله‌علیه‌وآله: «اُذکُروُا مَحاسِنَ مَوتاکُم وَ کُفّوا عَن مَساویهِم»
نیکى‌هاى مردگان خود را یاد کنید و از بدی‌هایشان چشم بپوشید.
نهج‌الفصاحه

ادامه »

 امام علی علیه السلام در روایتی به دو ذخیره برای روز قیامت اشاره کردند.

الصَّدَقَةُ و الحَبسُ ذَخیرَتانِ فَدَعُوهُما لِیَومِهِما

صدقه و وقف دو ذخیره اند، آنها را برای روز خودشان (قیامت) وانهید.

 دعائم الإسلام، ج۲،ص340