پيامبر اکرم (ص) با کودکان بسيار مهربان بود، کودکان را در بغل مي گرفت و به آنان احترام مي گذاشت هرگاه در راه با کودکان روبرو مي شد به احترام آنها مي ايستاد، آنها را در آغوش مي گرفت و بر پشت و شانه خود سوار مي کرد و به اصحاب توصيه مي کرد که چنين کنند.

کودکان چنان خوشحال مي شدند که هيچگاه خاطره آن را فراموش نمي کردند.
 رسول خدا ص سفارش کرده و مي فرمود: کودکان خود را دوست بداريد و نسبت به آنها مهربان باشيد و به وعده اي که به آنها داده ايد وفا کنيد، خداوند بر هيچ چيزي خشم نمي گيرد آن چنان که به خاطر زنان و کودکان خشم مي گيرد.

 رافت پيامبر نسبت به کودکان چنان بود که امام صادق ع فرمود:

 روزي رسول اکرم ص در حال نماز جماعت ظهر بود که دو رکعت آخر نماز را سريع خواند، اصحاب علت را پرسيدند، پيامبر ص فرمود: آيا گريه کودک را شنيديد؟و ماجرا آن بود که مادري نيز در مسجد نماز را به جماعت مي خواند و کودک او در رکعت سوم شروع به گريه مي کند و پيامبر (ص) براي آنکه مادر زودتر از نماز فارغ شود و به کودک خود برسد نماز را سريع مي خواند.

 رسول گرامي اسلام(ص) مي فرمود:

من بچه ها را به دليل پنج صفت دوست دارم،

اول آنکه بسيار گريه مي کنند و ديده گريان کليد بهشت است يعني گريه از خوف خدا در زندگي زياد کني.

دوم آنکه با خاک بازي مي کنند يعني تکبر و نخوت و خودپسندي در آنها نيست.

 سوم آنکه با يکديگر دعوا مي کنند ولي زود آشتي کرده و کينه به دل نمي گيرند.

 چهارم، چيزي براي فردا ذخيره نمي کنند چون آرزوي دور و دراز و طمع طولاني ندارند.

 پنجم، خانه مي سازند و سپس خراب مي کنند دلبسته و وابسته به امور دنيوي نيستند.

 بايد اطفال دختر را بيشتر از پسر مورد توجه فرار دهيد. و زماني که هديه براي فرزندان خود تهيه مي کنيد، سهم دختر را قبل از پسر بدهيد.

 همان طور که بيان شد پيامبر ص نسبت به همه کودکان چه فرزندان خود و چه فرزندان مردم محبت خاصي داشت و به اين جهت درباره او نوشته اند:مهرباني درباره کودکان از شيوه هاي مخصوص پيامبر ص بوده است.

 و چهارنکته را درباره کودکان سفارش مي کرد:

 آنچه را که کودک در توان خود داشته و انجام داده است از او قبول کني

 آنچه را که انجام آن براي کودک سنگين و طاقت فرساست از او نخواهي

 او را به گناه و سرکشي وادار نکني

 به او دروغ نگوييد و در برابر او مرتکب اعمال نادرست نشويد. کافي 6/50

 و درباره آشنا کردن کودکان با دين خدا فرمود به کودکان خود در هفت سالگي امر کنيد نماز بگذارند.مستدرک الوسائل ج1، ص 171

 و از آنجا که ديندار شدن فرزند و کسب توفيقات او بستگي به ميزان مهر و محبت والدين دارد، فرمود:

 کودکان را دوست بداريد و نسبت به آنان مهربان باشيد.وسائل الشيعه ج5 ص126

 و مي فرمود:

 کسي که به کودکان مسلمان رحمت و محبت نکند و بزرگسالان را احترام نکند از ما نيست.وسائل الشيعه ج5 ص126

 محبت خاص به کودکان شهدا

 پيامبر با فرزندان شهدا بسيار مهربان بود و محبت خاصي نسبت به آنان ابراز ميکرد. بشر بن عقربه بن جهنب که پدرش در جنگ احد به شهادت رسيد مي گويد:

 از رسول خدا ص پرسيدم، پدرم چگونه شهيد شد؟ فرمود: او در راه خدا به شهادت رسيد درود و رحمت خدا بر او باد. من گريستم، پيامبر (ص) مرا در آغوش گرفت و دست بر سرم کشيد و با خود سوار مرکب نمود و فرمود: آيا دوست نداري من به جاي پدرت باشم؟ مجمع الزوائد ج8 ص 161

 پيامبر مشغول نماز جماعت بود و هنگامي که به سجده رفت حسين (ع) که کودک خردسالي بود بر پشت رسول خدا ص سوار شد و پاهاي خود را حرکت مي داد و هي هي مي کرد و هرگاه پيامبر (ص) مي خواست از سجده سر بردارد او را گرفته و کنار خود روي زمين مي گذاشت و اين کار تا پايان نماز ادامه داشت.

 مرد يهودي که شاهد اين جريان بود، پس از نماز به رسول خدا (ص) عرض کرد با کودکان خود به گونه اي رفتار مي کنيد که ما هرگز انجام نمي دهيم.

 پيامبر (ص) فرمود: اگر شما به خدا و فرستاده او ايمان داشتيد، با کودکان خود مهربان بوديد. مهر و محبت پيامبر ص نسبت به کودک، مرد يهودي را سخت تحت تاثير قرار داد و اسلام را پذيرفت. بحار الانوار ج43، ص296

 بوسيدن فرزندان خردسال

 يکي ديگر از خصوصيات رفتاري پيامبر اکرم ص بوسيدن کودکان است. بوسيدن علاقه بين والدين و فرزند را بيشتر کرده و پاسخي مناسب به نياز کودک به محبت است و محبت کردن را به فرزند ياد مي دهد و از خشن شدن و خشونت در آينده جلوگيري مي کند. نکته مهم آن است که احترام رسول خدا ص نسبت به فرزندان خود عمدتا در حضور مردم بوده که دو چيز را به ما مي آموزد:

 1-شخصيت کودک بااحترام گذاشتن به او در حضور مردم بهتر تقويت مي شود.

 پيامبر (ص) به اين وسيله روش صحيح پرورش کودک را به مردم مي آموخت.

 2- به اين جهت پيامبر سفارش زيادي به بوسيدن فرزند دارد و فرمود:

 کسي که فرزند خود را ببوسد خداوند براي او يک حسنه مي نويسد و کسي که فرزند خود را خوشحال کند، خداوند نيز روز قيامت او را خوشحال مي کند. بحارالانوار ج23 ص 113

 و انس بن مالک مي گويد: مردي نزد پيامبر (ص) نشسته بود پسر او آمد پدر او را بوسيد و روي زانوي خود نشاند سپس دختر آمد (بدون آنکه او را ببوسد) او را کنار خود نشاند. پيامبر (ص) فرمود:چرا بين آنان با عدالت رفتار نکردي؟!! مکارم الاخلاق 126

 بازي با کودکان

 يکي ديگر از نکات زيبا در زندگي رسول خدا (ص) آن است که براي پرورش شخصيت کودکان با آنان بازي مي کرد، زيرا شرکت بزرگسالات در بازي کودکان مي تواند موقعيت خوبي براي آموزش غير مستقيم نکات ارزنده اخلاقي به آنان باشد به اين جهت در مباحث امروز روان شناسي به آن توجه خاصي شده است.

 رسول اکرم ص فرمود: هر کس در نزد او کودکي است بايد با او رفتار کودکانه داشته باشد وسائل الشيعه ج15 ص203

 و خود با کودکانش بسيار بازي مي کرد و هر روز صبح دست علاقه و محبت بر سر فرزندان خود و اولاد آنان مي کشيد و با حسين ع بازي مي کرد.بحار الانوار ج43 ص 285

 جبير بن عبدالله گويد: رسول خدا (ص) با کودکان اصحاب و يارانش بازي مي کرد و آنها را درکنار خود مي نشانيد.نهايه المسئول في روايه الرسول ج1. ص 340

 غذا دادن به کودکان خود

 از ديگر درس هاي رسول اسلام (ص) به پيروانش، غذا دادن آن حضرت به کودکانش مي باشد که اين رفتار نشانگر توجه او به روحيات فرزندان خود است. سلمان مي گويد وارد خانه رسول خدا (ص) شدم حسن و حسين (ع) نزد او غذا مي خوردند و آن حضرت لقمه اي در دهان حسن و لقمه اي در دهان حسين (ع) مي گذاشت و بعد از غذا حسن را بر دوش خود و حسين را بر زانوي خود نهاد و به من فرمود : اي سلمان آيا آنان را دوست داري؟ گفتم: اي رسول خدا (ص) چگونه آنان را دوست نداشته باشم در حالي که مي بينم چه اندازه نزد شما مقام و ارزش دارند . بحار الانوار ج 36 – ص 304

 سلام کردن به کودکان

 يکي ديگر از رفتارهاي زيبا رسول اکرم (ص) سلام کردن به کودکان است زيرا کودکان اگر چه سن کم دارند ولي خوب و بد را مي فهمند و محبت را درک مي کنند و اين در حالي است که متاسفانه گاه مي بينيم گروهي در بين خود جايي براي کودکان قائل نيستند.

 پيامبر (ص) به کودکان احترام مي گذاشت و خواهان آن بود که کودکان در محيط اجتماع وارد شوند. انس بن مالک مي گويد پيامبر (ص) در راهي با چند کودک خردسال مواجه شد و به آنان سلام کرد و غذا داد.بحار الانوار – ج 16 – ص 229

 امام باقر (ع) فرمود: رسول خدا مي فرمود : پنج چيز است که تا لحظه مرگ آنها را ترک نمي کنم يکي از آنها سلام کردن به کودکان است.بحار الانوار ج 16 – ص 215

 و پيامبر (ص) فرمود: در سلام کردن به کودکان مراقبت دارم، تا پس از من به صورت يک سنت در ميان مسلمانان بماند و همه به آن عمل کنند. وسائل الشيعه ج 3 – ص 209

 و گفته شد که پيامبر (ص) به کوچک و بزرگسال سلام مي کرد و در سلام کردن بر ديگران حتي به کودکان پيشي مي گرفت و هر کس را مي ديد نخست او سلام مي کرد و با آنان دست مي داد. مکارم الاخلاق 1/23

 تنبيه کودکان

 آيا رسول رحمت الهي (ص) براي تربيت کودکان از شيوه تنبيه بدني و کتک زدن استفاده مي کرد؟

 دوست و دشمن و تمامي اسلام شناسان مسلمان و غير مسلمان از مستشرقان اروپايي که در تاريخ اسلام و سيره و روش پيامبر اکرم (ص) تحقيق کرده اند، همگان بر اين عقيده اند که وجود مقدس نبي اکرم (ص) هيچگاه از تنبيه بدني براي تربيت کودکان استفاده نمي کرد و از روايات اسلامي و شيوه زندگاني ائمه معصومين (ع) بدست مي آيد که کودکان را نبايد تنبيه کرد امام کاظم (ع) به مردي که از فرزند خود شکايت مي کرد، فرمود: فرزندت را نزن و براي ادب کردنش از او قهر کن ولي مواظب باش قهر کردنت طولاني نشود بلکه هر چه زودتر آشتي کن. بحار الانوار ج 104 – ص 99

 رسول اکرم (ص) نه تنها کودکان را تنبيه بدني نمي کرد اگر کسي چنين مي کرد به شدت با آن مخالفت مي نمود او حتي کودکان متخلف را نيز تنبيه بدني نمي کرد و با محبت و اخلاق نيکو برخورد مي نمود.

 علي (ع) مي فرمود: نصيحت پذيري انسان عاقل به وسيله ادب و تربيت است چهار پايان و حيوانات هستند که تنها با تازيانه تربيت مي شوند. مستدرک الوسايل ج 3 – ص 223

 منبع: خبرگزاري معاونت اجتماعي پليس گيلان