سه ماه رجب، ‌شعبان و ‌رمضان مورد عنايت الهي هستند. به حسب ظاهر ما در آخرين لحظات ماه شعبان هستيم. سخنانی از مرحوم حاج آقا مجتبی تهرانی در خصوصیات ماه شعبان تقدیم میشود:

رُوِيَ عَنْ ابی الحَسن الرِّضا(عليه السلام) قال: قال رسُول الله(صلّي الله عليه و آله وسلّم):

رَجَبٌ شَهْرُ اللَّهِ الْأَصَبُّ وَ شَهْرُ شَعْبَانَ تَتَشَعَّبُ فِيهِ الْخَيْرَاتُ وَ فِي أَوَّلِ يَوْمٍ مِنْ شَهْرِ رَمَضَانَ تُغَلُّ الْمَرَدَةُ مِنَ الشَّيَاطِينِ وَ يُغْفَرُ فِي كُلِّ لَيْلَةٍ لِسَبْعِينَ أَلْفاً.[1]

ترجمه حدیث: از حضرت علی بن موسی‏ الرضا(علیه السلام) روایت شده که فرمودند: پیغمبر اکرم(صلّي‏ الله‏ عليه‏ وآله ‏وسلّم) فرموده است ماه رجب ماه خداوند است كه رحمت الهي در آن ريزش مي كند؛ و ماه شعبان ماهي است كه در آن خيرات منشعب و پراكنده می­شود و شيوع میابد؛ و در روز اوّل ماه رمضان شياطين در غل و زنجير كشيده مي­شوند و در هر شب ماه مبارك رمضان هفتاد هزار نفر از بندگان (گناهکار) خدا آمرزيده مي­شوند.

شرح حدیث: امام هشتم (علیه السلام) از رسول خدا نقل کردند که آن حضرت فرمودند: ماه رجب ماه خدا است، كه در آن رحمت الهي بر بندگانش ريزش مي­كند. و ماه شعبان ماهي است كه خيرات در آن پراكنده مي‏شود. و در اوّلين روز ماه مبارك رمضان، گمراه‏كنندگان از شياطين ‌به غل و زنجیر بسته مي­شوند. مغلول كردن يعني قفل زدن. خداوند گمراه‏كنندگان از شياطين را مهار مي­كند. يعني خداوند جلوي مانع ایجاد کردن شیاطین را در ماه مبارك رمضان مي­گيرد. اين برای روز بود. در شب چه‏طور؟ خداوند هر شب هفتاد هزار نفر را مورد آمرزش قرار مي­دهد.

روايت معروف دیگری از امام هشتم(عليه‏السلام) است[2] كه دارد اباصلت در آخرین جمعه ماه شعبان، مي­رود خدمت حضرت امام رضا(علیه السلام). حضرت ابتدا به او مي­فرمايد: اى اباصلت ماه شعبان بيشترش گذشت و اين جمعه آخر آن است، پس آنچه از اعمال خير كه در اين ماه در انجام آن كوتاهى كرده‏اى در اين چند روزى كه باقى مانده تدارك كن، و بر تو باد به انجام آنچه به حال تو مفيد است و ترك آنچه براى تو فائده‏اى ندارد، و دعا و استغفار و تلاوت قرآن را افزون كن، و از گناهان و نافرماني­هايت به‏سوى خدا بازگرد و توبه نما، تا اين ماه خدا به تو رو كرده باشد در حالى كه تو با خدايت- عزّوجلّ- اخلاص ورزيده باشى، و امانتى بر گردن خود باقى مگذار مگر آنكه آن را ادا كنى، و نيز در دلت كينه هيچ مؤمنى نباشد مگر اينكه آن را از دل بيرون كنى، و هيچ گناهى را كه مرتكب بوده‏اى وامگذار مگر آنكه آن را رها كرده و از آن دورى گزينى، و از خداوند پروا داشته باش، و در امور نهان و آشكارت بر او توكّل و اعتماد كن، و هر كس بر خدا توكّل كند همانا خداوند او را كافى است، زيرا خداوند كار خود را به انجام می­رساند، و براى هر چيز اندازه‏اى قرار داده است، و در باقي‏مانده اين ماه زياد اين ذكر را بگو: «اللّهم إن لم تكن قد غفرت لنا في ما مضى من شعبان فاغفر لنا فيما بقي منه». (يعنى: پروردگارا! اگر تاكنون در اين ماه ما را نبخشيده‏اى، پس از تو مي­خواهيم كه در باقيمانده اين ماه ما را ببخشى و بيامرزى). زيرا خداوند تبارك و تعالى در اين ماه مردم بسيارى را به جهت احترام ماه مبارك رمضان از آتش آزاد مى‏كند.

حضرت به او گوش‏زد می­کند که اين ماه شعبان این همه بركات داشت، و چه بسا تو از آن غفلت كرده باشي. بيا از بقيه‏اي كه از ماه شعبان مانده است استفاده كن. در مابقي ماه شعبان كوتاهی‏ات را جبران كن. بعد هم فرموده: «وَ أَكْثِرْ مِنَ الدُّعَاءِ وَ الِاسْتِغْفَارِ وَ تِلَاوَةِ الْقُرْآنِ». دعا، استغفار و تلاوت قرآن را زیاد انجام بده. اين هماني است كه پيغمبر اكرم فرمود: «وَ شَهْرُ شَعْبَانَ تَتَشَعَّبُ فِيهِ الْخَيْرَاتُ»؛ خدا خيرات را در ماه شعبان براي امتش پراكنده مي­كند. بیا فکر کن ببین در این ماه چه‏قدر از این خیرات نصیب تو شده است؟ من حرفم اين است. امام هشتم(علیه‏السلام) مي­گويد خيلي از خیرات را از دست دادي؛ پس بيا در اين بقيه ماه شعبان جبران كن.

دست آخر هم ‌مي­فرمايد زياد اين دعا را در مابقی ماه شعبان زیاد بگو: «اللَّهُمَّ إِنْ لَمْ تَكُنْ قَدْ غَفَرْتَ لَنَا فِي مَا مَضَى مِنْ شَعْبَانَ فَاغْفِرْ لَنَا فِيمَا بَقِيَ مِنْهُ»؛ خدايا اگر در آنچه از ماه شعبان گذشت من را مورد مغفرتت قرار ندادي، ‌در اين مابقي‏اش من را مورد آمرزش قرار بده. چرا باید این کار را بکنی؟ براي اينكه خودت را خالص كني، ‌پاك كني، ‌تر و تميز كني؛ چون مي خواهي وارد بشوي در ماه رمضان. ماه رمضان ماه ضيافت الهي است. خدا تو را دعوتت كرده، ‌مي­خواهي بروي سر سفره‏اش بنشيني، ‌پس خودت را تطهیر كن.

انسان وقتی مي­خواهد برود مهماني چه‏كار مي­كند؟ خودش را تر و تميز مي­كند. اینجا ميزبان خداست،‌ ميهمان عبد است. باید عبد تطهير و تزكيه کند. و آن تزكيه هم، ‌تزكيه نفس و دروني است. در این روايت هم امام هشتم (علیه السلام) فرمود كه اگر عداوتي از كسي در دلت هست بيرون كن. همه اينها جنبه­هاي دروني دارد. لذا مي­خواستم به دوستان سفارش كنم، اين چند لحظه‏اي كه از ماه شعبان باقی مانده اين دعا را زياد تكرار كنيد. همين‏طور که داري از اینجا مي­روي بر این ذکر مداومت کن و بگو: «اللَّهُمَّ إِنْ لَمْ تَكُنْ قَدْ غَفَرْتَ لَنَا فِي مَا مَضَى مِنْ شَعْبَانَ فَاغْفِرْ لَنَا فِيمَا بَقِيَ مِنْهُ». تا شب نشده این را پشت سر هم بگو. شايد ان‏شاءالله خدا عنايتي كند و با يك روح باصفا و تطهير شده و تزکیه شده، وارد ماه مبارك رمضان شوی.[3]

پی نوشت:
[1]. وسائل الشيعة، جلد10، صفحه 315.
[2]. متن کامل این روایت بدین شرح است: عَنْ عَبْدِ السَّلَامِ بْنِ صَالِحٍ الْهَرَوِيِّ قَالَ دَخَلْتُ عَلَى أَبِي الْحَسَنِ عَلِيِّ بْنِ مُوسَى الرِّضَا ع فِي آخِرِ جُمُعَةٍ مِنْ شَعْبَانَ فَقَالَ لِي يَا أَبَا الصَّلْتِ إِنَّ شَعْبَانَ قَدْ مَضَى أَكْثَرُهُ وَ هَذَا آخِرُ جُمُعَةٍ مِنْهُ فَتَدَارَكْ فِيمَا بَقِيَ مِنْهُ تَقْصِيرَكَ فِيمَا مَضَى مِنْهُ وَ عَلَيْكَ بِالْإِقْبَالِ عَلَى مَا يَعْنِيكَ وَ تَرْكِ مَا لَا يَعْنِيكَ وَ أَكْثِرْ مِنَ الدُّعَاءِ وَ الِاسْتِغْفَارِ وَ تِلَاوَةِ الْقُرْآنِ وَ تُبْ إِلَى اللَّهِ مِنْ ذُنُوبِكَ لِيُقْبِلَ شَهْرُ اللَّهِ إِلَيْكَ وَ أَنْتَ مُخْلِصٌ لِلَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ لَا تَدَعَنَّ أَمَانَةً فِي عُنُقِكَ إِلَّا أَدَّيْتَهَا وَ لَا فِي قَلْبِكَ حِقْداً عَلَى مُؤْمِنٍ إِلَّا نَزَعْتَهُ وَ لَا ذَنْباً أَنْتَ مُرْتَكِبُهُ إِلَّا قَلَعْتَ عَنْهُ وَ اتَّقِ اللَّهَ وَ تَوَكَّلْ عَلَيْهِ فِي سِرِّ أَمْرِكَ وَ عَلَانِيَتِكَ وَ مَنْ يَتَوَكَّلْ عَلَى اللَّهِ فَهُوَ حَسْبُهُ إِنَّ اللَّهَ بالِغُ أَمْرِهِ قَدْ جَعَلَ اللَّهُ لِكُلِّ شَيْ‏ءٍ قَدْراً وَ أَكْثِرْ مِنْ أَنْ تَقُولَ فِيمَا بَقِيَ مِنْ هَذَا الشَّهْرِ اللَّهُمَّ إِنْ لَمْ تَكُنْ قَدْ غَفَرْتَ لَنَا فِي مَا مَضَى مِنْ شَعْبَانَ فَاغْفِرْ لَنَا فِيمَا بَقِيَ مِنْهُ فَإِنَّ اللَّهَ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى يُعْتِقُ فِي هَذَا الشَّهْرِ رِقَاباً مِنَ النَّارِ لِحُرْمَةِ شَهْرِ رَمَضَان‏. «عیون اخبار الرضا، جلد2، صفحه 51».
[3] . چهارشنبه20 مرداد 1389 – 30 شعبان1431. مسجد جامع بازار تهران

در میان چهره ‏های برجسته ‏ی حوزه ‏های علمیه در دهه‏ های اخیر مرحوم آیت ‏اللّه شهید سید محمد باقر صدر (قدّس الله روحه) یکی از ممتازترین و شگفت ‏انگیزترین آن‏هاست.
هر مجمع علمی حق دارد که به فرآورده‏ی انسانی بزرگی چون این عالم بزرگوار به خود ببالد. او بی‏شک یک نابغه و یک ستاره‏ی درخشان بود. از جنبه‏ی علمی، جامعیت و تحقیق و نوآوری و شجاعت علمی را یکجا دارا بود. در اصول، در فقه، در فلسفه و در هرآنچه به این دانشها ارتباط می‏یابد در زمره‏ی بنیانگذاران و صاحبان مکتب محسوب می‏شد.
استعداد خارق‏العاده و پشتکار کم‏نظیر او از وی عامل ذوفنون و ژرف‏نگری پدید آورده بود که دید نافذ و ذهن جستجوگرش در آفاق علوم متداول حوزه‏ها محصور نمانده و هرآنچه را که برای یک مرجع بزرگ دینی در دنیای متنوع امروز سزاوار است به حیطه‏ی تحقیق و مطالعه کشیده بود و سخنی نو و فکری بکر و اثری ماندگار در آن می‏آفرید.
بی‏شک اگر این جوهره‏ی علم و تحقیق و این ذخیره‏ی تمام‏نشدنی انسانی، با دست پلید جنایت‏کاران از حوزه علمیه ربوده نمی‏شد، جامعه‏ی شیعی و اسلامی می‏توانست در آینده‏ی نزدیکی شاهد اوج دیگری در قلمرو مرجعیت و ریاست علمی و دینی باشد.
توفیق و مدد الهی، آمیختگی این فضیلتهای بزرگ را با رتبه‏ی والای جهاد فی سبیل الله رقم زد. در هنگامی که حوزه‏ی کهن نجف در بوته‏ی آزمایش مواجهه با امواج بیداری اسلامی و انقلابی قرار گرفت، این شخصیت بیدار و آگاه قدم در راه مجاهدتی علمی و سیاسی نهاد و درخشش معنوی خود را مضاعف ساخت، بینش عمیق او نیاز زمان را حس کرد و در راهی که اجداد طاهرینش به روی پیروان و جانشینان خود گشوده بودند، گامی استوار نهاد و چه زود پاداش این فداکاری عظیم، یعنی محنت و سپس شهادت در راه خدا را دریافت کرد.
شهید آیت‏اللّه صدر برای طلاب و فضلای جوان بی‏شک یک اسوه و نمونه است. درس انسان‏پروری او با شهادت جان‏گدازش خاتمه نیافته است. آثار علمی و شیوه تحقیق او اکنون پیش روی فضلای جوان حوزه‏های علمیه قرار دارد و انگشت اشاره‏ی او آنان را به راه عظمت و مجد علمی، همراه با روشن‏بینی و جهان‏نگری هدایت می‏کند.
حوزه‏های علمیه امروز نیز محتاج شهید صدر و هر عنصر باهمت و پرتوانی هستند، که راه علمی و اسلام‏شناسی و جهان‏نگری او را دنبال کند.
صلوات و درودی از اعماق جان بر آن روح مطهر و خواهر شهیده‏ی مظلومه‏اش بنت الهدی می‏فرستم و رحمت و علو درجات برای آنان و توفیق رشد و تربیتِ فضلای جوان حوزه‏ها بدان‏سان را از خداوند متعال مسئلت می‏کنم. همچنین از خداوند متعال می‏خواهم که شما فراهم‏آورندگان این مجمع علمی و انقلابی را پاداش نیک دهد و این اقدام را مبارک و پُراثر فرماید.۱۳۷۹/۱۰/۲۹

  آیا به آنچه خوانده‌ ایم و می‌دانیم و می‌گوییم و می‌نویسیم عمل می‌کنیم یا نه؟ اگر جواب شما مثبت باشد، از علمای ربانی هستید که آن همه آیات و احادیث در تعریف و تمجید ایشان آمده است.

اکنون نفس خودم و سایر برادران اهل علم را مورد خطاب قرار داده سؤال می‌کنم:

      آیا تاکنون به فکر خودسازی و تزکیه و تکمیل نفس خودمان بوده‌ایم؟

آیا درس و بحث و گفتن‌ها و نوشتن‌ها و سایر امور دینی را خالصا للّه انجام می‌دهیم؟

آیا بر نفس خودمان تسلط یافته‌ایم یا او بر ما تسلط دارد؟

آیا نفسمان را از رذائل اخلاق پاکسازی کرده ‌ایم؟

آیا نفس ما از دروغ، غیبت، حسد، تهمت، تکبر، غضب، تندخویی، بخل، خود بزرگ‌بینی، خودخواهی، علاقه به مال و جاه و مقام، غرور، حیله و تزویر، ریاء، نفاق، کینه‌توزی و سایر صفات زشت پاکسازی شده است؟

آیا عدالت اسلامی و حقوق افراد را کاملا رعایت می‌کنیم؟

آیا در صرف بیت المال و سهم امام، عدل اسلامی و تساوی را منظور می‌داریم؟

آیا اگر دستمان به مقام و منصبی رسید، از آن مقام به نفع خودمان و خویشان و دوستانمان سوءاستفاده نمی‌کنیم؟

آیا زندگی ما که از عدل اسلامی و زندگی ساده پیامبر اکرم و امیر المؤمنین سخن می‌گوییم شباهتی به زندگی آنان دارد؟

آیا تاکنون به فکر افتاده‌ایم که نمازمان را با حضور قلب بخوانیم؟

آیا به تهجد و نماز شب و نوافل تقیّد داریم؟

آیا به ذکر و دعا علاقه داریم؟

آیا در حال ذکر و دعا و نماز به خدا توجه داریم؟

آیا با خانواده و خویشان و همسایگانمان رفتار اسلامی داریم؟

آیا احسان و عدالت را رعایت می‌کنیم؟

آیا نسبت به زندگی مساکین و مستمندان و درماندگان، آن‌طور که باید، عنایت داریم؟

آیا حاضریم مقداری از تجملات زندگی خودمان بکاهیم و به آنان کمک کنیم یا فقط مردم را به احسان و نیکوکاری و مواسات دعوت می‌کنیم؟

آیا اگر کسی ما را پندو اندرز داد یا انتقاد نمود، حاضریم بدون رنجش به تذکراتش گوش دهیم و اگر درست بود بپذیریم، یا ناراحت می‌شویم و با تندی در صدد دفاع برمی‌آییم؟

آیا حق را می‌پذیریم گرچه به ضرر خودمان و بستگانمان باشد؟

و به ‌طور کلی:

آیا به آنچه خوانده‌ ایم و می‌دانیم و می‌گوییم و می‌نویسیم عمل می‌کنیم یا نه؟

اگر جواب شما مثبت باشد، از علمای ربانی هستید که آن همه آیات و احادیث در تعریف و تمجید ایشان آمده است. آنان که از امناء رسل و ورثه انبیاء هستند.

کتاب خودسازی (تزکیه و خودسازی) - مرحوم آیت الله ابراهیم امینی رحمه الله علیه

ابوالصلت هروى روایت کرده است که در جمعه آخر ماه شعبان به خدمت حضرت امام رضا (سلام الله علیه) رفتم؛

حضرت فرمود: اى ابوالصلت، اکثَر ماه شعبان رفت و این جمعه آخر آن است، پس تدارک و تلافى کن در آن چه از این ماه مانده است، تقصیرهایى را که در ایّام گذشته این ماه کرده‌اى و بر تو باد که رو آورى بر آنچه نافع است براى تو و دعا و استغفار بسیار کن و تلاوت قرآن مجید بسیار کن و به سوى خدا از گناهان خود توبه کن تا آن‌که چون ماه مبارک در آید، خود را برای خدا خالص گردانیده باشى و در گردن خود امانت مگذار و حق کسى را مگر آنکه ادا کنى و در دل خود کینه کسى را مگذار مگر آنکه بیرون کنى و گناهى را که انجام می‌دادی مگذار، مگر آن‌که ترک کنى و از خدا بترس و توکّل بر خدا در پنهان و آشکار امور خود کن و هر که بر خدا توکّل کند، خدا او را بس است و در بقیّه این ماه این دعا را بسیار بخوان: «اَللّهُمَّ اِنْ لَمْ تَکُنْ غَفَرْتَ لَنا فیما مَضى مِنْ شَعْبانَ فَاغْفِرْ لَنا فیما بَقِىَ مِنْهُ»، «خدایا اگر در آن قسمت از ماه شعبان که گذشته ما را نیامرزیده‌اى در آن قسمت که از این ماه مانده بیامرزمان»، به درستى که حقّ تعالى در این ماه بندهاى بسیار از آتش جهنّم براى حرمت ماه مبارک رمضان آزاد مى‌گرداند».

سریال پر مخاطب گاندو از برنامه های روشنگر و تاثیرگذار صدا و سیما بود که بدون اغراق می‌توان گفت صدها ساعت میزگرد تاثیرگذاری همه شمول آن را نخواهد داشت.

 سریال پر مخاطب گاندو یکی از برنامه های روشنگر و تاثیر گذار صداوسیمای ایران بوده که بدون اغراق می‌توان گفت: صدها ساعت میزگرد وگفتگوی تخصصی تاثیرگذاری همه شمول آن را نخواهدداشت، همه می‌دانیم که این سریال براساس واقعیت ساخته شده و مطالعات بسیاری در این زمینه صورت گرفته است.

در مجموعه اول این سریال چگونگی طراحی دشمنان جمهوری اسلامی جهت ضربه زدن به پیکره اقتصاد کشور به همراه پیاده نظام داخلی و خارجی به زیبایی و وضوح هرچه تمام تربه تصویر کشیده شد،اشراف اطلاعاتی در کنار رویارویی فنی و کاملاً حرفه ای سازمان اطلاعات سپاه با پروژه نفوذ هم مردم را دلگرم ساخته بود.

نکته دیگری که در تحلیل این مجموعه بااکران فصل دوم آن می‌توان با قاطعیت بیان کرد، بازدارندگی گسترده آن درسطح عمومی اجتماع است تا افراد عادی در دام شبکه های درهم تنیده‌ی سرویس های اطلاعاتی معاند گرفتار نشوند، که دشمن بعداز عوامل و عناصرداخلی خود فروخته حساب ویژه ای روی آن بازکرده است.

از سویی دیگر این مجموعه حملات همه جانبه رسانه های عبری، غربی و عربی را با هدف سردرگمی قشر خاکستری به کمترین میزان اثرگذاری می‌رساند، تا در تصمیمات حساس و سرنوشت ساز حاکمیت موضعی صحیح اتخاذ کرده و حامی نظام اسلامی باشد جهت به ثمر نشستن زود هنگام و جلوگیری از هزینه های اجتماعی.

نشان دادن نقش کلیدی سربازان گمنام هم در این مجموعه با هنرمندی و طراحی فنی فیملنامه، منطبق باواقعیت را نیز نمی‌توان نادیده گرفت؛ ثمره آن هم افزایش توان هرچه بیشتر سیستم اطلاعاتی کشور با همگام سازی بخش بیشتری از اجتماع جهت ورود بهنگام در رخدادهای مربوطه، همچنین هوشیاری بیشتر اجتماعی در اطلاع رسانی به نهادهای امنیتی توسط مردم است.

عدم تحزب در این سریال برخلاف ادعاهای مطروحه در برخی رسانه ها نیز یکی از شاخصه هاست.

حال سؤال این است که چرا، افرادی تمام این نکات مثبت را نادیده گرفته، برای تطهیر خود از اشتباهات مرتکب شده، این زحمات را با برچسب دروغ محض لگدمال می‌کنند؟!

دلیل این هجمه های گسترده در حوزه رسانه به این اثر ارزشی - انقلابی چیست؟!

جناحی کردن این سریال به نفع چه کسانی خواهدبود؟!

و حالا؛ دلیل قطع این مجموعه آن هم در نقطه اوج فیملنامه چیست؟! در صورتی که تهیه کننده سریال اظهار کرده: یک تیم۲۰۰نفره تلاش کرده تا این مجموعه به اکران نوروزی تلویزیون برسد.

بگذارید مردم انتخاب کنند، نه پروپاگاندای رسانه ای شما؛ آرواره های قدرتمند گاندو، برای شکستن دستهای چدنی مستور در دستکش مخلمی‌ست، اگر احساس خطرمی‌کنید، ازآن دست های آلوده فاصله بگیرید، و با دست خدا بیعت کنید.

خبرگزاری رسمی حوزه

یکى از ویژگیهاى فقیه مقدس، میرزا جواد تبریزى قدس سره پرکارى ایشان بود. ایشان تا آخر عمر پربرکت خود پرکار بود و هیچ گاه اجازه نمی‏دادند مجلس ایشان به بحث‏هاى حاشیه‏اى منتهى شود. ایشان از صبح تا ظهر و از عصر تا غروب مشغول بودند و شب، هم قبل از خواب مقدارى مطالعه می‏کردند. بعضى از مهمانانى که به حضور ایشان می‏رسیدند با خنده می‏گفتند: »آقا! ما به دیدار شما آمده‏ایم، اما شما دائماً مشغول جواب استفتاء و بحث هستید!« مرحوم میرزاقدس سره می‏فرمودند:

من یک طلبه بیش نیستم و طلبه هم وظیفه‏اش این است که عمر خود را صرف درس و بحث کند.
همان‏طور که مشغول بودند به مسائل دیگر مراجعین نیز پاسخ می‏دادند و از هر لحظه‏اى استفاده کامل میکردند.

روزى یکى از شاگردان مرحوم میرزاقدس سره خطاب به ایشان گفتند: »نمی‏شود که این قدر به خود فشار آورید، بدن شما نیاز به استراحت دارد.« مرحوم میرزاقدس سره ضمن لبخند فرمودند:

استراحت من در آخرت است. دنیا جاى استراحت نیست، من در قبر استراحت خواهم کرد. من یک طلبه هستم و یک طلبه باید تا آخرین لحظه از آنچه که به دست آورده براى خدمت استفاده کند. معلوم نیست این فرصت‏ها دیگر براى من حاصل شود، می‏خواهم اثرى از خود به جاى بگذارم.

بسم الله الرّحمن الرّحیم
الحمدلله ربّ العالمین و الصّلاة و السّلام علی سیّدنا محمّد و آله الطّاهرین و لعنة الله علی اعدائهم اجمعین

اَخبَرَنا اَبُو الحَسَنِ مُحَمَّدُ بنُ مُحَمَّدِ بنِ مُحَمَّدِ بنِ مَخلَدٍ قالَ: حَدَّثَنا اَبو جَعفَرٍ مُحَمَّدُ بنُ عَمرِو بنِ البَختَریِّ الرَّزّازُ اِملاءً فِی السَّنَةِ المُقَدَّمِ ذِکرُها قالَ: حَدَّثَنا سَعدانُ بنُ نَصرٍ قالَ: حَدَّثَنا مُحَمَّدُ بنُ مُصعَبٍ القِرقِسانیُّ قالَ: حَدَّثَنا الاَوزاعیُّ، عَن اَسیدِ بنِ خالِدِ بنِ دُرَیکٍ، عَن عَبدِ اللهِ بنِ مُحَیریزٍ قالَ: قُلتُ‌ لِرَجُلٍ‌ مَن‌ اَصحابُ‌ النَّبیّ‌ (صَلَّى اللهُ عَلَیهِ وَ آلِه) -قَالَ الاَوزاعیُّ: حَسِبتُ اَنا اَنَّهُ یُکَنّى اَبا جُمُعَةٍ- حَدِّثنا حَدیثاً سَمِعتَهُ مِن رَسولِ اللهِ (صَلَّى اللهُ عَلَیهِ وَ آلِه) قالَ: لَاُحَدِّثَنَّکَ حَدیثاً جَیِّداً: تَغَدَّینا یَوماً مَعَ رَسولِ اللهِ (صَلَّى اللهُ عَلَیهِ وَ آلِه) وَ مَعَنا اَبو عُبَیدَةَ بنُ الجَرّاحِ فَقُلنا: یا رَسولَ اللهِ هَل اَحَدٌ خَیرٌ مِنّا، اَسلَمنا مَعَکَ وَ جاهَدنا مَعَکَ قالَ: بَلى قَومٌ مِن اُمَّتی یَأتونَ مِن بَعدِکُم فَیُؤمِنونَ بی.(۱)
                                                                                                                                                                               
عن عبدالله بن مُحَیریز قُلتُ‌ لِرَجُلٍ‌ مَن‌ اَصحابُ‌ النَّبیّ‌ (صَلَّى اللهُ عَلَیهِ وَ آلِه) -قَالَ الاَوزاعیُّ: حَسِبتُ اَنا اَنَّهُ یُکَنّى اَبا جُمُعَةٍ- حَدِّثنا حَدیثاً سَمِعتَهُ مِن رَسولِ اللهِ (صَلَّى اللهُ عَلَیهِ وَ آلِه)
 شخص [عبدالله بن‌محیریز] فرصت پیدا کرده، دستش به یکی از اصحاب پیغمبر -که اوزاعی میگوید گمان میکنم این شخصی که از او نقل میکند، کنیه‌اش اباجمعه بود- رسیده و میخواهد استفاده کند؛ میگوید: یک حدیثی که از پیغمبر شنیدی را برای ما نقل کن.

قالَ: لَاُحَدِّثَنَّکَ حَدیثاً جَیِّداً: تَغَدَّینا یَوماً مَعَ رَسولِ اللهِ (صَلَّى اللهُ عَلَیهِ وَ آلِه) وَ مَعَنا اَبو عُبَیدَةَ بنُ الجَرّاحِ فَقُلنا: یا رَسولَ اللهِ هَل اَحَدٌ خَیرٌ مِنّا، اَسلَمنا مَعَکَ وَ جاهَدنا مَعَکَ
آن صحابی گفت که یک حدیث خوبی برایتان نقل میکنم؛ یک روز مثلاً صبحانه یا ناهار در خدمت حضرت بودیم و غذا خوردیم؛ ابوعبیده که جزو رجال معروفِ دوروبرِ پیغمبر بود [حضور داشت و گفتیم:] شما کسی بهتر از ما هم می‌شناسید؟ اوّل که به تو ایمان آوردیم، اسلام را اختیار کردیم؛ بعد هم که با تو آمدیم و جنگ کردیم؛ بهتر از این چه میشود؟ شما کسی بهتر از ما را سراغ دارید؟

قالَ: بَلى قَومٌ مِن اُمَّتی یَأتونَ مِن بَعدِکُم فَیُؤمِنونَ بی
پیغمبر (صلّی الله علیه و آله) فرمودآن کسانی که به من ایمان می‌آورند، در حالی که من را ندیده‌اند، از شما افضلند. در دعای سمات میخوانید که «وَ آمَنّا بِهِ وَ لَم ‌نَرَهُ صِدقاً وَ عَدلاً»؛(۲) یعنی به پیغمبر ایمان آوردیم -«صِدقاً وَ عَدلاً» قید «آمَنّا» است- در حالی که پیغمبر را ندیده‌ایم. آن کسانی که آن وجود نورانی را ندیده‌اند، آن معجزات را ندیده‌اند، آن تأثیرِ نَفَس را ندیده‌اند، آن کسانی آن تجسّم توحید، تجسّم اخلاق، تجسّم فضیلت، تجسّم همه‌ی آرزوهایی را که ممکن است به ذهنِ برترینِ انسانها برسد -که رسول اکرم (صلّی ‌الله ‌علیه ‌و آله) بود- ندیده‌اند، در عین حال به او ایمان آورده‌اند و وظایف شرعی‌شان را انجام داده‌اند و جهاد در راه خدا هم کرده‌اند، معلوم است که از شما افضلند؛ درست است؛ مقتضای عقل و قاعده هم همین است.

امام (رضوان ‌الله ‌علیه) فرمودند این کسانی که امروز هستند، از اصحاب پیغمبر، یا بالاترند یا کمتر نیستند؛(۳) واقعش همین است. آن جوانِ مؤمنِ مخلصی که از همه‌ی لذّات زندگی، از همه‌ی آرزوهای جوانی، از همه‌ی شهوات، خواسته‌ها، از زندگیِ راحت، از پدر و مادر، از همسر، از فرزند چشم میپوشد، میرود در راه خدا جهاد [میکند] -حالا یا در جبهه‌های دفاع مقدّس، مثل آن دورانها، یا در جبهه‌ی دفاع از حرم، مثل زمان ما، یا دفاع از امنیّت، فرق نمیکند- از آنها بالاترند. قدر این حالت را باید دانست؛ و قدردانی‌اش هم به این است که واقعاً و حقیقتاً آن جوری که از ما توقّع هست عمل کنیم؛ بخصوص ما عمّامه‌ای‌ها که خب مرجعِ دینِ مردم محسوب میشویم و دینشان را از ما میخواهند سؤال کنند، تقیّد به دین داشته باشیم. و اگر ماها از جهت تقوا و پرهیزکاری و ورع از محارم و بی‌رغبتی به جلوه‌های مادّیِ دنیا و زیبایی‌های دنیا و مانند اینها، تقیّد را به خودمان تحمیل کنیم و وادار کنیم خودمان را به این معنا، مسلّماً بهتر از آنها هستیم.

۱) امالی طوسی، مجلس چهاردهم، ص ۳۹۱؛ «عبداﷲبن‌محیریز گفته است: به مردی از اصحاب پیامبر -که اوزاعی [از راویان این حدیث] گفته گمان میکنم که کنیه‌اش ابوجمعه بود- گفتم حدیثی از رسول خدا که خودت آن را شنیده باشی برایمان بگو. او گفت حدیثی خوب برایتان خواهم گفت: روزی با رسول خدا صبحانه میخوردیم و ابوعبیدة‌بن‌جرّاح هم با ما بود که گفتیم: آیا مردمانی بهتر از ما هستند، حال آنکه به تو اسلام آوردیم و به همراهت جنگیدیم؟ ایشان فرمود: آری! گروهی از امّتم پس از شما می‌آیند که [ندیده] به من ایمان می‌آورند.»
۲) مصباح المتهجّد، ج ۱، ص ۴۱۹
۳) صحیفه‌ی امام، ج ۲۱، ص ۴۱۰ (با اندکی تفاوت)
پايگاه اطلاع‌رسانی دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آيت‌الله‌العظمی سيدعلی خامنه‌ای (مد‌ظله‌العالی) - مؤسسه پژوهشی فرهنگی انقلاب اسلامی

 عباسقلی خان آن چه را که نباید ببیند، با چشمان خودش دید. کتاب حجیمی را نشان داد و با دستش آن را لمس کرد. سپس با چشمانی از حدقه درآمده به پشت کتاب اشاره کرد و با لحنی خاص گفت: این چه نوع کتابی است، اسمش چیست؟ معلوم بود. عباسقلی خان پی برده بود و آن شیشه لعنتی پنهان شده در پشت همان کتاب را هدف قرار داده بود. برای چند لحظه …

عباسقلی خان در مشهد بازار معروفی دارد. مسجد، مدرسه، آب انبار، پل و دارالایتام و اقدامات خیریه دیگری هم از این دست داشته است. واقف بر خیر، و واقف در خیر. به او خبر داده بودند در حوزه علمیه ای که با پول او ساخته شده، طلبه ای شراب می خورد! ناگهان همهمه ای در مدرسه پیچید. طلاب صدا می زدند حاج عباسقلی است. در این وقت روز چه کار دارد؟ از بازار به مدرسه آمده است. عباسقلی خان یکسره به حجره من آمد و بقیه دنبالش. داخل حجره همه نشستند. ناگهان عباسقلی خان به تنهایی از جایش بلند شد و کتابخانه کوچک من را نشانه رفت. رو به من کرد و گفت: لطفا بفرمایید نام این کتاب قطور چیست؟

گفتم: شاهنامه فردوسی.   

دلم در سینه بدجوری می زد. سنگی سنگین گویی به تار مویی آویخته شده است. بدنم می لرزید. اگر پشت آن کتاب را نگاه کند، چه خاکی باید بر سرم بریزم؟ عباسقلی خان دستش را آرام به سوی کتاب های دیگر دراز کرد…  

- ببخشید، نام این کتاب چیست؟  

- بحارالانوار.

- عجب…! این یکی چطور؟

- گلستان سعدی.   

- چه خوب…! این یکی چیست؟

- حلیة المتقین

- و این یکی!؟ …  

لحظاتی بعد، آن چه نباید بشود، به وقوع پیوست. عباسقلی خان آن چه را که نباید ببیند، با چشمان خودش دید. کتاب حجیمی را نشان داد و با دستش آن را لمس کرد. سپس با چشمانی از حدقه درآمده به پشت کتاب اشاره کرد و با لحنی خاص گفت:  

- این چه نوع کتابی است، اسمش چیست؟

معلوم بود. عباسقلی خان پی برده بود و آن شیشه لعنتی پنهان شده در پشت همان کتاب را هدف قرار داده بود. برای چند لحظه تمام خانه به دور سرم چرخید، چشم هایم سیاهی رفت، زانوهایم سست شد، آبرو و حیثیتم در معرض گردباد قرار گرفته بود. چرا این کار را کردم!؟ چرا توی مدرسه!؟ خدایا! کمکم کن، نفهمیدم، اشتباه کردم. خوشبختانه همراهان عباسقلی خان هنوز روی زمین نشسته بودند و نمی دیدند، اما با خود او که آن را در اینجا دیده بود چه باید کرد؟

- بالاخره نگفتی اسم این کتاب چیست؟

- چرا آقا، الان می گم. داشتم آب می شدم. خدایا! دستم به دامنت. در همین حال ناگهان فکری به مغزم خطور کرد و ناخودآگاه بر زبان راندم: یا ستار العیوب، و گفتم: نام این کتاب ستارالعیوب است آقا!

فاصله سوال آمرانه عباسقلی خان و جواب التماس آمیز من چند لحظه بیشتر نبود. شاید اصلا انتظار این پاسخ را نداشت. دلم بدجوری شکسته بود و خدای شکسته دلان و متنبه شدگان این پاسخ را بر زبانم نهاده بود. حالا دیگر نوبت عباسقلی خان بود. احساس کردم در یک لحظه لرزید و خشک شد. طوری که انگار برق گرفته باشدش. شاید انتظار این پاسخ را نداشت. چشم هایش را بر هم نهاد. چند قطره اشک از لابلای پلک هایش چکید. ایستاد و سکوت کرد. ساکت و صامت و یک باره کتاب ستار العیوب را سرجایش گذاشت و از حجره بیرون رفت. همراهانش نیز در پی او بیرون رفتند، حتی آنها هم از این موضوع سر در نیاوردند، و هیچ گاه به روی خودش هم نیاورد که چه دیده است.

… اما محصل آن مدرسه، هماندم عادت را به عبادت مبدل کرد. سر بر خاک نهاد و اشک ریخت. سالیانی چند از آن داستان شگفت گذشت، محصل آن روز، بعدها معلم و مدرس شد و روزی در زمره بزرگان علم، قصه زندگی اش را برای شاگردانش تعریف کرد. «زندگی من معجزه ستارالعیوب است» ستار العیوب یکی از نام های احیاگر و معجزه آفرین خدا است و من آزاد شده و تربیت یافته همان یک لحظه راز پوشی و جوانمردی عباسقلی خانَم که باعث تغییر و تحول سازنده ام شد.  

منبع: جلال رفیع – کتاب اخلاق پیامبر و اخلاق ما، ص ۳۳۲

کلیپ صوتی کوتاه؛ حکمت نماز با دل شکسته را در ادامه بشنوید

ادامه »