فرار از تعصب در تصمیم گیری
همه ما گرفتار انواع و اقسام تعصب ها هستیم و چیزهای بسیاری را از قبل و بدون داشتن مدارک و شواهد پذیرفته ایم. حتی برخی از تعصب های ما ریشه در ناخودآگاه ما دارد و خود از وجود آن بی اطلاعیم. تعصب به شکل های مختلفی بروز می یابد مثلاً هنگام نظر دهی، واکنش، گفتگو و غیره. یکی از مواردی که تعصب ها بروز و تاثیر ویژه ای دارند، در زمان تصمیم گیری است. به خصوص در تصمیم های مهم و تعیین کننده (مانند تصمیم گیری در مورد ازدواج، سرمایه گذاری، ادامه تحصیل و …)، باید مراقب تعصب ها بود و از آن اجتناب کرد تا به بهترین تصمیم رسید نه آنچه که از قبل دوست داشته و به آن گرایش داریم.
برای پرهیز از تعصب در تصمیم گیری، اقدام های زیر می تواند موثر باشد:
- در زمان جمع آوری اطلاعات، شتاب زده عمل نکنیم چون ممکن است از اطلاعاتی که ارتباط مستقیم ندارد، صرف نظر کنیم.
- تنها به دنبال شواهدی نباشیم که تاییدکننده گزینه مورد نظر ماست.
- متوجه باشیم که چه سوابقی از موضوع می دانیم. گاهی حافظه باعث می شود که به علت سابقه مثبت یا منفی یک موضوع، به گزینه خاصی سوق پیدا کنیم.
- صحت پیش فرض هایی را که در مورد پیامدها و یا شرایط جاری در نظر گرفته ایم، بررسی کنیم.
- گاهی هوش بالا در تصمیم گیری ها، کار دستمان می دهد چون خیلی سریع به گزینه ای می رسیم و تمایلی به ادامه بررسی دیگر گزینه ها نداریم.
- در ابتدا، گزینه هایی که دوست نداریم را بررسی اجرایی کنیم. زیرا در اینصورت، این گزینه ها را به واسطه پیش داوری کنار نمی گذاریم.
- در تصمیم گیری در مورد افراد به خطای هاله ای توجه داشته باشیم. خطای هاله ای، قضاوت قلبی در مورد افراد است. مثلاً اگر از کسی خوشمان نیاید و یا از کسی ذهنیت منفی به عنوان حقه باز داشته باشیم، مراقب باشیم که این قضاوت را در تصمیم گیری لحاظ نکنیم.
- مطمئن شویم که از طریق سعی و خطا عمل نمی کنیم. وقتی که توان تحلیل نباشد، ذهن تمایل به روش های سعی و خطا پیدا می کند.
- بیش از اندازه به خود مطمئن نباشیم. در غیر این صورت نسبت به خطرات و پیامدهای ناگوار تصمیم خود، نگران باشیم.
- گزینه هایمان به اندازه کافی متنوع باشند.
- نظر افراد صاحب نظر را در مورد تصمیم خود جویا شویم.