شاهکلید رشد انسانها در آیهای از قرآن
خداوند در آیهای از قرآن خصلتی از ابراهیم نبی علیهالسلام را مطرح میکند که شاهکلیدی برای رشد انسانها نیز محسوب میشود.داستانهایی که خداوند در قرآن از انبیاء و رسولان نقل میکند، منبعی بسیار عالی برای اصلاح و ارتقای سبک زندگی فردی و اجتماعی است؛ در این داستانها، خداوند خصلتها و ویژگیهایی از پیامبران خویش را نمایان میکند که در اصل، قلق رشد انسان برای رسیدن به رستگاری و فرجام نیک محسوب میشوند؛ از جمله پیامبرانی که خداوند بارها از زندگی و روش سلوک او و نیز لزوم الگوگیری انسانها از او سخن گفته، ابراهیم نبی علیهالسلام به عنوان یکی از رسولان اولوا العزم است؛ پیامبر بزرگواری که زندگی خود را در بین بتپرستان سرزمین بابل و در زمان حکومت نمرود بن کنعان آغاز کرد و به مرحلهای از رشد رسید که الگوی موحدان عالم شناخته شد.
خداوند در آیات 120 و 121 سورهی نحل درباره ایشان میفرماید «إِنَّ إِبْراهیمَ کانَ أُمَّةً قانِتاً لِلَّهِ حَنیفاً وَ لَمْ یَکُ مِنَ الْمُشْرِکینَ» به راستى ابراهیم، یک امت بود که نسبت به خداوند سر تسلیم داشت در حالی که حنیفانه رفتار میکرد و از مشرکان نبود. «شاکِراً لِأَنْعُمِهِ اجْتَباهُ وَ هَداهُ إِلى صِراطٍ مُسْتَقیمٍ» [و] نعمتهاى او را شکرگزار بود. [خدا] او را برگزید و به صراط مستقیم هدایتش کرد. طبق این آیات، حضرت ابراهیم علیهالسلام زندگی حنیفانه یعنی زیستی کاملاً مبتنی بر فطرت الهی داشت. در این بین، خداوند خصلتی را از این رسول بزرگوار مطرح میکند که شاهکلیدی برای رشد انسانها نیز محسوب میشود؛ این شاهکلید، «شکر نعمت» است. در این باره میفرماید او ««شاکِراً لِأَنْعُمِهِ» بود و به این دلیل «اجْتَباهُ وَ هَداهُ إِلى صِراطٍ مُسْتَقیمٍ»؛ خداوند او را گزینش کرد و بهسوی صراط مستقیم هدایت کرد؛ سپس «وَ آتَیْناهُ فِی الدُّنْیا حَسَنَةً وَ إِنَّهُ فِی الْآخِرَةِ لَمِنَ الصَّالِحینَ»؛ یعنی به او در دنیا حسنه اتا کردیم و او در آخرت (نشئه بعد) از صالحان قرار گرفت.
ویژگی بارز ابراهیم نبی (ع) در اصلاح سبک زندگی
خداوند این چهار ثمره بزرگ برای ابراهیم نبی علیهالسلام یعنی مجتبی شدن، هدایت به صراط مستقیم، اتای حسنه در دنیا و بعد صالحیت را مرهون ویژگیِ شکر نعمت ایشان معرفی میکند که این مسئله حکایت از ارزش بالای «شکر نعمت» دارد؛ ضمن آنکه شکر نعمت برای هر فردی ثمرهی خاص خود را دارد؛ برای پیامبری همچون ابراهیم نبی که عمر خویش را در مسیر عبودیت خداوند قرار داد، ثمره شکر نعمت، رشد در درجات فضل تا رسیدن به مقام صالحیت است و برای عموم انسانها به تناسب رشد و سعیشان در حریم خداوند، ثمرهای دیگر را در پی دارد؛ در هر صورت شکر نعمت در هر مقام و رتبهای باشد، یک ثمره کلی دارد که همان ازدیاد نعمت است، همچنان که در آیه7 سوره ابراهیم میفرماید «لَئِنْ شَكَرْتُمْ لَأَزیدَنَّكُم»؛ یعنی اگر شکر کنید، خداوند قطعاً بر (نعمت) شما میافزاید؛ شعر «شکر نعمت، نعمتت افزون کند» از این آیه اقتباس شده است
نسیم