در ادامه قسمتی از سخنرانی اخلاقی استاد علی صفایی رحمه الله علیه معروف به عین صاد

با موضوع تباه کردن عمر توسط انسان تقدیم می گردد 

ادامه »

حدیث

الأمالى للصدوق : حدّثنا عليّ بن أحمد ، قال : حدّثنا محمّد بن أبى عبد اللَّه الكوفى ، عن سهل بن زياد الآدمى ، عن عبد العظيم بن عبد اللَّه الحسنى ، عن عليّ بن محمّد بن علىّ بن موسى بن جعفر بن محمّد بن عليّ بن الحسين بن عليّ بن أبى طالب عليهم السلام ، قال :

لَمّا كَلَّمَ اللَّهُ‌عزّ وجلّ موسى‌ بنَ عِمرانَ عليه السلام… قالَ: إلهى ! فَما جَزاءُ مَن صَلّى‌ الصَّلَواتِ لِوَقتِها ؟

قالَ : اُعطيهِ سُؤلَهُ ، واُبيحُهُ جَنَّتى. [۱]

ترجمه‌

حضرت عبد العظيم عليه السلام : امام هادى عليه السلام فرمود: «آن گاه كه خداوندعزّ وجلّ با موسى سخن گفت، گفت: خدايا! پاداش كسى كه نمازها را در وقتش به جا آورد، چيست؟ خداوند فرمود: خواستش را اجابت و بهشتم را بر او مباح مى‌كنم» .
شرح‌

نماز، بركات فراوانى براى زندگى مادّى و معنوى‌[۲]و دنيوى و اخروى انسان دارد كه در اين حديث، به دو اثر از آثار آن اشاره شده است :

۱ . اجابت دعا

يكى از موارد استجابت دعا، پس از گزاردن نماز است . اين اثر در احاديثِ ياد شده و احاديث ديگرى مورد تأكيد قرار گرفته است، مانند آنچه از پيامبر صلى اللَّه عليه و آله نقل شده كه فرمود:

مَن أدّى‌ فَريضَةً فَلَهُ عِندَ اللَّهِ دَعوَةٌ مُستَجابَةٌ.[۳]

كسى كه نماز واجبى را انجام دهد، در نزد خدا يك دعاى مستجاب دارد .

البتّه اين، در صورتى است كه مانعى براى اجابت دعا وجود نداشته باشد.[۴]

۲ . جواز ورود به بهشت‌

دومين اثر نماز، اين است كه نمازگزار در جهان پس از مرگ، مى‌تواند از نعمت‌هاى بهشت جاويد، بهره‌مند گردد. در احاديث فراوانى به اين اثر اشاره شده است، مانند آنچه از پيامبر صلى اللَّه عليه و آله نقل شده كه فرمود:

مِفتاحُ الجَنَّةِ الصَّلاةُ.[۵]

نماز، كليد بهشت است .

اين تعبير ، مانند تعبير «اباحه بهشت براى نمازگزار»، حاكى از نقش تكوينى نماز براى بهره‌گيرى از نعمت‌هاى بهشتى است، بدين معنا كه افراد بى‌ايمان و بى‌نماز، در نظام تكوينى عالم آخرت نمى‌توانند از نعمت‌هاى الهى استفاده كنند، چنان كه اهل بهشت در پاسخ اهل دوزخ كه از آنها درخواست مى‌كنند از نعمت‌هايى كه برخوردارند به آنها نيز بدهند، مى‌گويند: (إِنَّ اللَّهَ حَرَّمَهُمَا عَلَى الْكَفِرِينَ؛ خداوند، آن دو (آب و ساير نعمت‌هاى بهشتى) را بر كافران حرام كرده) .[۶]اين حرمت، حرمت تشريعى نيست؛ بلكه حرمت تكوينى است.

  [۱]الأمالى ، صدوق : ص ۲۷۶ ح ۳۰۷ ، بحار الأنوار : ج ۷۹ ص ۲۰۴ ح ۵ . نيز ، ر . ك : همين كتاب : ح ۹۲ .

[۲]براى آشنايى با همه آثار و بركات نماز، ر.ك: فرهنگ‌نامه نماز، از همين مؤلّف .

[۳]الأمالى ، مفيد : ص ۱۱۸ .

[۴]براى آگاهى از موانع اجابت دعا، ر.ك: نهج الدعاء، از همين مؤلّف .

[۵]سنن الترمذى: ج ۱ ص ۱۰ ح ۴.

[۶]اعراف: آيه ۵۰.

” درس اخلاق علامه طباطبایی برای خانواده امروز”

بخش هایی از مستند «حدیث سرو» در شرح حال علامه طباطبایی و ماجرای شنیدنی خانوادگی ایشان را از زبان فرزند علامه خواهید شنید.

ادامه »

در آستانه سالروز ولادت مولود کعبه امیرمومنان مولای متقیان حضرت علی (علیه السلام)، ده عنوان کتاب جهت شناخت هرچه بهتر  شخصیت آن امام هُمام معرفی می کنیم

«آسیب شناسی حکومت دینی از دیدگاه امام علی (ع)»
ناکارآمدی نظام اداری، مهم‌ترین و خطرناک‌ترین آسیبی است که حکومت دینی را در حال حاضر تهدید می‌کند. غلامرضا پیشقدم در این کتاب بر آن است که با کمک از گفتار و سیره علوی آسیب‌های حوزه‌های مختلف سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، قضایی و سیاست خارجی را که منجر به ناکارآمدی نظام دینی می‌گردد ریشه‌یابی کند و راهکارهای پیش‌گیری و مقابله با آن را از سخنان امیر سخن علی (ع) نشان دهد.

«آموزه‌های عرفانی از منظر امام علی (ع)»
نزد همه مسلمانان، حضرت على (ع)، «امام العارفین» است. وى با دانش و بینشى عمیق و گسترده و با شناختى همه‏جانبه از انسان و هستى، آموزه‏هاى عرفانى نابى را به بشر ارائه کرد و بدین‏سان، میراث سترگ و ماندگارى به جاى گذاشت. تحلیل این آموزه‏هاى عرفانى، وظیفه مهم فکرى - فرهنگى است که بیش از گذشته باید بدان پرداخته شود. محمد امین صادقی ارزگانی در اثر حاضر در چهار فصل، گامى در این مسیر نهاده است: شناخت‌‏شناسى عرفانى، هستی‌‏شناسى توحیدى، انسان کامل و ولایت الهى.

«فروغ ولایت»
کتاب فروغ ولایت اثر آیت الله سبحانی با تقسیم حیات نورانی حضرت امیرالمومنین (ع) به پنج دوره، مهم‌ترین جریانات زندگی ایشان را ترسیم کرده است. ایشان در این اثر سعی کرده سیر زندگی ایشان را از طرفی گویا و روان حکایت کرده و از دیگر سو، کاملاً مبتنی بر منابع دسته اول تاریخی و روائی باشد. نکته متمایز این اثر، جامعیت آن است که از همان آغاز زندگی حضرت تا شهادت ایشان، تمام عرصه‌ها زندگی ایشان را در کنار آیات و روایات مربوطه تشریح کرده و در هر مورد به تبیین بعدی از فضائل حضرت می‌پردازد.

«علی از زبان علی»
سیدجعفر شهیدی با آثار غنیّ و پرمحتوایی که در این زمینه از خود به جای گذاشته، توانسته به یکی از ماندگاران عصر تبدیل شود. وی در روایت جذاب زندگانی امیرالمؤمنین (ع) از بیان و گفتار خود حضرتشان استفاده کرده و برهه‌های گوناگون زندگانی امام را مانند زمان کودکی و مصاحبت با پیامبر، ایمان آوردن به ایشان به عنوان اولین مرد، اولین مرد نمازگذار با پیامبر، همراهی با نبی خدا در غزوات و مجاهىات بی نظر و دیگر وقایع مهم عصر نبوی تا رحلت و خاكسپاری ایشان و سپس امر غصب خلافت و مصائبی كه بر ایشان و اهل بیت وارد گشت را تشریح کرده است.

«المراجعات»
کتاب المراجعات حاصل نامه‌های دو عالم بزرگ شیعه و اهل سنت یعنی علامه شرف الدین و شیخ سلیم البشری المالکی رییس وقت دانشگاه الازهر مصر می‌باشد که در کمال ادب و صمیمیت مطرح گشته است. محتوای نامه‌ها اختلاف اساسی میان دو مکتب یعنی مساله امامت می‌باشد. در این نامه‌ها شیخ الازهر به ایراد برخی سوالات درباره اصل جانشینی حضرت علی (ع) و دلایل آن پرداخته است که علامه شرف الدین با استناد به منابع خود اهل سنت به سوالات او پاسخ داده و یکی از مهمترین کتب در اثبات حقانیت مذهب شیعه است.

«امام علی و خوارج»
این کتاب اثر سیدجعفر مرتضی عاملی است. از دیرباز تا امروز توسط مسلمانان و غربیان، کتاب‌های متعددی درباره این جریان نوشته شده؛ اما ویژگی ممتاز این اثر «جامعیت» آن، همسویی‌اش با مبانی تاریخی و کلامی تشیع و تحلیل‌های عمیق و عالمانه‌ نویسنده محقق است. خصوصیت دیگر کتاب تحقیق درباره آغاز شکل گیری آن و فراز و فرودهایش در طول تاریخ تا امروز و مهمتر از آن، ویژگی‌های عقیدتی و احیاناً علمی و اندیشه‌ای آنست. همچنین سیاست‌های راهبردی امیرالمؤمنین علیه السلام در تقابل با این جریان منبعی غنیّ برای الگوگیری امروزین جوامع است که نویسنده به تشریح آن پرداخته است.

«دانشنامه امام علی (ع)»
«دانشنامه امام علی (ع)» با تلاش جمعی از محققین یکی از قوی‌ترین پروژه‌های پژوهشی در موضوع سیره و تاریخ را « دانشنامه امام علی علیه السلام» است که دایرةالمعارفی است موضوعی درباره شخصیت، سیره عملی و اندیشه‌های حضرتش. این اثر شامل یکصد و سی مدخل اصلی و حدود سه هزار مدخل فرعی است که با همکاری بیش از دویست تن از اساتید و پژوهشگران برجسته حوزه و دانشگاه تألیف شده است. کتاب در ده موضوع کلان سامان یافته است که عبارتند از: حکمت و معرفت، مبدأ و معاد، نبوت و امامت، اخلاق و سلوک، حقوق، سیاست، اقتصاد، تاریخ، سیره، مرجع شناسی. در هر جلد از این کتاب که یک موضوع را به خود اختصاص داده است، مقالات پژوهشی متعددی توسط اندیشمندان اسلامی ارائه شده که به مسأله‌ای مبنایی و اساسی در آن موضوع پرداخته است.

«دولت آفتاب، اندیشه سیاسی و سیر حکومتی علی (ع)»
این کتاب که اثر مصطفی دلشاد تهرانی است با ارائه بخش‌هایی از اندیشه‌های سیاسی حکیمانه و سیره حکومتی پسندیده امیرالمومنان (ع)، پس از مروری بر شکل گیری دولت آن حضرت به بحث درباره دولت و بیعت، مفهوم، جایگاه، ماهیت و اهداف آنها پرداخته است.

«با علی (ع) در صحرا»
کتاب «با علی (ع) در صحرا» تدوین حجت‌الاسلام محمدرضا رنجبر» شرح و بسط دو حکمت از حکمت‌های حکیمانه امیرالمؤمنین علی (ع) است که مشتمل بر لُبابِ معرفت است. حکمتِ نخست، در باب بیان سخن‌های آن امام همام با جناب کمیل‌بن‌زیاد نخعی است و حکمت ثانی، در باب بیان علل و رازها درخصوص پاره‌ای از احکام خداوند.

«آن است شیوه حکومت»
کتاب «آن است شیوه حکومت» ترجمه سیدمهدی شجاعی از عهدنامه و یا همان نامه ‌معروف امام علی‌ (ع) به مالک اشتر است. از نکات قابل توجه این کتاب مقدمه‌ای است که شجاعی بر این اثر نوشته است. او در این مقدمه هدف از حکومت در اسلام و آن چه به عنوان خلافت و حکمرانی در این آئین بر مسلمانان رفته را مرور و درباره منشور حکومت علوی و اسلامی که برگرفته از نهج البلاغه است و در نامه حضرت امام علی (ع) به مالک اشتر متبلور می‌شود، نکاتی را بیان کرده است.

ایبنا

رسول خدا صلّی الله علیه وآله وسلّم در روایتی می فرماید: شابّ‌ سخيّ‌ حسن‌ الخلق أحبّ إلى اللَّه من شيخ بخيل عابد سيّئ الخلق.

جوانی که سخاوتمند و دارای اخلاق خوب باشد از پیری که سالیان سال خدا را عبادت می کند ولی بخیل و بداخلاق است نزد خدا محبوب تر می باشد.

از این روایت استفاده می شود که صفات اخلاقی در عبادات اثر می گذارد. نباید گفت که عبادت جدا و این صفات جداست. مثلا نماز شب و حج جداگانه محاسبه می شود و بخل و اخلاق بد هم جدا. اخلاق بد عبادات را کم ارزش می کند و اخلاق خود عبادات کم را ارزشمند می سازد.

آیت الله مکارم شیرازی دامت برکاته

یک سرگرمی بسیار جالب و درس آموز برای دانش آموزان و فرزندان

رسول خدا صلّی الله علیه وآله وسلّم در نهج الفصاحة می فرماید: «إذا دخل‌ الضّيف‌ على القوم دخل برزقه و إذا خرج خرج بمغفرة ذنوبهم».[1]

این حدیث، حدیث معروفی است و آن اینکه هنگامی که مهمان وارد بر جمعیتی می شود روزی خود را همراه خود می آورد (بنابر این نباید برای روزیِ مهمان غصه خورد) و وقتی خارج می شود گناهان آنها را با آمرزش همراه خود می برد.

فرهنگ اجتماعی اسلام به راستی عجیب است و با فرهنگ غرب مغایرت بسیار دارد. روایات متعددی در مورد مهمان وارد شده است و حتی در آنها به نکات ریز هم اشاره شده از جمله اینکه وقتی مهمان وارد می شود به او کمک کنید اثاث خود را وارد منزل نماید و وقتی خارج می شود او را کمک نکنید و بگذارید اثاثش را خودش ببرد. این برای آن است که نشان دهد شما مشتاق ماندن او هستید و نمی خواهید از منزل شما بیرون برود.

همچنین در روایات مربوط به پدر و مادر و فرزندان که همه مربوط به مسائل اجتماعی است توصیه های بسیاری وجود دارد. این در حالی است که در فرهنگ غرب چنین نیست. در اسلام، جامعه به صورت واحد است ولی در غرب، جامعه به شکل پراکنده است و هر کس جامعۀ مستقلی برای خودش دارد و با هم اتحاد ندارند. در آنجا کمک به فقیر، امر به معروف و نهی از منکر و مانند آن وجود ندارد.

واقعا عجیب است که در جامعۀ جاهلی قبل از اسلام در میان عرب، پیامبری آمد که تا این حد آنها را با موازین اخلاقی آشنا کرده است.

بیانات آیت الله مکارم شیرازی دامت برکاته

1399/09/10

[1] نهج الفصاحة، ابوالقاسم پاینده، ج1، ص193، حدیث 204.

خداوند در آیه‌ای از قرآن خصلتی از ابراهیم نبی علیه‌السلام را مطرح می‌کند که شاه‌کلیدی برای رشد انسان‌ها نیز محسوب می‌شود.داستان‌هایی که خداوند در قرآن از انبیاء و رسولان نقل می‌کند، منبعی بسیار عالی برای اصلاح و ارتقای سبک زندگی فردی و اجتماعی است؛ در این داستان‌ها، خداوند خصلت‌ها و ویژگی‌هایی از پیامبران خویش را نمایان می‌کند که در اصل، قلق رشد انسان‌ برای رسیدن به رستگاری و فرجام نیک محسوب می‌شوند؛ از جمله پیامبرانی که خداوند بارها از زندگی و روش سلوک او و نیز لزوم الگوگیری انسان‌ها از او سخن گفته، ابراهیم نبی علیه‌السلام به عنوان یکی از رسولان اولوا العزم است؛ پیامبر بزرگواری که زندگی خود را در بین بت‌پرستان سرزمین بابل و در زمان حکومت نمرود بن کنعان آغاز کرد و به مرحله‌ای از رشد رسید که الگوی موحدان عالم شناخته شد.

خداوند در آیات 120 و 121 سوره‌ی نحل درباره ایشان می‌فرماید «إِنَّ إِبْراهیمَ کانَ أُمَّةً قانِتاً لِلَّهِ حَنیفاً وَ لَمْ یَکُ مِنَ الْمُشْرِکینَ» به راستى ابراهیم، یک امت بود که نسبت به خداوند سر تسلیم داشت در حالی که حنیفانه رفتار می‌کرد و از مشرکان نبود. «شاکِراً لِأَنْعُمِهِ اجْتَباهُ وَ هَداهُ إِلى‏ صِراطٍ مُسْتَقیمٍ» [و] نعمت‌هاى او را شکرگزار بود. [خدا] او را برگزید و به صراط مستقیم هدایتش کرد. طبق این آیات، حضرت ابراهیم علیه‌السلام زندگی حنیفانه یعنی زیستی کاملاً مبتنی بر فطرت الهی داشت. در این بین، خداوند خصلتی را از این رسول بزرگوار مطرح می‌کند که شاه‌کلیدی برای رشد انسان‌ها نیز محسوب می‌شود؛ این شاه‌کلید، «شکر نعمت» است. در این باره می‌فرماید او ««شاکِراً لِأَنْعُمِهِ» بود و به این دلیل «اجْتَباهُ وَ هَداهُ إِلى‏ صِراطٍ مُسْتَقیمٍ»؛ خداوند او را گزینش کرد و به‌سوی صراط مستقیم هدایت کرد؛ سپس «وَ آتَیْناهُ فِی الدُّنْیا حَسَنَةً وَ إِنَّهُ فِی الْآخِرَةِ لَمِنَ الصَّالِحینَ»؛ یعنی به او در دنیا حسنه اتا کردیم و او در آخرت (نشئه بعد) از صالحان قرار گرفت.

ویژگی بارز ابراهیم نبی (ع) در اصلاح سبک زندگی
خداوند این چهار ثمره بزرگ برای ابراهیم نبی علیه‌السلام یعنی مجتبی شدن، هدایت به صراط مستقیم،‌ اتای حسنه در دنیا و بعد صالحیت را مرهون ویژگی‌ِ شکر نعمت ایشان معرفی می‌کند که این مسئله حکایت از ارزش بالای «شکر نعمت» دارد؛ ضمن آنکه شکر نعمت برای هر فردی ثمره‌ی خاص خود را دارد؛ برای پیامبری همچون ابراهیم نبی که عمر خویش را در مسیر عبودیت خداوند قرار داد، ثمره شکر نعمت، رشد در درجات فضل تا رسیدن به مقام صالحیت است و برای عموم انسان‌ها به تناسب رشد و سعی‌شان در حریم خداوند،‌ ثمره‌ای دیگر را در پی دارد؛ در هر صورت شکر نعمت در هر مقام و رتبه‌ای باشد،‌ یک ثمره کلی دارد که همان ازدیاد نعمت است، همچنان که در آیه‌7 سوره ابراهیم می‌فرماید «لَئِنْ شَكَرْتُمْ لَأَزیدَنَّكُم‏»؛ یعنی اگر شکر کنید، خداوند قطعاً بر (نعمت) شما می‌افزاید؛ شعر «شکر نعمت،‌ نعمتت افزون کند» از این آیه اقتباس شده است

نسیم