این روزها با گسترش ارتباطات در فضای مجازی، روابط بین اعضای خانواده به سردی می­ گراید. سردی روابط خانوادگی را می­ توان به سبب داشتن تجربیات زیستی متفاوت بین اعضای خانواده دانست. دیگر والدین و فرزندان کمتر در فضاهای مشترک فیزیکی و عاطفی و اطلاعاتی و تفریحی واقعی، خاطرات مشترکی را با هم تجربه می­ کنند. این کاهش اشتراکات عاطفی و فکری و اطلاعاتی به تفاوت در منظر و دیدگاه آنها دامن می­زند و در نتیجه هر کدام از این دو، زندگی را از دید خود تفسیر و چه بسا مسیری متفاوت طی می­کند. ایجاد سوء تفاهم و سرد شدن روابط زوجین، ‌طلاق و افزایش آن نیز از نتایج و تبعات منفی شبکه‌های مجازی است.

نیاز به ارتباط، گفتگو، تعامل و تبادل اطلاعات یکی از نیازهای اساسی نوع بشر است. گفت وگو مهم ترین مهارت در تحکیم بنیان و ایجاد فضای گرم درخانواده ­ها و فرصتی است تا افراد علایق، صمیمیت و کدورت­ های خود را ابراز و فاصله بین یکدیگر را کاهش دهند. خانواده­ای مستحکم است که اعضای آن گفت وگو با هم را دوست داشته باشند و از همنشینی با هم لذت ببرند. در چنین خانواده ­هایی اعضا کمترین تنش را در فضای خانه با هم داشته و در نهایت فرزندان موفقی تربیت می­ کنند.

اما در سایه تحولات اجتماعی در جامعه در حال گذار ما به دلایل متعدد از جمله اشتغال والدین به امور خارج از منزل،‌ حضور کمتر افراد خانواده در کنار یکدیگر،‌ و این که وقت کمتری می­ توانند برای تعامل رو در رو با یکدیگر بگذارند، مسیرهای جبران این نیاز به سمت مجازی شدن پیش می­رود. سیستم‌های جدید ارتباطی (شبکه‌های مجازی) آسانتر، ارزان‌تر و در دسترس‌تر است و به همین دلیل، استفاده از این فناوری‌های نوین برای کاربران جذاب‌تر است و کمبود ارتباطات میان فردی در جامعه به راحتی از طریق این سیستم جبران می‌شود.

خانواده ­ها باید ضرورت گفت وگوی با کیفیت را در خانه بیش از پیش جدی بگیرند. پدر و مادرها باید الگوی مناسبی در گفت وگو باشند و خود را مقید به زمان و برنامه مشخصی برای گفت­ وگو در منزل دانسته و با فرزندان درباره مسائل مختلف روز و غیره صحبت کنند.

گفتگوهای صمیمانه یکی از مهم ترین و موثرترین شیوه های افزایش صمیمیت بین اعضای خانواده است. اما این کار نیازمند تقویت مهارت ­های گفتگو و توجه به کیفیت گفتگو دارد.

 راهکارهای افزایش کیفیت و کمیت گفتگو در میان اعضای خانواده

 
-حفظ استقلال و تمایز اعضای خانواده از هم، با مدیریت انعطاف پذیرانه تمایزها و در عین حال اجتناب از پیامدهای نامطلوب آن، ‌مانند انزوا و تنهایی کامل

- مدیریت نیازها و توجه به نیازهای عاطفی و احساسی اعضای خانواده در هنگام گفتگوها

والدین در این زمینه باید مطالعه لازم را داشته و با نیازهای روانی یکدیگر و نیز فرزندان آشنا باشند و با گفت وگو و حرف زدن به دنیای آنها نزدیک شوند.

-مدیریت زمان استفاده از وسایل ارتباطی الکترونیکی از طریق آموزش فرهنگ صحیح استفاده از امکانات جدید به فرزندان و ایجاد تفاهم در زمان استفاده از این ابزارها در خانواده و اختصاص دادن زمانی برای گفتگوهای دورهمی در باره مسائل مختلف در ساعات مشخصی از روز

-استفاده از فرصت حضور در فضاهای تفریحی در خارج از خانه برای برقراری گفتگوهای صمیمانه و چهره به چهره با یکدیگر

- استفاده از فضای مجازی برای تعامل با شبکه خویشاوندان و تشکیل گروه ­های خانوادگی ایمن و تشویق فرزندان برای حضور در این گروه­ها به عنوان مقدمه ­ای برای گسترش ارتباطات صمیمانه با سایر بستگان در فضای واقعی

-استفاده از فرصت بازی و تفریحات سالم در خانواده برای تعامل بیشتر و گفتگوهای صمیمانه در خلال بازی ها

-برای برقراری یک گفتگوی بادوام شرط نخست آموزش شنیدن و گوش دادن مشفقانه و توجه به صحبت­ های طرف مقابل است.

-استفاده از شیوه داستان گویی و بکارگیری لطایف و ضرب­المثل ها برای انتقال پیام در گفتگوهای دوستانه

- کرامت بخشی و حرمت دادن به اعضای خانواده و پرهیز از سخنان ملامت­گر و تحکم آمیز و آمرانه که طرف مقابل را به واکنش های منفی و ترک گفتگو می کشاند.

- استفاده از فرصت گفتگو ی صمیمانه در زمان غذا خوردن و دورهمی سر سفره.

-توجه و اهمیت دادن به احساسات طرف مقابل و ایجاد شوق و امید به برقراری ارتباط در اعضای خانواده.

- فرزندان و سایر اعضای خانواده را طرف مشورت قرار دادن و از آنها در موضوعات مهم نظر و راهکار خواستن.

 منبع: پژوهش صدا و سیما