خداوند در آیه ۹۰ سوره نحل به جای امر و نهی خشک، از زبان موعظه بهره می‌گیرد: «یَعِظُکُمْ لَعَلَّکُمْ تَذَکَّرُونَ». این شیوه تربیتی بی‌نظیر با تأثیرگذاری بر دل انسان و یادآوری فطرت، به جای اجبار، راه هدایت را هموار می‌سازد.
به گزارش خبرگزاری حوزه، در ماه مبارک رمضان، هر روز با «آیات زندگی‌ساز» همراه باشید؛ مجموعه‌ای از آیات قرآن کریم به همراه تفسیر کوتاه و کاربردی که راهنمای زندگی و سعادت هستند و با این آیات، روزهای ماه مبارک رمضان را با کلام خداوند نورانی‌تر کنیم.

بسم الله الرحمن الرحیم؛ آیه ۹۰ سوره مبارکه نحل: «إِنَّ اللَّهَ یَأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَالْإِحْسَانِ وَإِیتَاءِ ذِی الْقُرْبَیٰ وَیَنْهَیٰ عَنِ الْفَحْشَاءِ وَالْمُنْکَرِ وَالْبَغْیِ یَعِظُکُمْ لَعَلَّکُمْ تَذَکَّرُونَ».

خداوند متعال در این آیه شریفه به عدل و احسان و بخشش به نزدیکان سفارش می‌کند و فرمان می‌دهد، و از فحشا و منکر و ظلم نهی می‌کند. خداوند شما را موعظه می‌کند تا متذکر این حقیقت شوید.

این آیه شریفه نکات قابل توجهی دارد:

نکته اول، اهمیت امر به معروف و نهی از منکر است که اولین آمر به معروف و ناهی از منکر خود خدای متعال است: «إِنَّ اللَّهَ یَأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَالْإِحْسَانِ…»

نکته دوم، در احسان، بستگان و ارحام در واقع اولویت دارند. می‌فرماید: «إِنَّ اللَّهَ یَأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَالْإِحْسَانِ وَإِیتَاءِ ذِی الْقُرْبَیٰ» یعنی به بستگانتان بخشش و عطا داشته باشید.

سپس می‌فرماید که از فحشا، منکر و بغی نهی می‌کند. منظور از فحشا آن گناهانی است که زشتی‌شان خیلی آشکار است.

در درجه اول آن نوع گناهان را خدای متعال نهی می‌فرماید و بعد به منکرات که شامل سایر اعمال زشت می‌شود و پس از آن از بغی و ستمگری بر دیگران نهی می‌کند.

نکته قابل توجه دیگر این است که خداوند متعال این امر و نهی را با موعظه انجام می‌دهد: «یَعِظُکُمْ لَعَلَّکُمْ تَذَکَّرُونَ». این موعظه تأثیر بر دل انسان می‌گذارد و از این جهت، امر و نهی خشک و سخت و سفت نیست. این را همراه می‌کند با پند و اندرز و این تأثیرگذاری را بیشتر می‌کند.

در آخر آیه شریفه هم می‌فرماید: «لَعَلَّکُمْ تَذَکَّرُونَ» یعنی شاید متذکر شوید. از اینجا مشخص می‌شود که حتماً نتیجه امر به معروف و نهی از منکر صد درصدی نیست؛ بالاخره «شاید» متذکر شوید.

و این نکته هم قابل توجه است که خوبی‌ها و بدی‌ها در فطرت انسان قرار دارند و ما با تذکر دادن، این مسائل را به یاد مردم می‌آوریم.

* حجت‌الاسلام والمسلمین هادی حسین‌خانی