اثرپذیری انسان در معاشرتها
به مناسبت سالگرد ارتحال عالم ربانی آقا مجتبی تهرانی رحمه الله علیه:
تربیت، از عناوین قصدیّه نیست؛ بلکه چه بخواهی و چه نخواهی در ابعاد مختلف اعتقادی، اخلاقی و عملی اثر میگذارد. چهبسا خود انسان متوجّه این اثرگذاری نشود و در مرور زمان ببیند شخصیّتش همرنگ افرادی شده است که با آنها مرابطه داشته است.
مسئلۀ کمّیت رابطه در محیطهایی که بستر سازندگی انسان هستند؛ یعنی محیط خانوادگی، تحصیلی، شغلی و رفاقتی مطرح است؛ لذا یکی از دلایلی که ثابت میکند اوّلین بستر، بستر خانوادگی است، کثرت رابطه در این بستر است. زمانی است که یک فرد میتواند شکل غیر را در رفتار، گفتار و ظاهر خود بهصورت ناخودآگاه دریافت کند. اسوه بودن والدین قهری است؛ لذا تأکید به محیط خانوادگی به دلیل این است که اوّلین بستر در سازندگی ابعاد مختلف وجود است.
البتّه این سخن به آن معنا نیست که اگر در محیط خانوادگی خراب شد، از دست رفته است. بسیاری افراد هستند که در محیطهای فاسد از نظر اخلاقی، اعتقادی و عملی بودهاند؛ امّا خودشان را رها کردهاند. در تاریخ از این نمونهها فراوان است. این مسئله جبری نیست چراکه گذشته از اینکه ریشههای درونی دارد و انسان از نظر اعتقادی، اخلاقی و عملی، مفطور به فطرت است، جنبۀ اکتسابی هم دارد. امّا متأسّفانه روی این فطریات کار نمیکنیم.
بحثی را آقایان به نام «مُنابهه و مُحاکات» مطرح میکنند. این بحث را قبلاً مطرح کردهام و الآن چون جایگاه دارد، مطرح میکنم. شخصی نسبتبهکاری به انسان التفاتی میدهد و انسان همان را منعکس میکند. این را منابهه و محاکات میگویند. مثالی میزنم که شاید خندهدار باشد. کنار هم نشستهاید و حرف میزنید. یک نفر از خستگی دهان درّه میکند؛ من هم دهان درّه میکنم. کار او «مُنابهه» است و کار من «مُحاکات» است.
قرآن کریم میفرماید: «وَهَدَیناٰهُ النَّجْدَیْنِ».[*] از نظر الهی در درون همه از طرفی نیروهای شهوت، غضب و وهم گذاشته شده است و از طرفی عقل و فطرت خداجویانه وجود دارد. هر دویِ اینها در وجود ما هست.
ارائه جلسات درس اخلاق ايت الله استادي و بيان مهارت هاي زندگي حاج اقاي عباسي
براي مشاهده آنلاين درس اخلاق اينجا را كليك نماييد
فايل صوتي جلسه 4دي در ادامه قابل دريافت مي باشد
درس اخلاقی از آیت الله العظمی مظاهری: چرا اخلاص؟!!!
نقل میکنند بهلول از جایی عبور میکرد، مشاهده کرد عدّهای مسجد میسازند. پرسید: چه میکنید؟ گفتند: مسجد میسازیم. گفت: برای چه؟ پاسخ دادند: معلوم است، برای رضای خدا. بهلول سنگی سفارش داد که روی آن نوشته بود: «مسجد بهلول» و …
- حدیث سیزدهم؛ فوران چشمههای حکمت از قلب انسان، در پرتو رعایت اخلاص
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیم
«رَبِّ اشْرَحْ لی صَدْری وَ یَسِّرْ لی أَمْری وَ احْلُلْ عُقْدَةً مِنْ لِسانی یَفْقَهُوا قَوْلی»
روایتی که امروز به شرح آن میپردازیم، مربوط به امر مهمّ «اخلاص» است که اگر باشد، افعال ما و کردار ما، فوقالعاده مهم و ارزشمند میشود و اگر نباشد، اعمال و گفتار و کردار ما به پَر کاهی ارزش ندارد.
پیامبر اکرم«صلّیاللهعلیهوآلهوسلّم» میفرمایند: «مَا أَخْلَصَ عَبْدٌ لِلَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ أَرْبَعِینَ صَبَاحاً إِلَّا جَرَتْ یَنَابِیعُ الْحِکْمَةِ مِنْ قَلْبِهِ عَلَی لِسَانِهِ»[۱]؛ هر کس چهل روز خود را برای خدا خالص کند، چشمههای حکمت، از قلب وی بر زبانش جاری میشود.
کلمۀ خلوص، از آن کلماتی است که تصور آن هم نشاط آور است، چه رسد اینکه وجود خارجی هم پیدا کند و انسان واقعاً خالص گردد. در مقابل، کلمۀ ریا، از آن کلماتی است که از تصوّرش نیز تاریکی خاصی ساطع میشود، چه رسد که جامۀ عمل هم بپوشد.
در روایات فراوانی بر لزوم رعایت اخلاص تأکید شده است. از جمله مرحوم کلینی«رحمتاللهعلیه» در جلد دوّم اصول کافی، یک باب به نام «اخلاص» دارد. [۲]
از همه تقاضا می کنم دروغ نگویید؛ توجیه هم نکنید
حضرت آیت الله مظاهری گفتند: من از همۀ شما تقاضا دارم دروغ نگویید، نه به زنتان، نه به بچهتان، نه به رفیقتان و توجیه هم نکنید؛ توریه هم نکنید. مرحوم محقق بزرگ آقا ضیاء عراقی«رحمتاللهعلیه» گفته بودند: توریه دو تا دروغ است. همه باید صاف و با صفا و با صمیمیت و با صداقت باشند.
- حدیث دوازدهم؛ چهار عامل اکمال ایمان
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیم
«رَبِّ اشْرَحْ لی صَدْری وَ یَسِّرْ لی أَمْری وَ احْلُلْ عُقْدَةً مِنْ لِسانی یَفْقَهُوا قَوْلی»
بحث این جلسه به شرح روایتی از امام باقر«سلاماللهعلیه» اختصاص دارد. این روایت بسیار ارزنده و آموزنده است. البته در زیارت جامعه میخوانیم: «کَلَامُکُمْ نُورٌ»[۱]؛ و بر این اساس، همۀ کلمات و سخنان اهل بیت«سلاماللهعلیه» نورانی است؛ امّا بعضی از روایات، نورٌ علی نور است. مثل قرآن که همۀ آیاتش فصاحت و بلاغت دارد، امّا فصاحت و بلاغت بعضی از آیات بروز بیشتری دارد و معجزه روی معجزه است.
شرح حديث اخلاقي توسط رهبرانقلاب-98/10/1
شرح حدیثی از پیامبر اعظم(ص) درباره مؤمنانی که مرتبهشان از صحابه بالاتر است
رهبرمعظم انقلاب مدظله العالي در ابتدای جلسه درس خارج فقه روز یکشنبه ۱۳۹۸/۱۰/۰۱ به بیان و شرح حدیثی درباره رجحان و برتری مؤمنانی که بدون دیدن پیامبر اعظم صلیالله علیه و آله و سلم به ایشان ایمان میآورند نسبت به صحابه پرداختند.
بسم الله الرّحمن الرّحیم
الحمدلله ربّ العالمین و الصّلاة و السّلام علی سیّدنا محمّد و آله الطّاهرین و لعنة الله علی اعدائهم اجمعین
اَخبَرَنا اَبُو الحَسَنِ مُحَمَّدُ بنُ مُحَمَّدِ بنِ مُحَمَّدِ بنِ مَخلَدٍ قالَ: حَدَّثَنا اَبو جَعفَرٍ مُحَمَّدُ بنُ عَمرِو بنِ البَختَریِّ الرَّزّازُ اِملاءً فِی السَّنَةِ المُقَدَّمِ ذِکرُها قالَ: حَدَّثَنا سَعدانُ بنُ نَصرٍ قالَ: حَدَّثَنا مُحَمَّدُ بنُ مُصعَبٍ القِرقِسانیُّ قالَ: حَدَّثَنا الاَوزاعیُّ، عَن اَسیدِ بنِ خالِدِ بنِ دُرَیکٍ، عَن عَبدِ اللهِ بنِ مُحَیریزٍ قالَ: قُلتُ لِرَجُلٍ مَن اَصحابُ النَّبیّ (صَلَّى اللهُ عَلَیهِ وَ آلِه) -قَالَ الاَوزاعیُّ: حَسِبتُ اَنا اَنَّهُ یُکَنّى اَبا جُمُعَةٍ- حَدِّثنا حَدیثاً سَمِعتَهُ مِن رَسولِ اللهِ (صَلَّى اللهُ عَلَیهِ وَ آلِه) قالَ: لَاُحَدِّثَنَّکَ حَدیثاً جَیِّداً: تَغَدَّینا یَوماً مَعَ رَسولِ اللهِ (صَلَّى اللهُ عَلَیهِ وَ آلِه) وَ مَعَنا اَبو عُبَیدَةَ بنُ الجَرّاحِ فَقُلنا: یا رَسولَ اللهِ هَل اَحَدٌ خَیرٌ مِنّا، اَسلَمنا مَعَکَ وَ جاهَدنا مَعَکَ قالَ: بَلى قَومٌ مِن اُمَّتی یَأتونَ مِن بَعدِکُم فَیُؤمِنونَ بی.(۱)
عبادتی که بیشتر از سایر عبادات به آن سفارش شده است
در مفاتیح مرحوم محدث قمی در هر مناسبتی و به هر بهانهای روزه مستحب است، ثوابش هم خیلی بالاست. معلوم میشود که روزه خصوصیّتی دارد. ثواب بالای آن هم استحقاقی نیست.
حضرت آیت الله مظاهری، سلسله دروس اخلاقی با موضوع «شرح چهل حدیث اخلاقی» داشته اند که مطالب شنیدنی و خواندنی این استاد اخلاق حوزه تقدیم نگاه شما خوبان خواهد شد.
پاداش روزه حقیقی
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیم
«رَبِّ اشْرَحْ لی صَدْری وَ یَسِّرْ لی أَمْری وَ احْلُلْ عُقْدَةً مِنْ لِسانی یَفْقَهُوا قَوْلی»
خداوند متعال در حدیث قدسی میفرماید: «الصَّوْمُ لِی وَ أَنَا اُجْزَی بِه».[۱]
این حدیث که علاوه بر منابع شیعیان، در منابع اهل سنّت نیز نقل شده [۲]، به سه شکل معنا شده است:
معنای اوّل؛ همین معنای ظاهری است که در میان مردم مشهور شده: «روزه مال من است و من پاداش آن را میدهم». کسانی که این معنا را قبول دارند، میگویند: خداوند برای تأکید بر ارزش روزه و برکات آن، فرموده است که خودم پاداش آن را میدهم.
در اینجا ایراد وارد میشود که چرا دربارۀ سایر عبادات نظیر نماز، جهاد و حج، چنین حدیثی نداریم؟ مگر پاداش آن عبادتها را خداوند سبحان نمیدهد؟ پس معلوم میشود، این روایت باید معنای دیگری داشته باشد.