پنچ سال پس از بعثت پیامبر اکرم(ص) درست در سال هجرت مسلمانان به کشور حبشه، خدیجه در شب بازگشتِ رسول الله(ص) از معراج، کودکی را آبستن گشت که ملائک قرن‌ها در انتظار میلادش بودند.

زهرا(س) از همان آغاز آرام‌بخش زخم‌های دل مادر بود، به طوری که قبل از تولد (در رحم) با خدیجه صحبت می‌کرد. تا این‌که انتظار به پایان رسید و خانه‌ی پیامبر(ص) نورانی شد. در همان لحظه جبرئیل بر زمین فرود آمد: «یا رسول الله! خداوند امر کرده نام کودک را «فاطمه» بگذارید».
با نورى که به خانه‏ هاى مکه راه یافت، دختری متولد شد و پس از آن ده فرشته همراه با طشت و ابریقى مملو از آب کوثر از آسمان فرود آمدند. آن بانویى که در پیش روى خدیجه قرار داشت، مولود را با آن آب شست‌وشو داده و جامه که از شیر سفیدتر و از عنبر خوشبوتر بود بیرون آورد.
دختری در بیستم ماه جمادى‌الثانى سال پنجم بعثت چشم به جهان گشود که یار و غمخوار پدر و والامقام‌ترین بانوی جهان شد.
بعد از تولد فاطمه(س)، خدیجه پرستاری از او را شخصاً به عهده گرفت. این برخلاف سنّت معمول آن زمان بود که مردم مکه فرزندان تازه به دنیا آمده‌ی خود را به دایه‌هایی از روستاها و بادیه نشینان اطراف می‌سپردند. او دوره‌ی جوانی را تحت حمایت والدین خود در مکه و در دورانی که قریش مشکلات و رنج‌های زیادی برای پدرش به وجود آورده‌بودند، گذراند.
بزرگان قریش خواستار ازدواج با فاطمه(س) بودند، اما محمد(ص) پیشنهاد ازدواج آن‌ها را نپذیرفت و گفت که «امر او با خداست». علی(ع) به سبب تنگدستی جرأت پا پیش گذاشتن نداشت و این محمد(ص) بود که کار را بر علی(ع) آسان نمود. محمد(ص) به او گفت که علی(ع) صاحب زرهی است که اگر آن را بفروشد، می‌تواند پول کافی برای مهر فاطمه(س) تهیه نماید. علی(ع) با فروش زره و وسایلی دیگر و شتر یا میش حدود ۴۸۰ درهم فراهم نمود که مبلغ خیلی معمولی بود. به توصیه‌ی محمد(ص) یک سوم تا دو سوم مبلغ خرج عطریات شد و بقیه صرف خرید ضروریات منزل گردید.

آن گاه محمد(ص) فاطمه(س) را از قولی که به علی(ع) داده بود آگاه نمود. به گفته‌ی ابن سعد، فاطمه(س) چیزی نگفت و محمد(ص) این را نشانه‌ی رضا دانست. علی(ع) مسکنی نه چندان دور از محمد(ص) برای فاطمه(س) ساخت اما فاطمه(س) خانه‌ای نزدیک‌تر به پدر از علی(ع) خواست و به همین سبب یکی از اهالی مدینه به نام حارثه ابن النعمان خانه‌ی خود را به زوج جوان بخشید.
رابطه‌ی زناشویی علی(ع) و فاطمه(س) رابطه‌ی ویژه‌ای بود و تک همسری علی(ع) تا پایان عمر فاطمه(س) نشانه‌ای بر این امر است.
در سال‌های اول ازدواج، علی(ع) پول کمی کسب می‌کرد. او از چاه آب می‌کشید و مزارع دیگران را آبیاری می‌کرد. فاطمه(س) نیز خدمتکاری نداشت و خود غلات را با دست آسیاب می‌کرد و بر اثر کار دستانش تاول زده بود.
اولین فرزند فاطمه(س) امام حسن مجتبی(ع) در سال دوم هجری/ ۶۲۵ میلادی متولد شد و فاطمه(س) حسین(ع) را پنجاه روز پس از تولد حسن(ع) باردار شد و در نخستین روزهای ماه شعبان به سال چهارم هجرت به دنیا آورد. فاطمه(س) دو دختر نیز به دنیا آورد که به نام دو تن از عمه‌هایشان زینب(س) و ام کلثوم(س) نام‌گذاری شدند.
در تاریخ وفات حضرت فاطمه(س) در منابع شیعه دو تاریخ آمده است؛ یکی ۷۵ روز، دیگری ۹۵ روز پس از ارتحال حضرت خاتم(ص) هست که بر این مبنا در حقیقت ۱۳ جمادی‌الاول و ۳ جمادی‌الثانی را ذکر می‌کنند.
فاطمه(س) به عنوان «مادر امامان»، جایگاه ویژه‌ای در بینش شیعه دارد. او به عنوان تنها فرزند بازمانده‌ی محمد(ص)، همسر علی(ع) و مادر حسن و حسین(ع)، دارای جایگاه منحصربه‌فردی بین شیعیان است.