با شیوع کرونا و خانه نشینی افراد خانه نشینی، سبک زندگی و تربیت / رفاقت‌های همسرانه‌ای در قرنطینهجامعه در واقع در این زمان شاهد تحولات شگرفی در سبک زندگی در پیکره اجتماعی هستیم که اگر سال‌های طولانی درباره تغییر سبک زندگی متعادل در رسانه‌های نوشتاری و دیداری و شنیداری و مجازی سخن‌ها و مقاله هائی ارائه می‌شد در واقع مانند کرونا اثرگذاری فراگیر و گسترده امروز را نداشت که همه افراد در همه سنین تمایل بیشتری به ماندن در خانه دارند.

حتی برای اشتغال و کسب و کار‌ها و آموزش‌ها نیز به دنبال انجام آنها در سطح مجازی بدون حضور در مکان‌ها متفاوت هستند در واقع این تغییر زود هنگام در سبک زندگی ذهن را به این موضوع متوجه می‌سازد که سلامت و بهداشت جسمانی و امنیت افراد از اهمیت مضاعف برخوردار است که نیاز به تأمین زیرساخت‌ها در این راستا در این دوره بیشتر از هر زمان دیگری احساس می‌شود.

خانه نشینی کشمکش سازی یا رفاقتی

از طرفی با این تغییر افراد خانواده فرصت بیشتری برای با هم بودن و در کنار هم ماندن پیدا کرده اند که در کنار اثرات مثبت آن که سبب شناخت بیشتر افراد خانواده نسبت به تمایلات و سلیقه‌ها و رفتار‌ها شده است و نزدیکی از جنس رفاقت و دوستی و محبت را در بین اعضاء با مدیریت روابط و رفتار‌ها به وجود آمده است.

اما در عین حال در برخی خانواده‌ها کشمش‌ها و نزاع‌ها افزایش یافته است که این امر اثری از یک زنگ خطر برای جامعه سنتی و رو به مدرن ما دارد که طلاق‌های عاطفی و خاموش را به مرحله آشکارسازی رسانده است که در تناقض با خانه نشینی این زمینه فراهم شده است.

مدرنیته توجه بسیاری از نسل ما از جمله مردان و زنان متأهل را تسخیر کرده است و گاه این دور بودن زن و مرد در زندگی مشترک سبب ساکن و راکد شدن زندگی متأهلی می‌شود که قرار بوده است که دستاورد این شراکت و همزیستی شادی و نشاط و در مرحله بالاتر رسیدن به کمال و کامل گرائی باشد که در سایه این هدف متعالی فرزندانی متعهد و مسئولیت پذیر تربیت شوند.

با رسوخ مدرنیته نه تنها این اهداف محقق نمی‌شود بلکه آسیب‌های زندگی زناشوئی تا بدانجا پیش می‌رود که خانه بیشتر شبیه خوابگاه برای اعضاء می‌شود تا مکانی که نیاز‌های روحی و روانی و جسمانی خانواده را فراهم سازد و در واقع از کارکرد اصلی خود که مکانی برای پیشرفت و ترقی همه اعضاء است، به تدریج فاصله می‌گیرد.

هم کلامی و هم صحبتی زوجین در قرنطینه

کرونا و خانه نشینی به گونه‌ای بازگشت به همه کارکرد‌های سازنده و سنتی خانواده است که در این سال‌ها مغفول مانده است و مشکلات بسیاری را برای جامعه فراهم کرده است چراکه انسان در هر سن و جنسی بیشتر از همه به دوست و رفاقت نیاز دارد.

نمود این دوستی در هم‌کلامی و هم صحبتی است که این فرصت به دلیل مبتلا شدن افراد به زرق و برق مدرنیته از خانواده سلب شده است و در واقع حس افراد تکراری و زندگی تکراری همان زنگ خطر فروپاشی خانواده است و می‌توان به آسانی ادعا کرد که امروز محبت حلقه مفقوده زندگی مشترک زناشوئی و خانواده و جامعه است.

درباره این موضوع سخن اهل بیت(ع) راهنما است؛ امام جواد علیه السلام می‌فرمایند:«ثَلاثُ خِصالٍ تَجْتَلِبُ بِهِنَّ الْمَحَبَّةُ: الاْنْصافُ فِی الْمُعاشَرَةِ، وَ الْمُواساةُ فِی الشِّدِّةِ، وَ الاْنْطِواعُ وَ الرُّجُوعُ إلی قَلْبٍ سَلیمٍ». سه خصلت جلب محبّت می‌کند: انصاف در معاشرت با مردم، هم دردی در مشکلات آنها، همراه و همدم شدن با معنویات.

تلاش برای کاهش فاصله بین نسلی

در واقع معاشرت و هم صحبتی با اعضای خانواده در نقش همسر، مادر و کودک از جمله مواردی هستند که گاه نادیده گرفته شده اند و آموزش این هم کلامی در هیچ مدرسه و دانشگاهی به عنوان دروس اجباری و اختیاری نیست در شرایطی که نیاز به این آموزش‌ها با توجه به اینکه افراد بیشتر وقت خودشان را قبل از کرونا در جامعه و محیط‌های آموزشی می‌گذرانند احساس می‌شود، اما امروز که افراد خانواده فرصت بیشتری برای هم کلامی و هم صحبتی پیدا کرده اند.

بهتر است که این فرصت و زمان مغتنم شمرده شود تا بیشتر نسبت به عادات و سلیقه‌ها و خواسته‌ها و تمایلات طرفین شناخت و معرفت ایجاد شود تا فاصله بین نسلی کمتر شود و در این فرصت نقش زنان به عنوان مادر و همسر و پاشنه آشیل محبت و مهرورزی و عشق بیشتر از هر زمان دیگری معلوم و واضح است.

زنان باید شکرگزار این امر باشند که خداوند به صورت فطری زبانی نرم و وجودی با عطوفت به آنان عطاء کرده است تا در جهت استحکام و برقراری دوستی افراد خانواده از آن استفاده کنند چراکه زبان نرم و محبت آمیز زنان خصلتی ذاتی است که توانائی آرام سازی جو منزل را با چاشنی مهربانانه دارد.

مأموریت زنان در برطرف سازی ناامنی‌های احساسی و عاطفی

در این شرایط زنان می‌توانند فرصت خانه نشینی را به یک فرصت طلائی در خانواده تبدیل کنند که علاوه بر نزدیک شدن به همسر و فرزندان در جهت رفع نیاز‌ها و تمایلات آنان و خودشان تلاش و کوشش کنند که این هدف در هم صحبتی و تبادل عاطفی بین اعضای خانواده محقق می‌شود.

در واقع ناامنی‌های احساسی و عاطفی بسیاری از مشکلات را بر خانواده تحمیل می‌کند که گاه حل این مشکلات سال‌ها زمان و انرژی را می‌طلبد در حالی که اگر این نیاز به درستی و هدفمند از سوی همه اعضای خانواده تأمین شود حاصل آن شور و نشاط و حرکت رو به پیشرفت خانواده است که سرمایه آن محبت و مهرورزی و درک متقابل اعضاء است.

از آنجا که خانواده به عنوان نخستین و مهمترین نهاد در تربیت روانی و جسمی و اندیشه و افکاری انسان اثرگذار است لذا توجه به ساختار‌ها و چگونگی تنظیم روابط درون و برون خانوادگی در جوامع مختلف در رأس هرم ساختاری خانوده که از سوی والدین طراحی می‌شود و از طرفی روابط بین خود والدین نیز در این فرآیند موثر است.

بهترین راهکار آموزش هم کلامی و هم صحبتی افراد در درون خانواده برای رسیدن به زبان مشترک عشق ورزی و محبت است که نهایتا در درون این خانواده افرادی موفق و سازنده و به دور از کمبود‌ها و کاستی‌های عاطفی تربیت می‌شوند که جامعه را به سمت آرامش و تکاپوی سازنده رهنمون می‌سازند.

در همین زمینه می‌توان اشاره به سخن حضرت علی(ع) کرد که می‌فرمایند: سلامت زندگی در مدارا کردن است البته در تفسیر این سخن حکیمانه منظور مدارای منفعل از روی عجز و ناتوانی نیست بلکه مدارایی در جهت جستجوی مسیری برای ارتباط با افراد است که بتوان با آنان هم کلام شد و طریق صحیح را به آنان نشان داد که منجر به انتخابی عاقلانه و منطقی شود.

در کنار رفتار‌های فردی و خانوادگی مهربانانه که در دوران قرنطینه آشکار شده است باید‌ها و نباید‌های تغذیه‌ای نیز گوشه‌ای دیگر از تغییر سبک زندگی سلامت مدار است که در هیاهوی مدرنیته نسبت به آن غفلت صورت گرفته است و فست فود‌ها و غذا‌هایی که در زمان اندک تهیه و طبخ آن انجام می‌شد در سفره ایرانی راه پیدا کرده بود و در بسیاری موارد با استقبال و مصرف فراوانی روبه رو شده است که حاصل کمبود زمان و فرصت بوده است.

اما در شرایط کرونایی اوقات فراغت افراد افزایش یافته است و در واقع فرصت مناسبی برای طبخ غذا‌های سالم خانگی فراهم شده است و از طرفی توجه به برنامه غذایی که سیستم ایمنی بدن را تقویت کند از جمله دیگر نشانه‌های بروز ویروس کرونا در زندگی بشر امروزی است.

بنابراین نیاز‌های جسمی و روحی افراد وابسته به تعاملات درون خانوادگی و اجتماعی قابلیت بازسازی مجدد را دارد به گونه‌ای که بسیاری از فعالیت‌های زمان بر بدون بازده حذف شوند و تعریف‌های دوباره‌ای از زندگی مدرن آمیخته با ساختار‌های سنتی به گونه‌ای طراحی شود که خروجی آن افرادی شاداب و اثرگذار در فرآیند‌های اجتماعی باشند که این امر فقط در تعریف‌های نو از سبک زندگی و تربیت مقدور است

پایگاه تخصصی وسائل