از بزرگ‌ترین نعمت‌های خدا آن است که بتوانند بدون هیچ واسطه با او سخن گفته و بی هیچ نگرانی، از او هر چه می‌خواهند طلب کنند. دعا از روش‌های تربیتی مؤثر و نافذی است که در مکتب حیات بخش اسلام به آن توجه خاصی شده است. ز میان امامان معصوم، حضرت امام زین العابدین(ع) جایگاه ویژه و منحصر به فردی داشته‌اند که به واسطه موقعیت خاص فکری، فرهنگی و خفقان سیاسی حاکم، با تمسک به زبان دعا به راهنمایی جامعه انسانی پرداخته و هر آنچه که برای رشد و کمال انسان لازم است در صحیفه گران‌سنگ سجادیه بیان نموده است. متأسفانه شیعیان با وجود این‌که در کنار این دریای بی‌کران قرار دارند، ولی همچنان تهی‌دست‌اند.

از جمله دعاهایی که در صحیفه مبارکه سجادیه وجود دارد، دعایی است که آن حضرت همچون پدر بزرگوارش در روز عرفه بیان نموده‌اند، که از ابعاد مختلفی قابل دقت و تأمل است. این مقاله در پی آن‌ است تا با نگاهی‌گذرا، فرازهایی چند از این دعای شریف را که پیرامون ویژگی‌های منتظران حضرت مهدی(عج) است بیان نماید.

شاخص‌ها و ویژگی‌های منتظران

امام العارفین حضرت زین العابدین(ع) در این بخش از دعا با ذکر ده مورد به بیان این ویژگی‌ها پرداخته و به خداوند عرضه می‌دارد: «اللَّهُمَّ وَ صَلِّ عَلَی أَوْلِيَائِهِمُ الْمُعْتَرِفِينَ بِمَقَامِهِمُ»؛ پروردگارا! درود و رحمت فرست بر دوستان محمد وآل محمد(ص)، همان کسانی که به مقام جلیل‌شان سر تعظیم فرود آورده‌اند و به سیادت و برتری آنان اعتراف کرده‌اند.

«الْمُتَّبِعِينَ مَنْهَجَهُمُ، الْمُقْتَفِينَ آثَارَهُمُ»؛ آنها کسانی هستند که به روش امامان رفته و از آثار آنان پیروی می‌کنند.

«الْمُسْتَمْسِكِينَ بِعُرْوَتِهِمُ، الْمُتَمَسِّكِينَ بِوِلَايَتِهِمُ، الْمُؤْتَمِّينَ بِإِمَامَتِهِمُ»؛ كلمه” استمساك” كه مصدر است براى فعل ماضى (استمسك) به معناى چنگ زدن و چيزى را محكم چسبيدن است، و كلمه “عروة” به معناى دستگيره…البته گياه‌هاى ريشه‏دار و نيز درخت‏هايى را كه برگ آنها نمى‏ريزد “عروة” مى‏نامند.(ترجمه الميزان، ج‏2، ص 523.) بنابراین دوستداران آنها کسانی هستند که به دستگیره محکم و مطمئن ولایت چنگ زده و تنها آنان را به عنوان پیشوای خود برگزیده‌اند.

«الْمُسَلِّمِينَ لِأَمْرِهِمُ، الْمُجْتَهِدِينَ فِي طَاعَتِهِمُ»؛ سپس حضرت گامی فراتر رفته می فرماید: آنها کسانی هستند که به فرمان ولیّ زمان گردن می‌نهند و در اطاعت آنان از هیچ کوشش و تلاشی دریغ نمی‌کنند.

«الْمُنْتَظِرِينَ أَيَّامَهُمُ»؛ خلاصه این‌که دوستداران و شیعیان واقعی کسانی هستند که در یک جمله منتظردولت ائمه اطهارند. به راستی اگرحضرت(عج) از میان تمام شرایط و ویژگی‌ها تنها این یک ویژگی را بیان می‌فرمودند کافی بود؛ چرا که منتظران واقعی کسانی هستند که به مقام و جایگاه والای ائمه، نه تنها به زبان اعتراف دارند، بلکه در مقام عمل، تسلیم محض بوده، به راه و روش آنان اقتدا کرده و در این اقتدا، از هیچ تلاش و کوششی دریغ نمی‌نمایند. و چه زیبا وضعیت این‌گونه افراد را به تصویر می‌کشد، آن‌جا که می‌فرماید: «الْمَادِّينَ إِلَيْهِمْ أَعْيُنَهُمُ»؛ کسانی که بدون توجه به اطراف، چشم نظر تنها به سوی آنان دوخته‌اند. البته این افراد از مواهبی نیز برخوردارند که حضرت آنها را در قالب دعا بیان می‌دارند:

«الصَّلَوَاتِ الْمُبَارَكَاتِ الزَّاكِيَاتِ النَّامِيَاتِ الْغَادِيَاتِ الرَّائِحَاتِ وَ سَلِّمْ عَلَيْهِمْ وَ عَلَى أَرْوَاحِهِمْ»؛ برخورداری از صلوات و سلام ویژه در دنیا و آخرت.

«وَ اجْمَعْ عَلَى التَّقْوَى أَمْرَهُمْ، وَ أَصْلِحْ لَهُمْ شُئُونَهُمْ»؛ وحدت واجتماع بر محور تقوا و اصلاح امور.

«وَ تُبْ عَلَيْهِمْ، إِنَّكَ أَنْتَ التَّوَّابُ الرَّحِيمُ، وَ خَيْرُ الْغَافِرِينَ»؛ بهره مندی از رحمت و مغفرت الهی.

«وَ اجْعَلْنَا مَعَهُمْ فِي دَارِ السَّلَامِ بِرَحْمَتِكَ، يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ»( صحيفه سجاديه، دعاي 47، دعاي امام سجاد(ع) در روز عرفه.)؛ همراهی و مصاحبت با ائمه اطهار.

نکته جالبی که در فراز اخیر وجود دارد این است که حضرت نفرمود: خدایا آنها را با ما در دارالسلام قرار بده، بلکه می‌فرماید: «و اجعلنا معهم» یعنی خدایا ما را با آنها در دارالسلام جای بده، و این تعبیر حکایت از جایگاه رفیع این‌گونه افراد در نزد ائمه اطهار (علیهم السلام) دارد.

سید روح‌الله زمانی موسوی

منبع : مجله امان