جنگ‌ها و درگیری‌هایِ سختی که بین جبهۀ حق و باطل به پا می‌شود، دو هدف را دنبال می‌کند:
۱) پاک شدنِ مؤمنین از ناخالصی‌ها؛
۲) جدا شدنِ صفِ منافقين از صفِ مؤمنين.

فرقِ مالکِ اشتر با منافقين در همين سختی‌های جنگ معلوم می‌شود.

 استاد سید محمدمهدی میرباقری:

«خداي متعال مي‌فرمايد: جنگ براي اين بود که «وَ لِيَبتَليَ اللهُ ما في صُدورِكُم وَ لِيُمَحِّصَ ما في قُلُوبِكُم». (سوره آل‌عمران، آیه ۱۵۴)
يکي از اهداف درگيري و جنگ‌هايي که بين دو جبهه حق و باطل برپا مي‌شود _ و سرانگشت تدبير نهايي آن هم به خداي متعال برمي‌گردد_ اين است که در اين صحنه‌ها شما خالص شويد. پاک شدن جبهه حق از ناخالصي‌ها در همين درگيري‌هاي سخت است.

يکي ديگر از اهدافي که در قرآن بيان مي‌کند: براي اين است که صف مومنين از منافقين روشن شود. («وَلِيَعْلَمَ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُواَ…»)

اگر سختي‌هاي جنگ صفين نبود _که خود اميرالمومنين (عليه السلام) اين جنگ را به آن نقطه‌هاي سخت هدايت کردند _ خوارج هم مي‌خواستند خودشان را در صف حضرت بدانند و الان مدعي اسلام و در قيامت خودشان را مدعي امام علي (عليه السلام) بدانند.
شمر در صفين در کنار اميرالمومنين است، وقتي کار سخت مي‌شود، آرام آرام صف منافقين و خوارج از مؤمنين جدا مي‌شود. فرق مالک اشتر با منافقين در همين سختي جنگ معلوم می‌شود.
قرآن مي‌فرمايد اين جنگ‌هایی که بين جبهه حق و باطل به پا مي‌شود، دو هدف را دنبال مي‌کند: يکي اینکه جدا شدنِ صف حق و باطل در اين صحنه‌هاي سخت است که اهل باطل، وقتي دفاع از اسلام سخت شد، صف خود را جدا مي‌کنند؛ دوم، روشن و خالص شدنِ خود مومنين است. در اين سختي‌هاست که مؤمنين در کوره قرار داده شده و پخته مي‌شوند. مثلاً وضعيت روحي مردم عراق بعد از جنگ‌ با داعش و…، زمين تا آسمان تفاوت کرده است؛ ملتي پخته‌تر، شجاع‌تر، رشيدتر و حليم‌ترشده‌اند که با دوران پيش از آن تفاوت دارند.»