اختصاصات امام صادق علیه السلام»
هرچند ذوات معصومین علیهم السلام «کلهم من نور واحد» اند، ولی به دلیل موقعیت ها هریک از معصومین علیهم السلام اختصاصاتی دارند که معصومین دیگر آن را ندارند، از همین رو امام صادق علیه السلام نیز دارای اختصاصی است که این اختصات در امامان پیشین و امامان بعدی وجود ندارد.
نخستین از اختصاصات امام صادق علیه السلام «نقطه اتصال تشیع و تسنن» است، چرا که که مادرش «ام فروه» است، همین موجب شده است امام صادق همانگونه که ازطرف پدر «امام باقر علیه السلام» نسبش به امام علی علیه السلام می رسد، از طرف مادرش «ام فروه» نیز نسبش به ابوبکر برسد، چرا که مادر امام صادق علیه السلام هم از طرف پدر و هم از طرف مادر، نسبش به ابوبکر می رسد؛ زیرا که مادر امام صادق(علیه السلام) دختر قاسم و قاسم پسر محمد و محمد پسر ابوبکر است. و همچنین مادر ام فروه اسماء دختر عبدالرحمن و عبدالرحمن هم پسر ابوبکر بوده است. ازهمین رو که شیعیان به وجود آن حضرت به دلیل انتساب به امام علی علیه السلام و حضرت زهرا سلام الله علیها افتخار می کنند و امام را ازخود می دانند، و اهل سنت نیز به دلیل انتساب آن حضرت به ابوبکر به وجود امام صادق علیه السلام افتخار می کنند.
ولی نکته مهمی که باید به آن توجه داشت این است اینکه در بعضی از منابع آمده است که امام صادق علیه السلام فرمودند «ان ابابکر ولدنی مرتین»؛ (الملل والنحل، ج1، ص194) من از ابوبکر دو بار متولد شدم» و به این افتخار می کرد، به دلایل مختلف صحیح نیست چراکه:
اولا:
گر چه نسب امام از طرف مادر به ابوبکر بر می گردد؛ ولی اين روايت را که امام صادق(علیه السلام) بر آن افتخار می کرد را هيچيك از علماي شيعه صحیح ندانسته اند و تنها مرحوم ابو الفتح اربلي در كتاب كشف الغمه آن را از یک عالم سنی نقل کرده که باز مرحوم تستری آن را کذب دانسته است.(كشف الغمة: ج2، ص 374؛ الصوارم المهرقة، نور الله التستري، ص 241 و 242.)
ثانیا:
حافظ عبد العزيز جنابذی که گفته: قال ابو عبدالله جعفر بن محمد: «لقد ولدنی ابوبکر مرتین»؛ (ابوبكر دو بار مرا به دنيا آورده). متوفاي 611 است و امام صادق (عليه السلام) در سال 148 هجري به شهادت رسيده است. چطور به صورت مستقیم این حرف را به امام نسبت می دهد در حالی که بين او و امام 463 سال فاصله وجود دارد. لذا روايت مرسله می شود و روايت مرسل ارزشي براي استدلال ندارد.(شذرات الذهب، ج 5، ص 46.)
ثالثا:
در اینکه ام فروه مادر امام صادق(علیه السلام) بوده و از زنان پاکدامن و باعظمت و عفیف و نوه محمد بن ابی بکر بوده است، و اینکه خود محمد نیز از شیعیان مخلص علی(علیه السلام) بوده هیچ شکی نیست؛ ولی این تنها از جهت بیان نسب فامیلی است و هیچ فضلیتی را برای ابوبکر ثابت نمی کند.
رابعا:
اين روايت هم از نظر شيعيان بی ارزش است و همچنین بر طبق قواعد رجالي اهل سنت نیز بي اعتبار شناخته شده است. چرا که در سلسله سند اين روايت چندين راوي مجهول از قبیل: أبو البركات ،عبد الصمد بن علي، احمد بن محمد بن إسماعيل الآدمي و حفص بن غياث وجود دارد که علمای اهل سنت آنان را مجهول دانسته اند.(تهذيب الكمال، المزي، ج 5، ص 81-82.،خطيب بغدادي، تاريخ بغداد، ج11، ص 46؛ ذهبي، تاريخ اسلام، ج 44، ص 287 و صفدي در الوافي بالوفيات، ج 13، ص 286؛ مستدركات علم الرجال، ج4، ص445، شماره 7909.)
خامسا :
چگونه مي توان پذیرفت امام صادق(علیه السلام) به کسی که مادرش صديقه طاهره را غضبناك کرده و همچنین جدش امیرالمومنین علی(علیه السلام) او را خائن و دروغگو می دانسته است، افتخار کرده است بعضی از ظلم هایی که ابوبکر به آن اعتراف کرد این است که آخر عمرش گفت: ما خشم فاطمه را فراهم کردیم، خانه علی و فاطمه را گشودیم و…. (تاريخ الطبري، ترجمه: ج 4، ص1572؛ تاريخ يعقوبى، ترجمه، ج 2، ص17).
سادسا:
برفرض صحت و مستند بودن این گزارش، از این روایت هیچگونه بیان فضیلتی استفاده نمی شود بلکه امام علیه السلام صرفا در مقام بیان نسب خویش هستند که مادرش از دو جهت نسبش به ابوبکر می رسد.
بلاغ