وجوب روزه
يا أيُّها الَّذِينَ آمَنُوا كُتِبَ عَلَيكُمُ الصِّيامُ كَما كُتِبَ عَلَى الَّذِينَ مِنْ قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ».[۲]

«اى كسانى كه ايمان آورده ايد! روزه بر شما مقرّر شده است، همچنان كه بر پيشينيان شما مقرّر شده بود، شايد كه پرهيزگار شويد».

۱. الإمامُ زينُ العابدينَ علیه السلامـ مِن دُعائهِ في وَداعِ شَهرِ رَمَضانَ ـ: ثُمّ آثَرتَنا بهِ على سائرِ الاُمَمِ، و اصطَفَيتَنا بفَضلِهِ دُونَ أهلِ المِلَلِ، فَصُمنا بِأمرِكَ نَهارَهُ، و قُمنا بِعَونِكَ لَيلَهُ.[۳]

امام زين العابدين علیه السلامـ در دعاى وداع با ماه رمضان ـگفت : سپس به وسيله اين ماه، ما را بر ساير امّتها برترى دادى و افتخار آن را نصيب ما، و نه پيروان ديگر آيينها، كردى، پس به فرمان تو روز آن را روزه گرفتيم و به يارى تو، شبش را به عبادت گذرانيديم.

فضيلت روزه
۲. رسولُ اللّهِ صلی‌الله علیه وآله : قالَ اللّهُ تباركَ و تعالى: كُلُّ عَمَلِ ابنِ آدَمَ هُو لَهُ، غَيرَ الصِّيامِ هُو لي و أنا أجزِي بهِ. [۴]

پيامبر خدا صلی‌الله علیه وآله :خداوند تبارك و تعالى فرمود : هر كارى كه فرزند آدم مى كند، از آنِ اوست، مگر روزه كه از من است و پاداش آن را من مى دهم.

۳. الإمامُ الصّادقُ علیه السلام : إنَّ اللّهَ تبارَكَ و تعالى يقولُ : الصَّومُ لِي و أنا أجزِي علَيهِ. [۵]

امام صادق علیه السلام :خداوند تبارك و تعالى مى فرمايد : روزه از من است و پاداش آن را من مى دهم.

حكمت واجب بودن روزه
۴. رسولُ اللّهِ صلی‌الله علیه وآله : علَيكُم بِالصَّومِ؛ فإنّهُ مَحسَمَةٌ للعُرُوقِ و مَذهَبَةٌ للأشَرِ. [۶]

پيامبر خدا صلی‌الله علیه وآله :بر شما باد روزه گرفتن كه آن رگها را مى بُرد [شهوت را كم مى كند ]و سرمستى را مى بَرد.

۵. رسولُ اللّهِ صلی‌الله علیه وآله : الصَّومُ يَدُقُّ المَصيرَ، و يُذِيلُ اللَّحمَ، و يُبَعِّدُ مِن حَرِّ السَّعيرِ. [۷]

پيامبر خدا صلی‌الله علیه وآله :روزه، روده را باريك مى كند، گوشت را مى ريزد و از گرماى سوزان دوزخ دور مى گرداند.

۶. الإمامُ عليٌّ علیه السلام : فَرَضَ اللّهُ… الصِّيامَ ابتِلاءً لإخلاصِ الخَلقِ. [۸]

امام على علیه السلام :خداوند… روزه را براى آزمودن اخلاص بندگان، واجب كرد.

۷. امام على علیه السلام : … ما حَرَسَ اللّهُ عِبادَهُ المؤمنينَ بالصَّلَواتِ و الزَكَواتِ و مُجاهَدَةِ الصِّيامِ في الأيَّامِ المَفروضاتِ؛ تَسكينا لأطرافِهِم، و تَخشِيعا لأبصارِهِم و تَذلِيلاً لِنُفوسِهِم و تَخفِيضا (تَخضِيعا) لِقُلوبِهِم. [۹]

امام على علیه السلام :خداوند بندگان مؤمن خود را به وسيله نمازها و زكاتها و جدّيت در روزه دارى روزهاى واجب [رمضان]، براى آرام كردن اعضا و جوارح آنان و خشوع ديدگانشان و فروتنى جانهايشان و خضوع دلهايشان حفظ مى كند.

۸. فاطمةُ الزَّهراءُ عليها السلام : فَرَضَ اللّهُ الصِّيامَ تَثبِيتا لِلإخلاصِ. [۱۰]

فاطمه زهرا عليها السلام :خداوند روزه را براى استوارى اخلاص، واجب فرمود.

۹. الإمامُ الحسينُ علیه السلامـ لمّا سُئلَ عن علَّةِ وجوب الصَّوم ـ: لِيَجِدَ الغَنيُّ مَسَّ الجُوعِ، فَيَعُودَ بِالفَضلِ على المَساكينِ.[۱۱]

امام حسين علیه السلامـ درباره علّت وجوب روزه ـفرمود : تا توانگر رنج گرسنگى را بچشد و در نتيجه، به مستمندان رسيدگى و بخشش كند.

۱۰. الإمامُ الباقرُ علیه السلام : الصِّيامُ و الحَجُّ تَسكِينُ القُلوبِ. [۱۲]

امام باقر علیه السلام :روزه و حج، آرام بخش دلهاست.

۱۱. الإمامُ الصّادقُ علیه السلام : أمّا العِلَّةُ في الصِّيامِ لِيَستَوِيَ بهِ الغَنيُّ و الفَقيرُ؛ و ذلكَ لأنَّ الغَنيَّ لَم يَكُن لِيَجِدَ مَسَّ الجُوعِ، فَيَرحَمَ الفَقيرَ؛ لأنَّ الغَنيَّ كُلَّما أرادَ شَيئا قَدَرَ علَيهِ، فأرادَ اللّهُ عَزَّ و جلَّ أن يُسَوِّيَ بينَ خَلقِهِ و أن يُذِيقَ الغَنيَّ مَسَّ الجُوعِ و الألَمِ، لِيَرِقَّ على الضَّعيفِ و يَرحَمَ الجائعَ. [۱۳]

امام صادق علیه السلام :علّت روزه گرفتن آن است كه به سبب آن توانگر و تهيدست برابر شوند ؛ زيرا توانگر رنج گرسنگى را احساس نمى كند تا به تهيدست رحم كند؛ چرا كه توانگر هرگاه چيزى بخواهد مى تواند آن را فراهم آورد. از اين رو خداوند عزّ و جلّ خواست تا ميان آفريدگانش برابرى (همدردى) ايجاد كند و رنج گرسنگى و سختى را به توانگر بچشاند تا بر ناتوان، دل بسوزاند و به گرسنه، رحم كند.

۱۲. الإمامُ الرِّضا علیه السلامـ في علّةِ وُجوبِ الصَّومِ ـ: لِكَي يَعرِفُوا ألَمَ الجُوعِ و العَطَشِ، و يَستَدِلُّوا على فَقرِ الآخِرَةِ، و لِيكونَ الصائمُ خاشِعا ذَليلاً مُستَكينا مَأجُورا مُحتَسِبا عارِفا صابِرا على ما أصابَهُ مِن الجُوعِ و العَطَشِ، فَيَستَوجِبَ الثَّوابَ مَع ما فيهِ مِنَ الإمساكِ عنِ الشَّهَواتِ، و لِيكونَ ذلكَ واعِظا لَهُم في العاجِلِ، و رائضا لَهُم على أداءِ ما كَلَّفَهُم و دَليلاً لَهُم في الأجرِ، و لِيَعرِفوا شِدَّةَ مَبلَغِ ذلكَ على أهلِ الفَقرِ و المَسكَنَةِ في الدنيا، فَيُؤَدُّوا إلَيهِم ما فَرَضَ اللّهُ لَهُم في أموالِهِم.[۱۴]

امام رضا علیه السلامـ در بيان علّت وجوب روزه ـفرمود : تا مردم رنج گرسنگى و تشنگى را بچشند و به نيازمندى خود در آخرت پى برند. و اينكه روزه دار بر اثر گرسنگى و تشنگى كه به او مى رسد، خاشع و افتاده حال و فروتن و مأجور و طالب رضا و ثواب خدا و عارف و صابر گردد و بدين سبب مستوجب ثواب شود. به علاوه آن كه، روزه موجب خوددارى از شهوات است، نيز، تا روزه در دنيا پند گوى آنان باشد و ايشان را در راه انجام تكاليفشان رام و ورزيده كند و در رسيدن به اجر، راهنماى آنان باشد، و به سختى تشنگى و گرسنگى كه نيازمندان و مستمندان در دنيا مى چشند پى ببرند و در نتيجه، حقوقى را كه خداوند در دارايى هايشان واجب فرموده است، به ايشان بپردازند.

۱۳. الإمامُ العسكريُّ علیه السلامـ لمّا سُئلَ عن عِلَّةِ وُجوبِ الصَّومِ ـ: لِيَجِدَ الغَنِيُّ مَسَّ الجُوعِ؛ فَيَمُنَّ على الفَقيرِ.[۱۵]

امام عسكرى علیه السلامـ در پاسخ به پرسش از علّت واجب شدن روزه ـفرمود : تا توانگر درد گرسنگى را بچشد و در نتيجه، به نيازمند كمك كند.

روزه سپر است
۱۴. رسولُ اللّهِ صلی‌الله علیه وآله : الصَّومُ جُنَّةٌ مِن النارِ. [۱۶]

پيامبر خدا صلی‌الله علیه وآله :روزه، سپرى در برابر آتش است.

۱۵. رسولُ اللّهِ صلی‌الله علیه وآله : الصَّومُ جُنَّةٌ ما لم يَخرِقْها. [۱۷]

پيامبر خدا صلی‌الله علیه وآله :روزه، سپر است، به شرط اين كه [شخص] آن را از هم ندَرَد.

[۱]ميزان الحكمه جلد ششم،‌ پديدآورنده : محمّد محمّدی ری شهری

[۲]البقرة : ۱۸۳ .

[۳]الصحيفة السجّاديّة : الدعاء ۴۵ .

[۴]الخصال : ۴۵/۴۲ .

[۵]الكافي : ۴/۶۳/۶ .

[۶]كنز العمّال : ۲۳۶۱۰ .

[۷]كنز العمّال : ۲۳۶۲۰ .

[۸]نهج البلاغة : الحكمة ۲۵۲ .

[۹]نهج البلاغة: الخطبة۱۹۲.

[۱۰]بحار الأنوار : ۹۶/۳۶۸/۴۷ .

[۱۱]بحار الأنوار : ۹۶/۳۷۵/۶۲ .

[۱۲]الأمالي للطوسي : ۲۹۶/۵۸۲ .

[۱۳]بحار الأنوار : ۹۶/۳۷۱/۵۳ .

[۱۴]علل الشرائع : ۲۷۰

[۱۵]بحار الأنوار : ۹۶/۳۶۹/۵۰ .

[۱۶]الكافي : ۴/۶۲/۱ .

[۱۷]بحار الأنوار : ۹۶/۲۹۶/۲۸ .