نوزدهمین روز از ماه فروردین برای منجمان مسلمان اهمیت ویژهای داشته است. روزی که خورشید 19 درجه در برج حمل(فروردین) باشد. آنها میگویند این روز خاص بنابر محاسبات نجومی، روزی خوش یمن و بابرکت است و البته در ساعتهای خاصی در این روز، بهترین موقعیت خورشید در کهکشان در سال است.
ابوریحان بیرونی در کتاب التفهیم در باب «در احکام نجوم» فصل «بهرهای (بهرهها) ستارگان اندر بروج» زیر عنوان «شرف و هبوط ستارگان کدامند» آورده است که شرف شمس هنگامی است که خورشید 19 درجه در برج حمل باشد.
در میان عامه مردم هم این روز، روزی است که موکلان خورشید به زمین میآیند و چند ساعتی را در زمین میگذرانند. ساعتهایی که برای اهل زمین، از جمله خوشیمنترین ساعتهای سال است.
در باور عامیانه، «شرف الشمس» نگین انگشتری زردرنگ است که بعضیها به نیت گشایش در کارها به دست میکنند. اما در واقع شرف الشمس سنگ نیست. بلکه دعایی منسوب به امام علی(علیه السلام) است که در روز نوزدهم فروردین با آدابی خاص مینویسند و نقشی رمزگونه را پشت انگشتر عقیق زردرنگ حک میکنند. نقشهای رمزگونهای که شرف الشمس نامیده میشود در کتاب «جنةالوافیه» مشهور به «مصباح کفعمی» آمده است.
کفعمی در حاشیه کتاب مینویسد: «در بعضی از کتابهای علمای شیعه دیدم که این شکل از امیرالمومنین(علیه السلام) نقل شده است که وقتی عازم جهاد بود در بین راه که استراحت میکردند این شکلها را بر روی سنگی حک کرد و فرمود: این رمز پیروزی ماست. به نظر میرسد بیان چنین نقلی محکم نیست؛ چون سند این روایت تا امیرالمومنین(علیه السلام) ذکر نشده است.» مرحوم شیخ بهایی هم همین شکل را در کتاب «سرّ المستتر» با اندکی تغییر آورده است. البته در کتابهای یاد شده این شکل به «شرف الشمس» نامیده نشده است و احتمالاً تشخیص اساتید علم ختوم و اذکار این بوده که این شکل در شرف شمس - که نوزدهم فروردین ماه است - نوشته شود که ساعت خوبی است و باعث تأثیر بیشتر این شکل خواهد بود.
در روز شرف الشمس شکل شرف الشمس را از ساعت 11 ظهر تا ساعت 23 روی طلا، عقیق زرد، پارچه زرد کشیده و یا حک نموده و یا با خط زرد روی کاعذ و یا پارچه مینویسید و دعای آورده شده را خوانده و نوشته و بعد هر حاجتی که از خدا دارند را زیر دعا مینویسند و در قرآن میگذارند.
در کتابهای اسلامی نقش شرف الشمس را شامل پنج اسم اعظم خداوند میدانند که آنها را کلمات مبارکه: الله، جمیل، رحمن، مومن و نور گفتهاند و به جای نقش از پنج حرف اول آنها به صورت «ا.ج.ر.م.ن» میتوان استفاده کرد.
از سنگ شرف الشمس برای: چشم زخم، گشایش امور، برآورده شدن آرزوها، افزایش رزق و روزی استفاده میشود.
حضرت آیت الله مبشر کاشانی با اشاره به نکات جالب و ناگفتهای، مبحث شرف الشمس را جزء علوم غریبه دانست و مرقوم کرد:
«شرف الشمس از علوم غریبه است، لکن در کتب متقدمین اعم از روایی و ادعیه و اذکار اثری نیافتم، فقط متاخرین در چند قرن اخیر معتبر میدانند و بیاناتی درباره شرف الشمس و طریقه تکسیر آن به صورت مربع یا مسبع و غیره و نیز آثار و برکات آن مطالبی متذکر شدهاند و بعضی آن را ماخوذ از اسم اعظم تلقی کردهاند و در کتاب جواهر مکنونه که از کتب خطی اذکار است و همچنین در کتاب السحاب اللئالی تالیف سید عبدالله بوشهری و کتب دیگر، آثاری از جمله دفع فقر و بیماریها و حفظ از گزند جانوران و ایمنی از بلایا و کسب عزت و بزرگی متذکر شدهاند.»
علامه مبشر کاشانی در پایان، به زمان و آداب و کیفیت شرف الشمس نیز اشاره و یادآور شد: «میگویند که شرف الشمس باید در روز 19 حمل که مطابق با روز 19 فروردین است از طلوع آفتاب تا ظهر بر عقیق زرد و در صورت عدم امکان بر کاغذ زردی نوشته شود و با خود حمل نماید ولی در تجدید آن در روز مذکور در سالهای بعد شرط نشده است و لازم نیست.»
دعای شرف الشمس
بسم الله الرّحمن الرّحیم
اَللّهُم اِنّی اَسئَلُكَ بِالهاءِ مِنْ اِسمِكَ الْاَعظَم و بالثَلآثِ العِصّیِ و بالالَفِ المُقَّّوِم و بِالمِیمِ الطَمیس الاَبتَر و بالسِّلمِ و بالاَربَعَه الَتِی هِی كالكَفِ بِلا مُعصَم و بِالهاءِ المَشقُوقَه و بالواوِ المُعظَّم صوره اِسمكَ الشَّریفِ الاَعظَم اَن تُصَلِیَ علی سَیِّدِنا مُحمَّدِ وَ آلِهِ بعدد حروف ماجری بِالقلم و اَن تَقضِی حاجَتِی.
نکاتی که در هنگام نوشتن باید رعایت شود:
1ـ هیچ خطی دوبار کشیده نشود
2ـ سوراخهای ستاره و میم و ها و واو بسته نشود
3ـ خطوط ابتدا و انتهای ستاره یگدیگر را قطع نکنند
4ـ اندازه الفها یکسان باشد
5ـ واو آخر روی تمام نقش کشیده شود
6ـ اگر روی کاغذ نوشته میشوند با گلاب و زعفران نوشته شوند