تعهد در زندگی از نگاه امام رضا علیه السلام
در فرهنگ غربی که پایه آن انسان محوری است تأکید فروانی بر روی مقوله آزادی شده است. انسانِ رها از هر قید و بند پیشرفتش را در آزادی جستجو میکند. دنیای غرب با فروکاستن از میزان تعهدات زوجین و پر رنگ کردن روابط خارج از تعهد و البته دارای لذّتهای زودگذر، مدیریت افراد را در دست گرفته است. این آزادی را باید بردگی دنیای مدرن نامید.
انسان خواه ناخواه محدودیتهایی را در این دنیا باید قبول نماید اما با حق انتخابی که خدا به او داده است میتواند تعهدهای رشد دهنده و آرامش بخش را انتخاب نماید و یا اینکه بردگی هوای نفس را قبول کند که او را با چالشهای تحقیر کننده و فرساینده موجه میسازد.
وقتی آسیبهای تفکر انسانمحور را شمارش میکنیم به موضوع جدایی همسران و روابط سرد بین اعضای خانواده میتوانیم پی ببریم که ارمغان همان آزادیهای افسارگسیخته است. مقام معظم رهبری در راستای تبین فرهنگ غربی در مساله ارتباط زوجین با هم، میفرمایند: «یک مرد و زن توی یک فضایی زندگی میکنند اما از هم جدایند. آن نشست و برخواستهای خانوادگی، آن محبتهای خانوادگی، آن انسهای فراوان به هم، اینکه مرد خودش را محتاج به زنش ببیند اینها دیگر نیست. دو نفرند به صورت قراردادی که فقط در یک خانهای زندگی میکنند.»[1]
فرهنگ دینی ما اما تعهد را رمز موفقیت میداند و بنای زندگی را نیز بر همین تعهد میگذارد. از همان ابتداء زوجین در شروع زندگی باید بنا را بر تعهد دو طرفه بگذارند و این دقیقا همان چیزی است که در حدیث شریفی از امام رضا (علیه السلام) به ما رسیده است که ما در اینجا به صورت مختصر محورهای اصلی آن را توضیح خواهیم داد.
امام رضا (علیه السلام) میفرمایند: «مَا أَفَادَ عَبْدٌ فَائِدَةً خَیراً مِنْ زَوْجَةٍ صَالِحَةٍ إِذَا رَآهَا سَرَّتْهُ وَ إِذَا غَابَ عَنْهَا حَفِظَتْهُ فِی نَفْسِهَا وَ مَالِه؛[2] هیچ فایده ای به کسی نمیرسد بهتر از اینکه برایش بانویی باشد که نگاه کردن به او و مصاحبت با او موجب شادمانی همسر باشد و در غیاب شوهر امانت دار و حافظ حریم خویش و خانواده و اموال شوهر باشد.»
در این حدیث شریف نیز تعهد موج میزند و نشانههای همسر صالحه برشمرده میشود که به سبب داشتن این نشانههاست که برای هیچ مردی فایدهای بالاتر از آن متصور نیست.
اگر متعهد بودن، آرامش را برای فرد به ارمغان بیاورد و این آرامش زمینه ساز ترقیات مادی و معنوی فرد باشد، پس چه فایدهای بالاتر از داشتن همسری که این تعهد را در زندگی ساری و جاری میکند.
در این حدیث شریف یکی از بالاترین مراتب تعهد برای زن، تعهد در غیاب شوهر معرفی شده است و آن را روی دیگر سکه شادی و نشاط در خانواده معرفی کرده است. وقتی زن در غیاب شوهر خود حافظ خود، خانواده و مال شوهرش باشد، زمینه آرامش در زندگی فراهم خواهد شد و در فضای آرامشبخش است که نشاط و شادمانی ظهور و بروز پیدا میکند. این نسخه بیبدیل از جانب امام هشتم (علیه السلام) درمان بسیاری از مشکلات امروزه زن و شوهرهاست. امروزه آمار خیانتها به سبب گستردگی فضای مجازی بالا رفته و از آن طرف طلاقها و فروپاشی کانون خانوادهها نیز رو به گسترش نهاده است. روابط فرازناشویی در این سالهای اخیر به معضلی فراگیر تبدیل شده است که حل آن بازگشت بر سر سفره اهلبیت (علیهم السلام) است؛ چه بسیار هزینههای هنگفت که در این فضا از بین میرود، و چه میزان عصبیتها و فشارهای روحی و روانی که بر خانوادهها تحمیل میگردد و در نهایت چه بسیار فرزندانی که با این مشکلات به سمت بزهکاری و از دست دادن عزت نفس خود کشیده میشوند.
اگر بخواهیم وجه کاملتری از تعهد را بیان کرده باشیم باید بگوییم که تعهد زمانی میتواند آثار مثبت خود را نشان دهد که دو طرفه باشد همان امامی که بالاترین مراتب تعهد را برای زن برمیشمرد در جایی دیگر بر تعهد مرد نیز تأکید فراوان دارد و پایبندی به آن را بر مرد ملزم مینماید. امام رضا (علیه السلام) در زمینه تعهد مرد نسبت به همسر خود میفرمایند: «صاحِبُ النِّعمَةِ يَجِبُ عَلَيهِ التَّوسِعَهُ عَلى عِيالِهِ؛[3] كسى كه داراى نعمت است، بر او واجب است كه در هزينۀ زندگى بر خانوادهاش توسعه بدهد.»
اگر تعهد زن به زندگی یک نعمت باشد که اینگونه است و به استناد به همان حدیث شریف از اعلی مراتب نعمت به شمار میرود، در برابر این نعمت مرد هم تعهدات و وظایفی دارد. امام رضا (علیه السلام) توسعه دادن به خانواده را از تعهدات اصلی مرد بر میشمارند که نباید این توسعه را صرفا یک توسعه مادی دانست و آن را در فراهم کردن نیازهای مادی خانواده خلاصه کرد. اگر بخواهیم معنای توسعه را گستردهتر نماییم باید بگوییم اوقاتی را که یک مرد در کنار خانوادهی خود میگذاراند و با خوشرویی و مهربانی زمانش را با آنها سپری میکند، نیز برای خانواده ایجاد توسعه به حساب میآید ولو به این که این توسعه توسعه مادی به حساب نیاید.
وقتی پای سخن امام رضا (علیه السلام) مینشینیم راه حلهایی ارزنده برای استحکام بخشیدن به کانون خانواده را مییابیم که عمل به آنها میتواند ما را از گرفتاریهای مربوط به زندگی در دنیای مدرن برهاند و این حقیقتی است که باید مرد در سبک زندگی خود بدان بازگشت کنند.
پی نوشت:
1. بیانات مقام معظم رهبری در تاریخ 22/1/1378.
2. الکافی، محمد بن یعقوب کلینی، ج5، ص327، انتشارات دار الکتب الاسلامیه، تهران، 1407.
3. الکافی، محمد بن یعقوب کلینی، ج4، ص11، انتشارات دار الکتب الاسلامیه، تهران، 1407.
بلاغ
سلوک مردمی امام رضا علیه السلام
1-((یکی از هاشمیان به نام علی بن عبدالله، خیلی دوست داشت خدمت حضرت برسد و به حضورش سلام عرض کند. اما هیبت و عظمت آن حضرت، سبب میشد اقدام نکند. یک بار حضرت رضا علیه السلام مختصر کسالتی داشت و مردم به عیادتش میرفتند. به علی بن عبدالله گفتند: اگر قصد دیدار و تشرّف داری، اکنون فرصت مناسبی است. وی به عیادت آن حضرت رفت. امام رضا علیه السلام خیلی به او احترام و ملاطفت کرد و خوشحالش نمود. چند وقت پس از آن، علی بن عبدالله مریض شد، حضرت رضا علیه السلام به عیادت او رفت و آن قدر نشست تا افرادی که در خانه او بودند خارج شدند. و این نهایت ادب و لطف و تکریم او را میرساند.:مسند الرضا، ج 1، ص.،47))
2-خادم او یاسر نقل میکند: وقتی حضرت رضا علیه السلام تنها بود (و دور از برنامههای حکومتی و تشریفات) همه همراهان و اطرافیان را از کوچک و بزرگ، دور خود جمع میکرد، با آنان حرف میزد و با ایشان انس میگرفت و همدم آنان میشد و هنگام غذا نیز همه آنان را از کوچک و بزرگ، جمع می کرد وبا آنان غذا می خورد.
3-(( یکی از اصحابش به نام محمد بن عبیدالله قمی میگوید:در خدمت حضرت بودم، بسیار تشنهام بود، ولی نمیخواستم که از آن حضرت آب بطلبم. حضرت خودش آب طلبید و کمی نوشید و به من هم داد و فرمود: ای محمد! بنوش، آب خنک و گوارایی است.بحارالانوار، ج 49، ص 31.))
4-((روزی وارد حمام شد. یکی از مردم که آن حضرت را نمیشناخت، از او خواست که بر او کیسه بکشد. حضرت رضا علیه السلام نیز پذیرفت و مشغول کیسه کشیدن او شد. مردم آن شخص را متوجه ساختند که این مرد، علی بن موسی الرضا علیه السلام است. شروع کرد به عذرخواهی. اما حضرت کار خود را ادامه میداد و او را دلداری میداد تا ناراحت نباشد.))
5-((مردی از اهالی بلخ میگوید: در سفر امام رضا به خراسان همراهش بودم. روزی سفره غذا طلبید و همه خدمتکاران و غلامان را بر سر سفره نشاند. گفتم: جانم به فدایت، کاش برای اینان سفرهای جداگانه قرار میدادی! فرمود: دست بردار! خدا یکی است، پدر و مادر همه نیز یکی است، پاداش قیامت هم بسته به اعمال است. بحارالانوار، ج 49، ص 101.)).
6-((شبی کسی مهمان حضرت رضا علیه السلام بود و مشغول صحبت بودند که چراغ، خراب و خاموش شد. آن مرد دست دراز کرد که چراغ را درست کند، حضرت نگذاشت و خودش به اصلاح چراغ پرداخت، سپس فرمود: ما قومی هستیم که از مهمان خود کار نمی کشیم.همان، ص 102.))
منبع: بلاغ
سلوک وجه الخلقی امام رضا علیه السلام
1-((وقتی از صحابی خویش به نام علیبنشعیب پرسیدند: «به نظرت چه کسی از همهی مردم بهترین و چه کسانی بدترین زندگی را دارند؟» و او ادب نمود و عرض کرد: «ای سرور من، شما داناترید»، فرمودند: «آن کس که دیگران در زندگی او شریک باشند، بهترین زندگی و آن کس که دیگران در زندگی او شریک نباشند، بدترین زندگی را دارد.:ابن شعبه حرانی، تحف العقول، ص۴۴۷))
2- ((مواسات حضرت آن بود که تلاش میکردند هنگام اعطای کمک به فرد نیازمند، به چهرهاش نگاه نکرده و یا به نحوی از شرمندگی او در هنگام دریافت کمک جلوگیری نمایند؛ یا مواسات ایشان این ویژگی را داشت که محدود به فقرا نبود، بلکه نیاز فرد حتی در زمان و شرایط خاص کافی بود. این دو ویژگی بعلاوه ویژگی عدم توقع حضرت در هنگام کمک به دیگران را میتوان در این خبری مشاهده کرد که مطابق با آن یکی از اصحاب حضرت میگوید در خدمت امام رضا(علیهالسّلام) بودم که شخصی خدمت حضرت وارد شد و عرض کرد من از دوستداران شما و اجدادتان هستم و خرجی سفرم تمام شـده است. سپس درخواست کمک نمود و با توجه به آنکه فرد توانمندی بود، وعده داد تا هنگامی که بـه شهر و دیار خـود میرسد به همان اندازه مبلغ را صدقه دهد. در این هنگام امام(علیهالسّلام) برخاستند و وارد اطاقی شدند و دویست دینار آوردند و از پشت درب وی را صدا زدند و به آن شخص نیازمند فـرمودند این دویست دیـنار را بـگیر و در مـخارج سفر و راه از آن استفاده کن و لازم نیست از طرف من صدقه دهی. فرد نیازمند پول را گرفت و رفت. عدهای به حضرت عرض کردند چرا شما خود را در پشت درب مخفی کردید تـا هنگام گرفتن دینارها شما را نبیند؟ حضرت فرمود به خاطر این که شرمندگی نیاز بـه سؤال را در چهرهی او نبینم:کلینی، کافی، ج۲، ص۲۳ و۲۴.))
3-((هنگامی که امام رضا (ع) در خراسان بود، آنچه داشت به فقیران اعطا می کرد که نوشته اند در روز عرفه بوده است. امام آن چنان بخششی داشت که فضل بن سهل از نزدیکان امام به او ایراد گرفت و گفت: این کار شما ضرر است. امام در پاسخ فضل فرمود: هنگامی که چیزی را برای پاداش و سخاوت دادید، آن را از بین نبرید و بخشش، ضرر نیست، بلکه یک سود است. انفاقی که برای خشنودی و رضای خدا صورت میگیرد، زیان بار نیست، بلکه هزینه ای که برای اعمال غیرمشروع صرف میشود، زیان بار است، مانند پادشاهان و وزرایی که مقداری هزینه برای خوانندگان و بازیگران مصرف می کنند.: ابن شهرآشوب، ج۴، ص۳۶۰))
4-((نقل شده هر وقت سفره غذا را برای امام پهن میکردند کاسهای نزدیک ایشان قرار میدادند، ایشان از هر نوع غذا مقداری را برمیداشتند و در آن کاسه میریختند و دستور میدادند آن را بین فقرا تقسیم کنند. میفرمودند: « خداوند میداند که همه مردم قدرت این را ندارند که بنده آزاد کنند برای آنها راه دیگری قرار داده و آن غذا دادن به فقرا است.:کلینی، کافی، ج۴، ص۵۲.))
منبع: بلاغ
وصیتنامهای قابل تأمل از فرمانده سپاه خرمشهر
من برای کسی وصیتی ندارم ولی یک مشت درد و رنج دارم که بر این صفحه کاغذ می خواهم همچون تیغی و یا تیری بر قلب سیاه دلانی که این آزادی را حس نکرده اند، بر سر اموال این دنیا ملت را، امتی را و جهانی را به نیستی و نابودی می کشانند، فرود آورم.
سوم خرداد ماه ۱۳۶۱، سالروز فتح خرمشهر در عملیات بیت المقدس است که به این مناسبت به انتشار وصیت نامه سردار شهید محمد جهان آرا، فرمانده سپاه خرمشهر خواهیم پرداخت:
«تو را شکر که شربت شهادت این یگانه راه رسیدن به خودت را به من بنده فقیر و حقیر و گناهکار خود ارزانی داشتی.
تو را شکر که این تنها نعمت خدا پسنده خودت را بر این انسان ذلیل عطا فرمودی و من تنها راه سعادت خویش را شهادت در راهت یافتم و چه زیباست که من با زمان کوچکترین وسیله خود اعلاترین و ارزشمندترین ارزشها را گرفتم،و این نیست مگر لطف و عنایت پروردگار نسبت به بنده اش.
خداوندا مرا از این همه لطف و عنایت دورمگردان و شهادت را نصیبم کن.
من برای کسی وصیتی ندارم ولی یک مشت درد و رنج دارم که بر این صفحه کاغذ می خواهم همچون تیغی و یا تیری بر قلب سیاه دلانی که این آزادی را حس نکرده اند، بر سر اموال این دنیا ملت را، امتی را و جهانی را به نیستی و نابودی می کشانند، فرود آورم.
خداوندا تو خود شاهد بودی که من تعهد این آزادی را با گذران تمام وقت هستی خویش ارج نهادم و با تمام دردها و رنجهائی که بعد از انقلاب بر جانم وارد شد، صبر و شکیبایی کردم ولی این را می دانم که این سران تازه به دوران رسیده، نعمت آزادی را درک نکرده اند چون دربند نبوده اند یا در گوشه های دریاهای پاریس و لندن و هامبورگ بوده اند و یا در …
و تو ای امام، ای که به اندازه تمامی قرنها سختیها و رنج کشیدی از دست این نابخردان خرد همه هیچ دان!
لحظه لحظه این زندگی بر تو همچون نوح، موسی و عیسی و محمد(ص) گذشت.
ولی تو ای امام و ای عصاره تاریخ بدان که با حرکتت، حرکت اسلام را در تاریخ جدید شروع کردی و آزادی مستضعفان جهان را تضمین کردی.
ولی ای امام، کیست که این همه رنجها و دردهای تو را درک کند و کیست که دریابد که لحظه ای کوتاهی از این حرکت به هر عنوان، خیانتی به تاریخ انسانیت و کلیه انسانهای حاضر و آینده تاریخ می باشد.
ای امام، درد تو را، رنج تو را می دانم چه کسانی با جان می خرند. جوان با ایمان که هستی و زندگی تازه خویش را در راه به هدف رسیدن حکومت عدل اسلامی فدا می کند.
بله ای امام، درد تو را جوانان درک می کنند؛ اینان که از مال دنیا فقط و فقط رهبری تو را دارند و جان خویش را برای هدفت که اسلام است، فدا می کنند و بدان ای امام، تا لحظه ای که خون در رگ ما جوانان پاک اسلام وجود دارد، لحظه ای نمی گذاریم که خط پیامبرگونه تو که بخط انبیاء و تاریخ وصل است به انحراف کشیده شود.
ولی ای امام، من به عنوان کسی که شاید کربلای حسین را در کربلای خرمشهر دیده ام سخنی با تو دارم که از اعماق جانم و از پرپر شدن خون جوانان خرمشهر برمی خیزد و آن اینست.
ای امام از روزی که جنگ آغاز شد تا لحظه ای که خرمشهر سقوط کرد من یک ماه به طور مداوم کربلا را می دیدم؛ هر روز که حمله دشمن بر برادران سخت می شد و فریاد آنها بی سیم را از کار می انداخت و هیچ راه نجاتی نبود، به اتاق خود می رفتم گریه را آغاز می کردم و فریاد می زدم: «ای رب العالمین بر ما مپسند ذلت و خواری را».
منبع: عقیق
فایل چندرسانه ای/ویژه هفته جمعیت
قفل مشکلات کشور با الگو گرفتن از مقاومت ۵۷۸ روزه خرمشهر باز خواهد شد
🔹بدون شک حماسه ماندگار فتح خرمشهر در سوم خرداد سال ۱۳۶۱ نقطه عطفی در تاریخ پر افتخار انقلاب اسلامی بوده که نشان از عمق اراده و تفکری خردمندانه است که ملت بزرگ و مقاوم ایران همواره طعم شیرین عمل به این منطق را در عرصه های گونان چشیدند و هر کجا جلو رفتیم و موفقیتی حاصل شد برگرفته از این خط فکری بود.
🔹در چند روز اخیر شاهد گردش به دور کره زمین توسط ناو گروه ۸۶ نیروی دریایی ارتش بودیم و جهانیان دیدند در اوج تحریم دلاور مردان ارتشی تاریخ ساز شدند و کارشناسان سپهر سیاسی نیز اعتراف کردند که تنها یک ابر قدرت با تکیه بر توان داخلی می تواند همچین اقدامی انجام دهد.
🔸در جنگ ۸ ساله و دفاع از خرمشهر نیز همینطور با دست خالی و تنها با تکیه بر مبانی اصیل اسلامی و اراده رزمندگان موجب شد تا با وجود پشتیبانی اکثر کشور ها از رژیم بعث عراق با مقاومت و پیروزی جهان حیرت زده شود.
🔹در سالیان گذشته اندیشه غیر انقلابی حاکم بر بعضی دولت ها و بعضا عناصر نفوذی که امید آنها به کد خدای پوشالی بود باعث عقب ماندگی در برخی حوزه های مهم از جمله اقتصادی، فرهنگی و نقاط حساس مدیریتی کشور شد، و به نوعی ترک فعل و اقدامات آنها در کنار راهبرد و سیاست دشمن و فشار همه جانبه به تکمیل پازل دشمن کمک می کرد و تبدیل به مهره شطرنج دشمن شدند و زمینه را برای نارضایتی مردم به وجود آوردند.
🔺برای جبران این عقب ماندگی ها که در بخش های مختلف شاهد هستیم دولت مردمی سیزدهم باید لایه های مختلف خود را از عاملین وضع موجود پاک سازی کرده و با بکار گیری نیرو های دلسوز و انقلابی مسیر را برای عبور از مشکلات سهل کند تا به فضل الهی با همدلی و همراهی مردم همچون دفاع مقدس شاهد فتح ظفرمندانه خرمشهر های آینده باشیم.
مازیار هاشمی
پرسمان/اجتماعی/عفاف و حجاب
پرسش
🔸️دختر جوانی دارم که ذاتا دختر خوبی می باشد اما چند وقتی است که پنهانی سیگار می کشد، دیگر نماز نمی خواندو دچار آسیب های فضای مجازی شده است؛ چند وقت پیش نیز با او دعوایم شد که متاسفانه منجر به فاصله گرفتن او از خانواده گشت. چگونه رفتار کنم که موثر واقع شود؟
✅️ پاسخ
🔹️متأسفانه گسترش عوامل فساد و انحراف در اين زمان عموم جوانان را در معرض خطرهای اعتقادی و اخلاقی قرار داده است و برخورد تند و تهديدآميز و تذکرهای مکرر و مستقيم غالبا نتيجه معکوس میدهد.
🔹️و لازم است پدر و مادر و بزرگان فاميل سعی کنند با ملايمت و مدارا و رفتار محبتآميز آنها را نسبت به خانواده و دوستان صالح علاقهمند کنند، و از دخالت مسقيم و تحقيرآميز خودداری ورزند، و به طور غير مستقيم بکوشند با دوستان ناصالح ارتباط برقرار نکنند.
🔹️حاصل آنکه سه نکته را رعايت کنيد:
۱- جلب محبت و حفظ روابط عاطفی با جوانان
۲-مدارا و ملايمت در رفتار
۳-نظارت غيرمستقيم بر کارهاي آنان و سعی در ارتباطشان با افراد صالح و مطالعه کتابهای مفيد و شرکت در جلسات سازنده.
🔹️اينگونه ابتلائات از آزمايشهای سختی است که خدای متعال براي بعضي از بندگانش پيش میآورد. و البته از دعا و توسل حداکثر استفاده را بايد کرد، هم برای خودمان و هم برای جوانانمان.
📚 آیت الله مصباح یزدی، پرسش و پاسخ های سایت mesbahyazdi.ir
اطلاعیه زیارت عاشورا
بایدها و نبایدهای تربیت دینی فرزند دختر
تربیت فرزندان بهطورکلی باید همراستا با نقش آنها در آینده باشد. پسران در آینده نقش مسئولیتپذیرانه دارند و دختران نقش همسرانه و مادرانه. تربیت فرزند دختر نسبت به پسر، سختیها و ظرافتهای بیشتری دارد، به همین دلیل در روایات، اجر و ثواب تربیت دختران از پسران بیشتر است. اگر نسبت به تربیت فرزند دخترتان دغدغهمند هستید، با ما همراه شوید.
تربیت فرزند دختر نسبت به پسر، سختیها و ظرافتهای بیشتری دارد، به همین دلیل در روایات، اجر و ثواب تربیت دختران از پسران بیشتر است. اگر نسبت به تربیت فرزند دخترتان دغدغهمند هستید، با ما همراه شوید.
اینفوگرافیک مقام دختر در کلام رسول خدا صلیاللهعلیهوآله
فردی که دخترش را آزار ندهد و فرزند پسر را به او ترجیح ندهد وارد بهشت میشود. (مستدرک الوسائل، ج 15- ص118)