گریه بر امام حسین علیه السلام زمینه ساز حرکت اربعین است
گریهها و عزاداری برای اهلبیت به ویژه سیدالشهداء منجر به تحول عظیمی به نام حماسهی اربعین میشود. این حرکت عظیم، میثاق اجتماعی است که مردم با امام زمانشان میبندند و این نشان میدهد که مسیر امام حسین مسیری است که به پیروزی حقیقی رسیده است. امروز نیز، علیرغم توهماتی که دشمن ایجاد میکند، ما روز به روز به پیروزی نزدیکتر میشویم.
از ابتدای خلقت، مقدمهسازی فوقالعادهای در مسئلهی عزاداری برای اهلبیت، به خصوص وجود مقدس سیدالشهدا (علیهالسلام) صورت گرفته است و احادیث متعددی در باب عزاداری انبیاء نسبت به سیدالشهدا علیهالسلام داریم که بعضی از آثار آنها به صورت زنده و مکتوب باقی ماندهاست. آثار این عزاداری نه فقط در دست شیعیان، بلکه خداوند آنها را در اختیار غیر مسلمانها هم قرار داده و این حجت بزرگ الهی بر آنها است. آنها این را میدانند که شخصیت سیدالشهدا یک شخصیت آسمانی و مقدس است. این مسئله نه فقط در مورد امام حسین، بلکه در مورد پنج تن آل عبا علیهمالسلام هم صادق است.
در باب اهمیت سیدالشهداء قبل از تولد پیامبر، امیرالمؤمنین و حضرت زهرا سلام الله علیهم اجمعین دائماً اشاراتی در مورد حادثهای که قرار است بعداً اتفاق بیفتد داشتند. پیامبر تولد و مسئلهی شهادت سیدالشهدا علیهالسلام را در جمعهای خصوصی و عمومی و حتی ثواب زیارت امام حسین را در زمانهای مختلف ذکر کرده اند.
نقل است که امیرالمومنین علیهالسلام جایی سخنرانی میکرد و فرمود: «سَلونی قَبلَ اَن تَفقِدونی = از من سوال کنید، قبل از اینکه من را از دست بدهید». سعد بن ابی وقاص از امام علی علیهالسلام سوال میکند که بگو ببینم چند مو در ریش من وجود دارد؟ حضرت فرمود: من فقط این را به تو میگویم که در هر ریش تو شیطانی آویخته است و پسری خواهی داشت که پسر من حسین را خواهد کشت. یعنی این پدر عمر سعد است که از امیرالمومنین این سوال را میکند.
امام حسن مجتبی علیهالسلام هنگام شهادتشان این جمله معروف را فرمودند: « لَا یَوْمَ كَیَوْمِكَ یَا أَبَا عَبْدِ اللَّهِ= هیچ روزی مثل روز تو نیست یا اباعبدالله». حضرت حتی فرزندانشان را برای روز عاشورا تربیت و آماده میکردند و سفارشهای زیادی داشتند که به عمویشان ملحق شوند و در رکاب ایشان به شهادت برسند.
این همه مقدمات از زمان حضرت آدم تا عاشورا و از عاشورا تا بعد از آن، توسط سایر ائمه برای این بود که حرکتهای اصلی برای ظهور آقا امام زمان علیهالسلام با گریهها و مجالس اهلبیت علیهمالسلام شکل بگیرد. این گریهها و این توجهات، کار را به جایی رساند که الان یک حماسه بینظیر تاریخی در حال شکل گرفتن است و آن حماسهی اربعین است.
رهنمودهای آیت الله العظمی سیستانی به زائران اربعین
بسم الله الرحمن الرحیم
الحمد لله رب العالمین والصلاة والسلام علی سیدنا محمد وآله الطاهرین
شایسته است مؤمنانی که خداوند توفیق شرکت در این زیارت شریف را به ایشان عنایت فرموده، توجه نمایند که خدای تبارک و تعالی از میان بندگان خویش، پیامبران و اوصیایی را برگزیده تا پیشوا و حجّت مردمان باشند و مردم از رهگذر تعالیم ایشان هدایت یابند و از اعمالشان تبعیت کنند. خداوند مؤمنان را از آن رو به زیارت مشاهد متبرکه ایشان تشویق نموده است که یادشان جادوانه بماند و جایگاهشان اعتلا یابد، و چون آن بزرگواران نمونه اعلای بندگی خدای سبحان و جهاد در راه او و فداکاری برای دین استوارش بودهاند، این امر سبب به یاد آوردن خدای متعال و آموزهها و احکام او برای مردم باشد.
بنابراین، از لوازم این زیارت آن است که زائر علاوه بر یادآوری جان فشانیهای امام حسین (علیه السلام) در راه خداوند متعال، تعالیم دین حنیف از جمله نماز، حجاب، اصلاح، گذشت، بردباری و ادب و قوانین آمدوشد و دیگر مفاهیم پسندیده را رعایت نماید تا زیارتش گامی در مسیر تربیت نفس برای پذیرش این امور و تثبیت آثار آن تا زیارتهای بعدی باشد. چنین است که شرکت در این مراسم به منزله حضور در مجالس تعلیم و تربیت امام (علیه السلام) خواهد شد.
گو این که ما محضر اهل بیت (علیهم السلام) را درک نکرده ایم تا آموزههای ایشان را از حضور خودشان فرا بگیریم و به دست آن بزرگواران تربیت شویم، ولی خداوند متعال تعالیم و رفتار آنها را برایمان حفظ کرده و ما را به زیارت آستان ایشان ترغیب فرموده، تا آنان نمونههایی ممتاز برای ما شوند، و همان گونه که معاصران ایشان را که با آن بزرگواران زیستهاند، به محک امتحان کشیده، خواسته است تا میزان صداقت ما را در آرزوی زیستن در کنار آنان و پاسخگویی به آموزهها و اندرزهایشان بیازماید. پس باید مراقب باشیم که مبادا آرزوی ما در زمینه درک محضر آن بزرگان صادقانه نباشد، و باید بدانیم که اگر مطابق خواسته ایشان رفتار کنیم، امید میرود که با یارانشان محشور شویم. زیرا از امیر مؤمنان (علیه السلام) روایت است که در جنگ جمل فرمود: «امروز کسانی با ما همراه شدهاند که هنوز در صلب پدران ورحِمهای مادرانشان هستند». بنابراین، بر هر یک از ما که آرزویی صادقانه داشته باشد، عمل به تعالیم و تبعیت از ایشان، و پرورش با روش تربیتی و بهرهمندی از آداب آنان دشوار نیست.
خدا را خدا را در نماز!
که نماز، آن گونه که در حدیث شریف آمده، ستون دین ومعراج مؤمنان است و اگر پذیرفته شود سایر اعمال پذیرفته است و اگر مقبول نیفتد دیگر اعمال مردود خواهد شد. سزاوار است که مؤمن به ادای نماز در اول وقت پایبند باشد؛ چرا که محبوب ترین بندگان در نزد خدا کسی است که به فراخوان نماز پاسخی سریعتر دهد، و شایسته نیست که مؤمن در اول وقت نماز، به عبادت دیگری بپردازد. زیرا نماز برترین طاعتها است. از اهل بیت (علیهم السلام) روایت است که: «شفاعت ما به کسی که نماز را سبک شمارد، نخواهد رسید» و پیرامون توجه خاص امام حسین (علیه السلام) به نماز در روز عاشوا نقل شده است که آن حضرت به کسی که زمان فرا رسیدن اول وقت نماز را یاد آور شد، فرمود: «نماز را به یاد آوردی، خداوند تو را از نمازگزاران ذاکر قرار دهد» و پس از این سخن، زیر بارانی از تیر، به نماز ایستاد.
خدا را خدا را در اخلاص!
که ارزش وبرکت عمل انسان به میزان اخلاص او برای خداوند متعال است؛ زیرا خداوند جز آن عملی را که خالص برای او و پاک از نیّت غیر باشد، نمیپذیرد. از پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله) روایت است که هنگام مهاجرت مسلمانان از مکه به مدینه فرمود: «هر که برای خدا ورسولش هجرت کند، هجرتش به سوی او خواهد بود، و هر که برای بهرهمندی از دنیا هجرت نماید، سوی دنیا مهاجرت کرده است. خداوند به میزان اخلاص در عمل، پاداش آن را چندان فزونی دهد که تا هفتصد برابر شود و خدا برای هر کس که بخواهد، ﭘاداش مضاعف منظور فرماید».
پس بر زائران است که در مسیر خویش، ذکر خدای متعال را بسیار بگویند و در هر گام و هر عمل خود اخلاص را در نظر داشته باشند و بدانند که خداوند متعال نعمتی همتای اخلاصِ در عقیده و گفتار و رفتار را به کسی عنایت نفرموده است وعمل تهی از اخلاص با پایان زندگی دنیوی تمام می شود، در حالی که عمل مخلصانه، هم در این دنیا و هم پس از آن، جاودان و مبارک خواهد ماند.
خدا را خدا را در رعایت پوشش وحجاب!
که از مهم ترین چیزهایی است که اهل بیت (علیهم السلام) حتی در سخت ترین شرایط کربلا به آن توجه داشته و خود والاترین الگوی آن بودهاند. ایشان به اندازه آزاری که از هتک حرمت خود دیدند، از هیچ رفتار دشمن آزرده نشدند. لذا بر همه زائران و به ویژه بر بانوان زائر فرض است که شرایط عفاف را در رفتار و نوع پوشش وظاهر خود حفظ نموده و از هر چه این امر را خدشه دار میکند (مانند پوشیدن لباسهای تنگ واختلاط های زشت و استفاده از زیور آلات ناروا) بپرهیزند، بلکه سزاوار است که به منظور منزّه نگه داشتن این مراسم مقدّس از شائبههای ناپسند، تا حد امکان، بالاترین مراتب عفاف را رعایت نمایند.
از درگاه خداوند متعال مسألت داریم که در دنیا و آخرت، مقام پیامبر مصطفی (صلی الله علیه وآله) و اهل بیت مطهرش (علیهم السلام) را به برکت فداکاریهایی که در راه او به عمل آوردند و برای هدایت خلقش کوشیدند، فزونی بخشد و همان گونه که بر برگزیدگان پیشین، بهخصوص بر ابراهیم و خاندان ابراهیم درود فرستاده است، درود خود بر ایشان را بیفزاید.
از خداوند متعال همچنین مسألت داریم که به زیارت زائران حضرت اباعبد الله الحسین (علیه السلام) برکت دهد و آن را به بهترین نحوی که عمل بندگان صالح خویش را می پذیرد، قبول فرماید، تا در مسیر و سیره خود در این زیارت و در باقی ایام زندگانی الگویی برای دیگران شوند و آنان را به سبب ولایت اهل بیت پیامبر (علیهم السلام) و پیروی از سیره و تبلیغ رسالت ایشان پاداش خیر عطا کند.
باشد که در روز قیامت که هر یک از مردم با امام خویش خوانده میشود، ایشان با اهل بیت (علیهم السلام) خوانده شوند، و کسانی که در این راه به شهادت میرسند، به دلیل جانبازیهایی که به عمل آورده و ستم و آزاری که به خاطر محبت ایشان به جان خریدهاند، با حسین (علیه السلام) و یارانش محشور شوند؛ انه سمیع مجیب.
منبع: سایت رسمی دفتر مرجع عالیقدرآقای سید علی حسینی سیستانی دامت برکاته
9 روز مانده تا....
شکوه اربعین به واسطه سوگند حضرت زینب(س) است: «نام ما تا ابد زنده است»
آیت الله جوادی آملی : این مراسم باشکوه اربعین از سوگند زینب کبری(سلام الله علیه) نشأت میگیرد؛ او عالمه غیر معلمه است، زینب کبری سوگند یاد کرد قسم به خدا نمیتوانید نام ما را فراموش کنید.
آیت الله العظمی جوادی آملی با اشاره به نزدیکی ایام اربعین شهادت سید و سالار شهیدان امام حسین علیه السلام با اشاره به فرازهایی از زیارت عالیه بیان داشتند:
گرچه وجود مبارک نوح گفت: خدایا! من سالیان متمادی شبها و روزها مردم را دعوت کردم و رنج شبانه روز کشیدم تا این قوم را هدایت کنم، ولی اینها نپذیرفتند لکن در زیارت اربعین حسین بن علی علیه السلام عرض می کنیم « بَذَلَ مُهجَتَهُ فِیکَ لِیَسْتَنْقِذَ عِبادَکَ مِنَ الجَهالَهِ وَ حِیرَهِ الضَّلالَه» تنها سخنان شب و روز نیست؛ بلکه سخن از بذل جان و مال است، آن حضرت خون خود را در راه زنده کردن جامعه نثار کرد.
ایشان در ادامه اظهار داشتند: اگر ذات اقدس الهی برنامه رسمی انبیا را دو امر اساسی یعنی یکی تعلیم کتاب و حکمت و دیگری تزکیه قرار داد، وجود مبارک سالار شهیدان همین برنامه را با بذل خود احیا کرده است.
آیت الله العظمی جوادی آملی با بیان جایگاه قوه جزم و عزم در وجود انسان و وظیفه هر یک از این دو قوه اذعان داشتند: نفس ما بیش از دو نیروی اصیل در وجود خود ندارد؛ ما یک نیرویی داریم که او اندیشه و فکر و تفکر و استدلال و قیاس و مانند آن را به عهده دارد و یک نیرویی داریم که عزم و اراده و نیت و اخلاص را تأمین می کند.
جزم بدون عزم، عالم بی عمل می سازد، عزم بدون جزم، مقدس بی درک می سازد، اما در خصوص حسین بن علی علیه السلام فرمود ایشان کاری کرد که با یک دست جزم علمی مردم را تأمین کرد با دست دیگر عزم عملی مردم را بیمه کرد « بَذَلَ مُهجَتَهُ فِیکَ لِیَسْتَنْقِذَ عِبادَکَ مِنَ الجَهالَهِ » که بشوند عالم « وَ حِیرَهِ الضَّلالَه» که بشوند عاقل، و عقل همان است که « عُبِدَ بِهِ الرَّحْمَنُ وَ اکْتُسِبَ بِهِ الْجِنَانُ»
ایشان تأکید کردند: اربعین سهم تعیین کننده ای در جامعه کردن جامعه دارد؛ جامعه نه یعنی مردم همه جمعاند، جامعه یعنی جمع بین جزم و عزم؛ یعنی جمع بین علم و عمل یعنی جمع بین علم و عقل، جمع این عناصر تشکیل جامعه حقیقی را می دهد. فردی که جمع بین علم و عمل کرده است جهانی است بنشسته در گوشه ای.
معظم له با اشاره به کلامی از عقیله بنی هاشم زینب کبری(سلام الله علیه) بیان داشتند: این مراسم باشکوه اربعین از سوگند زینب کبری(سلام الله علیه) نشئت می گیرد؛ او عالمه غیر معلمه است، زینب کبری سوگند یاد کرد قسم به خدا نمی توانید نام ما را فراموش کنید، وحی ما را از بین ببرید، نام ما تا ابد زنده است.
منبع: پایگاه اطلاع رسانی پژوهشکده باقرالعلوم علیه السلام
اجتماع عظیم اربعین؛ فرصت مقابله با اسلام هراسی
تا چند دهه پیش اربعین سالار و سرور شهیدان حضرت ابا عبدا… حسین (ع) بدینگونه که امروزه با شکوه و عظمت خاص خود و راهپیمایی ده ها میلیونی عاشقان و شیفتگان حضرتش برپا میشود، برگزار نمیشد و خیل عظیم عاشقان و دلدادگان آن امام همام در مراسم چهلمین روز شهادت امام حسین(ع) و یاران باوفایشان و بهویژه حضرت اباالفضل العباس (ع) رنگ و بوی خاص و ویژه ای به خود گرفته است. در دهه اخیر که نوع نگاه به اربعین تغییر کرده است و اربعین نه به عنوان یک مساله تاریخی - مذهبی بلکه به عنوان یک مساله روز سیاسی- عبادی مورد توجه قرار میگیرد. اندیشمندان حوزه علوم اجتماعی با عنایت خاصی موضوع اربعین را بررسی میکنند و استراتژیستها از زاویه نگاه خودشان اربعین را مورد توجه قرار میدهند و عالمان دینی نیز این بار به اربعین از نگاه ظرفیتهای این مناسبت برای تبلیغ دین چشم دوختهاند. حتی گروهی اربعین را از علائم ظهور تفسیر کردهاند. چراکه در روایات آمده است در آستانه ظهور پرچمهای سیاهی به اهتزاز در میآید و این پرچمهای سیاه همان پرچمهای مشکی عزاداران ابا عبدالله الحسین(ع) است که در ایام اربعین به اهتزاز درمیآید. این همه تغییر در نگاه به اربعین از این روی است که هرساله و با آغاز ماه صفر از گوشه و کنار جهان، مشتاقان ابی عبدا…الحسین (ع) رو سوی کربلا مینمایند تا این بار و در نقطهای دیگر از زمین شاهد تحقق «یأتوک رجالا و علی کل ضامر یأتین من کل فج عمیق» باشیم. اجتماع عظیمی که در اربعین صورت میگیرد دارای ویژگیهای متعددی است اما حداقل این چند ویژگی برای فعالان فرهنگی قابل توجه و تأمل است.دلسوزان فرهنگ با در نظر گرفتن این ویژگیها میتوانند از فرصت اربعین برای ایجاد تغییرات دائمی در میان مخاطبان خود بهره ببرند.
1- اجتماع عظیم اربعین فرصتی برای تأمل درباره حادثه عاشورا است. شیعیان و علاقهمندان اهل بیت(ع)، در شهرهای خود و در ایام محرم مصائب اهل بیت(ع) را میشنوند و با دلایل حادثه کربلا و پیامدهای آن آشنا میشوند اما پیاده روی اربعین فرصتی است برای فکر کردن به همه آن مطالب. حضور در سرزمینی که آن اتفاقات ناگوار و جانسوز رخ داده است زمینهای برای همذات پنداری است. در این تجربه حسی و عاطفی، زائران گاهی خود را در مقام یاران امام حسین(ع) تصور میکنند و گاهی نیز خود را در موقعیت سپاهیان عمر سعد فرض مینمایند. این همذات پنداری سبب میشود که زائران هرآنچه را که برشخصیتهای واقعه کربلا گذشته است بیشتر درک کنند؛ ترسها، غمها، شادیها وامیدوارهای آنان را در درون خود احساسکنند و از این رهگذر تجربه حسّی عمیق را تا انتهای مسیر با خود داشته باشند. این تجربه که برآمده از عقلانیت و عاطفه و حماسه است توشه معنوی و سیاسی ارزشمندی برای یکایک شرکتکنندگان در مراسم اربعین است و در تعمیق باور دینی آنان و ارتقای سطح اخلاق و معنویت آنان بسیار مؤثر است. حضور در مراسم اربعین برای یادآوری این واقعیت است که مسأله عاشورا با شهید شدن، دفن کردن واسارت گرفتن و بعد رهایی اسیران خاتمه پیدانکرد و این مسأله ادامه دارد؛ یعنی تلاش برای برقراری حکومت دینی و رفع نابسامانیها در جامعه و تشکیل جامعه مطلوب دینی و فریاد ندای آزادیخواهی و حقطلبی و ظلمستیزی باید ادامه پیدا کند و نباید تحت هیچ شرایطی متوقف شود.
2- شرکتکنندگان در پیادهروی اربعین از نظر موقعیت اجتماعی به دو دسته تقسیممیشوند؛ یا زائرالحسین هستند و یا خادم الحسین؛ عدهای پا در مسیر گذاشتهاند و قصد زیارت دارند و جمعی نیز در این مسیر حضور دارند تا از آن زائران پذیرایی کنند و به آنان خدمت نمانید. در آنجا نه سن و سال مطرح است و نه موقعیت شغلی و نه میزان درآمد و نه قومیت و ملیت. ملاک تمایز میان شرکت کنندگان در این اجتماع، فقط در این است که گروهی خادم هستند و جمعی دیگر مخدوم. اما نه خادم از خدمتش احساس حقارت میکند و نه مخدوم از این که دیگری به او خدمت میکند احساس فخر و بزرگی.آنچه انسان درمسیر حرکت به سوی سالارشهیدان مشاهده میکند، رفتاری متضاد باخودخواهی وخودپرستی است. انسان در این مسیر به جای خودخواهی، فقط ایثار و دیگرخواهی میبیند، ازخودگذشتن و برای دیگران خدمت کردن را میبیند. اخوت اسلامی و دینی در اجتماع عظیم اربعین تحقق مییابد. خواسته خداوند از همگان اعتصام به حبل الله است و حبل الله بنابر روایات محبت امام علی(ع) و اولادشان(ع) است و ما در پیادهروی اربعین شاهد تحقق خواست الهی هستیم؛ این که همه زیر پرچم امام حسین(ع) گرد آمدهاند و به نام امام حسین(ع) تمام عوامل تفرقه را از خود دور کردهاند و برادرانه در کنار هم هستند و ندای وحدت سرمیدهند.
3- پروژه اسلام هراسی سالهاست که در غرب کلید خورده است و عوامل این پروژه اعم از رسانهای، سیاسی، اقتصادی و… می کوشند چهرهای منفی از اسلام ارائه نمایند. به هر حال غرب بر اساس نظریه جنگ تمدنها بر این باور است که نبرد نهایی میان اسلام و غرب است و اگر غرب اقدام مؤثری علیه اسلام انجام ندهد، باید شاهد نابودی خود باشد. شکلگیری داعش و رفتارهای وحشیانه آنان یا حوادثی مانند حادثه یازده سپتامبر یا حوادث اخیر فرانسه همگی این ذهنیت را بیش از پیش در ذهن مخاطب غربی تثبیت میکند که اسلام دینی خشونتآمیز است و پیروانش به دنبال نابودی دیگران هستند. این طرز تفکر نادرست در صورتی از ذهن شهروند غربی زدوده میشود که در فضای واقعی رفتارهایی مهربانانه از مسلمانان ببیند و بتواند خود با چشم خویش مشاهده نماید که مسلمانان نسبت به دیگران خشن نیستند. اجتماع عظیم اربعین فرصتی است برای آنکه مسلمانان چهره رحمانی اسلام را به جهانیان نمایش دهند. در مراسم عظیم اربعین افرادی با ادیان و مذاهب گوناگون شرکت میکنند و هیچ کسی فردی را به خاطر دین و مذهب و عقیدهاش سرزنش نمیکند و به او بیحرمتی نمینماید. برجسته کردن مراسم اربعین و نشان دادن صحنههای حضور پیروان ادیان و مذاهب گوناگون در این مراسم اسلامی کمک میکند که چهره منفی ارائه شده از اسلام از اذهان مخاطبان رسانههای غربی زدوده شود.
4- اجتماع اربعین علاوه بر اینکه چهره رحمانی اسلام را به جهانیان عرضه میکند، جهان را با امام حسین(ع) آشنا میسازد. اجتماع ده ها میلیونی علاقهمندان به امام حسین(ع) بیتردید مردم جهان را به شناخت حضرتش(ع) تشویق خواهد کرد چرا که برای آنان این سوال مطرح میشود که این حسین(ع) کیست که این همه انسان چنین برای بزرگداشتش به تکاپو افتادهاند. اربعین فرصتی است برای شناساندن امام حسین(ع) و معارف ایشان به جهانیان و مسلماً اگر به صورتی دقیق از حضرتش(ع) به عالم معرفی شود آنگاه همه شیفته ایشان خواهند شد. آنتوان بارای مسیحی سالها پیش گفت: « اگر امام حسین(ع) ازآن ما بود، در هر سرزمینی برای او بیرقی برمیافراشتیم و در هر روستایی برای او منبری برپا مینمودیم و مردم را با نام امام حسین(ع) به مسیحیت فرا میخواندیم.» و اربعین فرصتی است برای اینکه مردم را با نام امام حسین(ع) به اسلام و تشیع فراخوانیم. فقط کافی است امام حسین (ع) را آنگونه که شایسته و بایسته است معرفی کنیم آن وقت خواهیم دید که چه تحول انفسی در جهان رخ میدهد. شاهد این ادعا اینکه گیبون (مورخ انگلیسی) گفته است: « باآنکه مدتی از واقعه کربلا گذشته و ما هم با صاحب واقعه هم وطن نیستیم، معذلک مشقات و مشکلاتی که حضرت حسین (ع) تحمل نموده، احساسات سنگین دلترین خواننده را برمیانگیزد، چندان که یک نوع عطوفت و مهربانی نسبت به آن حضرت درخود مییابد.»
5- از دیدگاه صاحبنظران حوزه امنیت، منبع اصلی اقتدار ، قدرت نرم است. قدرت نرم آنگونه که تعریف شده است بر توانایی شکل دادن به ترجیحات دیگران استوار است. توان شکلدهی به ترجیحات و اولویت ها با مقوله های نامحسوس و ناملموس مانند جاذبههای شخصیتی، فرهنگی، ارزشها و نهادهای سیاسی و سیاستهای جذابی مرتبط است که مشروع و اخلاقی تلقی میشوند و اربعین فرصتی است برای شیعه که قدرت نرم خود را به جهانیان نشان دهد. این اجتماع عظیم اربعین با توجه به ویژگیهایی که دارد مانور قدرت نرم شیعه است، چرا که این اتفاق در عراقی رخ میدهد که بخش قابل توجهی از مناطقش آلوده به حضور بعثی - تکفیری های داعش است که شرارت و جنایت فراوانی را در پرونده سیاه خود داشته و به هیچ ضابطه و هنجار قانونی و اخلاقی پایبند نیستند. این گروه در حمله به شیعیان و مناسک و اماکن مقدس آن از هیچ جنایتی فروگذار نکرده و راهپیمایان احتمال هرگونه خطری را از ناحیه این گروهک تروریستی تصور میکنند، ولی به حضور در راهپیمایی و مراسم روز اربعین اصرار دارند. همچنین جمعیت حاضر در این مراسم شیعیان از کشورهای مختلف جهان و اهل سنت و مسیحیان هستند. چنین حضوری باعث ایجاد رعب و وحشت در دل دشمنان تشیع و اسلام و قوت قلب شیعیان و مظلومان در جهان خواهد بود. مسلما وقتی دشمن بداند که جمعیتی حدود02میلیون بدون توجه به تهدیدات پا در این مسیر میگذارد و حاضر است جان بدهد اما در این مسیر باشد درخواهد یافت که نمیتواند به راحتی اهداف خویش را تعقیب کند. شیعیان نیز در سرتاسر جهان وقتی این خیل عظیم جمعیت شیعیان را میبینند که فریاد هیهات منا الذله را سر میدهند و حاضرند تا پای جان در راه ابی عبدا… الحسین(ع) بایستند روحیه مضاعفی خواهند یافت.
داستان اربعین با همین چند ویژگی تمام نمیشود. خوان نعمتی که امام حسین(ع) برای بشر گسترانده است آنچنان سرشار از نعمت است که تا قیام قیامت قابل استفاده است. اما هر کسی در حد توان و لیاقت خود امکان بهرهگیری از این دریای نعمت را دارد. امید اینکه بتوانیم از این همه فیض و لطف امام حسین(ع) توشه مناسب برگیریم و در راه امام حسین(ع) و در مسیر اهداف ایشان تلاش نماییم.
وجه مشترک میان چهار زن برجسته تاریخ
1- ايمان
ايمان آسيه(عليها السلام):
هنگامي كه فرعون از ايمان آسيه آگاه شد، از سران دربارش درباره آسيه نظر خواست. آن ها قتل آسيه را پيشنهاد كردند. فرعون دستور داد: آسيه را بر زمين ميخ كوب كرده، سنگي بزرگ را بالاي سرش بياويزند؛ اگر از ايمانش دست برداشت به قصر فرعون باز گردد و هم چنان همسر وي باشد وگرنه سنگ را بر او بيفكنند.
آسيه از ايمان خود دست بر نداشت و از خداوند خواست كه به جاي قصر فرعون خانه اي در جوار رحمت خويش در بهشت برايش بنا كند و او را از فرعون و كفر و ستم او و نيز عمّال ستم كارش رهايي بخشد: ربّّ ابنِ لي عندك بيتاً في الجنّه و نجِّني من فرعون و عمله و نجِّني من القوم الظالمين؛(1) پروردگارا! خانه اي براي من نزد خودت در بهشت بساز، و مرا از فرعون و كار او نجات ده و مرا از گروه ستمگران رهايي بخش!
ايمان حضرت مريم(عليها السلام)
حضرت مريم قلبي پر از ايمان و يقين به خداوند داشت. به همين سبب نيز خداوند درباره ايشان مي فرمايد: «صَدَّقَت بِكَلِمَاتِ رَبِّهَا وَ كُتُبِهِ»(2) . روشن است كسي كه وحي الهي به پيامبران و تمام وعد و وعيد و اوامر و نواهي خداوند و تمام كتب آسماني را تصديق مي كند، قلبي پر از ايمان و يقين دارد.
ايمان حضرت خديجه(عليها السلام):
وقـتـى كـه خـديـجه (س) با پيامبر ازدواج كرد، زنان مكّه از او دورى گزيدند، و ديگر با او رفت و آمد نمى كردند، به او سلام نمى گفتند و اجازه نمى دادند كه زنان ديگر نيز با او رفت و آمد داشته باشند. او آگـاهـانـه ، رسـول خـدا را به خاطر فضايل نفسانى آن حضرت انتخاب كرده و به انتخابش پـايـبـنـد بـود. از لحـظـه ازدواج ، خـود را كـنيز رسول اللّه معرفى كرد و با ايمان به او، تا آخـريـن لحـظـه حـيـات يـاورش بـود. همه اموالش را به پيامبر بخشيد، و در هنگام رسالت او را تصديق كرد، و در برابر اذيتها و تكذيبهاى قريش آن حضرت را دلگرمى مى داد.
ايمان حضرت فاطمه (عليها السلام)
رسول گرامي اسلام درباره ي دخترش حضرت فاطمه عليها السلام مي گويد:
«إنَّ إبْنَتيِ فاطِمَةَ مَلَأ اللهُ قَلْبَها وَ جَوارِحَها إيماناً وَ يَقيناً إلي مَشاشِها»(3)
«به تحقيق دخترم فاطمه، قلب و تمام جوارحش مملو از ايمان و يقين گشته، به طوري كه بالاتر از آن مرتبه، ايمان و يقيني قابل تصور نيست.»
2- صبر و استقامت
استقامت حضرت اسيه(عليها السلام)
او كه در بدترين شرايط و در محاصره بدترين انسان هاي زمان خود زندگي مي كرد او در ميان كساني كه همسرش را با ادعاي انا ربكم الاعلي مي پرستيديدند همه دشواري ها را تحمل مي كرد تا موحد ترين انسان باشد.
استقامت حضرت مريم (عليها السلام)
زندگي اين بانوي بزرگوار همواره با سختي ها، زحمت ها و محرو ميت هايي همراه بوده است؛ زيرا ايشان بر طبق نذر مادرش از همان كودكي به عنوان خادم معبد انجام وظيفه مي كرد و كارهايي فوق طاقت اين كودك خردسال به او مي سپردند كه آن حضرت تمام اين مشكلات را به جان خريده و كوچكترين شكايتي نداشت. همچنين در مقابل زخم زبان ها و تهمت هايي كه از طرف افراد مغرض و بي ايمان مي شنيد صبر مي كرد و از خداوند رضايت كامل را داشت.
صبر و استقامت حضرت خديجه(عليها السلام)
يكي از دشواريهاي آن بانو كه در بهترين شرائط رفاهي زندگي مي كرد آن بود كه سه سال، در كنار مسلمانان محصور در شعب ابى طالب زيست و حتي آنها را اداره كرد و همه اموال خود را در اين راه خرج كرد. آن بانو چندين سال در مكه با آن مصيبتهاى كمر شكن ساخت، و دوش بدوش رسول اكرم، اسلام را يارى فرمود و در اين راه سنگها به بدن مباركش فرود آمد، بى حرمتيها به او وارد شد، شماتتها در اين راه ديد و هرچه اين اتفاقات بيشتر مىشد، صبر و استقامت او زيادتر مىگشت.
صبر و استقامت حضرت فاطمه(عليها السلام)
در نگاهي به زندگاني حضرت زهرا(س) اين ويژگي اخلاقي از آغاز طفوليت تا واپسين لحظه هاي حيات در خانه همسر، بخوبي ديده مي شود. سالهاي سخت و دشوار شعب ابي طالب، سوز بي مادري، اندوه فقر مادي در سراسر زندگي و در پي آمد آوار مصيبت رحلت پدر و غصب حقوق و محروميتهاي پي در پي، نشان از سختي سالها و تلخي تحمّلها دارد. اما از آنجا كه فاطمه، فاطمه است چون پدر عزيزش او را در حالي مي نگرد كه روي زمين نشسته، با يك دست فرزند خويش را در آغوش گرفته شير مي دهد و با دستي ديگر با آسياب دستي، گندمها را آرد مي كند، اشك در چشمان رسول اللّه حلقه زده مي فرمايد:
«دخترم! تلخيها و مشكلات دنيا را به ياد شيريني و سعادت بهشت بر خود گوارا ساز.»
3- كمال
كمال جويي و سعادت خواهي، از نيازهاي فطري و ذاتي انسان است و همه كوشش هاي بشري به منظور برآورده شدن اين نياز و پرورش آن براي دست يابي به سعادت و نيك بختي در سايه بندگي است.
تنها راه رسيدن به اين مقام، عبوديت است. به بيان بهتر، كمال انسان در عبوديت است و هر كس به مقام عبوديت برسد، به كمال انساني رسيده است.
درميان زنان اين چهار بانو به كمال رسيده اند
كمل من الرجال كثير ولم يكمل من النساء إلا أربع: آسية بنت مزاحم امرأة فرعون، و مريم ابنة عمران، وخديجة بنت خويلد، و فاطمة بنت محمد(4)
در مراحل رشد و تكامل انسانى از ميان مردان، بسيارى به مرحله كمال رسيدهاند، ولى ازميان زنان جز چهار تن به آن مقام دست نيافتهاند. آن چهار بانو آسيه، مريم، خديجه و فاطمه (سلام الله علیها).
پي نوشت ها:
1. تحريم، آيه11.
2. تحريم، آيه 12.
3. الخرائج والجرائح،قطب الدين الراوندي، تحقيق: مؤسسة الإمام المهدي (ع)، بإشراف السيد محمد باقر الموحد الأبطحي، چاپ اول، سال چاپ ذي الحجة 1409،قم، ناشر مؤسسة الإمام المهدي - قم المقدسة، ج2،ص531.
4. الكشاف عن حقائق غوامض التنزيل وعيون الأقاويل في وجوه التأويل، الزمخشري، سال چاپ 1385 - 1966 م ،ناشر شركة مكتبة ومطبعة مصطفى البابي الحلبي وأولاده بمصر، عباس ومحمد محمود الحلبي وشركاهم ،ج4، ص142.