تحليل گزيده اي از زيارت نامه حضرت علي اكبر سلام الله عليه
حديث هفته/ آثار و شيوه محاسبه
آن ماه پدید آمد
یکی از معضلاتی که متأسفانه در مورد حضرت عباس (ع) در جامعه با آن مواجهیم این است که همیشه به ظواهر ایشان مثل دست و بازو و چشم و ابرو و… می پردازیم و شخصیت ایشان بیان نمی شود. البته این مشکل را در مورد سایر اهل بیت (علیهم السلام) هم داریم. مثلا در مورد امام زمان (عج) که صحبت می کنیم از طاق ابرو و خال صورت و مواردی این چنین سخن می گوییم در حالی که این اصل موضوع قابل پرداخت در مورد این افراد نیست. ما در مسیر شناخت اهل بیت (علیهم السلام) باید به شخصیت ایشان بپردازیم و آن را درست تعریف و توصیف کنیم. بالطبع وقتی بتوانیم اهل بیت (علیهم السلام) را درست تعریف کنیم، شیعیان ایشان را هم درست تعریف خواهیم کرد.
برای اینکه از حضرت عباس (ع) تعریف درستی داشته باشیم اول باید از اهل بیت (علیهم السلام) تعریف درستی داشته باشیم چرا که حضرت عباس (ع) شیعه اهل بیت (علیهم السلام) است. یکی از معانی شیعه، شبیه است و معنای دیگر، پیرو و معنای دیگری هم تحت عنوان پرتوی از نور دارد. حضرت عباس (ع) هم چون شیعه واقعی است، شبیه این حضرات است. وقتی می خواهیم امام را تعریف کنیم به چه باید اشاره کنیم؟ حدیثی از پیامبراکرم (ص) است که می فرمایند: «علی را نشناخت مگر من و خدا.» یعنی در تعریف علی (ع) یا باید آیه ای بیان شود یا روایتی.
آیه ای در سوره تکویر داریم که : «و ما تشائون الا یشاء الله» ترجمه اش این است که: «شما نمی خواهید الا آن چیزی که خدا می خواهد.» در ذیل این آیه حدیثی هست که هم از حضرت امام رضا (ع) و هم از حضرت امام صادق (ع) نقل شده که می فرمایند: «قلب ما ظرفی است برای مشیت و خواسته های پروردگار. وقتی خدا بخواهد ما هم همان را می خواهیم. چرا که خدا در مورد ما اهل بیت (علیهم السلام) فرموده شما چیزی را نمی خواهید الا چیزی که من بخواهم.»
پس این تعریف امام است که امام چیزی را نمی خواهد الا چیزی که خدا می خواهد. اگر یک تعریف قرآنی بخواهیم در مورد قمر منیر بنی هاشم انجام بدهیم آن است که ایشان خواسته و میلی به جز خواسته و میل امام حسین (ع) نداشت. لذا وقتی می فرماید: «ان الله شاء ان یراک قتیلا». عباس (ع) نیز همین را دوست دارد. او دوست دارد جانش را فدا کند. اما حضرت عباس (ع) می داند که چون امام حسین (ع) خواسته ای غیر از خواسته خدا ندارد، باید جانش را فدای او کند تا به خواسته خدا جامعه عمل پوشانده باشد.می توانیم نتیجه بگیریم که اگر کسی می خواهد جانباز باشد، در راه خدا باید الگویی مثل حضرت عباس (ع) داشته باشد. اگر بخواهد جانباز باشد باید ابالفضلی عمل کند. اباالفضلی عمل کردن یعنی اینکه چشم از امام زمانش برندارد. اگر کسی چشم از مهدی فاطمه (عج) برنداشت، نتیجه اش این خواهد شد که رفتار و کردارش شبیه حضرت عباس (ع) خواهد شد و مثل ایشان در تمام جوانب زندگی نمونه خواهد شد.
روزی که در آن می توانید به خوشبختی برسید
ماه شعبان از جمله ماههای پر برکت سال شمرده میشود. این ماه از آن جهت حائز اهمیت است که فرصتی روحی و معنوی جهت آمادگی برای ورود به با ارزشترین ماه سال یعنی ماه مبارک رمضان فراهم میکند. از این رو روایات متعددی در فضیلت این ماه از سوی پیامبر(صلي الله عليه وآله) و ائمه معصومین(عليهم السلام) صادر شده است. به عنوان نمونه پیامبر گرامی اسلام(صلي الله عليه وآله) در روایتی فرمود: ماه، «شعبان» نامیده شد، زیرا روزى هاى مؤمنان در این ماه قسمت مىشود؛ إنَّما سُمِّیَ شَعبانُ لأِنَّهُ یَتَشَعَّبُ فیهِ أرزاقُ المُؤمِنینَ» و یا در روایتی دیگر فرمودند: «شعبان، ماه من و رمضان ماه خداوند است؛ هر که ماه مرا روزه بدارد، در روز قیامت شفیع او خواهم بود؛ شَعبانُ شَهری و رَمَضانُ شَهرُ اللّه ِ فَمَن صامَ شَهری کُنتُ لَهُ شَفیعا یَومَ القِیامَةِ».
در اهمیت این ماه شریف امام حسن عسکری روایتی جالب توجهی را از امیر مؤمنان(ع) و ایشان از رسول گرامی اسلام(ص) نقل میفرماید. این روایت را محدث نوری در صفحه 543 از جلد هفتم «مستدرک وسایل الشیعة» به نقل از کتاب «تفسیر امام حسن عسکری(ع)» آورده است.
در بخشی از این روایت آمده است:
پیامبر اکرم(ص) فرمود: به درستی که خداوند عزوجل چون روز اول ماه شعبان میشود امر میکند به درهای بهشت پس باز میشود و امر میکند درخت طوبی را، پس شاخههای خود را براین دنیا نزدیک میکند آنگاه منادی پروردگار عزوجل صدا میزند: ای بندگان خدا این شاخههای درخت طوبی است پس به او در آویزید که شما را به سوی بهشت بلند کند و این شاخههای درخت زقوم است، بترسید از او که شما را به سوی جهنم هدایت نکند. إِذَا کَانَ أَوَّلُ یَوْمٍ مِنْ شَعْبَانَ أَمَرَ بِأَبْوَابِ الْجَنَّةِ فَتُفَتَّحُ، وَ یَأْمُرُ شَجَرَةَ طُوبَى فَتُطْلِعُ أَغْصَانَهَا عَلَى هَذِهِ الدُّنْیَا، [ثُمَّ یَأْمُرُ بِأَبْوَابِ النَّارِ فَتُفَتَّحُ، وَ یَأْمُرُ شَجَرَةَ الزَّقُّومِ فَتُطْلِعُ أَغْصَانَهَا عَلَى هَذِهِ الدُّنْیَا] ثُمَّ یُنَادِی مُنَادِی رَبِّنَا عَزَّ وَ جَلَّ: یَا عِبَادَ اللَّهِ هَذِهِ أَغْصَانُ شَجَرَةِ طُوبَى، فَتَمَسَّکُوا بِهَا، تَرْفَعْکُمْ إِلَى الْجَنَّةِ وَ هَذِهِ أَغْصَانُ شَجَرَةِ الزَّقُّومِ، فَإِیَّاکُمْ وَ إِیَّاهَا، لَا تُؤَدِّیکُمْ إِلَى الْجَحِیمِ.
ماه شعبان فرصت اطاعت و بندگی
حضرت امیرالمؤمنین ـ علیه السّلام ـ در روز اوّل شعبانی به جماعتی گذشت که در مسجدی نشسته بودند و در امر قدر و امثال آن گفتگو می کردند و بلند شده بود صداهای ایشان و سخت شده بود لجاجت و جدال ایشان پس حضرت ایستاد و بر ایشان سلام کرد، آنها جواب سلام دادند و برای آن جناب برخاستند و خواهش کردند که نزد ایشان بنشیند،آن حضرت به ایشان اعتنایی نکرد و فرمود: ای گروهی که سخن می گوئید در چیزی که به شما نفع نمی رساند، آیا ندانستید که خدای تعالی را بندگانی است که ساکت کرده ایشان را خوف، بدون آنکه عاجز باشند از گفتن یا لال باشند بلکه ایشان هرگاه به خاطر آرند عظمت خداوند را شکسته می شود زبان هایشان و کنده می شود دل هایشان و می رود عقل هایشان و مبهوت می شوند.
تجلیل از ماه شعبان
به جهت اعزاز و اجلال و اعظام خداوند، پس هرگاه بخود آمدند از این حالت رو می آورند به سوی خدا به کردارهای پاکیزه، می شمرند نفس های خود را با ستمکاران و خطاکاران و حال آنکه ایشان منزّه اند از تقصیر و تفریط، ایشان راضی نمی شوند برای خدا به کردار اندک و بسیار نمی شمرند برای او عمل زیاد را و پیوسته مشغولند به اعمال، پس ایشان چنانند که هر وقت نظرکنی به ایشان ایستادگانند به عبادت ترسان و هراسان در بیم و اضطرابند، پس کجائید شما از ایشان ای گروه تازه کارها، آیا ندانستید که داناترین مردم، به قدر ساکت ترین ایشانند از آن، و این که جاهلترین مردم، به قدر سخن گوترین ایشانند در او.
لطفا وای فای را خاموش کنید!
با وجود دید و بازدیدهای نوروز، برخی از این عید دیدنیها جای خود را صرفا به دور هم نشینی صرف و گذراندن وقت خود با وسایلی دیگر کرده اند که مهمان ناخوانده است!
سنت زیبای صله ارحام، یکی از رسوم کهن جامعه ایرانی است که توانسته آن را در ایام عید نوروز حفظ کند. دید و بازدید ایرانی ها در ایام شروع فصل بهار، نشان دهنده اهمیت آنها به بحث خانواده و فامیل و پررنگ کردن زندگی اجتماعی است.
حتی اگر برخی خانوادهها بر هر دلیلی از دیدن هم در طول سال محروم بودند در این ایام آن را جبران کرده و حتی با ضرب المثلی هم آن را یادآوری می کنند که سالی به دوازده ماه یک بار همدیگر را می بینند!
این را باید گفت که نوروز مختص ایرانیان نبوده است؛ ولی ایرانیان آن را زنده نگه داشته و سنت صله رحم را در کاسه پررونق عید سال جدید ریخته اند. حتی در سال های اخیر این دید و بازدیدها و به اصطلاح خودمانی، عید دیدنیها به اعیاد دیگر از جمله اعیاد دینی و ملی هم سرایت کرده که این پسندیده است.
با وجود دید و بازدیدهای نوروز، برخی از این عید دیدنیها جای خود را صرفا به دور هم نشینی صرف و گذراندن وقت خود با وسایلی دیگر کرده اند که مهمان ناخوانده است!