7 پرسش مهم
برای ما مسلمانها آفتابِ آن روزهای خوب تنها با ظهور حضرت مهدی (عجل الله تعالي فرجه الشريف)، طلوع میکند و بیشترمان بارها سعی کردیم جزئیات آن روزگار و نقشی که خودمان برای ایجادش خواهیم داشت را روی بوم ذهنمان نقاشی کنیم. اما همیشه چندین علامت سؤال درباره دنیای بعد از ظهور حضرت مهدی (عجل الله تعالي فرجه الشريف) و حتی درباره خود ایشان در فکرمان چرخ میزنند. شهید محمدباقر صدر با این سؤالهای ما همراه شدند و در کتاب «پژوهشی درباره امام مهدی علیهالسلام» به هفت پرسش مهم پاسخ دادند:
1- چگونه این عمر بلند برای حضرت مهدی (سلام الله عليه) فراهم شده است؟
2- چرا بهجای فردی با عمر طولانی، فردی که در زمانه ظهور به دنیا میآید برای امامت انتخاب نمیشود؟
3- حضرت مهدی (عجل الله تعالي فرجه الشريف) چطور برای انجام این رسالت بزرگ آماده شدند؟
4- چگونه باور کنیم که حضرت مهدی (عجل الله تعالي فرجه الشريف)وجود دارند؟
5- چرا با وجود اینهمه بیعدالتی و ظلم در طول سالهای غیبت، ایشان ظهور نکردند؟
6- آیا یک نفر میتواند اینهمه تغییر ایجاد کند؟
7- دنیایی که بسیار بههمریخته است چطور قرار است در روز موعود تغییر کند؟
این کتاب یک تفاوت ویژه با بقیه کتابهایی که درباره حضرت مهدی (عجل الله تعالي فرجه الشريف)و ظهور نوشته شده دارد، شهید صدر بهخوبی از سؤالهایی که ذهن مردم عادی را مشغول کرده است، اطلاع دارد. او همان زمان متوجه شد که گسترش دانشهای تجربی و پیشرفت فنّاوری و علم انسان، باعث شدهاند که مردم برای پذیرش مسائل به چیزی بیشتر از احادیث و روایتها نیاز داشته باشند. به همین دلیل در کتاب پژوهشی درباره امام مهدی، دلایلی منطقی را در پاسخ به آن هفت سؤال مطرح میکنند که درک آنها با قواعد علمی کاملاً ممکن است.
همه این جوابها در 96 صفحه، منتظر سؤالهای تو هستند، حتماً سراغش برو!
با زبور آل محمد صلی الله علیه وآله آشنا شویم
* كتابهای منسوب به امام سجاد علیه السلام
دوران امام سجاد علیه السلام، با توجه به برنامه های پیش گفته حضرت، طلیعه درخشش فرهنگ تشیع شمرده می شود و حدیث و دعا رونقی دیگر می یابد.
در این دوره، آثار مكتوب بر جای مانده از امام سجاد علیه السلام بسیار است.
در شمارش نوشته های به جا مانده از این امام همام به كتبی بر می خوریم كه برخی از آنها از این قرار است:
1. صحیفه سجادیه؛ (كه مقاله حاضر، در ادامه به معرفی این اثر می پردازد) .
2. مناسك الحج: یكی دیگر از كتب آن حضرت است كه فرزندان آن حضرت این كتاب را نقل كرده اند و در بغداد نیز به چاپ رسیده است. (2)
3. رساله حقوق: از دیگر آثار گرانسنگ آن حضرت كه جامع آداب سلوك فردی و اجتماعی است و محور شرح و بسط زیادی قرار گرفته است، رساله حقوق آن حضرت است. (3)
4. الجامع فی الفقه: عنوان یكی دیگر از آثار آن حضرت است كه ابوحمزه ثمالی نقل كرده است. (4)
5. صحیفة الزهد: كتاب دیگری است كه توسط ابوحمزه ثمالی نقل شده است. (5)
6. كتاب دیگری كه توسط داود بن عیسی از آن حضرت نقل شده، كتاب حدیثی است كه امام سجاد علیه السلام آن را گردآوری نموده است. (6)
7. كتاب علی بن الحسین علیه السلام: عنوان كتاب دیگری است كه در ضمن مصادر از آن یاد شده است. (7)
آنچه در پیش رو دارید، قدمی است در معرفی صحیفه سجادیه، بدان امید كه جامعه ما، مخصوصا جوانان عزیز با این كتاب آشنایی بیشتری پیدا كنند و از دریای معرفت آن، گوهرها به دست آورند، و دنیا و آخرت خویش را با انس گرفتن با آن برای همیشه آباد كنند.
چرا قرآن کریم «مثال» زده است؟
در قرآن مجید مثل های زیادی، بیش از پنجاه مَثَل دیده می شود. تنها در سوره بقره ـ که دوّمین سوره قرآن است ـ حدّاقل ده مثل ذکر شده است. چه حکمتی در این مثالها نهفته است که خداوند تا این میزان مثل آورده است؟
«مثال های زیبای قرآن»، کتابی است از آیت الله العظمی مکارم شیرازی که به مثال های مختلف قرآن در موضوعان گوناگون پرداخته و حوزه نیوز مطالب کاربردی این کتاب را در شماره های مختلف تقدیم نگاه شما قرآن دوستان خواهد کرد.
فصل اوّل - تحلیلی پیرامون مثال های قرآن
چرا قرآن «مثال» زده است؟
در قرآن مجید مثل های زیادی، بیش از پنجاه مَثَل، (۵) دیده می شود. تنها در سوره بقره ـ که دوّمین سوره قرآن است ـ حدّاقل ده مثل ذکر شده است. چه حکمتی در این مثالها نهفته است که خداوند تا این میزان مثل آورده است؟
پاسخ: مَثَل یعنی تشبیه حقایق عقلی به امور حسّی و قابل لمس. از یک سو، مسائل عقلی بسیاری وجود دارد که اکثر مردم قابلیّت فهم و جذب آن را پیدا نمی کنند. و از سوی دیگر، مردم به محسوسات و عینیّات عادت کرده اند و ضرب المثل «عقل مردم به چشمشان است» بدین معناست که دیده ها و امور قابل لمس، آسان تر و بهتر درک می شود. بدین خاطر است که خداوند متعال برخی از مفاهیم بلند عقلی را در قالب مثلها بیان فرموده است تا عموم مردم آنها را به تناسب ادراک خود دریابند. بنابراین، فلسفه مثلهای قرآن، تنزّل مسایل بلند و عمیق و بیان آنها در اُفق فکر مردم است.
مثل های عملی و لسانی
این نکته قابل توجّه است که مثل گاهی عملی است و به زبان کردار بیان می شود و گاهی لفظی است و به زبان گفتار.
مثلهای قرآن مجید از نوع دوّم است؛ ولی در سیره پیامبر گرامی اسلام (صلی الله علیه وآله) و ائمّه هدی (علیهم السلام) گاهی مثالهای عملی نیز دیده می شود که طبعاً اثر بیشتری هم دارد. (۶)
معرفی کتاب «گفتاری در باب صبر»؛
صبر یعنی مقاومت در راه تکامل کتاب گفتاری در باب صبر مشتمل بر پنج نوبت از جلسات مسجد کرامت مشهد مقدس است که آیتالله خامنهای در آن به شرح مفهوم صبر براساس حدیث مکارم الاخلاق پرداختند. پایگاه اطلاعرسانی KHAMENEI.IR در این یادداشت به معرفی سلسله جلسات آیتالله خامنهای در شرح حدیث مکارم الاخلاق و چگونگی تألیف کتاب گفتاری در باب صبر میپردازد.
* حضرت آیتالله خامنهای در سال ۱۳۵۲ شمسی در مسجد کرامت مشهد، به اقامهی نماز و برگزاری جلسات مختلف معارفی اشتغال داشتند. شبها پس از نماز عشاء، بر روی تختهسیاه، آیاتی از قرآن کریم یا احادیثی از معصومان (علیهمالسّلام) را مینوشتند و به شرح آن میپرداختند. بهمن آن سال که با ایّام محرّم سال ۱۳۹۴ هجری قمری مصادف بود به شرح حدیثی ناب(۱) که در آن به ده ویژگی اخلاقی پیامبران اشاره شده است، پرداختند. طبق اسناد، آن جلسات شنبه تا سهشنبه برگزار میشده است.
گناهان تازه تازه، بلاهای تازه تازه
امام رضا علیه السلام فرمودند: هرگاه مردم به گناهانی تازه، که قبلاً به انجام آن نمی پرداختند، آلوده شوند، خداوند متعال آنان را به بلاهایی جدید که تاکنون نمیشناختهاند، مبتلا میسازد.
- حدیث بیست و هشتم: گناهان تازه تازه، بلاهای تازه تازه
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیم
«رَبِّ اشْرَحْ لی صَدْری وَ یَسِّرْ لی أَمْری وَ احْلُلْ عُقْدَةً مِنْ لِسانی یَفْقَهُوا قَوْلی»
روایتی از امام هشتم، حضرت رضا «سلاماللهعلیه» در برخی کتب روایی، از جمله در کافی شریف نقل شده که میفرمایند:
«کُلَّمَا أَحْدَثَ الْعِبَادُ مِنَ الذُّنُوبِ مَا لَمْ یَکُونُوا یَعْمَلُونَ أَحْدَثَ اللَّهُ لَهُمْ مِنَ الْبَلَاءِ مَا لَمْ یَکُونُوا یَعْرِفُونَ» [۱]
هرگاه مردم به گناهانی تازه، که قبلاً به انجام آن نمی پرداختند، آلوده شوند، خداوند متعال آنان را به بلاهایی جدید که تاکنون نمیشناختهاند، مبتلا میسازد. یعنی گناهان تازه تازه، بلاهای تازه تازه میآورد. بعضی گناهان قبلاً نبوده و تازه پیدا شده است؛ بعضی بلاها هم نبوده و تازه پیدا شده است.
روایت دو معنا دارد؛ یک معنای ظاهری و یک معنای دقّی، فلسفی و عرفانی.
گشایش در غصهها
السَّلَامُ عَلَى مُفَرِّجِ الْكُرُبَات
در پرتو ارتباط با امام عصر عجلاللهتعالیفرجه ، انسان در بن بستهای زندگی نمیماند و با وساطت حضرت، هنگام غصهها برایش گشایش حاصل میشود.
در حقیقت امام اجازه نمیدهد مشكلات بر فرد مسلط شود، در هنگامه ی غم و اندوهها روزنهای باز میكند و توجه انسان را به امور زیبا و امید بخش معطوف مینماید.
دور گردون گر دو روزی بر مراد ما نگشت
دائما یکسان نباشد حال دوران غم مخور
هان مشو نومید چون واقف نِهای از سر غیب
باشد اندر پرده بازی های پنهان غم مخور
انچه از امام حسین که نشنیدیم
?️آنچه از امام حسین ع که کمتر شنیده ایم
⭕امام حسین را فقط در چند ساعت آخر زندگیاش خلاصه کردهایم در حالی که از ۵۷ سال زندگی او بی خبریم.!
⭕امام حسین در جنگهای جمل و صفین، مثل سربازهای ساده در میدان جنگ حاضر شد؛ در حالی که میتوانست به بهانه آقازاده بودن، خود را از رزم، معاف کند.
⭕امام حسین عاشقانه خانوادهاش را دوست داشت و به آنها محبت میکرد و حتی برای همسرش رباب، شعر عاشقانه میسرود.
⭕در حال اعتکاف و طواف خانه خدا، شخص مقروضی از ایشان تقاضای کمک کرد و امام حسین اعتکاف خود را شکست تا از طلبکار، تقاضای مهلت کند.
⭕هیچگاه هیچ پست و مقامی را از پدر خود که حاکم تمام ممالک اسلامی بود طلب نکرد. امام حسین کشاورز بود و هر روز بر روی اراضی خود کار میکرد.
⭕در ماجرای صلح امام حسن با معاویه، با برادرش همراهی کرد و سخن هیچ مخالفی را نپذیرفت. پس از شهادت برادر نیز تا زمان مرگ معاویه به پیمانی که معاویه بارها آن را شکسته بود، متعهد ماند.
⭕هیچگاه هیچ سائلی از خانه او دست خالی بر نمیگشت و نه تنها به فقرا کمک میکرد بلکه آنها را از گدایی بی نیاز میکرد.
⭕در ماجرای خاکسپاری امام حسن، به خاطر جلوگیری از نزاع، به دفن نشدن برادرش در کنار رسولالله رضایت داد. ⭕کنیز خود را به خاطر اینکه یک دستهگل به ایشان هدیه داد، آزاد کرد.
⭕وقتی بردهای را دید که به یک سگ غذا میدهد، او را از اربابش که یهودی بود خرید و همانجا آزاد کرد. مرد یهودی و همسرش با دیدن مرام حسین، همانجا مسلمان شدند.
⭕در ماجرای بیعت اجباری با یزید، در حالی که میتوانست مثل عبداللهبنزبیر در مکه پناهنده شود، اینکار را نکرد تا حرمت کعبه خدشهدار نشود.
⭕وقتی به سپاه هزار نفری حربنیزید ریاحی برخورد کرد، نه تنها از عطش لشکریان دشمن سوءاستفاده نکرد بلکه همه لشگریان دشمن را سیراب کرد. حتی امامحسین دستور داد که اسبهای دشمن را هم سیراب کنند.
⭕وقتی که فهمید مردم کوفه از بیعت خود برگشتهاند، برای جلوگیری از جنگ و خونریزی به دشمن گفت که از رفتن به کوفه منصرف شده و برمیگردد ولی ابنزیاد مخالفت کرد.
⭕وقتی حربنیزید ریاحی به دستور ابنزیاد، اجازه بازگشت به امام حسین نداد، اصحاب به ایشان پیشنهاد دادند که با لشکر کوچک حُر بجنگند و از مهلکه فرار کنند ولی حضرت سیدالشهداء فرمود: من شروع کننده جنگ نیستم.
⭕در حالی که تعداد سربازان ایشان کمتر از صد نفر بود، به آنها فرمود هر کسی که بدهکار است نمیتواند با ما باشد و دو نفر از سربازان، به همین دلیل شبانه از امام حسین جدا شدند.
⭕زمین کربلا را شصت هزار درهم از صاحبان آن خرید و به همانها بخشید تا خون او در زمین دیگران ریخته نشود. ⭕مردم در هنگام دفن امامحسین، آثار زخمهایی کهنه بر دوش ایشان دیدند. امام سجاد فرمودند این زخمها اثر کیسههایی است که پدرم شبانه به منزل نیازمندان میبُرد. منبع: روایات معتبر وتاریخ اسلام.
ثواب گریه بر امام حسین علیه السلام
✍امام رضا(ع) فرمودند: هر مؤمنی که به خاطر شهادت امام حسین(ع) گریه کند تا اشکش بر گونههایش جاری گردد، خداوند منان غرفهای در بهشت به او دهد که مدتها در آن ساکن گردد. و هر مؤمنی به خاطر آزاری که از دشمنان ما در دنیا به ما رسیده گریه کند تا اشکش بر گونههایش جاری شود، خداوند متعال در بهشت به او جایگاه شایستهای دهد و هر مؤمنی در راه ما اذیت و ازاری به او رسد پس بگرید تا اشکش بر گونههایش جاری گردد، خداوند متعال آزار و ناراحتی را از او بگرداند و در روز قیامت از غضب و آتش دوزخ در امانش قرار دهد
?کامل الزیارات/صفحه ۳۲۲
به یاد تشنگی سیدالشهداء
✍️امام صادق علیهالسلام فرمودند:
«هر کس آبی بیاشامد و جدم
حسین علیهالسلام را یاد کند
و بر قاتلین او لعن و نفرین نماید،
✅خداوند صد هزار حسنه برایش بنویسد و صد هزار گناه او را بیامرزد، و او را در جایگاههای بلند جای دهد و مانند این است که صد هزار بنده را آزاد کرده باشد. پس او در روز قیامت با دلی شاد و چهرهای خندان محشور میشود»
?منتهی الامال صفحه ۳۴۳