نکته اول:

مشتاقان زیارت امام رضا (علیه السلام) در دیگر کشورها: من هندوستان بودم، به یک پیرمرد حدود ۸۵ساله برخورد کردم، تا فهمید من ایرانی هستم، گریه کرد و گفت: من از اول جوانی پول هایم را جمع کردم که بیایم مشهد امام رضا (علیه السلام). دارم می میرم ولی نشد بیایم. در زیمبابوه آفریقا بودم. یک زن و شوهر شیعه بودند، رفتم اینها را پیدا کردم، گفتیم: اسم بچه هایتان چیست؟ گفت: صادق، باقر، کاظم، گفتم: بارک الله! او در آفریقا اسم امام را زنده می کند، متأسفانه بعضی از شیعه ها اسم بچه شان را یک چیزی می گذارند که مثلا نام یک تیغی است در آفریقا! گفتم: خب، شما چه می کنید؟ گفت: شب عاشورا که می شود، خانم و بچه هایم می نشینند، من تاریخ کربلا را می خوانم و آنها گریه می کنند. بعد خانمم می خواند و من گریه می کنم. گفتم: چه آرزویی داری؟ گفت: زیارت امام رضا  (علیه السلام)!

نکته دوم:

اهتمام ویژه امام رضا(علیه السلام) به نماز اول وقت: صابئین زمان امام رضا  (علیه السلام) یک رهبری داشتند که عالم درجه یک صابئین بود. ایشان با امام رضا  (علیه السلام) چند جلسه بحث کرد و یک روز در بحثش گفت: «الآن لان قلبی»؛ الآن دلم نرم شد. صدای اذان بلند شد. امام رضا  (علیه السلام) رفت. گفتند: آقا صبر کنید این مسلمان شود بعد نماز را بخوانید. فرمود: نماز اول وقت!

نکته سوم:

نشانه قبولی زیارت: اویس قرنی می خواست پیغمبر را زیارت کند. از مادرش اجازه گرفت، مدینه آمد و پیغمبر در مدینه نبود. یک مدتی ایستاد، پیغمبر را ندید، گفت: من به مادرم قول دادم. سلام من را به پیغمبر برسانید. پیغمبر وارد شد گفت: بوی اویس می آید. یعنی او پیغمبر را ندید، اما زیارتش قبول شد. آدم هایی هم داریم صبح تا شام نزد پیغمبر بودند و هیچ آبرویی نزد پیغمبر نداشتند. چقدر خوب است افرادی که مکرر مشهد می روند، آدم هایی را که در عمرشان مشهد نرفتند، اینها را هم ببرند.

نکته چهارم:

خاطره ای از حضور امام رضا (علیه السلام) در لحظه جان دادن: حدیث داریم امام رضا  (علیه السلام) فرمود: اگر کسی زیارت من بیاید، سه جا بازدید او می روم. یکی لحظه جان دادن است. عالمی در اصفهان بود که از دنیا رفت. ۲تا از بچه هایش هم شهید شدند. این عالم شوهر خواهر دکتر بهشتی شهید مظلوم بود. آقازاده اش که امام جمعه موقت اصفهان بود و شهید شد، برای من گفت: ساعت آخری که پدرم می خواست جان بدهد، بالای سر پدرم بودم. نفس  آخر را که کشید، ساعت را دیدم و نوشتم. یک روز جوانی به دیدن من آمد و گفت: پدر شما یک چنین شبی مرد؟ گفتم: بله. گفت: چنین ساعتی؟ گفتم: بله. گفتم: شما که هستی؟ گفت: من آن شب خواب دیدم وارد حرم امام رضا  (علیه السلام) شدم، اما امام رضا (علیه السلام) بیرون می آمد. گفتم: آقا کجا می روی، من زیارت شما آمدم. گفت: هرکس با اخلاص زیارت ما بیاید، دقیقه آخر عمرش من بازدیدش می روم. حاج آقا مصطفی بهشتی از علمای اصفهان است. الآن دقیقه آخر عمرش است. شما اینجا باش، من بروم و برگردم. من از خواب بیدار شدم. چراغ را روشن کردم، نوشتم: اصفهان، حاج آقا مصطفی بهشتی، مثلا دوشنبه ۲:۲۰دقیقه بعد از نصف شب. آقازاده اش می گفت: وقتی نوشته اش را نشان من داد. گفتم: من هم یک نوشته دارم. آن را از جیبم بیرون آوردم. ۲نوشته با هم یکی بود!

نکته پنجم:

تقسیم اوقات برای کار، عبادت و لذت: امام رضا (علیه السلام) فرمود: وقت تان را چند قسمت کنید؛ ساعتی برای عبادت، ساعتی برای کار، ساعتی هم برای لذت. شب های زمستانی ۲رکعت نماز شب بخوانیم. مغبون کسی نیست که سکه اش ارزان شود، مغبون کسی است که عمرش رفت و کاری نکرد

حجت الاسلام و المسلمین قرائتی-بلاغ

در فرهنگ غربی که پایه آن انسان محوری است تأکید فروانی بر روی مقوله آزادی شده است. انسانِ رها از هر قید و بند پیشرفتش را در آزادی جستجو می‌کند. دنیای غرب با فروکاستن از میزان تعهدات زوجین و پر رنگ کردن روابط خارج از تعهد و البته دارای لذّت‌های زودگذر، مدیریت افراد را در دست گرفته است. این آزادی را باید بردگی دنیای مدرن نامید.

انسان خواه ناخواه محدودیت‌هایی را در این دنیا باید قبول نماید اما با حق انتخابی که خدا به او داده است می‌تواند تعهدهای رشد دهنده و آرامش بخش را انتخاب نماید و یا اینکه بردگی هوای نفس را قبول کند که او را با چالش‌های تحقیر کننده و فرساینده موجه می‌سازد.

وقتی آسیب‌های تفکر انسان‌محور را شمارش می‌کنیم به موضوع جدایی همسران و روابط سرد بین اعضای خانواده می‌توانیم پی ببریم که ارمغان همان آزادی‌های افسارگسیخته است. مقام معظم رهبری در راستای تبین فرهنگ غربی در مساله ارتباط زوجین با هم، می‌فرمایند: «یک مرد و زن توی یک فضایی زندگی می‌کنند اما از هم جدایند. آن نشست و برخواست‌های خانوادگی، آن محبت‌های خانوادگی، آن انس‌های فراوان به هم، این‌که مرد خودش را محتاج به زنش ببیند اینها دیگر نیست. دو نفرند به صورت قراردادی که فقط در یک خانه‌ای زندگی می‌کنند.»[1]

فرهنگ دینی ما اما تعهد را رمز موفقیت می‌داند و بنای زندگی را نیز بر همین تعهد می‌گذارد. از همان ابتداء زوجین در شروع زندگی باید بنا را بر تعهد دو طرفه بگذارند و این دقیقا همان چیزی است که در حدیث شریفی از امام رضا (علیه السلام) به ما رسیده است که ما در اینجا به صورت مختصر محورهای اصلی آن را توضیح خواهیم داد.

امام رضا (علیه السلام) می‌فرمایند: «مَا أَفَادَ عَبْدٌ فَائِدَةً خَیراً مِنْ زَوْجَةٍ صَالِحَةٍ إِذَا رَآهَا سَرَّتْهُ وَ إِذَا غَابَ عَنْهَا حَفِظَتْهُ فِی نَفْسِهَا وَ مَالِه؛[2] هیچ فایده ای به کسی نمی‌رسد بهتر از اینکه برایش بانویی باشد که نگاه کردن به او و مصاحبت با او موجب شادمانی همسر باشد و در غیاب شوهر امانت دار و حافظ حریم خویش و خانواده و اموال شوهر باشد.»

در این حدیث شریف نیز تعهد موج می‌زند و نشانه‌های همسر صالحه برشمرده می‌شود که به سبب داشتن این نشانه‌هاست که برای هیچ مردی فایده‌ای بالاتر از آن متصور نیست.

اگر متعهد بودن، آرامش را برای فرد به ارمغان بیاورد و این آرامش زمینه ساز ترقیات مادی و معنوی فرد باشد، پس چه فایده‌ای بالاتر از داشتن همسری که این تعهد را در زندگی ساری و جاری می‌کند.

در این حدیث شریف یکی از بالاترین مراتب تعهد برای زن، تعهد در غیاب شوهر معرفی شده است و آن را روی دیگر سکه شادی و نشاط در خانواده معرفی کرده است. وقتی زن در غیاب شوهر خود حافظ خود، خانواده و مال شوهرش باشد، زمینه آرامش در زندگی فراهم خواهد شد و در فضای آرامش‌بخش است که نشاط و شادمانی ظهور و بروز پیدا می‌کند. این نسخه بی‌بدیل از جانب امام هشتم (علیه السلام) درمان بسیاری از مشکلات امروزه زن و شوهرهاست. امروزه آمار خیانت‌ها به سبب گستردگی فضای مجازی بالا رفته و از آن طرف طلاق‌ها و فروپاشی کانون خانواده‌ها نیز رو به گسترش نهاده است. روابط فرازناشویی در این سال‌های اخیر به معضلی فراگیر تبدیل شده است که حل آن بازگشت بر سر سفره اهل‌بیت (علیهم السلام) است؛ چه بسیار هزینه‌های هنگفت که در این فضا از بین می‌رود، و چه میزان عصبیت‌ها و فشارهای روحی و روانی که بر خانواده‌ها تحمیل می‌گردد و در نهایت چه بسیار فرزندانی که با این مشکلات به سمت بزهکاری و از دست دادن عزت نفس خود کشیده می‌شوند.

اگر بخواهیم وجه کامل‌تری از تعهد را بیان کرده باشیم باید بگوییم که تعهد زمانی می‌تواند آثار مثبت خود را نشان دهد که دو طرفه باشد همان امامی که بالاترین مراتب تعهد را برای زن برمی‌شمرد در جایی دیگر بر تعهد مرد نیز تأکید فراوان دارد و پایبندی به آن را بر مرد ملزم می‌نماید. امام رضا (علیه السلام) در زمینه تعهد مرد نسبت به همسر خود می‌فرمایند: «صاحِبُ النِّعمَةِ يَجِبُ عَلَيهِ التَّوسِعَهُ عَلى عِيالِهِ؛[3] كسى كه داراى نعمت است، بر او واجب است كه در هزينۀ زندگى بر خانواده‌اش توسعه بدهد.»

اگر تعهد زن به زندگی یک نعمت باشد که اینگونه است و به استناد به همان حدیث شریف از اعلی مراتب نعمت به شمار می‌رود، در برابر این نعمت مرد هم تعهدات و وظایفی دارد. امام رضا (علیه السلام) توسعه دادن به خانواده را از تعهدات اصلی مرد بر می‌شمارند که نباید این توسعه را صرفا یک توسعه مادی دانست و آن را در فراهم کردن نیازهای مادی خانواده خلاصه کرد. اگر بخواهیم معنای توسعه را گسترده‌تر نماییم باید بگوییم اوقاتی را که یک مرد در کنار خانواده‌ی خود می‌گذاراند و با خوشرویی و مهربانی زمانش را با آنها سپری می‌کند، نیز برای خانواده ایجاد توسعه به حساب می‌آید ولو به این که این توسعه توسعه مادی به حساب نیاید.
وقتی پای سخن امام رضا (علیه السلام) می‌نشینیم راه حل‌هایی ارزنده برای استحکام بخشیدن به کانون خانواده را می‌یابیم که عمل به آنها می‌تواند ما را از گرفتاری‌های مربوط به زندگی در دنیای مدرن برهاند و این حقیقتی است که باید مرد در سبک زندگی خود بدان بازگشت کنند.

پی نوشت:
1. بیانات مقام معظم رهبری در تاریخ 22/1/1378.
2. الکافی، محمد بن یعقوب کلینی، ج5، ص327، انتشارات دار الکتب الاسلامیه، تهران، 1407.
3. الکافی، محمد بن یعقوب کلینی، ج4، ص11، انتشارات دار الکتب الاسلامیه، تهران، 1407.

بلاغ

1-((یکی از هاشمیان به نام علی بن عبدالله، خیلی دوست داشت خدمت حضرت برسد و به حضورش سلام عرض کند. اما هیبت و عظمت آن حضرت، سبب می‌شد اقدام نکند. یک بار حضرت رضا علیه السلام مختصر کسالتی داشت و مردم به عیادتش می‌رفتند. به علی بن عبدالله گفتند: اگر قصد دیدار و تشرّف داری، اکنون فرصت مناسبی است. وی به عیادت آن حضرت رفت. امام رضا علیه السلام خیلی به او احترام و ملاطفت کرد و خوشحالش نمود. چند وقت پس از آن، علی بن عبدالله مریض شد، حضرت رضا علیه السلام به عیادت او رفت و آن قدر نشست تا افرادی که در خانه او بودند خارج شدند. و این نهایت ادب و لطف و تکریم او را می‌رساند.:مسند الرضا، ج 1، ص.،47))

2-خادم او یاسر نقل می‌کند: وقتی حضرت رضا علیه السلام تنها بود (و دور از برنامه‌های حکومتی و تشریفات) همه همراهان و اطرافیان را از کوچک و بزرگ، دور خود جمع می‌کرد، با آنان حرف می‌زد و با ایشان انس می‌گرفت و همدم آنان می‌شد و هنگام غذا نیز همه آنان را از کوچک و بزرگ، جمع می کرد وبا آنان غذا می خورد.

3-(( یکی از اصحابش به نام محمد بن عبیدالله قمی می‌گوید:در خدمت حضرت بودم، بسیار تشنه‌ام بود، ولی نمی‌خواستم که از آن حضرت آب بطلبم. حضرت خودش آب طلبید و کمی نوشید و به من هم داد و فرمود: ای محمد! بنوش، آب خنک و گوارایی است.بحارالانوار، ج 49، ص 31.))

4-((روزی وارد حمام شد. یکی از مردم که آن حضرت را نمی‌شناخت، از او خواست که بر او کیسه بکشد. حضرت رضا علیه السلام نیز پذیرفت و مشغول کیسه کشیدن او شد. مردم آن شخص را متوجه ساختند که این مرد، علی بن موسی الرضا علیه السلام است. شروع کرد به عذر‌خواهی. اما حضرت کار خود را ادامه می‌داد و او را دلداری می‌داد تا ناراحت نباشد.))

5-((مردی از اهالی بلخ می‌گوید: در سفر امام رضا به خراسان همراهش بودم. روزی سفره غذا طلبید و همه خدمتکاران و غلامان را بر سر سفره نشاند. گفتم: جانم به فدایت، کاش برای اینان سفره‌ای جداگانه قرار می‌دادی! فرمود: دست بردار! خدا یکی است، پدر و مادر همه نیز یکی است، پاداش قیامت هم بسته به اعمال است. بحارالانوار، ج 49، ص 101.)). 

6-((شبی کسی مهمان حضرت رضا علیه السلام بود و مشغول صحبت بودند که چراغ، خراب و خاموش شد. آن مرد دست دراز کرد که چراغ را درست کند، حضرت نگذاشت و خودش به اصلاح چراغ پرداخت، سپس فرمود: ما قومی هستیم که از مهمان خود کار نمی کشیم.همان، ص 102.))

منبع: بلاغ

 1-((وقتی از صحابی خویش به نام علی‌بن‌شعیب پرسیدند: «به نظرت چه کسی از همه‌ی مردم بهترین و چه کسانی بدترین زندگی را دارند؟» و او ادب نمود و عرض کرد: «ای سرور من، شما داناترید»، فرمودند: «آن کس که دیگران در زندگی او شریک باشند، بهترین زندگی و آن کس که دیگران در زندگی او شریک نباشند، بدترین زندگی را دارد.:ابن شعبه حرانی، تحف العقول، ص۴۴۷))

2- ((مواسات حضرت آن بود که تلاش می‌کردند هنگام اعطای کمک به فرد نیازمند، به چهره‌اش نگاه نکرده و یا به نحوی از شرمندگی او در هنگام دریافت کمک جلوگیری نمایند؛ یا مواسات ایشان این ویژگی را داشت که محدود به فقرا نبود، بلکه نیاز فرد حتی در زمان و شرایط خاص کافی بود. این دو ویژگی بعلاوه ویژگی عدم توقع حضرت در هنگام کمک به دیگران را می‌توان در این خبری مشاهده کرد که مطابق با آن یکی از اصحاب حضرت می‌گوید در خدمت امام رضا(علیه‌السّلام) بودم که شخصی خدمت حضرت وارد شد و عرض کرد‌ من‌ از دوستداران شما و اجدادتان هستم و خرجی سفرم تمام شـده است. سپس درخواست کمک نمود و با توجه به آن‌که فرد توانمندی بود، وعده داد تا هنگامی که بـه شهر و دیار خـود می‌رسد به همان اندازه مبلغ را صدقه دهد. در این هنگام امام(علیه‌السّلام) برخاستند و وارد اطاقی شدند و دویست دینار آوردند و از پشت درب وی را صدا زدند و به‌ آن شخص نیازمند فـرمودند این دویست‌ دیـنار‌ را بـگیر و در مـخارج سفر و راه از آن‌ استفاده کن و لازم نیست از طرف من صدقه دهی. فرد نیازمند پول را گرفت و رفت. عده‌ای‌ به‌ حضرت عرض کردند چرا شما خود‌ را‌ در پشت درب مخفی کردید تـا هنگام گرفتن دینارها شما را نبیند؟ حضرت فرمود به خاطر این که شرمندگی نیاز بـه سؤال را در چهره‌ی او نبینم:کلینی، کافی، ج۲، ص۲۳ و۲۴.))

3-((هنگامی که امام رضا (ع) در خراسان بود، آنچه داشت به فقیران اعطا می کرد که نوشته‌ اند در روز عرفه بوده است. امام آن چنان بخششی داشت که فضل بن سهل از نزدیکان امام به او ایراد گرفت و گفت: این کار شما ضرر است. امام در پاسخ فضل فرمود: هنگامی که چیزی را برای پاداش و سخاوت دادید، آن را از بین نبرید و بخشش، ضرر نیست، بلکه یک سود است. انفاقی که برای خشنودی و رضای خدا صورت می‌گیرد، زیان بار نیست، بلکه هزینه ای که برای اعمال غیرمشروع صرف می‌شود، زیان بار است، مانند پادشاهان و وزرایی که مقداری هزینه برای خوانندگان و بازیگران مصرف می ‌کنند.: ابن شهرآشوب، ج۴، ص۳۶۰))

4-((نقل شده هر وقت سفره غذا را برای امام پهن می‌کردند کاسه‌ای نزدیک ایشان قرار می‌دادند، ایشان از هر نوع غذا مقداری را برمی‌داشتند و در آن کاسه می‌ریختند و دستور می‌دادند آن را بین فقرا تقسیم کنند. می‌فرمودند: « خداوند می‌داند که همه مردم قدرت این را ندارند که بنده آزاد کنند برای آنها راه دیگری قرار داده و آن غذا دادن به فقرا است.:کلینی، کافی، ج۴، ص۵۲.)) 

منبع: بلاغ

 توصیه های حضرت آیت الله مومن رحمه الله علیه به طلاب را مشاهده نمایئد