دیگر بار چشمه سار كوثر محمّد صلی الله علیه و آله در جویباران فضیلت و عفاف به یكدیگر رسیدند تا مرجان های معرفت و مرواریدهای درخشان امامت را به چشمان منتظر و دل های آرزومند هدیه كنند…
 

بعد از رحلت پیامبر صلی الله علیه و آله حوادث تلخ و ناگواری برای جهان اسلام و اهل بیت علیهم السلام پیش آمد كه موجب شد امام علی علیه السلام به مدّت بیست و پنج سال خانه نشین گردد و مردم نتوانند از دانش آن امام بهرۀ لازم را ببرند. در دورۀ پنج سالۀ حكومت آن حضرت ناكثان (عهدشكنان) ، قاسطین (معاویه و اصحاب او) و مارقین (خوارج نهروان) نیز با جنگ های خود فرصت تعلیم گسترده را از آن امام سلب نمودند.
امام مجتبی علیه السلام نیز پس از دورۀ حكومت كوتاه خود، همین مشكلات و تنگناها را داشته و خفقان حاكم اموی و تبلیغات مسموم آنان راه های روی آوری مردم بسوی آن حضرت را سد نموده بود. این خفقان در دوران امام حسین علیه السلام به اوج خویش رسید. به طوری كه هر گونه امكان تبلیغ و بیان فروعات احكام را از ابی عبداللّه علیه السلام سلب نمودند.
اگر روایات فقهی را مورد مطالعه و دقّت قرار دهیم مشاهده می كنیم كه روایات امام حسین علیه السلام در این زمینه اندك است، تازه همان روایات نیز از طریق فرزندان معصومش علیهم السلام به ما رسیده است.
این خفقان در كربلا به اوج خود رسید و پس از شهادت آن حضرت تا پایان عمر امام زین العابدین علیه السلام نیز سایه سنگین و شوم استبداد بر امّت اسلامی گسترده بود امّا در زمان امام باقر علیه السلام وضعیت به گونه ای دیگر شده بود. از یك سو فرقه های مختلف و مكتب های گوناگون سؤالات زیادی را در ذهن ها پدیدار ساخته بود كه جواب و تحقیق دربارۀ آن را دنبال می كردند كه مناظرات امام علیه السلام گواه آن است و از سویی دیگر مظلومیت اهل بیت علیهم السلام برای جامعۀ اسلامی به صورت روشن تری پدیدار شده بود و موجب توجّه و جذب دل های مستعدّ بسوی آن بزرگواران شده بود و این در حالی بود كه ضعف حكومت اموی و قیام های مختلفی كه در مملكت اسلامی علیه آنان انجام می گرفت فرصت پرداختن و ایجاد حسّاسیت نسبت به اهل بیت را از آنان گرفته بود.
در این زمان بود كه امام باقر علیه السلام در صحنۀ علمی ظهور یافت و علوم دینی و الهی را فرا راه حقّ جویان قرارداد و با تبیین درست و اصیل دیدگاه دین، جلوۀ زیبایی از دانش و آگاهی و معرفت را ترسیم نمود و انسان های دور افتاده از ساحل را به آب های زلال حقیقت رهنمون شد. او بار دیگر اعجاز علمی نسل كوثر را متجلّی ساخت و گل واژه های علم و آگاهی را از بوستان قرآن و سنّت به دل های حق جو هدیه نموده تا همچنان به عنوان باقرالعلوم آل محمّد بر تارك قرون و اعصار هرچه شكوهمندتر بدرخشد.

منبع : ماهنامه اطلاع رسانی، پژوهشی، آموزشی مبلغان شماره 9.

سه عامل بسیار مهم سبب شده بود تا ائمه قبل از امام باقرعلیه السلام نتوانند آن گونه كه شایسته آنها است علوم خود را گسترش دهند و قوانین حیات بخش اسلام را به صورت كامل برای مردم بیان كنند. این عوامل عبارتند از:

الف) اوضاع سیاسی: در زمان امامت ائمه پیش از امام باقرعلیه السلام تبلیغات سوئی بر علیه خاندان عترت و طهارت صورت می پذیرفت، چنان كه به دستور معاویه - لعنة الله علیه - بر منابر به امیرالمؤمنین علی علیه السلام دشنام می دادند و چنان بر علیه این خاندان دروغ پردازی می كردند كه بعد از شهادت آن حضرت در محراب نماز، مردم در خارج از كوفه گفتند: مگر او نماز هم می خوانده است. علاوه بر این روابط مردم با این خاندان تحت كنترل شدید حكام بنی امیه بود و پیروان آنان دستگیر و سپس شكنجه و زندانی می شدند و یا به قتل می رسیدند، از این رو شرایط به گونه ای بود كه تبیین احكام و مبانی اسلامی توسط ائمه به آسانی ممكن نبود.

ب) منع كتابت و نقل حدیث: بعد از رحلت پیامبر گرامی اسلام، خلفا و حاكمان، به بهانه حفظ قرآن و مخلوط نشدن آیات الهی با احادیث نبوی و با شعار «كفانا كتاب الله؛ كتاب خدا ما را كفایت می كند»، از نوشتن و نقل احادیث به شدت ممانعت می كردند و هر كس كه حدیثی را نقل می كرد او را توبیخ می كردند، حتی خلیفه دوم احادیثی را كه نوشته شده بود جمع آوری كرد و آنها را سوزاند. (1) این امر سبب شد كه ائمه نتوانند سنت پیامبرصلی الله علیه وآله را برای مردم بیان كنند. این دستور در زمان امام باقرعلیه السلام توسط «عمر بن عبد العزیز» لغو شد و لذا آن حضرت فرصت یافت تا به احیای سنت نبوی بپردازد.

ج) جهل و نادانی مردم: این عامل سبب شده بود كه مردم از چراغهای فروزنده و روشنی بخش بی بهره بمانند به حدی كه وقتی حضرت علی علیه السلام فرمودند: «فاسالونی قبل ان تفقدونی؛ (2) قبل از اینكه مرا از دست بدهید هر چه می خواهید از من سؤال كنید»، سعد بن ابی وقاص گفت: بگو موهای ریش من چقدر است. این جهل و نادانی حسرت تمام اندیشمندان جهان را برانگیخته است كه ای كاش ما مخاطب چنین شخصیت بزرگی بودیم و از محضر او بهره مند می شدیم.
اما در زمان امام باقرعلیه السلام كه اوضاع سیاسی كمی آرامتر شده بود و كتابت و نقل حدیث آزاد شده و مردم تا حدودی به ماهیت پلید حكام بنی امیه پی بردند، آن حضرت بزرگ ترین نهضت علمی جهان اسلام و تشیع را بنا نهادند و عالم اسلام را از علوم سرشار خود سیراب ساختند. در این عصر بود كه تدوین فرهنگ شیعه شامل فقه، تفسیر و اخلاق آغاز شد. این رشد علمی موجب شد كه درباره امام باقرعلیه السلام گفته شود: «ولم یظهر من ولد الحسن والحسین من العلوم ما ظهر منه من التفسیر والكلام والاحكام والحلال والحرام؛ (3) آنچه از دانشهایی همچون تفسیر، كلام، احكام و حلال و حرام از امام باقرعلیه السلام ظاهر گشت از هیچ یك از فرزندان امام حسن و امام حسین علیهما السلام ظاهر نگردید..»
از این رو رجال و شخصیتهای بزرگ علمی آن روزگار از محضر امام باقرعلیه السلام كسب فیض می كردند و شاگردان زیادی در این دانشگاه بزرگ اسلامی تربیت یافتند. شخصیتهایی همچون «جابر بن یزید جعفی.» ، «كیسان سجستانی.» ، «ابن مبارك.» ، «زهری.» ، «اوزاعی.» ، «هشام ابن حكم.» ، «هشان ابن سالم.» و حتی برخی از بزرگان اهل سنت مانند «ابو حنیفه.» ، «مالك.» و «شافعی.» از آثار علمی آن حضرت بهره مند شده و سخنان ایشان را بی واسطه وگاه با چند واسطه نقل نموده اند. همچنین علاوه بر مورخین و محدثین شیعه، بسیاری از مورخین و علمای اهل سنت همچون طبری، بلاذری، خطیب بغدادی، ابو نعیم اصفهانی و زمخشری، سخنان درر بار آن امام بزرگ را بیان نموده اند و در كتب آنها جمله: «قال محمد بن علی.» و یا «قال محمد الباقر» فراوان دیده می شود. (4)

1) الطبقات الكبری، ابن سعد، دارصادر، ج 5، ص 188؛ سیراعلام النبلاء، همان، ج 5، ص 89.
2) نهج البلاغه، خطبه 93.
3) مناقب ابن شهر آشوب، همان، ص 372؛ بحارالانوار، ج 46، ص 294.
4) سیره پیشوایان، همان، ص 307.

به نظر شما مهم‌ترین و به‌یادماندنی‌ترین جمله‌ی حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در سال ۹۶ کدام جمله است؟ جمله‌ی مورد نظر خود را در ذیل همین مطلب یا طریق این آدرس ارسال کنید. برای سهولت در انتخاب می‌توانید از صفحات «بیانات»، «پیام‌ها» و جستجو، در سایت KHAMENEI.IR عبارت مورد نظر خود را بیابید. نتیجه این نظرسنجی بیست و نهم اسفندماه اعلام خواهد شد.

براي اطلاعات بيشتر اين قسمت كليك نماييد

كلیاتی پیرامون ماه رجب
ماه رجب، ماه خدا
اعمال و آداب حضور معنوی در ماه رجب
سیره معصومین علیهم السلام و بزرگان در ماه رجب
ماه رجب و فرصت ها

مناسبت ها
اول رجب، ولادت امام باقرعلیه السلام (57 ه. ق)
فرمول زندگی معصومین علیهم السلام
امام باقرعلیه السلام و شرایط زمانه
چرا امام باقرعلیه السلام را شكافنده علوم می خوانند؟
سیره امام باقرعلیه السلام در برخورد با خلفاء
سیره امام باقرعلیه السلام در برخورد با علماء، شاگردان، زنادقه
سیره اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، خانوادگی و فردی امام باقرعلیه السلام
یاران و شاگردان مكتب امام باقرعلیه السلام
با توجه به تغییر شرایط زمانه و فاصله زیاد زمانی، ما چگونه می توانیم پیرو سیره امام باقرعلیه السلام باشیم؟

سوم رجب؛ شهادت امام هادی علیه السلام (42 سالگی، 254 ه. ق)
خلفای عصر امام هادی علیه السلام و شیوه برخورد آن ها با حضرت
چرا امام هادی و امام عسكری علیهما السلام را عسكریین علیهما السلام می نامند؟
فضائل و مناقب و كرامات حضرت هادی علیه السلام
ابعاد مختلف سیره امام هادی علیه السلام (سیاسی، اجتماعی، علمی، فردی، خانوادگی)
عنصر تقیه، وكالت و نیابت در عصر امام هادی علیه السلام
امام هادی علیه السلام و زمینه سازی برای غیبت امام زمان علیه السلام
امام هادی علیه السلام و زیارت جامعه كبیره (درس امام شناسی)
سامرا و تاریخچه سیاسی، دینی و علمی آن
مواعظ و كلمات حضرت هادی علیه السلام

دهم رجب؛ ولادت امام جوادعلیه السلام
چرا مأمون، دختر خود را به ازدواج امام جوادعلیه السلام در آورد؟
زمانه امام جوادعلیه السلام و اقدامات حضرت
امام جوادعلیه السلام و امامت در سن 9 سالگی
پای سخنان امام جوادعلیه السلام
كرامات، مناقب و فضائل حضرت جوادعلیه السلام
تربیت یافتگان مكتب امام جوادعلیه السلام
نظری به سیره امام جوادعلیه السلام در ابعاد مختلف

سیزدهم رجب
آغاز ایام البیض
ماه رجب، بركات و آداب آن
ایام البیض چیست و چه فضائلی دارد؟
اعتكاف، آداب و آثار آن
نگاهی به سنت های فراموش شده
ولادت امام علی علیه السلام
امام علی علیه السلام و ولادت در كعبه
پیامبر اكرم صلی الله علیه وآله و چگونگی تربیت امام علی علیه السلام
جایگاه فاطمه بنت اسد در پیشگاه پیامبر اكرم صلی الله علیه وآله
فضائل، مناقب و كرامات امام علی علیه السلام
صبر علی علیه السلام و مصلحت اسلام
امام علی علیه السلام در زمان خلفا و حكومت های غاصبان
پای درس امام علی علیه السلام در نهج البلاغه
كاربرد نهج البلاغه در تبلیغ
امام علی علیه السلام و حضرت زهراعلیها السلام چگونه به تربیت اولاد پرداختند؟
امام علی علیه السلام، قبل از بعثت، بعد از بعثت، در زمان خلافت و زمان حكومت

پانزدهم رجب؛ وفات حضرت زینب علیها السلام (در 56 سالگی)
زینب كبری و صدیقه صغری
عالمه غیرمعلّمه، فهیمه غیرمفهّمه
زینب علیها السلام و حسین علیه السلام دو واژه همیشه با هم
فضائل، مناقب و كرامات حضرت زینب علیها السلام
زینب علیها السلام، پیام آور عاشورا
زینب علیها السلام در مقاطع مختلف
زمانه پیامبرصلی الله علیه وآله
امام علی علیه السلام و حضرت زهرا علیها السلام
امام حسن علیه السلام
امام حسین علیه السلام
امام سجاد علیه السلام
پای سخنان علی وار زینب علیها السلام
محورهای تبلیغی خطبه های حضرت
تربیت یافتگان مكتب زینب علیها السلام

بیست و چهارم رجب؛ فتح قلعه خیبر (توسط امام علی علیه السلام)
یهود و مبارزه با اسلام
پیامبرصلی الله علیه وآله و سه دسته از دشمنان
كفار و مشركین
یهود
منافقین
نقش امام علی علیه السلام در جنگ ها (به ویژه خیبر)
ناگفته هایی از فتح قلعه خیبر
نقش جهاد در پیشبرد اهداف مكتب اسلام

بیست و پنجم رجب؛ شهادت امام كاظم علیه السلام (55 سالگی)
امام كاظم علیه السلام و شیوه مبارزاتی حضرت
منشور خردگرایی (مواعظ امام كاظم علیه السلام به هشام)
فضائل، مناقب و كرامات حضرت موسی بن جعفرعلیهما السلام
سیره تربیتی امام كاظم علیه السلام
امام كاظم علیه السلام و زندان های مختلف
فرزندان و تربیت یافتگان امام كاظم علیه السلام
بهترین بهره برداری از مجالس ذكر مصیبت چیست؟
شهادت حضرت موسی بن جعفرعلیهما السلام، علل، زمینه ها و آثار

بیست و ششم رجب؛ وفات حضرت ابوطالب علیه السلام (10 بعثت)
نقش ابوطالب در موفقیت پیامبر اكرم صلی الله علیه وآله
چرا سال دهم بعثت عام الحزن نامیده شد؟
خفتگان در قبرستان ابوطالب علیه السلام

بیست و هفتم رجب؛ بعثت پیامبر اكرم صلی الله علیه وآله
علل، زمینه ها، عوامل و آثار بعثت
آیا هر جاهلیتی، بعثتی نو و جدید می طلبد؟
انقلاب اسلامی ایران در راستای بعثت پیامبرصلی الله علیه وآله
بعثت پیامبر اكرم صلی الله علیه وآله در مقایسه با بعثت انبیاء الهی
ما و بعثت پیامبر اكرم صلی الله علیه وآله
جزیرة العرب و جهان در آستانه بعثت
علل و عوامل موفقیت سریع بعثت

منبع: ماهنامه اطلاع رسانی، پژوهشی، آموزشی مبلغان شماره 21 .

حضرت آیت الله جوادی آملی در دیدار حجت‌الاسلام والمسلمین عبدالکریم بهجت پور مدیر حوزه های علمیه خواهران با حضور در بنیاد بین المللی علوم وحیانی اسراء با اشاره به تفاوت مبنایی دیدگاه اسلام و غرب در خصوص مقام و منزلت زن، بیان داشتند: قرآن کریم، برای «انسان» نازل شده است، چه مونث باشد و چه مذکر! این معنایش این است که روح انسان مجرد است لذا روح، نه مذکر است و نه مونث.

ایشان ادامه دادند: دیدگاه غرب این است که زن و مرد با هم مساوی‌اند چراکه همه حقیقت انسان همین جسم مادی است و لذا زن و مرد با هم مساوی‌اند، اما دیدگاه اسلام این است که زن و مرد مساوی‌اند چون این بدن و جسم اصلا اهمیتی ندارد و بر اساس برابری روح، این دو مساوی‌اند! بین این دو دیدگاه بسیار تفاوت است.

معظم له خاطرنشان کردند: این خصوصیت و ویژگی های عاطفی و گرایش معنوی در زنان یک سرمایه است، و به زنان کمک می کند که پیمودن مسیر معنویت برای آنها آسانتر باشد؛ و سریع تر به «تنفجر ینابیع الحکمة مِن قلبه علی لسانه» دست پیدا کنند، همان‌گونه که در صدر اسلام زنان بسیاری بودند که پیش از مردانشان اسلام آورده بودند.

حضرت آیت الله جوادی آملی تاکید داشتند: این عاطفه که از بهترین نعمات است اگر هدایت بشود به سمت مناجات می رود و می شود «سلاح البکاء»؛ این مسیر باز است که آه و اشک سلاح مبارزه انسان علیه دشمن درون باشد.

ایشان در بخش پایانی سخنان خود حمایت از طلاب نخبه و هدایت طلاب به آموختن مهارت های نگارشی را توصیه نموند.

در ابتدای این دیدار مدیر حوزه های علمیه خواهران گزارشی از برنامه های علمی، آموزشی و فرهنگی حوزه های علمیه خواهران خدمت معظم له ارائه نمود.

حجة‏الاسلام و المسلمين حاج سيداحمد خميني در 24 اسفند سال 1324 شمسي در بيت علم و عرفان و فضيلت و مجاهدت، در شهر مقدس قم ديده به جهان گشود. پس از پايان دوره دبيرستان و به هنگام تبعيد والد معظمش حضرت امام خميني(ره) به نجف اشرف، به تحصيل علوم اسلامي پرداخت و مدارج علمي را پيمود. حاج سيد احمد پس از شهادت برادر بزرگوارش آيت ‏اللَّه سيدمصطفي خميني، مسؤوليت اصلي ارتباط امام امت با ياران انقلاب را به عهده گرفت و تا پيروزي انقلاب اسلامي و پس از استقرار نظام اسلامي، اين ارتباط را كاملاً حفظ نمود و در تمامي لحظات در كنار حضرت امام بود. ايشان در پاريس، علاوه بر مقابله با جريان‏هاي سياسي منحرف از خط امام و برنامه‏ريزي دقيق براي تنظيم امور بيت و دفتر امام در نوفل لوشاتو، رسالتي مهم بر عهده داشت كه تجربه كافي آن را قبلاً طي سال‏هاي مبارزه در ايران آموخته بود. اين رسالت مهم، برقراري ارتباطهاي گسترده و لازم بين اقشار مختلف جامعه انقلابي ايران و رهبري انقلاب در خارج از كشور بود. ايشان پس از ورود به كشور و پيروزي انقلاب اسلامي، همانند گذشته، زمينه ‏هاي لازم را براي هدايت امور انقلاب و تنظيم بيت و دفتر امام و تامين شرايط براي ارتباطهاي گسترده امام با مردم و مسؤولان كه روزانه در نوبت‏هاي متوالي به ديدار امام مي‏شتافتند، فراهم مي‏نمود. وي به عنوان رييس دفتر امام، بخشي از مسؤوليت‏هاي خطير ايشان را برعهده گرفت و در خلال اين مدت، با قوت و به خوبي، از ايفاي وظايف محوله برآمد. همچنين با شروع جنگ، كسب اطلاعات دقيق روزمره از آخرين وضعيت جنگ و آخرين اخبار از شرايط سياسي و اجتماعي جامعه و موضع‏گيري افراد و گروه‏ها در قبال جنگ، تنظيم و جمع‏بندي اطلاعات و رساندن به موقع اين اخبار به حضرت امام، مسؤوليتي بود كه مرحوم حاج احمد خميني آن را با مديريت عالي خود انجام مي‏داد. ايشان پس از رحلت جانگداز حضرت امام خميني (ره)، به عضويت مجلس خبرگان رهبري و نمايندگي مقام معظم رهبري در شوراي عالي امنيت ملي كشور برگزيده شد و توليت مؤسسه تنظيم و نشر آثار امام خميني را برعهده گرفت و بسياري از كتاب‏ها و نوشتارهاي امام را به زيبايي منتشر نمود. ارتباط حاج سيداحمد با مقام معظم رهبري بسيار گرم و زبانزد همگان بود و از ياران صدّيق رهبر انقلاب و مورد احترام همه ملت ايران بود. اين روحاني مجاهد سرانجام پس از چند روز بيماري حاد، در 26 اسفند 73 در 49 سالگي دار فاني را وداع گفت و پس از اقامه نماز ميت توسط حضرت آيت‏ اللَّه خامنه ‏اي، طي مراسم باشكوهي در جوار مزار پدر ارجمندش مدفون گرديد.
منبع

سرگذشت مرحوم سيد احمد خميني «يادگار يار»
برخي انتقام امام را از احمد آقا گرفتند