حضرت آیت الله جوادی آملی در دیدار حجت‌الاسلام والمسلمین عبدالکریم بهجت پور مدیر حوزه های علمیه خواهران با حضور در بنیاد بین المللی علوم وحیانی اسراء با اشاره به تفاوت مبنایی دیدگاه اسلام و غرب در خصوص مقام و منزلت زن، بیان داشتند: قرآن کریم، برای «انسان» نازل شده است، چه مونث باشد و چه مذکر! این معنایش این است که روح انسان مجرد است لذا روح، نه مذکر است و نه مونث.

ایشان ادامه دادند: دیدگاه غرب این است که زن و مرد با هم مساوی‌اند چراکه همه حقیقت انسان همین جسم مادی است و لذا زن و مرد با هم مساوی‌اند، اما دیدگاه اسلام این است که زن و مرد مساوی‌اند چون این بدن و جسم اصلا اهمیتی ندارد و بر اساس برابری روح، این دو مساوی‌اند! بین این دو دیدگاه بسیار تفاوت است.

معظم له خاطرنشان کردند: این خصوصیت و ویژگی های عاطفی و گرایش معنوی در زنان یک سرمایه است، و به زنان کمک می کند که پیمودن مسیر معنویت برای آنها آسانتر باشد؛ و سریع تر به «تنفجر ینابیع الحکمة مِن قلبه علی لسانه» دست پیدا کنند، همان‌گونه که در صدر اسلام زنان بسیاری بودند که پیش از مردانشان اسلام آورده بودند.

حضرت آیت الله جوادی آملی تاکید داشتند: این عاطفه که از بهترین نعمات است اگر هدایت بشود به سمت مناجات می رود و می شود «سلاح البکاء»؛ این مسیر باز است که آه و اشک سلاح مبارزه انسان علیه دشمن درون باشد.

ایشان در بخش پایانی سخنان خود حمایت از طلاب نخبه و هدایت طلاب به آموختن مهارت های نگارشی را توصیه نموند.

در ابتدای این دیدار مدیر حوزه های علمیه خواهران گزارشی از برنامه های علمی، آموزشی و فرهنگی حوزه های علمیه خواهران خدمت معظم له ارائه نمود.

حجاب، دستوری شرعی است که وجوب آن مستند به منابع و ادله فقهی متعددی است اما آنچه در این بین محل نزاع است این است که برخی ادعا میکنند حجاب اگرچه از ضروریات دین است اما واجبی است فردی که حکومت حق مداخله در آن را ندارد. در این باره چند نکته قابل ذکر می باشد:

1.  برخی تنها به بعد شخصی پوشش تاکید دارند و به این نکته استدلال میکنند که همانطور که بدن هر فرد متعلق به خود اوست لذا پوشش هر فرد نیز کاملا شخصی می باشد و حکومت حق دخالت در یک مساله شخصی را ندارد در حالیکه آنچه وجدان عمومی بر آن صحه میگذارد این است که لباس تنها جنبه شخصی برای پوشاندن بدن ندارد؛ بلکه جنبه اجتماعی و بیرونی آن بسیار پر رنگ است همانطور که شخص متناسب با محلی که در آن حضور می یابد نوع پوشش خود را تغییر میدهد؛ ضمن اینکه در نگاه الهی، همه چیز متعلق به خداست و حتی این حق را نداریم که در خصوص بدن و پوشش خود آنطور که خواستیم برخورد کنیم.

2.  نگرش  عمیق و بی غرضانه به آیات حجاب به روشنی نشان میدهد که حجاب افزون بر اینکه حق و تکلیف شخصی بانوان مسلمان است بلکه جنبه تکلیفی آن قوی تر است. جامعه دینی نیز تکلیف در مقابل این حق دارد و البته حکمت تکلیفی بودن پوشش و حجاب که در این آیات آمده است این مطلب را تایید میکند. همچنانکه خداوند در آیه 59 سوره احزاب می فرماید: یَا أَیُّهَا النَّبِیُّ قُلْ لِأَزْوَاجِکَ وَبَنَاتِکَ وَنِسَاءِ الْمُؤْمِنِینَ یُدْنِینَ عَلَیْهِنَّ مِنْ جَلَابِیبِهِنَّ ۚ ذَٰلِکَ أَدْنَىٰ أَنْ یُعْرَفْنَ فَلَا یُؤْذَیْنَ ۗ وَکَانَ اللَّهُ غَفُورًا رَحِیمًا . آیت الله جوادی آملی در کتاب زن در آیینه جمال و جلال در توضیح این آیه میفرمایند: هرچند میتوان پذیرفت که پوشش حق زن است اما حجاب به معنای شرعی آن اصلا جزء حقوق زن نیست که بخواهد اسقاط کند و جزء حقوق الهی محسوب میشود چرا که وقتی قرآن کریم مساله لزوم حجاب را بازگو میکند علت و فلسفه ضرورت حجاب را چنین بیان میفرماید «ذلک ادنی ان یعرفن فلا یوذین» یعنی برای اینکه شناخته نشوند و مورد اذیت واقع نگردند چرا که آنان تجسم حرمت و عفاف جامعه هستند و حرمت دارند. …. زن به عنوان امین حق الله از نظر قرآن مطرح است یعنی این مقام را و این حرمت و حیثیت را خدای سبحان که حق خود اوست به زن داده و فرموده: این حق مرا تو به عنوان امانت حفظ کن.

3.  حتی اگر حجاب را امری شخصی تلقی کنیم  باز هم در دایره اختیارات حکومت قرار میگیرد چرا که هر عملی که آثار اجتماعی داشته باشد و بتواند حقوق جامعه را تحت الشعاع قرار دهد می‌تواند الزامی گردد حال اینکه بر کسی پوشیده نیست که هر اندازه در جامعه‌ای، عفاف، حیا و حجاب کمرنگ گردد، نرخ رشد طلاق، مفاسد اجتماعی، بی‌بندوباری و بیماریهای جنسی و روحی افزایش می‌یابد.

4.  نکته دیگر اینکه بسیاری از قوانین بشری که شاید خصوصی به شمار آیند؛ الزامی هستند لذا  حتی شخصی بودن امری مانع از دخالت حکومت نیست همانطور که  جرائمی چون زنا که ممکن است در حریم و حیطه خصوصی و با رضایت طرفین انجام شود در صورت اثبات نزد حاکم حق مجازات مرتکب برای حاکم وجود دارد.این موضوع منحصر به جامعه اسلامی هم نیست و در سایر جوامع نیز حکومت ها خود را مجاز به ورود به حوزه های خصوصی همچون مصرف مواد مخدر و استفاده از تجهیزات ایمنی هنگام کار، بستن کمربند موقع رانندگی و … میکنند.

5.  نکته ای که در بحث دخالت حکومت در بحث حجاب  قابل تامل است توجه به عنصر زمان و مکان است. در جوامع گذشته غالبا به دلیل کوچک بودن دولت ها و مداخله مستقیم خانواده و طایفه و به طور کلی مردم در حل مشکلات  دولت در اینگونه موارد نقش هدایتگر و ناظر را ایفا میکرد و وظیفه اصلی دولت  مقابله با ناامنی و پاسخ به مرافعات و اجرای حدود تعریف میشد  بنابراین امروز نمیتوان گفت که دولت های جدید نیز حق دخالت در موضوعاتی چون حجاب را ندارند.

6.  مساله دیگر اینکه برخی مخالفان ضرورت حجاب اینگونه مطرح میکنند که صرف بی‌روسری بودن کسی را به گناه و جامعه را به فساد نمی‌کشاند در حالیکه جدا از ادله عقلی و نقلی وجوب حجاب، امروز هدف شبهه افکنان صرفاً روسری نیست بلکه هدف زدودن خط قرمز حجاب است، وقتی حجاب شرعی که خط قرمز پوشش است شکسته شد، عملاً دیگر هیچ حد و مرزی برای پوشش وجود نخواهد داشت و این یعنی بی‌بندوباری محض .

در اجتماعی بودن حجاب و حق حکومت در برخورد با معضل بی حجابی تردیدی وجود ندارد و غیر از موارد ذکر شده ادله فراوان دیگری در اثبات آن وجود دارد لذا از آنجا که حجاب از مولفه های مهم فرهنگی است توجه به آن میتواند به طراحی راه حل معقول و سنجیده ای از سوی متولیان امر بیانجامد که در این خصوص توجه به مراتب امر به معروف و نهی از منکر و استفاده از جدال احسن در کنار برنامه ریزی فرهنگی و به کارگیری تدابیر پیشگیرانه میتواند فرهنگ حجاب را در جامعه نهادینه کند.

منبع: پايگاه خبري تحليلي صراط

آیت الله العظمی حسین مظاهری، در پیامی به مناسبت افتتاح مدرسه  علمیه تیران و کرون، توصیه های پنج گانه ای به طلاب داشتند.

متن پیام این مرجع تقلید را در ادامه بخوانید:

بِسْمِ  اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحيم

قال‌الله سُبحانَه و تَعالی:«فَلَوْ لا نَفَرَ مِنْ كُلِّ فِرْقَةٍ مِنْهُمْ طائِفَةٌ لِيَتَفَقَّهُوا فِي الدِّينِ وَ لِيُنْذِرُوا قَوْمَهُمْ إِذا رَجَعُوا إِلَيْهِمْ لَعَلَّهُمْ يَحْذَرُونَ».

اینک که به الطاف کریمانۀ خداوند متعال و در سایۀ عنایات حضرت ولی‌الله‌الأعظم امام عصر و زمان«ارواحناله‌فداء»، بنای مدرسۀ علمیۀ مکتب اهل‌البیت«علیهم‌السّلام» در شهر تیران رسماً افتتاح می‌گردد، ضمن سپاس به درگاه حضرت حق‌تعالی و تقدیر و تشکّر از همۀ عزیزانی که در این کار نیک و عمل صالح، دخالت و مشارکت نمود‌ه‌اند، خصوصاً مدیر معزّز و تلاشگر حوزۀ علمیّۀ اصفهان آیة‌الله آقای حاج سید یوسف طباطبایی«دامت‌برکاته» و همکاران محترمشان و نیز ائمّۀ محترم جمعۀ سابق و کنونی شهر تیران و مسئولان آن مدرسه«دامت‌تأییداتهم» و همچنین خیّران گرامی و مسئولان محترم اجرایی این شهرستان، از خداوند سبحان مسألت می‌کنم که این مدرسۀ علمیّۀ مبارکه را پایگاهی رفیع از علم و عمل و قرارگاهی برای عالمان عامل و صالح و سربازان حقیقی حضرت بقیة‌الله المهدی الموعود«عجل‌الله‌تعالی فرجه‌الشّریف» مقرّر فرماید و برکات روزافزون این مدرسه را تا ظهور مبارک آن حضرت پایدار بدارد.

با تأسیس و افتتاح این مدرسه که متقارن با ایّام با سعادت و پر میمنت ولادت امّ‌الائمّۀ‌النّجباء حضرت فاطمۀ زهرا«سلام‌الله‌علیها» می‌باشد، و نیز تأسیس مدرسۀ علمیّۀ خواهران که در سال گذشته، بنای آن، افتتاح و بهره‌برداری شد، اینک این حقیر یکی از آرزوهای دیرینۀ خود برای این شهر و سامان را تحقّق یافته می‌بینم و از صمیم جان، جبهۀ خضوع و شکر و سپاس به درگاه خداوند قادر متعال می‌سایم و از او متضرّعانه مسألت می‌کنم این دو حوزۀ برادران و خواهران را مایۀ ارتقاءِ دانش و تقوا و عقلانیّت در این شهر و دیار قرار دهد و به فضل و کرم خود، استمرار همیشگی برکات علمی و عملی و معنوی را در این دو پایگاه حوزوی، تأمین و تضمین فرماید.

اکنون بنای ظاهری این دو مدرسه تمام و به اتمام رسیده است، ولی کمال و اکمال این دو بنا در گرو آن است که دانش‌آموختگانی شایسته و صالح و طلّابی فاضل و متّقی و انسان‌هایی مفید به حال جامعه و خدمتگزار به دین و آیین و اهل ایمان، در این مدارس تربیت گردند و برکات وجود آنان در جامعه و در میان مردم و مؤمنان، جاری و منتشر شود. و این اتّفاق مبارک به شرطی محقّق خواهد گشت که:

1- طلّاب عزیز، تمام توان وتلاش خود را در سه ساحت «علم و عمل و عقلانیّت» به‌کار گیرند و در این مجاهدت و اهتمام خود، هیچ چیزی و هیچ کسی را جُز خداوند تعالی در نظر نداشته باشند و با خلوص و اخلاص، این راه دشوار، ولی مبارک و سازنده را در پیش گیرند.

2- فرصت جوانی را مغتنم بشمارند و با پرهیز از کسالت و بطالت، از همۀ فرصت‌های کوچک و بزرگ به نفع ارتقاءِ آن سه مؤلّفۀ مهم، استفاده و بهره‌برداری نمایند.

3- برای اعتلاءِ اخلاق و ادب و متانت و آراسته شدن به منطق و فضائل الهی و تهذیب نفس و تزکیۀ روح –که جوهرۀ اصلی همۀ معارف دینی و تعلیمات قرآن و عترت است- همواره در کوشش و تلاش علمی و عملی باشند و بدانند که عموم مردم، به اخلاق و رفتار علماء و حوزویان نظر می‌کنند و از آن تأثیر می‌پذیرند؛ و از این‌رو وظیفۀ ما، مراقبۀ دائمی در این جهات است.

4- انس با قرآن و عترت و تدبّر در پیام‌های عالی مرتبۀ حیات‌بخش و انسان‌سازِ این دو ثقل ثقیل را هیچ‌گاه فراموش ننمایند.

5- با فضاهای علمی جدید و مسائل دنیای روز به نحو صحیح آشنا باشند و قدرت پاسخ‌گویی به شبهات نظری و مشکلات عملی جهان معاصر را در خود ایجاد نمایند.

و اگر به این پنج نکته، التزام و تعهّد کامل داشته باشند، ان‌شاءالله با فضل و توفیق خداوند سبحان، به عناصری مفید برای جامعۀ اسلامی تبدیل خواهند شد و به رسالت خطیر خود عمل خواهند کرد.

در خاتمه، یاد و نام عالمان بزرگ و بزرگواری که از این خطّه، برخاسته‌اند و مایۀ افتخار این شهر و سامان بوده‌‌اند را گرامی می‌داریم و به ارواح مطهرشان درود می‌فرستیم و از پیشگاه حضرت حقِّ متعال، ادامۀ راه نورانی آنان که راه انبیاء و اولیاء«علیهم‌السّلام» و صراط مستقیم الهی بوده است را مسألت می‌کنیم.

توفیق همۀ شما عزیزان را از خداوند متعال خواستارم و همواره شما را دعا می‌کنم. والسّلام علیکم و رحمة‌الله و برکاته.

حسین‌المظاهری

۲۲ / جمادی‌الثّانی / 1439

حضرت آیت الله جوادی آملی امروز در دیدار اعضای شورای حوزه علمیه استان مازندران که  در محل بنیاد بین المللی علوم وحیانی اسراء در برگزار شد، در سخنانی اظهار داشتند: اگر یعقوب (ع) ناله اش به درگاه الهی در فراق یوسف(ع) بود که فرمود «أَشْكُو بَثِّي وَحُزْنِي إِلَى اللَّهِ»، امام صادق علیه السلام از فراق شاگردان خود به محضر خدا شکوه می برد.

ایشان ادامه دادند: طبق بیان کلینی، حضرت صادق علیه السلام وقتی طلاب و شاگردان خود را می دیدند می فرمودند من شکایت خود را نزد خداوند می برم که این حکومت طاغوتی عباسی به من اجازه نمی دهد در طائف که منطقه خوش آب و هوایی است و می تواند حوزه علمیه دوازده ماهه داشته باشد، یک مدرسه علمیه بسازم و خودم و شاگردانم در آنجا ساکن شویم و به بحث و درس بپردازیم.

معظم له خاطرنشان کردند: این آروزی امام صادق علیه السلام، به دست شما علما، عملی و محقق شده است و نعمتی از این بالاتر نیست لذا باید همواره شکرگزار این نعمت الهی بود.

حضرت آیت الله جوادی آملی با تاکید بر جدیت هر چه بیشتر در مباحث علمی و آموزشی حوزه های علمیه تاکید داشتند: اینچنین نباشد که حوزه های ما دچار تعطیلات بیش از اندازه باشد، حوزه حتما باید حوزه دوازده ماهه باشد و در مناطقی که به دلیل گرمای هوا یا شرایط بد آب و هوایی این امکان وجود ندارد دوره های کوتاه مدت و مباحثات علمی جریان داشته باشد.

ایشان ادامه دادند: بسیاری از بزرگان آثار برجسته خود را در همین تابستان های گرم و ایام تعطیلی حوزه نوشته اند، یعنی لحظه ای از علم و تحقیق غافل نمی شدند، همچنین بسیاری از همین بزرگان این سلوک اخلاقی و اعتقادی را داشتند که در تمام صفحات جزواتی که می نوشتند ذکر «بسم الله» و یا نام ائمه علیه السلام را می نوشتند، این روحیه ها باید در حوزه ها زنده بماند و ترویج شود.

معظم له در بخش دیگری از سخنان خود ابراز داشتند: همانطور که سلسله انبیاء، هر کدام با یک معجزه خاص مبعوث شدند، علما که وارث انبیاء هستند نیز هر یک به مقتضای نیازهای جامعه خود به طرح بحث می پردازند.

حضرت آیت الله جوادی آملی تصریح داشتند: معجزه انبیاء با شرایط زمانه آنها سازگار بود، مانند معجزات حضرت موسی که متناسب با رواج داشتن سحر و جادو در دوران ایشان بود و یا معجزات حضرت عیسی که به دلیل مطرح بودن علم پزشکی در دوران ایشان متناسب با همین مسائل بود. در نتیجه باید توجه داشته باشیم که نیازهای جامعه امروز ما متفاوت است؛ الان با فضای حقیقی و نه مجازی روبه رو هستیم! چرا که «سیم» حقیقت نیست که «بی سیم» بشود مجاز، هر جا فکر و اندیشه جابجا و منتقل شود آنجا فضای حقیقی است، در نتیجه در چنین فضایی باید یک حرف قابل داشته باشیم! چون خداوند بشر را مانند یک لوح نانوشته خلق نکرده است بلکه بشر «فَأَلْهَمَهَا فُجُورَهَا وَتَقْوَاهَا» است؛ ما باید تلاش و کوششمان در حوزه و دانشگاه این باشد که مهمانی به درون خود دعوت کنیم که با صاحبخانه یعنی فطرت ما سازگار باشد، اینگونه نه بیراهه می رویم و نه راه را بر کسی می بندیم، که امیدواریم حوزه ها به این سمت حرکت کنند.

ایشان با تاکید بر اهمیت مساله مدیریت در حوزه های علمیه اذعان داشتند: حوزه علمیه نجف علاوه بر برکت وجود مضجع مقدس حضرت امیر علیه السلام، تحت مدیرت سید مرتضی به این جایگاه رسید که شیخ انصاری ها را تربیت کند، بر شما لازم است که استعداد ها را شناسایی کنید و پرورش دهید، ما وظیفه داریم آن طلبه ای را که استعداد راقی دارد نگذاریم از حوزه خارج شود و به کارهای دیگری غیر از علم مشغول گردد.

معظم له در بخش پایانی سخنان خود به موضوع حجاب و مباحث پیرامون آن به ویژه در روزهای اخیر اشاره کردند و بیان داشتند: آنکه روسری خود را بر سر چوب کرده است نمی داند دارد با آیه « وَلْيَضْرِبْنَ بِخُمُرِهِنَّ عَلَى جُيُوبِهِنَّ» مقابله می کند، اگر ما امر به معروف و نهی از منکر کنیم قطعا بی حجابی از بین خواهد رفت، و همه علما نیز گفته اند که نهی از منکر چهار مرحله دارد، دو مرحله وظیفه مردم است و دو مرحله وظیفه حکومت؛ مرحله اول انزجار قلبی است، مرحله دوم قول یا فعل ظاهری است، یعنی فرد بی حجاب با همین چشم غره و نگاه بی تفاوت ما مواجه شود، اگر چنین فردی با بی اعتنایی و نگاه تحقیر آمیز مامواجه شود خود را جمع می کند.

حضرت آیت الله جوادی آملی ادامه دادند: مراحل بعدی امر به معروف و نهی از منکر، وظیفه حکومت است که اگر مردم دو مرحله اول را انجام دهند اصلا کار به دو مرحله دیگر و ورود حکومت به موضوع نمی رسد.

معظم له تاکید داشتند: بدانیم که دشمن همواره در کمین است، ما الان در میدان مین هستیم و به برکت قرآن و اهل بیت علیهم السلام محفوظیم، وظیفه همه ما نسبت به اسلام این است که طبق این حدیث پیامبر رفتار کنیم که «الاسلام یعلو و لا یعلی علیه» ؛ این جمله به داعیه انشاء القا شده است، یعنی بکوشید تا اسلام را بالا نگه دارید.

منبع: خبرگزاري حوزه رسمي حوزه- 20-12-96

امیرالمؤمنین علیه السلام در نامه ای به امام حسن(ع) ایشان را به رعایت حال زن توصیه کردند و فرمودند نباید به زنان کاری فراتر از تحمل ‌آنها واگذار شود.
 
 

عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ (ع) قَالَ: فِي رِسَالَةِ أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ (ع) إِلَى الْحَسَنِ (ع) لَا تُمَلِّكِ الْمَرْأَةَ مِنَ الْأَمْرِ مَا يُجَاوِزُ نَفْسَهَا فَإِنَّ ذَلِكَ أَنْعَمُ لِحَالِهَا وَ أَرْخَى لِبَالِهَا وَ أَدْوَمُ لِجَمَالِهَا فَإِنَّ الْمَرْأَةَ رَيْحَانَةٌ وَ لَيْسَتْ بِقَهْرَمَانَةٍ.

امام صادق(ع) فرمود: در نامه امیرالمؤمنین(ع) به امام حسن(ع) آمده است:

زن را به کارهایی که فراتر از تحمل او است وادار مکن که این گونه برای رعایت حال و راحتی خیال و دوام زیبایی او بهتر است، زیرا زن گلی خوشبو است و پیشکار نیست.

کافی، ج5، ص510

ويژه نامه حجاب ، گوهر ايمان-