دنیای خود را آباد کنیم یا آخرت؟
/ روایتی عجیب از امام صادق (ع)
یکی از شیعیان امام صادق«سلاماللهعلیه» خدمت شان رسید. امام«سلاماللهعلیه» سراغ یکی از یاران را از او گرفتند و فرمودند: چه میکند؟ گفت: آدم نیکوکاری است و کسب و تجارت را رها کرده است. امام صادق«سلاماللهعلیه» سه مرتبه فرمودند: «عَمَلُ الشَّیْطَانِ»؛ کار او شیطانی است.
همه رحمت است!
همه نعمت های الهی از باب رحمت است، هر آنچه در عالم وجود دارد از نعمت های الهی است، حتی علف های هرز بیابان هم نعمت است که حیوانات از آن می خورند و شیر و گوشت آنها مورد استفاده انسان قرار می گیرد. در آخر بعضی از دعاها، می گوییم: برحمتک یا ارحم الراحمین، یعنی همه نعمت ها به رحمت الهی برمی گردد. علم و قدرتی که خداوند به بشر داده است، از رحمت اوست. بعضی از نعمت های الهی جنبه اعجازی هم دارد، به این معنا که بشر نمی تواند یک زردآلو بسازد. آن، مصنوع خدا و قدرت الهی است. توحید یکی از نعمت های الهی است. گمان نکنید توحید و نماز و روزه مشقت دارد، بلکه همه رحمت است.
اگر انسان نماز الهی را بخواند. منکرات بر او مسدود می شود، معراج تکاملی پیدا می کند و نفس، مملوک عقل می شود و نفس، مالک انسان نیست که او را به هر سو حرکت دهد. اگر نفس مملوک عاقله باشد، انسان دنبال حرام نمی رود و کار او اصلاح خواهد شد. گمان نکنید که اگر دنبال حرام نروید، رزق ندارید، این طور نیست. انسان با بصیرت عقلی تا بدان جا پیـش می رود کـه اکـمل و اشـرف مـوجـودات می شـود. انسـان با همـت، انسـانی اسـت کـه همان استفاده های مادی و معنوی که انبیا و اولیا و اتقیا از این جهان کردند، بکند.
[ اکبر اسدی ، نردبان آسمان ، «مجموعه ای از درسهای اخلاق حضرت آیة الله بهاءالدینی» قم ،پارسیان ، چاپ یازدهم ، 1389 ، ص224 ]
دین ما "رسوخی" است یا "تقلیدی"؟
فرمایش امام حسین«سلاماللهعلیه» این است که دین بیشتر افراد جامعه، رسوخی نیست، تقلیدی است؛ یعنی همانطور که اجدادشان مسلمان بودهاند، آنها نیز مسلمان هستند، ولی چنانچه در بوتۀ آزمایش واقع شوند، اثری از دینِ ظاهری و تقلیدیِ آنها باقی نمیماند.
- حدیث بیست و سوم: کاربرد رسوخ ایمان، در عقل و قلب انسان
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیم
«رَبِّ اشْرَحْ لی صَدْری وَ یَسِّرْ لی أَمْری وَ احْلُلْ عُقْدَةً مِنْ لِسانی یَفْقَهُوا قَوْلی»
طبق روایتی که در تحف العقول نقل شده است، وقتی امام حسین«سلاماللهعلیه» با خاندان، اصحاب و یاران خویش از مکه خارج شدند و به سوی کوفه حرکت کردند، در مسیر حرکت، نرسیده به کربلا، خطبهای خواندند.
از قراین معلوم میشود این خطبه که حاوی جملات حسّاسی است، مربوط به زمانی است که خبر وخامت اوضاع کوفه و شهادت حضرتمسلم«علیهالسّلام» و نیز متفرق شدن مردم کوفه را دریافت کردهاند.
ایشان در آن خطبه، ابتدا به پستی و دگرگونی دنیا اشاره میکنند، سپس در تبیین هدف و فلسفۀ حرکت و قیام خود میفرمایند: «أَ لَا تَرَوْنَ أَنَّ الْحَقَّ لَا یُعْمَلُ بِهِ وَ أَنَّ الْبَاطِلَ لَا یُتَنَاهَی عَنْهُ لِیَرْغَبَ الْمُؤْمِنُ فِی لِقَاءِ اللَّهِ مُحِقّاً»؛ آیا نمیبینید به حقّ عمل نمیشود و کسی از باطل روی گردان نیست؟ شایسته است که مردم با ایمان در چنین شرایطی به ملاقات پروردگار خود بشتابند.
دستورالعمل های اخلاقی
اثر سخنان بیهوده
حرفهای بیهوده و لغو تأثیری زیاد در روح دارد و روح را میمیراند. من حرفهای بیهوده را کمتر از غذای حرام نمیدانم.
شکر واقعی
شکر واقعی آن است که تمام اعضا و جوارح انسان، از دست و پا و گوش و قلب، برای آن هدفی که خدا آنها را خلق کرده که همان مقام عبودیت است، قرار بگیرد.
حیات جاویدان
«دامادی انسان، آن روزی است که انسان را پس از شستوشو و - غسل آنهم با سدر و کافور- و پوشاندن لباس سفید ( کفن) روی دست میگیرند و از هر طرف صدا میزنند «لا اله الا الله» اگر آن روز خدای بزرگ به من اجازه دهد سر از تابوت بیرون میآورم و خطاب به مردم میگویم: مردم! قدر ـ لا اله الا الله ـ را بدانید، ولی حیف که خدا چنین اجازهای را نمیدهد!» فردای قیامت مردم دوست دارند به دنیا برگردند و یک «لا اله الا الله» بگویند و بمیرند.
تقاضای مرگ، ممنوع!
در حدیث آمده است «الدنیا مزرعةالاخرة» هرچه در این عالم بیشتر باشیم، برای عالم پساز مرگ بیشتر کار میکنیم، از این رو تقاضای مرگ لازم نیست.
درس اخلاق - رهبرمعظم انقلاب مدظله العالي
حاجَب از آتش !
عَن جابر بن یزید الجُعفی عَن ابی جعفرٍ محمدبنعلیٍ الباقر علیهالسلام قال مَن قَدَّمَ اَولَاداً یَحتَسِبُهُم عِندَالله حَجَبُوهُ مِنَ النَّارِ بِإِذنِ الله عَزَّوَجَل؛ (الامالی شیخ صدوق، صفحهی 634)
«یَحتَسِبُهُم عِندَالله» یعنی جوری این فرزندان را، این اولاد را بار بیاورد که بتواند آنها را به حساب خدا بگذارد. طبعاً فرزندی را انسان می تواند به حساب خدا بگذارد که او تربیت الهی پیدا کرده باشد؛ متدیّن باشد؛ اهل فسق و فجور و تضییع اوقات و این ها نباشد. این [فرزند] را انسان می تواند به حساب خدا بگذارد و الّا اگر یک فرزندی بود که انسان یا او را بد تربیت کرد – کما این که بعضیها فرزندان خودشان را بد تربیت می کنند؛ از اوّل این بچّه را اهل دنیا و اهل اشرافیگری و اهل شهوات و این ها بار میآورند. در محیط خانواده، پدر و مادر، مشی شان برای فرزند یک سرمشق است. اگر این سرمشق، سرمشق بدی باشد، بچّه بد بار میآید. فرض کنید پدر و مادر متقلّب [باشند]، دروغگو [باشند]، به همدیگر رحم نمی کنند، به همدیگر خیانت می کنند؛ اینها را هم بچّه می بیند جلوی چشمش؛به مسائل دینی اهمّیّت نمی دهند؛ به فرائض، به نماز، به روزه. بچّه [هم] همینجور بار میآید. این تربیت بد است- [یا] گاهی هست که انسان بچّه را، تربیت بد هم نمی کند لکن رها می کند؛ خیلی از ماها گرفتار این معنا هستیم؛ نه این که بچّه را بد تربیت کنیم، نه، اما رهایش می کنیم؛ احساس مسئولیّتی کَأنّه نسبت به او نداریم.
? گاهی اوقات برای درس خواندن و مشق نوشتنش صرف وقت می کنیم اما برای نماز خواندنش، برای آشنا شدنش با قرآن، با مسائل دینی، نه، هیچ وقتی نمی گذارد. این رها کردن بچّه است. این ها را نمی شود انسان به حساب خدا بگذارد؛ یعنی بگوید خدایا این بچّه را من تربیت کردم برای تو، در حساب تو؛ نمی شود.
?? آن فرزندی را می شود انسان به حساب خدا بگذارد که او را رها نکند و تربیت خوب هم بکند. البتّه توجّه داشته باشید و توجّه دارید که تربیت فرزندان اینجور نیست که انسان هر یکیک بچّهها را بخواهد [که] مثل یک شاگرد معیّنی جلو [بیایند]، دعوتشان کند، بهشان حرف بزند [و] تربیتشان کند؛ نه. بعضیها می گویند که شما می گویید فرزند زیاد [داشته باشید]، خُب اگر [فرزندان] زیاد شدند در خانه، تربیتشان نمی توانیم بکنیم؛ این حرف غلط است.
? تربیت فرزندان، تربیت تکتک فرزندان نیست، تربیت محیط خانواده است. محیط خانواده که خوب بود، چه بچّه یکی باشد چه پنج تا،فرقی نمی کند، بهطور طبیعی، بهطور غالب خوب تربیت می شوند. پس بنابراین «یَحتَسِبُهُم عِندَالله» که در این حدیث شریف هست، معنایش این است که بچّه را جوری تربیت کند که بتواند او را پای خدا حساب کند. حالا، اگر «مَن قَدَّمَ اَولَاداً یَحتَسِبُهُم عِندَالله»، … ، پرورش بدهد، ارائه بدهد فرزندانی را- که بتواند آنها را پای خدا حساب بکند، این فرزندان، او را از آتش الهی، از عذاب الهی دور نگه می دارند، مانع می شوند.
?? این یکی از این چیزهای مهم است. خدای متعال به ما میگوید که عمل صالح کنید تا پیش خدای متعال مأجور باشید، از عذاب الهی مأمون باشید؛ اما به این اکتفا نمی کند؛ می فرماید اگر چنانچه نسل بعد از خودتان را هم تربیت کردید، این هم یک حسنهای است، یک عمل صالحی است که می تواند شما را حاجَب از آتش باشد.
شرح حدیث از مقام معظم رهبری حضرت آیت الله امام خامنه ای (مدظله العالی)-[ منبع : Khamenei.ir ]
توصیه پدر آیت الله مظاهری به ایشان
حضرت آیت الله مظاهری، سلسله دروس اخلاقی با موضوع «شرح چهل حدیث اخلاقی» داشته اند که مطالب شنیدنی و خواندنی این استاد اخلاق حوزه در شماره های مختلف تقدیم نگاه شما خوبان خواهد شد.
- حدیث شانزدهم: دعا برای کوتاهی عمر توأم با گناه و طول عمر بدون گناه
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیم
«رَبِّ اشْرَحْ لی صَدْری وَ یَسِّرْ لی أَمْری وَ احْلُلْ عُقْدَةً مِنْ لِسانی یَفْقَهُوا قَوْلی»
بحث این جلسه راجع به فرازی از یکی از دعاهای صحیفۀ سجادیه است. صحیفۀ سجادیه یا همان زبور اهلبیت«سلاماللهعلیهم»، از نورانیّت خاصی برخوردار است.
امام سجاد«سلاماللهعلیه» در دعایی که به نام دعای مکارم الاخلاق مشهور شده و حاوی مضامین بلند عرفانی، اخلاقی و تربیتی است، پس از چندین دعای ارزشمند، میفرمایند: «وَ عَمِّرْنی ما کانَ عُمْری بِذْلَةً فی طاعَتِکَ، فَإِذَا کَانَ عُمُرِی مَرْتَعاً لِلشَّیْطَانِ فَاقْبِضْنِی إِلَیْکَ قَبْلَ أَنْ یَسْبِقَ مَقْتُکَ إِلَیَّ اَوْ یَسْتَحْکِمَ غَضَبُکَ عَلَیَّ»[۱]
یعنی خدایا! مرا تا وقتی زنده بدار که عمرم در طاعت تو به کار میرود، و اگر قرار است عمر من چراگاه شیطان شود، جانم را بستان، قبل از آنکه مورد خشم و غضب تو باشم.
در واقع آن حضرت با بیان عبارت «فَإِذَا کَانَ عُمُرِی مَرْتَعاً لِلشَّیْطَانِ فَاقْبِضْنِی إِلَیْکَ»، میفرمایند: خدایا! اگر بناست من آدم گناه کاری باشم، هرچه زودتر من را از این دنیا ببر، هرچه زودتر بمیرم تا عمر من چراگاه شیطان نشود.
همۀ ما باید به این جمله اهمیّت بدهیم. حضرت امام خمینی«قدّسسرّه» بعضی اوقات میفرمودند: اگر بنا باشد یک پست و مقامی داشته باشید، امّا فاسق باشید، فاجر باشید، از خدا بخواهید قبل از این که به این پست و مقام برسید، بمیرید که خیلی بهتر است.