در پاسخ به این سؤال در روایات آمده است: «لَولاَ الحُجّةَ لَساخَت الاَرضُ بِاَهلِها؛ اگر حجت خدا در زمین نباشد، زمین اهلش را در کام خود فرو می‌برد.»

خداوند آیاتی از قرآن کریم می‌فرماید: «خَلَقَ لَکم»؛ «سَخَّرَ لَکم»؛ (خَلَقَ لَکُمْ مَا فِی الْأَرْضِ جَمِیعاً).(1) این درحالی است که بر اساس روایات و آیات گناه و ظلم، عامل کیفرهای الهی در دنیا است؛ چنان که در قرآن کریم آمده است: (لَوْ یؤَاخِذُ اللهُ النَّاسَ بِظُلْمِهِمْ مَا تَرَکَ عَلَیهَا مِنْ دَابَّةٍ)؛(2)

ادامه »

نهم ربیع الاول نخستین روز امامت حضرت ولی‌عصر(عج) است. آغاز دوره‌ای حیاتی و مهم در تاریخ بشریت؛ تاریخی که به بلندای دوران انتظار و در امید تشکیل زوتوپیای مهدوی به امروز رسیده است. آرمانشهری که نه تنها شیعیان و منتظران در انتظار تحققش چشم به راه هستند، بلکه تحقیق از احوالات جهانیان انتظار ظهور منجی و به دنبالش زوتوپیای جهانی را اثبات می‌کند. اما ظهور و رسیدن به فرج منجی با نشستن و چشم به در دوختن محقق نمی شود، بلکه آدابی برعهده منتظران می‌گذارد که اگر انجام می شد، انتظار فرج را به پایان می‌رساند.

در نگرش مهدوی به مسئله انتظار، برداشت درست و صحیح از انتظار و منتظر این است که فرد منتظر باید دارای روحیه حق‌گرا و باطل‌ستیز و مبارز با ظلم و ظالم باشد. او باید بکوشد تا حکومتی صالح و اسلامی تشکیل دهد. از بارزترین شاخصه‌های تفکر مهدوی و مقوله انتظار نیز قیام علیه ظلم و حاکمان نامشروع و مستبد است و منشأ این روحیه ظلم‌ستیزی و مبارزه با فساد، انتظار ظهور و آمادگی منتظران برای جهاد، ایثار، مبارزه، اصلاحات و قیام در زمان غیبت امام غایب است.

منتظر واقعی فرج، وارث این مکتب است؛ بنابراین می‌کوشد در عصر غیبت، مانند رهبران خود در عرصه‌های مختلف اخلاقی، اعتقادی، فرهنگی و سیاسی در مقابل لشکر باطل، مبارزه کند و با چراغ معنویت و اخلاق حقیقی، افکار جامعه را بصیرت بخشد. برای برچیده شدن بساط جهل و باطل باید اصلاحی گسترده و فراگیر در جامعه تحقق یابد و جهان انسانیت با امام عادل، آرمان‌گرا و عبودیت‌محور آشنا شود. امامی که چهره واقعی دین خاتم را بر جهانیان نمایان کند «لِيظْهِرَهُ عَلَى الدِّينِ کُلِّهِ» و پرچم توحید و عبودیت را بر تارک جهان به اهتزاز درآورد «يعْبُدُونَنِي لَا يشْرِکُونَ بِي شَيئًا».

امروز دشمنان سرمایه‌گذاری فراوانی برای مبارزه با اندیشه‏ حیات‌بخش مهدویت ـ که اساس تشیع است ـ کرده‌اند. این هجوم‏های خشن که پس از پیروزی انقلاب اسلامی به ویژه در دهه‏ اخیر به ساحت مهدویت شده است، نشان از اهمیت و حیاتی بودن این موضوع برای دشمن دارد.

رهبر حکیم انقلاب 24 سال پیش فرمودند: «بنده سندی را دیدم که در آن بزرگان استعمار و فرماندهان استعماری توصیه می‌کنند ما باید کاری کنیم که این عقیده به مهدویت، به تدریج بین مردم زائل شود! استعمارگرهای خارجی، قضاوت‌شان این بود که تا وقتی عقیده به مهدویت در بین این مردم رایج است، ما نمی‌توانیم اینها را درست در اختیار بگیریم! ببینید عقیده به مهدویت چقدر مهم است!» امروز دشمن حیات خود را در زوال یا تحریف این اندیشه می‏داند؛ اندیشه‏ای که مانند روح، در کالبد معتقدانش رسوخ می‏کند و آنان را در برابر همه‏ مستکبران به پا می‏دارد. 

 به شهادت روایات متعدد، ایرانیان نقش بزرگی در زمینه‌سازی ظهور آن حضرت دارند. این روایات، چنانکه بشارت است، هشداری به وظیفه‏ سنگین ایران اسلامی هم هست. ناگفته نماند این روایات، دشمنان را هم درباره ما حساس کرده و آنان را به سرمایه‌گذاری بیشتر برای به انحراف کشیدن نسل جوان این مرز و بوم و دوری آنان از اندیشه‏ مهدویت که در حقیقت، اساس انقلاب ما هم هست، وامی‏دارد اما به فضل پروردگار تلاش طواغیت عالم نافرجام مانده و عاقبت، از آن جریان حق و ولایت است.

منتظر ظهور مهدی (عج) باید آمادگی فرج را در خود ایجاد کند. برای رسیدن به این آمادگی باید اعمالی را انجام دهد و اخلاقی را در خود نهادینه کند؛ مانند پیراستگی و پاکی زندگی، صادق بودن در اعتقاد و عمل و توانایی روحی و جسمی برای جهاد در رکاب حضرت مهدی (عج). کسی که بخواهد از یاران مهدی (عج) باشد، باید روح جهاد و مبارزه با باطل را در زمان غیبت تجربه کند. در احادیث، منتظر و یاور امام (عج) کسی است که در زندگی منتظرانه خود، آماده و به مرتبه ایثار جان و مال در راه خدا برسد، همچنین، در راه استقرار دین و نجات مظلومان، گام بردارد و برای یاری کردن نهضتی که می‌خواهد ریشه ظلم را در جهان برکند و عدل را جایگزین کند، بی‌صبرانه، منتظر جهاد باشد.

 بصیرت

مهم‌تر از دعا برای تعجیل فرج حضرت مهدی عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف، دعا برای بقای ایمان و ثبات قدم در عقیده و عدم انکار آن حضرت تا ظهور او می‌باشد؛ زیرا مردن، تنها قطع حیاتِ دنیای چند روزه فانی است، اما بیرون رفتن از عقیده صحیح، موجب هلاکت ابدی از حیات جاوید آخرت و خلود در جهنم است؛

لذا حضرت امیر علیه‌السلام در لیلةُالمَبیت از رسول اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم می‌پرسد: «أَفِی سَلامَةٍ مِنْ دِینِی؟؛

آیا دین من سالم خواهد بود؟».(عیون اخبارالرضا، ج۲، ص۲۶۶؛ امالی صدوق)  یعنی از استقامت در دین و ثبات ایمان و عقیده تا مرز شهادت را ـ که از خود شهادت بالاتر است ـ از آن حضرت سؤال می‌کند.

این دعا خیلی عالی است که دستور داده شده است در زمان غیبت خوانده شود، که: «یا أَلله‏ُ یا رَحْمانُ یا رَحِیمُ! یا مُقَلبَ الْقُلُوبِ، ثَبتْ قَلْبِی عَلی دِینِک؛ ای خدا، ای رحمت‌گستر، ای مهربان، ای گرداننده دل‌ها، دل مرا بر دینت ثابت و استوار بدار».(بحارالانوار، ج۵۲، ص۱۴۸؛ ج۹۲، ص۳۲۶؛ اعلام‌الوری، ص۴۳۲؛ کمال‌الدین، ج۲، ص۳۵۱؛ مهج‌الدعوات، ص۳۳۲)

در محضر بهجت، ج۲، ص۱

حضرت آیت‌الله بهجت قدس‌سره:

یکی از امور مهم، بلکه از اهمّ امور این است که بدانیم چه کار کنیم تا مثل کسانی از علما و [یا افراد] متشرعه و صُلَحای تابع علما باشیم که فرج شخصی و ارتباط خاص با حضرت ولی‌عصر عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف داشته‏ اند!

کتاب حضرت حجت(عج)، ص۳۱۳
مجموعه فرمایشات آیت‌اللّٰه بهجت پیرامون حضرت حجت ، امام زمان عجل‌الله تعالی فرجه‌الشریف
 

بزرگانی که معارف روایات را به جد فهمیدند و باور کردند، گفته اند: ما دو تا درس داریم؛ یک درس عمومی داریم که با این طلبه ها می رویم در مسجد و حسینیّه، درس می خوانیم؛ یک درس خصوصی هم داریم. هم بحث های ما و هم شاگردی های ما دیگر اینها نیستند! بلکه یک تکه آهن است، یک تکه چوب است، یک تکه سنگ، ما چهارمی آنها هستیم. یک سنگ است و یک چوب است و یک آهن و من زید، چهارمی آنها. چوب چیست؟ آن سنگ چیست؟ آن آهن چیست که شما چهارمی آنها هستی؟! اگر داوودی بود و آهن سردی بود و آن آهن به دست داوود نرم شد، نه قلب ما از آهن سخت تر است، نه وجود مبارک ولیّ عصر از داوود کمتر است. پس چرا این دل را به او ندهیم و نرمش نکنیم؟! ببین تفاوت ره از کجاست تا به کجا!! آن چوب کیست؟ آن چوب همین استن حنّانه است. این حکایت را هم شیعه نقل کرده است، هم سنّی! وجود مبارک پیغمبر(ص) به حالت ایستاده، به ستون چوبی « مسجد مدینه» تکیه می داد و سخنرانی می کرد. به حضرت عرض کردند: شما اگر ایستاده، سخنرانی کنید، سختتان است. خسته می شوید؛ اجازه بدهید منبر تهیه کنیم. اجازه فرمودند، منبر سه پله ای تهیه شد. مستمعان هم حاضر بودند. وجود مبارک پیغمبر از این ستون به طرف این منبر حرکت کرد. دیدند این ستون جزع می کند از مفارقت حضرت! این را همه دیدند. وجود مبارک حضرت برگشت، این ستون را بغل کرد. مثل یک دوست، این ستون آرام شد.
بنواخت نور مصطفی آن استن حنّانه را
کمتر ز چوبی نیستی، حنّانه شو، حنّانه شو(1)
این رفیق دوم ما!
مرحوم شیخ طوسی و نیز جناب زمخشری در «کشّاف» نقل کرده؛ یعنی هم سنی ها نقل کردند، هم شیعه ها که وجود مبارک پیغمبر (ص) فرمود:
« یک سنگی بود در جاهلیت، قبل از اینکه من پیغمبر بشوم، هر وقت من را می دید، سلام می کرد(2)».
الآن هم من آن سنگ را می شناسم. این رفیق سوم ما.
آنهایی که به جایی رسیدند، بعد به خدمت حضرت ولی عصر(ع) می رسیدند، شدند بحرالعلوم. آنها یک درس خصوصی هم داشتند. از این درس های عمومی اگر کسی به مقصد می رسید، ما هم از مستان این می بودیم؛ ولی این طور نیست! حداکثر این است که آدم جهنم نرود، بهشت برود، « جنات من تجری من تحتها الانهار» نصیبش بشود، همین! اما اینکه « عند ملیک مقتدر»(3) باشد، اینها نصیبش نمی شود!! وجود مبارک حضرت چون قائم است، اینها را می پروراند و چون قائم است، سعی می کند که قعود ما به قیام ما تبدیل بشود که آن حضرت ظهور بکند و این گونه شاگردان خاص را می پروراند.آنها کسانی اند که وقتی حضرت ظهور کرد، به دیوار کعبه تکیه داد و قرائت فرمود: انا بقیه الله(4)، بقیه الله خیر لکم ان کنتم تعلمون(5)، همه می شنوند، در کوتاه ترین مدت خود را به پیشگاه آن حضرت می رسانند. حالا اگر آن ظهور عمومی پیدا نشود؛ ظهور خصوصی و شاگردی خصوصی که ممکن است.

ظاهر بودن حضرت ولیّ عصر(عج)
وجود مبارک حضرت فرمود: آفتاب بالاخره هست، این ابر جلوی چشم شما را گرفته، شما غایبید، نه ما! اینکه در جواب آن سؤال که در زمان غیبت از شما چگونه استفاده می کنند، فرمود: مثل آفتاب پشت ابر است؛ یعنی شما غایبید، نه ما! آفتاب محجوب است یا ما محجوب؟ این ابر، جلوی آفتاب را گرفته یا جلوی ما را گرفته؟ درِ جریان ظلّ گرفتن و کسوف و خسوف چطور است؟! آن را ظلّ گرفته یا ما را ظلّ گرفته؟! ما را ظلّ گرفته. یعنی وقتی زمین بین ما و شمس فاصله شد، آنجا که رو به آفتاب است که کاملاً نور دارد. سایه ماه می افتد روی زمین، زمین را ظلّ می گیرد، زمین تاریک می شود، ما را ظلّ گرفته، نه شمس را! ما چون آن شمس را نمی بینیم، می گوییم: آفتاب را ظلّ گرفته، وگرنه او همچنان روشن است. چون هم آن سمت کره ماه روشن است و هم سایر نظام کیهانی روشن است. آن را ظلّ نگرفته، ما را ظلّ گرفته، این سحاب هم جلوی آن را نگرفته؛ بلکه مانع ما شده؛ ولی بالاخره از او برمی آید که مشکل ما را حل کند. بنابراین هدف خلقت این است که ما فقط عبادت کنیم، یعنی اطاعت. چون بخش پایانی سوره « ذاریات» یک قضیه نیست که بشر برای عبادت خلق شد، دو تا قضیه است، یکی موجبه، دیگری سالبه. نفرمود:« خلقت الجنّ والانس لیعبدون»، فرمود:« و ما خلقت الجنّ و الانس الا لیعبدون»؛ یعنی برای غیر عبادت خلق نشد. بنابراین اگر کسی کارهای عادّی انجام بدهد که حرام نیست؛ ولی اثر دینی ندارد. لهو و لعب است، معصیت نیست، او در این 10 ساعت یا 20 ساعت در راستای خلقت حرکت نکرده است. او، هم باید قضیه موجبه را حفظ بکند، هم قضیه سالبه را تا جمیع شئونش بشود انّ صلاتی و نسکی و محیای و مماتی لله رب العالمین.
چنین انسانی، خلیفه کامل است و در عصر کنونی وجود مبارک ولیّ عصر(عج)، یعنی مهدی شخصی موجود موعود از یک سو، قائم غایب(‌علیه آلاف التحیه و الثناء) از سوی دیگر است که جمعیت را می برد به سمتی که به مصداق: و ما خلقت الجنّ و الانس الا لیعبدون عمل می کنند و همه کارها می شود عبادی. تولید می شود عبادی، مصرف می شود عبادی، هنر می شود عبادی، ادبیات می شود عبادی…؛ هم حسن فعلی دارد، هم حسن فاعلی. هم کار خوب می کند، هم برای رضای خدا می کند.
اگر کسی آدم خوبی باشد؛ ولی کارش بازی باشد، معصیت نکرده، مؤمن هست؛ اما چون یک رکن را از دست داده، به هدف نمی رسد یا کارش کار خوبی است، به نفع جامعه است؛ ولی او موحّد نیست؛ چون فاقد حسن فاعلی است، یک گوشه را از دست داده است. ما به سمتی در سایه آن حضرت حرکت می کنیم که هم حسن فاعلی داشته باشیم، هم حسن فعلی بشود جمیع شئون ما لله، آن وقت بشر به این وضع می رسد، آنگاه می شود، لیظهرهُ علی الدین کلّه و لو کره المُشرکون(6).

 منبع: نشریه موعود، شماره 139 و 140.گفتاری از آیت الله جوادی آملی دامت برکاته