حضرت آیت الله خامنه‌ای به استفتائی پیرامون «خمس جهیزیه بلا استفاده» پاسخ گفتند که تقدیم حضور علاقمندان می گردد.

* خمس جهیزیه بلا استفاده

سؤال: شخصی برای دخترش که در شرف ازدواج است، جهیزیه تهیه می‌کند، اما به دلائلی مانند فوت دختر یا طلاق و … مورد استفاده قرار نگرفته و نزد او باقی مانده است؛ آیا باید خمس آن را بدهد یا آنکه مئونه محسوب شده و خمس ندارد؟

جواب: بنابر احتیاط واجب، مشمول خمس می گردد.

آیت الله مکارم شیرازی دامت برکاته:
من سالهای قبل خیلی حساس نبودم وقتی میرفتم مدرسه تقلبی میکردم و دو تا جایزه گرفتم خواستم ببینم این جایزه حلال هست یا نیست اگر مشکلی داره میتونم آن را بدهم به خانواده فقیر؟
اگر می تواند به صاحبان برساند و الا صدقه دهد.‌

طلبه با تقلب به معدلی می رسد که شهریه تشویقی می گیرد. حکم شهریه او چیست؟
تصرف در این بخش از شهریه جایز نیست و باید برگردانده شود و یا موافقت مسوولین را کسب نماید.

آیت الله مکارم شیرازی دامت برکاته

بسم الله الرحمن الرحیم

در روزهای پایانی ماه مبارک رمضان قرار داریم و بر اساس روایات باید این روزها و ساعات را برای انجام کارهایی که ممکن است در روزهای قبل کمتر به آن پرداختیم، قدر بدانیم و غنیمت بشماریم.

رسول گرامی اسلام (ص) در خطبه شعبانیه سفارشاتی داشته اند؛ از جمله اینکه: «و مَن أکثَرَ فیهِ مِنَ الصَّلاةِ عَلَیَّ ثَقَّلَ اللّه ُ میزانَهُ یَومَ تَخَفَّفُ المَوازینُ و مَن تَلا فیهِ آیَةً مِنَ القُرآنِ کانَ لَهُ مِثلُ أجرِ مَن خَتَمَ القُرآنَ فی غَیرِهِ مِنَ الشُّهورِ/ و هر کس در آن (ماه رمضان) بر من زیاد صلوات بفرستد، خداوند در روزی که وزنه اعمال سبک می‌شود، وزنه اعمال او را بیفزاید و هر کس در آن، آیه ‌ای از قرآن تلاوت کند، پاداش کسی را دارد که در ماه‌های دیگر، ختم قرآن کرده است».

در این جلسه به چند مسئله مربوط به سفر اشاره خواهیم کرد؛ چون سؤالات فراوانی پیرامون آن است که پرسیده می شود.

برخی مخاطبان سؤال می کنند که وطن اصلی و وطن دوم کجاست و چند وطن می توان داشت و نماز و روزه در این وطن ها چگونه است؟

امروز بسیاری از مردم بحمدالله تمکن مالی داشته و در شهرهای گوناگون، خانه دارند و سؤالاتی پیرامون وطن دارند که آیا در آن شهر می توانند روزه گرفته و نماز خود را کامل بخوانند یا خیر؟ که در پاسخ باید گفت:

همه آقایان مراجع می فرمایند که بیش از دو وطن ممکن است؛ مگر امام راحل (ره) و حضرت آیت الله شبیری که بیان کرده اند بیشتر از دو وطن نمی توان داشت.

حال سؤال اینجاست آیا این منزلی که در شهر دیگری دارد، می تواند به عنوان وطن دوم انتخاب کند؟ که باید گفت: لازم نیست انسان تمام سال را در وطن خود بماند؛ وطن دوم می تواند جایی باشد که بخشی از سال را آنجا بماند؛ مثلا سه یا چهار ماه که اگر این مدت در مکان دوم خود باشد، نماز و روزه او کامل خواهد بود؛ البته امام راحل درباره وطن دوم گفته اند که حتما باید شش ماه از سال را در آنجا بماند تا وطن دوم او باشد.

نکته قابل توجه دیگری که باید به آن اشاره کرد، این است که مقام معظم رهبری می فرمایند این سه چهار ماه باید متصلا باشد؛ مثلا از خرداد تا شهریور یکسره در آنجا مانده است و بنا داشته باشد تا آخر عمر همینگونه باشد و بنا داشته باشد که هر سال به مدت سه یا چهارماه یا بیشتر به آنجا برود که در این صورت می تواند آنجا را وطن دوم خود به حساب بیاورد.

مراجع دیگر همچون آیات عظام مکارم شیرازی و سیستانی می فرمایند اگر این سه چهار ماه جدا هم باشد، مشکلی ندارد؛ مثلا ۱۵ روز در نوروز، ۱۵ روز در محرم و مواقع دیگر برود که در مجموع سه چهار ماه باشد که در این صورت، نماز او تمام است و می تواند روزه بگیرد؛ ولو اینکه یک روز هم به آنجا برود، در این یک روز باید نماز خود را کامل خوانده و اگر رمضان باشد، باید روزه خود را بگیرد.

نکته دیگر در این خصوص این است که بعضی از مکان ها وطن اصلی و دوم نیست؛ بلکه محل اقامت موقت است؛ مثل فرمانده پاسگاه یا امام جمعه ای که به شهری می روند و معلوم است که تا آخر عمر نمی مانند.

محل اقامت موقت هم احکامی دارد که باید به رساله مراجع عظام تقلید مراجعه کرد؛ اما فقط به یک حکم اشاره کنم که مورد اتفاق مراجع عظام تقلید است و آن اینکه محل اقامت موقت اگر از یک و نیم سال و دو سال بیشتر باشد، وطن حکمی خواهد بود (وطن حقیقی نیست) و نماز و روزه در آنجا کامل است؛ حتی اگر قصد ده روز نداشته باشد؛ اما هرگاه که اسباب و اثاثیه خود را از آنجا جمع کرد و به جای دیگر رفت، آن مکان دیگر وطن او نخواهد بود و هر وقت برگشت، نماز او در آنجا شکسته است.

والسلام علیکم و رحمةالله و برکاته

سؤال: سستی و تنبلی در تحصیل علم و تلف کردن وقت چه حکمی دارد؟ آیا حرام است؟

جواب: تضییع وقت به بطالت و بیکاری دارای اشکال است و دانشجو تا وقتی که از مزایای مخصوص دانشجویی استفاده می‌کند باید از برنامه‌های درسی مخصوص دانشجویان متابعت کند و الا استفاده از آن مزایا از قبیل شهریه و کمک هزینه و غیره برای او جایز نیست.

رهبر معظم انقلاب حکم «تلفظ اشتباه کلمات در نماز» را بیان کردند .

* تلفظ اشتباه کلمات در نماز

‌

کسی که قرائت یا ذکرهای نماز را اشتباه تلفظ می‌کرده؛ مثلاً کلمه «یُولَد» را به جای فتح لام به کسر لام می‌خوانده، در صورتی که جاهل مقصّر(۱) بوده، بنابر احتیاط واجب نمازش باطل است و اگر جاهل قاصر(۲) بوده و با اعتقاد به صحّت، به صورت مذکور می‌خوانده است، نمازش صحیح است.

۱) جاهل مقصّر: به کسی گفته می‌شود که متوجه جهل خود بوده و راه‌ رفع جهالت خود را هم می‌داند ولی در رفع جهالت و آموختن احکام کوتاهی می‌کند.

۲) جاهل قاصر: کسی است که متوجه جهل خود نیست و یا توجه به جهلش دارد ولی راهی برای برطرف کردن آن ندارد.

منبع: رساله نماز و روزه، مسأله ۲۰۴